چک
چک، سند ، تعهد و حواله ای حقوقی برای پرداخت پول یا کالا ؛ نیز قباله ، برات، منشور و حجت می‌باشد.
در مورد خورد کردن چک به طور کامل توضیح بفرمایید که در چه صورتی جایز ودر چه صورتی جایز نیست ؟
اگر چک در مقابل یک بدهکاری واقع می شود اشکال ندارد در غیر این صورت جایز نیست .
اگر چک در مقابل یک بدهکاری واقع می شود اشکال ندارد در غیر این صورت جایز نیست .
عنوان سوال:
در مورد خورد کردن چک به طور کامل توضیح بفرمایید که در چه صورتی جایز ودر چه صورتی جایز نیست ؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در مورد خورد کردن چک به طور کامل توضیح بفرمایید که در چه صورتی جایز و در چه صورتی جایز نیست ؟
- بنده در ارتباط با یک معامله ملک چکی را از شخص سومی در ارتباط با این معامله گرفته ام که البته این چک هم متعلق به فرد دیگری بوده است. چک مدت دار بوده است و به دلایلی از زمان چک وصول نشده است. لطفا بفرمایید ضامن این چک چه کسی است؟
- بنده در ارتباط با یک معامله ملک چکی را از شخص سومی در ارتباط با این معامله گرفته ام که البته این چک هم متعلق به فرد دیگری بوده است. چک مدت دار بوده است و به دلایلی از زمان چک وصول نشده است. لطفا بفرمایید ضامن این چک چه کسی است؟
- قصد خرید جنسی را برای یکی از دوستانم را دارم و قرار است که ایشان که مبلغ را در یک چک برای پنج ماه بعد بدهد آیا جایز است که ماهی سه درصد ازایشان سود دریافت کنم در صورت وجود اشکال لطفاً بفرمایید چگونه می توان سود پول خویش را نیز محاسبه کنم؟
- لطفا بفرمائید ایا فروش گوشت گراز به کشورهای غیر مسلمان جایز است یا خیر؟
- لطفا بفرمائید ایا فروش گوشت گراز به کشورهای غیر مسلمان جایز است یا خیر؟
- اگر کسی کارمند دولت باشد ودر یک سفر طولانی دوساله به خارج از کشور مسافرت کند ودر آنجا شغلی گیر بیاورد آیا می تواند در یک زمان از دوجای حقوق بگیرد ؟
- لطفا بفرمائید کشیدن (طراحی یا نقاشی) چهره انسان ( ناقص یا کامل یا شناس یا ناشناس ) و کشیدن موجودات دارای روح از نظر معظم له جایز است؟
- حکم خوردن گوشت کوسه ماهی چیست؟ ودر صورت تجویز آن از سوی پزشک معالج نظر خویش را مرقوم فرمایید ؟
- مسح از انگشت کوچک پا در صورتی که باقی ناخنها لاک داشته باشند جایز است دران صورت حکمش چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا نو کردن چک جایز است؟ یعنی بعد از رسیدن زمان چک اوّل، آن چک را در مقابل چک دوم که وقت بیشتری برای رسیدن زمان آن است ولی مبلغ چک دوم بیشتر از چک اوّل است، عوض کنند.
- [آیت الله اردبیلی] خرید و فروش چک به مبلغی کمتر از آنچه در چک مندرج شده است چه صورتی دارد؟
- [سایر] آیا خرید و فروش چک و سفته جایز است؟
- [آیت الله بهجت] آیا اگر کسی چک برگشت خورده کسی را به اجرا گذاشته و صاحب چک را بازداشت و زندانی کند، جایز است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خرید و فروش چک به صورتی که در بازار رواج دارد چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا کسر کردن بخشی از مبلغ چک مدت دار و نقد کردن آن جایز است؟
- [آیت الله خوئی] آیا به اجرا گذاشتن چک یا سفته جایز است یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] آیا خرید و فروش چک مدت دار به کمتر از مبلغ جایز است یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] آیا زندانی کردن کسی که چک او برگشت خورده، جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا جایز است خون خرگوش را به صورت پودر تبدیل کنند و به خورد حیوانات بدهند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- خرید و فروش داروهای نجس خوردنی و غیر خوردنی اگر چه جایز است ، ولی باید نجاستش را در صورتی که در مسأله پیش گفته شد به مشتری بگوید .
- کسی که برای حج یا عمره احرام بسته است ، اگر بمیرد حنوط کردن او جایز نیست مگر در دو صورتی که در مسأله (542) گذشت .
- برداشتن بخشی از بدن انسان زنده برای پیوند زدن در صورتی که قطع آن زیان مهمی داشته باشد مانند چشم و دست و امثال آنها جایز نیست، ولی اگر زیان مهمی نداشته باشد مانند قطعه‌ای از پوست یا نخاع یا یک کلیه در صورت سالم بودن کلیه دیگر با فرض رضایت صاحبش جایز است اگر کودک یا دیوانه نباشد وگرنه به هیچ‌وجه جایز نیست و هرگاه قطع آن جایز بود گرفتن پولی به ازای آن نیز جایز است.
- در حالت مذکور، برای بانک فروش کالا و برای دیگران خرید آن جایز است؛ زیرا به مقتضای شرط صریح یا ارتکازی در این‌گونه موارد، بانک در صورت تخلف صاحبان کالا از گرفتن کالای خود و پرداخت حقّ بانک، از سوی آنان وکیل است که آن را بفروشد، و در صورتی که فروش آن جایز باشد، خرید آن نیز جایز است.
- - خروج از محلّ اعتکاف برای ضروراتی که چاره‌ای از آن نیست، مثل توالت کردن، جایز است و خروج از مسجد برای غسل جنابت جایز بلکه واجب است، همچنین خروج بانوان برای انجام غسل استحاضه جایز است. و زن مستحاضه‌ای که غسل بر او واجب است در صورتی که غسل‌های واجب خود را انجام ندهد، مضرّ به صحّت اعتکافش نیست.
- کالبدشکافی میت کافر، از هر صنفی که باشد در صورتی که در زمان حیاتش خونش محترم نباشد جایز است. لکن اگر کافرِ ذمی باشد، احتیاط واجب آن است که از کالبدشکافی خودداری شود. البته اگر کالبدشکافی مرده در شریعت او جایز باشد چه به طور مطلق و چه آنکه در زمان حیاتش اجازه داده باشد و یا آنکه پس از مرگش، ولی او اجازه داده باشد در این صورت کالبدشکافی جایز است. و در صورتی که محترم بودن خون کافر در زمان حیاتش مشکوک باشد، و نشانه‌ای بر آن وجود نداشته باشد، نیز کالبدشکافی جایز است.
- اگر کسی یقین پیدا کند که به حدّ ترخّص رسیده و نماز را شکسته بجا آورد ، و سپس معلوم شود که در وقت نماز به حدّ ترخّص نرسیده بود ، باید نماز را دوباره انجام دهد ، پس چنانچه در این حال هنور به حدّ ترخّص نرسیده باشد باید نماز را تمام بخواند ، ودر صورتی که از حدّ ترخّص گذشته باشد نماز را شکسته بجا آورد ، و اگر وقت گذشته نماز را مطابق وظیفه‌اش در هنگام فوت آن ، بجا آورد .
- - اگر بر اعتکاف کننده غسل واجب شود، در صورتی که آن غسل از غسل‌هایی است که انجام آن در مسجد، مانع داشته و جایز نباشد مثل غسل جنابت که مستلزم ماندن در مسجد با جنابت است یا موجب نجس شدن مسجد می‌گردد، باید خارج شود وگرنه اعتکاف او باطل می‌شود و در صورتی که غسل کردن در مسجد مانعی نداشته باشد مانند غسل مسّ میّت و امکان غسل نیز باشد، بنا بر احتیاط واجب، جایز نیست از مسجد خارج شود.
- حیوان حلال گوشتی که خون جهنده ندارد مانند ماهی ، اگر بخودی خود بمیرد پاک است ولی گوشت آن را نمی‌شود خورد .
- - خروج از محلّ اعتکاف برای وضوی نماز واجبِ اداء، جایز است هرچند وقت نماز داخل نشده باشد و خارج شدن برای وضوی نماز واجبِ قضاء در صورتی که وقت قضاء وسعت داشته باشد، محلّ اشکال است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] این عمل بانک که وصول کردن سفته و یا چکها برای مشتریان بوده باشد، جایز است و گرفتن کارمزد نیز برای این عمل جایز می‌باشد به شرط بانک فقط در گرفتن اصل مبلغ سفته و یا چک دخالت داشته باشد و اما چنانچه برای آن مبلغ سود و فائده نزولی قرار داده باشند در این صورت تصدی بانک جایز نمی‌باشد و گرفتن کارمزد برای وصول مبلغ سفته و یا چک را از نظر فقهی از باب جعاله می‌باشد.
- [آیت الله بهجت] در موردی که شخصی متاعی را فروخته و قیمت را به‌صورت چک مدت‌دار گرفته، فروش این چک به مبلغی کمتر از آن، در صورتی که در مابه‌التفاوت معامله شرعی انجام گیرد و در ضمن آن، شرط قرض یا فروش بقیه به مساوی بشود، مانعی ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] جایز نیست اموال محترمة معصیت کار را تلف کند ، مگر آنکه لازمة جلوگیری از معصیت باشد ، در این صورت اگر تلف کند ضامن نیست ظاهراً، ودر غیر این صورت ، ضامن ومعصیت کار است .
- [آیت الله مکارم شیرازی] معامله مساقات با مرگ صاحب باغ به هم نمی خورد و ورثه او به جای او هستند، اما اگر کسی که تربیت درختها به او واگذار شده بمیرد در صورتی که شرط کرده باشند خودش باغداری کند معامله به هم می خورد، ولی اگر چنین شرطی نکرده باشند ورثه او جانشین او می شوند.
- [آیت الله مظاهری] سفته و چک نظیر سندی است که به بستانکار می‌دهند، به همین جهت معامله بر خود آن واقع نمی‌شود، بنابراین معامله با چک یا سفته بی‌آنکه بدهکاری در مقابلش داشته باشد، مثل اینکه سفته یا چک یک ماهه را که به مبلغ هزار تومان است بدهد و نهصد تومان پول نقد بگیرد، صحیح نیست و این همان ربا و حرام است، و همچنین است چک یا سفته دوستانه که شخص به دیگری می‌دهد تا آن را به شخص سومی بدهد و مقداری از مبلغ آن را کم کرده و پول نقد بگیرد، ولی اگر ذمّه را، که چک و سفته کاشف آن است، به کمتر بفروشد، مانعی ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] (سفته) به ورقه ای می گویند که پول نیست بلکه سند بدهکاری است، به همین جهت معامله به خود آن واقع نمی شود و آن بر دو قسم است: 1 سفته حقیقی که شخص بدهکار در مقابل بدهی خود به طلبکار می دهد. 2 سفته دوستانه که شخص به دیگری می دهد بی آن که در مقابلش بدهکاری داشته باشد و مقصود آن است که این سفته را به شخص سومی بدهد و مقداری از مبلغ آن را کم کرده پول نقد بگیرد. (چک) نیز مانند (سفته) بر دو قسم است: 1 چک حقیقی و مدت دار که نشانه طلب کسی از دیگری است (مثلاً در برابر خرید جنس از دیگری به او چک داده است) در این صورت، چک مدت دار را می توان به مقداری کمتر از آن با شخص طلبکار نقداً معامله کرد، یا به شخص ثالثی به مبلغی کمتر فروخت. 2 چک دوستانه که چک در مقابل طلب نبوده باشد. در اینصورت معامله آن اشکال دارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] این عمل بانک که وصول کردن سفته و یا چکها برای مشتریان بوده باشد، جائز است وگرفتن کارمزد نیز برای این عمل جائز می‌باشد بشرط این که بانک فقط در گرفتن اصل مبلغ سفته و یا چک دخالت داشته باشد وامّا چنانچه برای‌آن مبلغ سود و فائده نزولی قرار داده باشند در این صورت تصدی بانک جائز نمی‌باشد وگرفتن کارمزد برای وصول مبلغ سفته ویاچک از نظر فقهی از باب جعاله می‌باشد.
- [آیت الله سبحانی] معامله مساقات با مرگ صاحب باغ به هم نمی خورد و ورثه او به جای او هستند، اما اگر کسی که تربیت درخت ها به او واگذار شده بمیرد در صورتی که شرطی کرده باشند خودش باغداری کند معامله به هم می خورد، در این مورد باید بسان (مزارعه) عمل نمود آنجا که زارع بمیرد و تفصیل آن در مسأله 1878 گذشت، ولی اگر چنین شرطی نکرده باشند ورثه او جانشین او می شوند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر برای تجارت مثلاً تا جدّه برود ومالی به دست اورد که اگر بخواهد ازانجا به مکّه رود مستطیع باشد ،باید حجّ کند ودر صورتی که حجّ نماید ،اگر چه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکّه برود ، دیگر حجّ بر او واجب نیست .
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مشغول نماز چهار رکعتی شود و در بین نماز یادش بیاید که مسافر است ، یا ملتفت شود که سفر او هشت فرسخ است ، چنانچه به رکوع رکعت سوم نرفته ، باید نماز را دو رکعتی تمام کند و اگر به رکوع رکعت سوم رفته نمازش باطل است . ودر صورتی که به مقدار خواندن یک رکعت هم وقت داشته باشد ، باید نماز را شکسته بخواند .