زمین
زمین جایی است که همه موجودات زنده روی آن زندگی می کنند.
اگر زمین را بفردی واگذار کند که در آن درختکاری کند بشرط آنکه محصول آن میان هر دو باشد صحیح است یا خیر و اگرراه دیگری وجود دارد بیان بفرمائید ؟
این معامله مغارسه می گویند و جایز است . و بهتراست به صورت صلح معامله رابرقرار کند به این صورت که صاحب زمین بگوید با تو صلح می کنم که در مقابل کار ، این مقدار از حاصل از آن تو باشد .
این معامله مغارسه می گویند و جایز است . و بهتراست به صورت صلح معامله رابرقرار کند به این صورت که صاحب زمین بگوید با تو صلح می کنم که در مقابل کار ، این مقدار از حاصل از آن تو باشد .
عنوان سوال:
اگر زمین را بفردی واگذار کند که در آن درختکاری کند بشرط آنکه محصول آن میان هر دو باشد صحیح است یا خیر و اگرراه دیگری وجود دارد بیان بفرمائید ؟
پاسخ:
این معامله مغارسه می گویند و جایز است . و بهتراست به صورت صلح معامله رابرقرار کند به این صورت که صاحب زمین بگوید با تو صلح می کنم که در مقابل کار ، این مقدار از حاصل از آن تو باشد .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر یکی از شرکاء در زمین مشترک درختکاری کند این درختها مشترک می شود یا حق کسی است که مالک آنها است ؟
- لطفا بفرمایید در وصیت تملیکی اگر موصی مال غیر را به اعتبار اینکه در آینده آن مال را تملک خواهد نمود مورد وصیت قرار دهد این وصیت صحیح است یا خیر؟
- فردی قبلا از یک مرجع دیگری تقلید میکرده و اکنون مرجع تقلیدش از دنیا رفته است حال در مورد مساله زیر چگونه باید عمل کند. فرد مورد نظر در شهری غیر از وطنش سرباز است و در مدت یکسالی که از خدمتش گذشته از مرجع دیگر تقلید میکرده است و اکنون از آقای سیستانی تقلید میکند لذا از طرفی اقای سیستانی میفرمایند که اگر دانشجو یا استاد یا سربازی حداقل سه روز در هفته بیش از مسافت شرعی رفت و آمد کنند و یا در سفر باشند و این برنامه برای مدتی (به طور مثال شش ماه در یک سال و یا حداقل سه ماه در چند سال تحصیلی) ادامه یابد؛ کثیرالسفر محسوب میشوند و نماز ایشان در محل تحصیل و بین راه تمام و روزهشان صحیح است. مساله این است که فرد موردنظر در سال گذشته که از مرجع دیگری تقلید میکرده اند به جز جمعه ها و پنج شنبه ها و یکشنبه ها، بقییه هفته را در سفر بوده است ولی در حال حاضر که از آقای سیستانی تقلید میکند احتمال آن میرود که این وضعیت رفت و آمد تنها برای ? یا نهایتا ? ماه ادامه یابد لذا خواهشمند است بفرمایید حکم نماز و روزه ها چگونه است؟ (احتمال مورد نظر خیلی قوی نیست ودر حد ?? یا ?? درصد است)
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا می توان محصول زمین را به عنوان مال الاجاره زمین قرار داد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] دو نفر زمینی را معامله می کنند به این عنوان که مالک، زمین خود را به دیگری واگذار می کند برای درختکاری و دیگری هم درخت می کارد قرارشان بر این بود که بعد از بزرگ شدن درختان، زمین را با درختان نصف کنند ، به همین شکل با رضایت طرفین عمل نمودند ولی تعیین نکردند که این طرف مال تو و آن طرف مال من باشد، آیا این مسأله ضرری به مغارسه می زند؟
- [آیت الله سبحانی] زمینی به مدت 2 سال جهت کشاورزی اجاره داده شده است در سال دوم هنگام برداشت محصول، مقداری از تخمهای آن محصول بر زمین ریخته شده و در اثر بارندگی تخمها رشد نموده است مالک این محصول چه کسی است؟
- [آیت الله بهجت] در زمین هایی که به صورت مشاعی کشت می شود، مجموع محصول از حد نصاب بیشتر است، ولی محصول هر یک از افراد، کمتر از حد نصاب می باشد، آیا به این محصول، زکات تعلق می گیرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی یک هکتار زمین گرفته مثلاشش دوم کار از عامل و زمین از صاحب زمین، بعد از کاشت محصول، عامل در حالی که مقداری هم کار کرده به دلائلی زمین را رها کرده و رفته در صورتی که قرار بوده که محصول را به عمل بیاورد آیا در این صورت اجرت المثل را صاحب زمین ضامن است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] دو نفر زمینی را معامله می کنند به این عنوان که مالک، زمین خود را به دیگری واگذار می کند برای درختکاری و دیگری هم درخت می کارد قرارشان بر این بود که بعد از بزرگ شدن درختان، زمین را با درختان نصف کنند اما بعد از رحلت طرفین، ورثه درختها را قطع نموده اند، بعد از مدّتی ورثه مالک زمین، بر علیه ورثه مالک درخت شکایت می کنند و می گویند این زمین مال ماست و به زور زمین را از آنها گرفته است آیا این کار جایز است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی وصیّت کرده که از هر یک هکتار زمین نصف محصول آن متعلّق به عزاداری و نصف دیگر مال فرزندان، حال در زمان وصیّت زمینها یکبار محصول میگرفتند ولی حالا دو بار محصول میگیرند در این صورت هر دو محصول نصف آن را باید صرف عزاداری کنند یا یک محصول را؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اینجانب پیرمردی هشتاد ساله هستم مدت شصت سال است که در زمین شخصی مشغول کشاورزی می باشم و سهم مالکانه را نیز سالیانه به او پرداخت می کنم و در زمین مذکور تعداد شش درخت گردو کاشته ام که بارور شده اند و سالیان قبل نصف محصولات گردو و زمین را به ایشان می دادم، اکنون صاحب زمین می گوید طبق قانون اسلام چون درختان گردو در زمین اینجانب می باشد تمام محصول گردو مربوط به من است، با توجه به اینکه محصول گردوی مذکور در انجمن اسلامی به طور امانت گذاشته شده تا پاسخ شرعی اخذ گردد، تمنا دارم برای حفظ حقوق دو مسلمان بفرمایید محصول گردو به صاحب زمین می رسد یا به کسی که درختان گردو را غرس کرده است؟ و اگر به صاحب زمین می رسد به چه عنوان؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر صاحب زمین تمام خرج یک صیفی را تا هنگام محصول فراهم کند و برای این زمین چند کارگر را به عنوان شریک که تمام کار این صیفی کاری را انجام دهند به کار گیرد (مالک زمین فقط خرج محصول را می دهد و دیگر کاری انجام نمی دهد) و در موقع برداشت محصول، هرچه خرج کرده از فروش محصول بردارد و بعداً بقیه محصول را بین خود و کارگران به نام شریک نصف کند. آیا از نظر اسلام حلال و جایز است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] دو نفر زمینی را معامله می کنند به این عنوان که مالک، زمین خود را به دیگری واگذار می کند برای درختکاری و دیگری هم درخت می کارد قرارشان بر این بود که بعد از بزرگ شدن درختان، زمین را با درختان نصف کنند اما بعد از رحلت طرفین، ورثه درختها را قطع نموده اند، بعد از مدّتی ورثه مالک زمین، بر علیه ورثه مالک درخت شکایت می کنند و می گویند این زمین مال ماست و به زور زمین را از آنها گرفته است آیا این کار جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- تیمم با دیوار گلی صحیح است ، و احتیاط مستحب آن است که با بودن زمین یا خاک خشک ، با زمین یا خاک نمناک تیمم نکند .
- عاریه دادن چیز غصبی ، و چیزی که مال انسان است ولی منفعت آن را به دیگری واگذار کرده ، مثلاً آن را اجاره داده ، در صورتی صحیح است که مالک یا مستأجر به عاریه دادن راضی باشد .
- کسی که میتواند پیشانی را به زمین بگذارد ، اگر آن را عمداً یا سهواً به زمین نگذارد ، سجده نکرده است اگر چه جاهای دیگر به زمین برسد . ولی اگر پیشانی را به زمین بگذارد و سهواً جاهای دیگر را به زمین نرساند ، یا سهواً ذکر نگوید ، سجده صحیح است .
- در معامله مساقات لازم نیست صیغه بخوانند ، بلکه اگر صاحب درخت به قصد مساقات آن را واگذار کند ، و کسی که کار میکند به همین قصد مشغول کار شود معامله صحیح است .
- سجده بر چیزهائی که از زمین میروید و خوراک حیوان است مثل علف و کاه ، صحیح است .
- اگر زمینی را برای زراعت اجاره دهد و مال الاجاره را حاصل همان زمین ، یا زمین دیگر که فعلاً موجود نیست قرار دهد ، و یا اینکه کلی در ذمّه قرار دهد مشروط به آنکه از حاصل همان زمین پرداخت شود ، اجاره صحیح نیست ، و اگر حاصل زمین بالفعل موجود باشد مانعی ندارد .
- اجاره دهنده و مستأجر لازم نیست صیغه عربی بخوانند ، بلکه اگر مالک به کسی بگوید ملک خود را به تو اجاره دادم ، و او بگوید قبول کردم ، اجاره صحیح است ، بلکه اگر حرفی نزنند و مالک به قصد اینکه ملک خود را اجاره دهد ، به مستأجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن بگیرد ، اجاره صحیح میباشد .
- باید بر زمین و چیزهای غیر خوراکی و پوشاکی که از زمین میروید ، مانند چوب و برگ درخت ، سجده کرد . و سجده بر چیزهای خوراکی و پوشاکی مانند ، گندم و جو و پنبه و آنچه که از اجزاء زمین شمرده نشود ، مانند طلا و نقره و امثال اینها صحیح نیست ، ولی قیر و زفت (که نوع پستی از قیر است) در موقع ناچاری بر چیزهای دیگری که سجود بر آنها صحیح نیست ، مقدم میباشند .
- سجده بر گلهائی که خوراکی نیستند ، صحیح است ، بلکه سجده بر داروهای خوراکی که از زمین میروید و آن را دم کرده یا میجوشانند و آبش را مینوشند ، مانند گل بنفشه و گل گاو زبان نیز صحیح است .
- مزارعه چند شرط دارد : اول : آنکه عقد و قرار دادی میان آن دو باشد ، مثلاً صاحب زمین به زارع بگوید زمین را برای زراعت به تو واگذار کردم ، و زارع هم بگوید قبول کردم ، یا بدون اینکه حرفی بزنند ، مالک زمین را به زارع به قصد زراعت واگذار کند ، و زارع قبول نماید . دوم : صاحب زمین و زارع هر دو بالغ و عاقل باشند ، و با قصد و اختیار خود مزارعه را انجام دهند ، و سفیه نباشند یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکنند و همچنین باید مالک مفلّس نباشد ، ولی اگر زارع مفلّس باشد در صورتی که مزارعه مستلزم تصرف او در اموالی که از تصرف در آنها منع شده است نباشد ، اشکال ندارد . سوم : هر کدام از مالک و زارع سهمی از حاصل زمین ببرند ، نصف یا ثلث و مانند اینها ، پس اگر برای هیچ کدام سهمی قرار ندهند یا آنکه مثلاً مالک بگوید در این زمین زراعت کن و هر چه میخواهی به من بده ، صحیح نیست ، و همچنین است اگر مقدار معیّنی از حاصل ، مثلاً ده من فقط برای زارع یا مالک قرار دهند . چهارم : مدتی را که باید زمین در اختیار زارع باشد معیّن کنند ، و باید مدت بقدری باشد که در آن مدت بدست آمدن حاصل ممکن باشد ، و اگر اول مدت را روز معیّنی وآخر مدت را رسیدن حاصل قرار دهند ، کافی است . پنجم : زمین قابل زراعت باشد ، و اگر زراعت در آن فعلاً ممکن نباشد امّا بتوانند کاری کنند که زراعت ممکن شود ، مزارعه صحیح است . ششم : چیزی را که زارع باید بکارد معیّن کنند ، مثلاً معیّن کنند که برنج است یا گندم ، و اگر برنج است کدام قسم از آن است ولی اگر زراعت معیّنی را در نظر ندارند ، تعیین لازم نیست ، و همچنین اگر زراعتی را که در نظر دارند معلوم است ، لازم نیست به آن تصریح نمایند . هفتم : مالک ، زمین را معیّن کند ، در صورتی که چند قطعه زمین داشته باشد که با هم در کار کشاورزی تفاوت داشته باشند ، ولی اگر تفاوت نداشته باشند ، تعیین لازم نیست ، پس اگر به زارع بگوید : در یکی از این زمینها زراعت کن ، و آن را معیّن نکند ، مزارعه صحیح است ، و بعد از عقد تعیین بدست مالک است . هشتم : خرجی را که هر کدام از آنان باید بکند از قبیل بذر ، کود و لوازم کشاورزی و مانند آن معیّن نمایند ، ولی اگر خرجی را که هر کدام باید بکند بطور معمول معلوم باشد ، لازم نیست به آن تصریح نمایند .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر زمینی را برای زراعت جو یا گندم یا محصول دیگر اجاره دهد، گرچه مال الاجاره را از محصول همان زمین قرار دهد، اجاره صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زمینی را برای زراعت جو یا گندم اجاره دهد و اجارهبها را جو یا گندم همان زمین قرار دهد، اجاره صحیح نیست، مگر این که اجارهبها مقدار معیّنی در ذمّه باشد و مقیّد نباشد که از محصول خود زمین باشد و مستأجر از محصول همان زمین بدهد که در این صورت اشکال ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زمینی را برای زراعت جو یاگندم یا محصول دیگر اجاره دهد ومال الاجاره یا گندم همان زمین قرار دهد ، اجاره صحیح نیست .
- [آیت الله بهجت] اگر بعد از جمع کردن محصول و تمام شدن مدت مزارعه، ریشه زراعت در زمین بماند و سال بعد دو مرتبه محصول دهد، چنانچه مالک و زارع از آن صرف نظر نکرده باشند، محصول مال صاحب بذر خواهد بود و اگر صاحب بذر مالک زمین نباشد، باید اجرت زمین را به مالک بدهد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اجاره زمین, جهت زراعت, در صورتی که اجاره بهای آن, محصول همان زمین قرار داده شود, باطل است و اگر اجاره بها محصولِ زمین دیگر باشد, یا کلّی در ذمّه قرار گیرد, اشکالی ندارد, هرچند آن را از حاصل همان زمین پرداخت کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مالالاجاره را حاصل زمینی که به حسب متعارف معلوم نیست که حاصل دارد یا خیر، قرار دهند، اجاره باطل است؛ خواه مورد اجاره همین زمین باشد یا چیز دیگر و در باطل بودن اجاره فرقی نمیکند که مالالاجاره مقدار معیّنی از محصول آن زمین - مانند 1000 کیلو - باشد یا کسری از آن - مانند نصف محصول -.
- [آیت الله مظاهری] آباد نمودن زمین موات به این است که آن را تصرّف کند و در آن ساختمان، دیوار، درختکاری، کندن چاه و قنات انجام دهد، یا آن را برای کشاورزی و مانند آن آماده نماید.
- [آیت الله سبحانی] اگر زمین را به دیگری واگذار کنند که در آن درخت بکارد و آنچه عمل می آید مال هر دو باشد در صورتی که تمام جهات را روشن کنند معامله صحیح است، هر چند مساقات نامیده نمی شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زمین را به دیگری واگذار کنند که در آن درخت بکارد و آنچه عمل می آید مال هردو باشد در صورتی که تمام جهات را روشن کنند معامله صحیح است، هر چند مساقات نامیده نمی شود.
- [آیت الله بهجت] در مسئله قبل، چنانچه در عقد مزارعه شرط کنند که اگر در مدت معین شده، محصول آماده درو نشد، تا زمان درو، زراعت در زمین باقی بماند، و یا شرط کنند که بعد از رسیدن محصول، تا مدتی زَرع در زمین بماند، این شرط لازمالوفاء است و مالک حق مطالبه اجرتالمثل زمین را ندارد، و اگر چنین شرطی نکرده باشد، پس از رسیدن محصول در صورت دوم، مالک میتواند زارع را وادار به کندن و درو کردن زرع کند و یا خود، این کار را انجام دهد و حکم صورت اول در مسئله قبل گذشت.