تفحص
تلاش برای یافتن چیزی را تفحص و یا جست و جو می گویند که در بسیاری از بابهای فقهی کاربرد دارد.
آیا تفحص در امور اجتماعی مثل کنترل تلفن جایز است؟
بسمه تعالی: تجسس جایز نیست مگر در مواردی که امنیت به خطر بیفتد . والله العالم
بسمه تعالی: تجسس جایز نیست مگر در مواردی که امنیت به خطر بیفتد . والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا خرید گوشی تلفن همراه که بدون مجوّز وارد بازار ایران شده، جایز است؟
- فردی جهت خرید تلفن همراه پول واریز کرده و هنوز تلفن را دریافت نکرده است که سر سال او رسید.آیا پول واریز شده خمس دارد؟
- برخی از افراد پس از تمام شدن شارژ کارت های تلفن اعتباری، با دست کاری در مدار مغناطیسی، کارت را دوباره خودشان پر می کنند. آیا این کار جایز است؟
- آیا خرید به وسیله وسائل ارتباطی جدید مثل تلگراف، تلفن، فاکس، اینترنت صحیح است؟
- حکم خرید و فروش کارت تلفن به بیشتر از موجودی که در کارت وجود دارد چیست؟
- اگر کسی صیغه طلاق را جاری کند و دو شاهد عادل از طریق تلفن بشنوند آیا چنین طلاقی صحیح است؟
- در حافظه برخی از تلفن های همراه، قرآن یا ادعیه یا اسمای خداوند قرار می دهند. در صورت افتادن گوشی تلفن همراه در محل نجس ،آیا خارج کردن آن واجب است؟ در صورت عدم اخراج، استفاده از آن محل چه صورت دارد؟
- برداشتن تسبیح از زمین و خاموش کردن تلفن همراه و نیز قرائت سوره ای از قرآن از روی مصحف در حال قیام نماز اشکال دارد؟
- اگر رئیس سازمان برای استفاده از وسائل دولتی مانند تلفن و دستگاه کپی و . . . در امور شخصی اجازه دهد آیا اجازه او مجوّز شرعی می باشد؟
- با توجه به تعیین مهریه های بسیار سنگین یا مهریه های بسیار پایین از طرف زوجین در عقدهای ازدواج که بعضاً تبعات سوء حقوقی و اجتماعی دربردارد، آیا تعیین مقدار حداکثر و حداقل از سوی مصادر قانون گذاری کشور از جمله مجلس شورای اسلامی، مشروع و جایز می باشد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا استفاده از وسایل استراق سمع برای تجسّس و شنیدن مکالمه مردم، مانند ضبط کردن مکالمه افرادی که کراهت از افشای آن دارند یا کنترل تلفن اشخاص چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا می توان برای اثبات جرم کسی، تلفن وی را کنترل کرد یا به تفتیش خانه او پرداخت و یا او را تعقیب نمود، و آیا قاضی می تواند به چنین اموری حکم نماید؟
- [آیت الله سیستانی] گفتگو با تلفن همراه در مسجد در ایام اعتکاف جایز است ؟
- [آیت الله نوری همدانی] آبا بستن لولههای منی بر مردان (جهت کنترل جمعیت در جامعه یا خانواده) جایز است؟ (وازکتومی)
- [آیت الله خامنه ای] آیا معاینه افراد غیر بیمار برای کنترل سلامتی آن‌ها، توسط پزشک نامحرم جایز است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا در مسائل سیاسی و اجتماعی غیبت جایز است؟
- [سایر] برای اینکه اطلاع پیدا کنیم که در اتاق خوابگاهها، گناه (نه توطئه بر ضد نظام ) انجام میشود یا نه، آیا جایز است تفحّص کنیم؟
- [آیت الله سیستانی] آیا استفاده از امکانات و اموال بیت المال مانند تلفن یا اتومبیل در جهت استفاده شخصی جایز می باشد؟
- [سایر] آیا جایز است به جهت کنترل جمعیت، با استفاده از دستگاه به طور موقت از بارداری جلوگیری کرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا معاینه افراد غیر بیمار، برای کنترل سلامتی آنان، در صورت لزوم تماس با نامحرم، جایز است یا نه؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- جایز نیست، انسان در مرگ کسی صورت و بدن را بخراشد و به خود لطمه بزند.
- اگر نذر کند که در روزهای معینی معتکف شود، در این صورت قطع آن جایز نیست.
- دفن مسلمان، در قبرستان کفّار و دفن کافر در قبرستان مسلمانان جایز نیست.
- دفن میّت در قبر مرده دیگر جایز نیست مگر این که جسد مرده از بین رفته باشد.
- پاره کردن یقه در مرگ غیر پدر و برادر جایز نیست.
- برگرداندن نیت از نماز قضاء به نماز ادا و از نماز مستحب به نماز واجب جایز نیست.
- دفن مسلمان در جایی که بی احترامی به او باشد، مانند جایی که خاکروبه و کثافت می ریزند، جایز نیست.
- اعتکاف در همه اوقات جایز است ولی بهترین زمان آن، ماه مبارک رمضان وبالاخص دهه آخر آن است.
- اگر انسان غذایی را که در ظرف طلا یا نقره است در ظرف دیگر بریزد این استعمال جایز است; ولی اگر بخواهد از ظرف دوم غذا بخورد و خالی کردن ظرف برای آن نباشد که غذا خوردن از ظرف طلا یا نقره جایز نیست، این استعمال حرام می باشد.
- انسان می تواند اعتکاف را از جانب خود و یا از جانب افراد از دنیا رفته انجام دهد، ولی از طرف فرد زنده جایز نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در مسأله قبل مبدأ تفحص حین رجوع به حاکم شرع است; بلی اگر قبل از مراجعه به حاکم شرع خودشان به مقدار مذکور تفحص کرده اند و بعد از مراجعه به حاکم هم مقداری تفحص شد و مطمئن شدند که او پیدا نمی شود، حاکم می تواند بعد از گذشت چهار سال از آغاز تفحص آن‌ها زن را طلاق دهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در فرض قبل اگر بدانند که با تفحص اثری از او پیدا نمی شود، تفحص ساقط است ولی حتماً باید چهار سال صبر کنند و بعد از آن حاکم می تواند زن را طلاق دهد.
- [آیت الله مظاهری] در بریدن اعضا قصاص جایز است ولی در ایجاد جراحت چون معمولاً قصاص قابل کنترل نیست یعنی نمیشود درست به اندازه جراحت، جراحت وارد کرد، باید دیه گرفته شود.
- [آیت الله مظاهری] تفحّص و شنود بهواسطه خواب کردن یا مست کردن و یا او را از خود بیخود کردن و همچنین بهواسطه شکنجههای روحی و جسمی، گناه مضاعف دارد، زیرا هم از نظر تفحّص و شنود حرام است و هم از نظر ظلم، و آنچه از این راهها به دست میآید حجّت نیست، مگر اینکه با قرائن دیگر یقین پیدا شود.
- [آیت الله مظاهری] کسانی را که نمیدانیم خمس میدهند یا نه، معامله با آن‌ها یا رفتن به مهمانی آن‌ها و گرفتن هدیه از آن‌ها جایز است و تفحص و جستجو لازم نیست و همچنین است افرادی که میدانیم خمس نمیدهند یا معامله حرام میکنند در صورتی که یقین به حرمت عین مورد تصرّف نداشته باشیم.
- [آیت الله مظاهری] بازجویی و حرف کشیدن از کسی برای تفحّص و شنود و کشف اسرار حرام است، حتّی قاضی و بازپرس هم حقّ حرف کشیدن از کسی را ندارند.
- [آیت الله مظاهری] چیزی که از دست مسلمان یا بازار مسلمین گرفته میشود پاک و خوردن آن حلال است، گرچه آن مسلمان لاابالی باشد و تفحّص هم لازم نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه گمان کند چیزی نجس شده، تفحص و جستجو و سؤال کردن لازم نیست و اگر جستجو موجب وسواس گردد، آن هم اشکال دارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] شیره ای که از بازار می گیرند و می دانند فروشنده از این مسائل باخبر است، پاک و حلال است و تفحص لازم نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] انسان نمی تواند در مالی که یقین دارد خمسش را نداده اند تصرف کند، ولی در مال کسی که شک دارد خمس آن داده شده یا نه، تصرف جایز است و قبول بخشش و معامله یا شرکت در میهمانی چنین کسی اشکال ندارد و تفحص و جستجو لازم نیست.