بیت المال
بیت المال، اصطلاحی در فقه و نام یکی از نهادهای دولت اسلامی.
راه جبران مصرف غیرصحیح بیت المال و توبه کم کاری در اداره و یا مصرف بیت المال چیست؟
بسمه تعالی: علاوه بر ندامت، خسارتِ کم کاری و تصرف غیر مأذون را جبران کند . والله العالم
بسمه تعالی: علاوه بر ندامت، خسارتِ کم کاری و تصرف غیر مأذون را جبران کند . والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در صورتی که قاضی در صدور حکم، مرتکب تقصیر شود، آیا می توان دیه را از بیت المال پرداخت و به تدریج از حقوق قاضی کسر و به بیت المال برگرداند؟
- اگر بر اثر ازدحام جمعیت پای شخصی بشکند آیا دیه از بیت المال پرداخته می شود؟
- آیا همان گونه که در قتل مباشری، در صورت عدم شناسایی قاتل، دیه ی مقتول از بیت المال پرداخت می شود، در قتل تسبیبی نیز این گونه است؟ به عنوان مثال، اگر شخص ناشناسی پوست موزی در خیابان بیندازد و شخصی در اثر گذاشتن پا روی پوست و لغزیدن و به زمین خوردن بمیرد، آیا بیت المال ضامن دیه ی اوست؟
- در معامله ی بین اشخاص و ارگان های دولتی به صرف این که یک طرف معامله، بیت المال است، آیا می توان حقوق شخصی را نادیده گرفت؟
- در حادثه تصادف، مقصر فوت نموده است و مجنی علیه مجروح شده و جانی مالی ندارد آیا دیه را می توان از بیت المال پرداخت کرد؟
- اگر شخصی توسط افراد ناشناس مجروح شود آیا محاکم قضائی می توانند حکم به پرداخت دیه از محل صندوق بیت المال صادر نمایند؟
- اگر شخصی از فرقه ی صابئان در اثر ازدحام جمعیت کشته شود یا در شارع عام پیدا شود، آیا دیه ی وی را می توان از بیت المال مسلمین پرداخت نمود؟
- اگر شخصی به قصد قتل مورد شلیک گلوله قرار بگیرد ولی فقط منجر به نقص عضو شود و ضارب متواری شود آیا دیه را می توان از بیت المال پرداخت کرد؟
- اگر مردی مرتکب قتل عمدی دختری شود و خانواده ی دختر به خاطر فقر نمی توانند نصف دیه را بپردازند تا قصاص انجام شود، آیا جایز است این مبلغ از بیت المال پرداخته وقصاص انجام شود؟
- شخصی در سنین نوجوانی به مال و یا حقوق دیگر افراد (نعوذ بالله) و یا حقّی از سازمان یا اداره دولتی تعدّی نموده آیا بعد از رسیدن به بلوغ و تکلیف جبران آن‌ها شرعا واجبست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] لطفا بفرمایید مصرف بیت المال در اموری که اولویت با کارهای دیگر است چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی مالی از بیت المال طلب داشته باشد و آن را ندهند، آیا می تواند معادل طلبش از امکانات بیت المال، استفاده کند؟
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] رفتن بعضی از افراد به حج با پول بیت المال و یا از طرف اداره در صورتی که باعث تبعیض بین دیگران میشود چه حکمی دارد؟ و آیا آن حج مقبول واقع میشود یا خیر؟
- [سایر] نحوه تقسیم بیت المال از دیدگاه اسلام چگونه است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] موارد پرداخت دیه از بیت المال را مرقوم فرمایید:
- [سایر] بیت مرجعیت چگونه اداره می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] استفاده از بیت المال در صورتی که به آن آسیبی وارد نشود درست است یا خیر ؟
- [سایر] آیا رانت خواری و اختلاسهای دولتی از بیت المال مشمول قوانین سرقت میشود؟
- [سایر] در خصوص حفظ و صیانت از بیت المال مواد قانونی مربوطه ذکر بفرمایید.
- [سایر] آیا حکومت اسلامی می تواند پول بیت المال را صرف دیگر کشورها کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- پیش از داخل شدن در حرم مکه، شهر مکه، مسجدالحرام، خانه کعبه، حرم مدینه، شهر مدینه، مسجد پیغمبر و حرم امامان (علیهم السلام) (که غسل در زیارت آن‌ها وارد شده) مستحب است انسان غسل کند و اگر در یک روز چند مرتبه مشرف شود، یک غسل کافی است و کسی که می خواهد در یک روز داخل حرم مکه و مسجدالحرام و خانه کعبه شود، اگر به نیّت همه یک غسل کند کافی است و نیز اگر در یک روز بخواهد داخل حرم مدینه و شهر مدینه و مسجد پیامبر(صلی الله علیه وآله) شود، یک غسل برای همه کفایت می کند و برای زیارت پیامبر(صلی الله علیه وآله) و امامان (علیهم السلام) از دور یا نزدیک و برای حاجت خواستن از خداوند عالم و همچنین برای توبه و نشاط به جهت عبادت و برای سفر رفتن خصوصاً سفر زیارت حضرت سیّدالشّهدا(علیه السلام)مستحب است انسان غسل کند و اگر یکی از غسل هایی را که در این مسأله گفته شد به جا آورد و بعد کاری کند که وضو را باطل می کند مثلا بخوابد; غسل او باطل می شود و مستحب است دوباره غسل را به جا آورد.
- انسان می تواند زکات را در هشت مورد مصرف کند. اول : فقیر و آن کسی است که مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد و کسی که صنعت یا ملک یا سرمایه ای دارد که می تواند مخارج سال خود را بگذراند فقیر نیست. دوم: مسکین و آن کسی است که از فقیر سختتر می گذراند. سوم: کسی که از طرف امام(علیه السلام) یا نائب امام مأمور است که زکات را جمع و نگهداری نماید و به حساب آن رسیدگی کند و آن را به امام(علیه السلام) یا نائب امام یا فقرا برساند. چهارم: مسلمانانی که ایمان آن‌ها ضعیف است و دادن زکات مایه تقویت ایمان می گردد یا در جنگ به مسلمانان کمک می کنند. پنجم: خریداری بنده ها و آزاد کردن آنان. ششم: بدهکاری که نمی تواند قرض خود را بدهد. هفتم: سبیل الله یعنی کاری که مانند ساختن مسجد، منفعت عمومی دینی دارد، یا مثل ساختن پل و اصلاح راه که نفعش به عموم مسلمانان می رسد و آنچه برای اسلام نفع داشته باشد. به هر نحو که باشد. هشتم: ابن السبیل یعنی مسافری که در سفر درمانده شده و احکام اینها در مسائل آینده گفته خواهد شد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] توبه محتکر، پشیمانی از گذشته و تصمیم بر ترک آن کار زشت است، و جبران خسارت اقتصادی که بهواسطه احتکار به وجود آورده لازم نیست، گرچه سزاوار است.
- [آیت الله جوادی آملی] .بنا بر احتیاط واجب برای یاد دادن احکام واجبِ نماز مزد نگیرند و مسئول اموال بیت المال باید نیاز یاد دهنده احکام واجب نماز را برطرف نماید. دریافت مزد برای یاد دادن احکام مستحبِ نماز, جایز است.
- [آیت الله بهجت] مؤذّن در مقابل اذان گفتن بنابر احتیاط واجب نباید مزد بگیرد و امّا چیزی که عنوان مزد ندارد، جایز است، مثل اِرتزاق از بیتالمال و یا موقوفهای که از درآمد آن برای مؤذّن سهمی در نظر گرفته شده است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مقدار واجب کفن و هزینه واجبات دیگر مانند غسل و حنوط و دفن را از اصل مال برمی دارند، و احتیاجی به وصیت ندارد و اگر میت مالی نداشته باشد، از بیت المال می دهند.
- [آیت الله مظاهری] توبه اشاعه فحشا، فقط ندامت از گذشته و ترک آن کار زشت است، و چه بسیار خوب است که بهواسطه گفتار و اعمال شایسته و نظیر آن، جبران گذشته را بنماید.
- [آیت الله مظاهری] توبه از اعانت بر گناه پشیمانی از گذشته و تصمیم بر ترک و اصلاح خود است، و اگر ضرری از اعانت او بر کسی یا بر اسلام وارد شده، اگر میتواند باید جبران نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی تهمت به کسی زده باشد و او مطّلع شده باشد، باید او را راضی کند تا توبه او قبول شود و اگر مطّلع نشده باشد، در توبه رضایت او شرط نیست، ولی علاوه بر لزوم دعا و صفحه 396 استغفار برای او، باید اگر قدرت دارد رفع آن تهمت بنماید، و اگر قدرت بر این کار ندارد، باید بهواسطه تعریف او و امثال آن، به اندازه ممکن جبران آن خسارت را بنماید و چنانچه نتوانست او را راضی کند یا دسترسی به او نداشت، دعا و استغفار و جبران خسارت به مقدار میسّر کفایت می‌کند.
- [آیت الله مظاهری] توبه مکر و خدعه اگر مربوط به اموال باشد علاوه بر توبه، باید حقّ دیگران را ادا کند و اگر مربوط به آبروی دیگران باشد و به گوش آنان رسیده باشد، باید از آن‌ها رضایت بطلبد، و اگر هیچیک نباشد، صرف پشیمانی کافی است، ولی اگر بتواند جبران خسارت کند، مثل تبلیغ دین در جایی که تضییع دین نموده باشد و یا تعریف افرادی که با آنان خدعه و مکر نموده است و دعا و استغفار برای آن‌ها، باید جبران کند. [1]. فاطر، 43.
- [آیت الله مظاهری] توبه ساحر همان پشیمانی از گذشته و دست برداشتن از این گناه زشت و بزرگ است، و چه بسیار خوب است که بهواسطه بطلان سحر از دیگران و یا از راه دیگر، جبران خسارت کند، ولی اگر آثار سحر او باقی است، چنانچه میتواند خودش یا دیگری باید آن سحر را باطل نماید، همانگونه که اگر به گوش کسی که سحر شده، رسیده باشد، باید او را راضی کند و اگر راضی نشد، توبه تنها کفایت می‌کند.
- [آیت الله مظاهری] توبه نمّام و سخنچین علاوه بر پشیمانی و اصلاح خود، جلب رضایت کسی است که علیه او نمّامی شده است، در صورتی که آن نمّامی به گوش او رسیده باشد، و اگر متوجّه نمّامی او نشده، جلب رضایت او لازم نیست و صرف توبه کفایت می‌کند، ولی لازم است که علاوه بر دعا و استغفار برای او، اگر میتواند جبران آن نمّامی را به هر نحو که مقدور است بنماید. [1]. بقره، 191.ش