خانه
به محل سکونت خانه می‌گویند و از احکام مرتبط با عنوان خانه در بابهاى طهارت، صلات، زکات، خمس، حج، جهاد، تجارت، دین، صلح، اجاره، نکاح، اطعمه و اشربه و دیات سخن گفته‌اند.
آیا فرزندان در صورت کار در خانه می توانند ادعای دست مزد یا سود کنند؟
چون چنین رسمی در میان مردم نیست، نمی تواند و همچنین زن بخواهد از شوهر مزد بگیرد جایز نیست، چون کار کردن در خانه یک امر عقلائی است.
چون چنین رسمی در میان مردم نیست، نمی تواند و همچنین زن بخواهد از شوهر مزد بگیرد جایز نیست، چون کار کردن در خانه یک امر عقلائی است.
پاسخ:
چون چنین رسمی در میان مردم نیست، نمی تواند و همچنین زن بخواهد از شوهر مزد بگیرد جایز نیست، چون کار کردن در خانه یک امر عقلائی است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مقداری پول دارم که در بانک گذاشته ام و از سود آن استفاده می کنم. با توجه به اینکه سود قطعی را بانک ها در پایان سال محاسبه و اعلام می کنند، آیا این کار اشکال دارد؟
- سوال : پسر جوانی دارم که مدام با اعضای خانواده درگیری دارد و به قول معروف حرف حساب سرش نمیشود و فقط حرف خودش را میزند. در خانه بیشتر با پدرش ناسازگار است و چون نمیتواند به پدرش زور بگوید عصبانیتش را سر من و خواهر بزرگش خالی میکند. دخترم از استرس حال و روز خوبی ندارد. همسرم در امر تربیت فرزندان هیچ وقت به من کمک نکرده و همیشه به زور و کتک خواسته مشکلات را حل کند، برای همین به خاطر ترس از زد و خورد، آزار و اذیت پسرم را به او نگفتم و پسرم روز به روز خشنتر شده است. برای آرام شدن اوضاع خانه چه کار کنم؟
- آیا نگهداری و کفالت پدر و مادر بیمار یا معلول یا از کار افتاده به عهده همه فرزندان اعم از پسران و دختران وی می باشد یا دختران در این مورد مسؤولیتی ندارند؟
- در بعضی از آرایشگاهای زنانه موهای زائد بدن را می زنند. آیا دست زدن و نگاه کردن زنی که این کار را انجام می دهد اشکال دارد؟
- در نمازهایی که باید حمد و سوره آهسته خوانده شود، اگر برای متوجّه کردن شخصی به مطلبی که تذکّر آن لازم است، مثل اینکه فرزند در حال انجام کار خطرناکی است، یا کسی در میزند، آیا میتوان کلمه یا کلماتی را بلندتر گفت؟ یا با دست و ابرو اشاره کرد؟ آیا این کار مبطل نمازاست؟
- من در دوره تحصیل به صورت پاره وقت کار میکنم و در‌آمد مازاد بر خرجم را در قرض الحسنه میگذارم تا برای آبندهام بماند. ولی در طول سال ممکن است نیاز بشود و چندین بار مقداری از آن پول بردارم و دوباره پس انداز کنم. آیا به آن مقدار که دست نخورده خمس تعلق میگیرد؟
- با توجّه به این که شوهر اینجانب حدود پنج سال پیش بر اثر شکستی که در کار خوردند حدود پنج میلیون ضرر کردند و ما مجبور شدیم برای جبران ضرر، خانه مسکونی خود را بفروشیم و در یک اتاق با سه بچّه زندگی کنیم که برای خود و فرزندانم بسیار مشکل است و در‌آمد شوهرم از اوّل زندگی تا حال حاضر به گونهای بوده که فقط گذران زندگی را بتوانیم داشته باشیم و هیچ گونه پس اندازی نداشته و نداریم، بعد از حدود دو سال پدر و مادر اینجانب فوت نمودند و مقداری ارث به بنده رسید که کلّ این مقدار را برای خرید یک خانه دادهام و برای قابل نشیمن شدن خانه خریداری شده باید پنج میلیون وام مسکن بگیریم، لذا خواهشمند است مشخّص نمایید آیا اینجانب از نظر شرعی مستطیع میباشم؟ و میتوانم به جای مادرم به مکّه بروم؟ چون ایشان وصیّت کردهاند که از پول فروش خانه خودشان مکّهای برایشان برویم.
- برخی مردم عقیده دارند که شب اول ماه ربیع الاوّل، از حدود نیمه شب تا اذان صبح، با در دست داشتن شمع، پشت درب مساجد جمع شوند و آهسته درب مساجد را بکوبند و با ذکر و دعا و توسّل، آن شب را تا اذان صبح پشت درب مسجد سپری کنند. و هدف از آن را رفع همّ و غم، و برآورده شدن حاجات، و تسلّی دل حضرت زهرا(علیها السلام)می دانند. آیا این کار صحیح است؟
- حدود سی وپنج سال پیش شوهری اختیار کردم که در آن زمان خودم سیزده سال بیشتر نداشتم، همسرم در آن موقع در تهران به عنوان معمار (بنّا) مشغول به کار بود ولی از لحاظ مادی هنوز وضع خوبی نداشت، با پیشنهاد پدرم که در یکی از روستاها مشغول کار خرید و فروش گندم، سیب زمینی ، بادام و .... بود و بیسواد هم بود، همسرم تهران را رها کرد و آمد به پدرم در کارش به عنوان منشی و راننده و اوّلین داماد مشغول به کار شد تا اینکه در زمان طاغوت به لحاظ تقسیم اراضی مزرعهای که داشت از ترس تقسیم اراضی دو دانگ آن را به تنها پسرش و همچنین به هر کدام از دامادهایش یک دانگ به ثبت رساند، شوهرم در ادامه زندگی در سال 63 به منظور حجّ تمتّع با پول بیست و هفت هزار تومان خودش ثبت نام نمود و بعد از فوت پدرم در سال 70 مزرعه مذکور را جهت عام المنفعه به چهار نفر فروختند و از سهم یک دانگ ثبتی خودش مبلغی را برای خرید منزلی در اصفهان صرف نمود که منزل در حال حاضر موجود و مورد استفاده بچّه هایش میباشد و مابقی را در حساب بانکی گذاشته و برای گذران امورات زندگی تدریجاً برداشت میکرده تا این اواخر زندگی اش، یعنی در 15 خرداد 77 فوت نموده و متأسّفانه از رفتن به سفر واجب حجّ محروم مانده در حال حاضر من با پنج فرزند مانده در خانه او که دو پسر و یک دختر صغیر هستند زندگی میکنم (البته دو دختر و یک پسر از خانه بیرون هستند) جمعاً هشت فرزند. چند سؤال برایم به وجود آمده و تکلیف شرعیام را نمیدانم:
- اینجانب جوانی هستم از یک خانواده مذهبی که متأسفانه مدتی است کنترل چشم خود را از دست دادهام و سایتهای غیراخلاقی یا برنامههای غیراخلاقی ماهواره را مشاهده میکنم. از این کار خود بسیار ناراحت و پشیمانم و تا کنون چندین مرتبه توبه کردهام ولی باز توبه خود را شکستهام. اکنون با توجه به نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان و اینکه قصد دارم با پاکی و به دور از هرگونه پلیدی و آلودگی وارد این ماه شریف شوم، از حضرتعالی استدعا دارم دستوری در خصوص تعزیر من صادر فرمایید تا به این واسطه بتوانم نفس سرکشم را مهار کنم و تنبیهی باشد برای بیداری نفس و قبولی توبهام و انشاءالله با توبه قبول شده وارد ماه مبارک رمضان شوم. با تشکر و التماس دعا.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] کار کردن برای غیر مسلمان و یا در کشورهای غیر اسلامی و دریافت دست مزد چه حکمی دارد؟
- [سایر] آیا کارگرانی که به صورت ساعتی، کار مزد و کار مزد ساعتی کار می کنند مشمول افزایش های مزدی مصوبات شورایعالی کار می شوند؟
- [آیت الله بهجت] آیا جایز است زن، بدون اجازه ی شوهر دست در جیب او کرده و برای مخارج خانه یا فرزندان پولی را بردارد؟
- [سایر] در قانون کار، مزد در دو ماده 35 و 36 دو تعریف متفاوت دارد، آیا مزد ثابت یا مزد مبنا مفاهیمی جدا از مفهوم مزد هستند؟
- [سایر] محاسبه مزد روزهای تعطیل هفتگی، رسمی و استحقاقی کارگران کار مزد چگونه انجام می شود؟
- [سایر] تعیین مزد در قرارداد کار از چه اصولی تبعیت می کند و مأخذ کسر حق بیمه کدام مزد است؟
- [امام خمینی] اگر خانه مسکونی خود را فروخت که جای دیگر خانه بخرد و پولش را چند ماه به کاسبی زد و سود برد و قبل از سال خانه خرید تکلیف خمسش نسبت به اصل پول و سود چگونه است؟
- [سایر] آیا کارفرما می تواند از مزد کارگری که از خانه سازمانی شرکت استفاده میکند برداشت نماید؟
- [آیت الله بهجت] آیا در مضاربه می توان قبل از به دست آوردن سود، سود احتمالی را مصالحه کرد؟
- [امام خمینی] شخصی خود و فرزندان اناث و ذکورش بالغ و غیر بالغ کار میکنند و اجرت همه به دست او میآید که خرج زندگی کند و مقدار زائد از مؤونه را صرف تهیه باغ و خانه و سرمایه مینماید اکنون پس از چند سال تکلیف خمس نسبت به زائد از مؤونه چگونه است؟ در حالی که فرزندان بالغ اجرتهای خود را به عنوان هبه یا قرض و یا امانت به پدر واگذار ننموده یعنی اسمی روی آن نگذاشتهاند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر عامل کار را ناتمام بگذارد، چنانچه آن کار مثل پیدا کردن اسب است که تا تمام نشود برای جاعل فایده ندارد، عامل نمیتواند چیزی مطالبه کند، و همچنین است اگر جاعل مزد را برای تمام کردن عمل قرار بگذارد. مثلاً بگوید هر کس لباس مرا بدوزد هزار تومان به او میدهم. ولی اگر مقصودش این باشد که هر مقدار از عمل که انجام گیرد برای آن مقدار مزد بدهد، جاعل باید مزد مقداری را که انجام شده به عامل بدهد.
- اگر شخصی پیش از قرارداد کار را انجام داده باشد، یا بعد از قرارداد به قصد اینکه پول نگیرد انجام دهد حقّی به مزد ندارد.
- بعد از آنکه عامل شروع به کار کرد، اگر مالک بخواهد مضاربه را به هم بزند اشکال ندارد ولی باید مزد مقدار عملی را که انجام داده به او بدهد.
- اگر چند نفر در مزدی که از کار خودشان میگیرند با یکدیگر شرکت کنند، مثل دلاّکها که قرار میگذارند هر قدر مزد گرفتند با هم قسمت کنند، شرکت آنان صحیح است گرچه احکام شرکت را ندارد.
- بعد از آنکه عامل شروع به کار کرد، اگر جاعل بخواهد جعاله را به هم بزند اشکال ندارد ولی باید مزد مقدار عملی را که انجام داده به او بدهد.
- کسی که نمیتواند وضو بگیرد باید نایب بگیرد که او را وضو دهد و چنانچه مزد هم بخواهد، در صورتی که بتواند باید بدهد، ولی باید خود او نیّت وضو کند و با دست خود مسح نماید و اگر نمیتواند باید نایبش دست او را بگیرد و به جای مسح او بکشد، و اگر این هم ممکن نیست باید از دست او رطوبت بگیرند و با آن رطوبت، سر و پای او را مسح کنند.
- اگر بعد از زراعت بفهمند که مزارعه باطل بوده، چنانچه بذر مال مالک بوده حاصلی هم که به دست میآید مال اوست و باید مزد زارع و مخارجی که کرده به او بدهد، و اگر بذر مال زارع بوده زراعت هم مال اوست و باید اجاره زمین و خرجهایی را که مالک کرده به او بدهد.
- کسی که در‌آمد او از مخارج سالش کمتر است میتواند برای کسری مخارجش زکات بگیرد و لازم نیست ابزار کار یا خانه یا سرمایه خود را به صرف مخارج برساند.
- باید ابتدا و انتهای هشت فرسخ را از ساختمانهای آخر شهر که متّصل به شهر است حساب نماید نه از خانه یا محلّه خود یا محل کار، و فرقی در این مسئله میان شهرهای بزرگ و کوچک نیست.
- اگر کسی مدّتی مانع از کار کسی شود، گرچه این کار حرام است ولی چیزی به او بدهکار نیست ولی اگر خانه و مغازه و مانند آنها را غصب کند علاوه بر اینکه آنها را پس میدهد باید اجاره آنها را هم بپردازد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر چند نفر در مزدی که از کار خودشان میگیرند با یکدیگر شرکت کنند ، مثلاً چند دلاّک با هم قرار بگذارند که هر قدر مزد گرفتند با هم قسمت کنند ، شرکت آنان صحیح نیست . ولی اگر با هم مصالحه کنند که مثلاً نصف مزد کار هر یک تا مدت معیّنی برای دیگری باشد ، در مقابل نصف مزد کار او ، مصالحه صحیح است ، و هر کدام با دیگری در مزد کار او شریک میشود .
- [آیت الله جوادی آملی] .هزینه ای که برای کسب و تجارت انجام می شود، از سود آن کسر می شود, چنان که هزینه سالانه خود شخص و عیال و فرزندان او از در‌آمد سال کسر شده و خمس سودِ مانده پرداخت میشود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر چند نفر در مزدی که از کار خودشان می گیرند با یکدیگر شرکت کنند، مثل دلاک ها که قرار می گذارند هر قدر مزد گرفتند با هم قسمت کنند شرکت آنان صحیح نیست و هر کدام مزد کار خود را مالک می شوند ولی اگر بخواهند به رضایت آنچه را مزد گرفته اند تقسیم نمایند اشکال ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر شخصی در اثنای سال سودی به دست آورد، می تواند با همان در‌آمد و سود دوباره تجارت کند و سود جدیدی به دست آورد و در پایان سال خمسی همه درآمدها را با هم جمع می کند و پس از کسر هزینه های تجارت و هزینههای زندگی خود, خمس سود خالص را بپردازد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر چند نفر قرار بگذارند در مزدی که از کار خودشان می گیرند با یکدیگر شرکت کنند مثلا خیّاطها یا کارگران کارخانه که قرار می گذارند هر قدر مزد گرفتند با هم قسمت کنند شرکت آنان صحیح نیست و هر کدام مزد کار خود را مالک می شوند ولی اگر بخواهند بعد از اینکه مزد گرفتند آنچه را گرفته اند با رضایت بین خود تقسیم کنند، اشکال ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر جاعل مزد معیّنی برای کار قرار ندهد، مثلاً بگوید هرکس بچه مرا پیدا کند، پول به او میدهم ومقدار آن را معیّن نکند، چنانچه کسی آن عمل را انجام دهد باید مزد او را به مقداری که کار او در نظر مردم ارزش دارد، بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر جاعل مزد معینی برای کار قرار ندهد، مثلا بگوید هر کس بچه مرا پیدا کند پول یا مژدگانی به او می دهم و مقدار آن را معین نکند جعاله صحیح نیست ولی چنانچه کسی آن عمل را انجام دهد، باید مزد او را به مقداری که کار او در نظر مردم ارزش دارد بدهد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر چند نفر در مزدی که از کار خودشان می گیرند با یکدیگر شریک باشند ، مثلا دلاّله که قرار می گذارند هر قدر مزد گرفتند روی هم بگذارند و بعداً با هم قسمت کنند شرکت آنان صحیح نیست و هر یک از آنان مزد کار خود را مالک است .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر جاعل مزد معینی برای کار قرار ندهد؛ مثلا بگوید هر کس بچه مرا پیدا کند پولی به او می دهم و مقدار آن را معین نکند؛ چنانچه کسی آن عمل را انجام دهد؛ باید مزد او را به مقداری که کار او در نظر مردم ارزش دارد بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر جاعل مزد معیّنی برای کار قرار ندهد، مثلاً بگوید: (هر کس بچّه مرا پیدا کند پولی به او میدهم) و مقدار آن را معیّن نکند، چنانچه کسی آن عمل را انجام دهد، باید مزد او را به مقداری که کار او در نظر مردم ارزش دارد پرداخت کند.