معامله
معامله ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • معامله (اخص)، عقود و ایقاعات• معامله (اعم)، امور بی‌نیاز از قصد قربت
اگر کسی با پول تقلبی معامله ای انجام دهد، وظیفه ی او چیست.
بسمه تعالی: جایز نیست و ضامن کسر قیمت است، در صورتی که قیمتی برای آن فرض شود. والله العالم
بسمه تعالی: جایز نیست و ضامن کسر قیمت است، در صورتی که قیمتی برای آن فرض شود. والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا معامله با بانک های دولت و اخذ پول از آن‌ها جایز است؟
- شهریه یک مؤسسه هنری را با پول ربا پرداخته و مدرک دریافت کرده و مشغول به کار شده ام اکنون وظیفه ام چیست؟
- آنچه برای همه ارباب رجوع مهّم و مورد ابتلاء می باشد پیدا کردن راه حلّی است در جهت حلیّت پول بانک است وظیفه چیست؟
- زمینی را به مبلغ معیّن فروختم و شرط شد که در صورت انصراف از معامله در زمان معین دو برابر پول پرداختی را به خریدار بپردازم ولی از این لحاظ که خریدار باقی مانده ثمن را در زمان معین نپرداخت معامله را فسخ نمودم آیا ملزم به پرداخت آن مبلغ شرط شده هستم یا نه؟
- اگر ثمن، جنس باشد و پس از معامله معلوم گردد ثمن معیوب بوده و بایع مطالبه ارش کند آیا مشتری مخیر است ارش را از پول نقد یا از جنس ثمن بدهد؟
- مبلغی پول جهت خرید و فروش زمین به شخصی داده ام تا هر ماه مبلغی به عنوان سود علی الحساب به من بدهد و برای تضمین برگشت اصل پول و سود آن، وکالت بلاعزلِ ملکی را از ایشان گرفته ام تا چنانچه طی مدت توافق طرفین، اصل و سود را نپردازد املاک را به تملیک خود درآورم، آیا این شکل معامله صحیح است؟
- اگر فردی نذر کند با پول معینی گوسفندی برای هیأت خریداری کند اکنون به جهت گران شدن گوشت یا امکان خرید نیست و یا گوسفند کوچک است وظیفه چیست؟
- بعضی از جوانان مقداری پول ویا وسائل زندگی برای هزینه ازدواج خود تدریجاً ذخیره می کنند و معتقدند که در غیر این صورت جهت امر ازدواج با مشکل مواجه خواهند شد به لحاظ خمسی چه وظیفه ای دارند؟
- اگر پول قربانی زائر در منی مفقود یا دزدیده شد و روز پرواز نیز نزدیک شده با توجه به آیه شریفه (وسبعة اذا رجعتم...)، چه وظیفه ای دارد؟ توضیح اینکه برای صیام ثلاثه در سفر امکان ندارد .
- فردی منزل خود را فروخته و شرط کرده است اگر در مدت معیّن پول منزل را پرداخت نکند حق فسخ برای فروشنده است و در این مدت مشتری منزل را رنگ کاری کرده است ولی می توانسته پول منزل را به فروشنده بدهد و فروشده معامله را فسخ کرده است آیا مشتری حق دریافت هزینه هایی که انجام داده را دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا معامله ی با اسکناس تقلبی، شرعا جایز است؟ و با توجه به این که خود این فرد در قبال این اسکناس جنسی فروخته یا خدمتی انجام داده، وظیفه او چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] تقلّب و استخدام با مدرک تقلبی
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی بدون آنکه متوجه باشد به بازار رفته و پول تقلّبی را خرج کرده است و حتی نمی داند که به چه کسانی و چه مبلغی داده است خواهشمند است من را راهنمائی کنید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] معامله پول با پول چه صورت دارد؟
- [سایر] آیا تقلب در امتحانات و استخدام با مدرک تقلبی ، مشکل شرعی دارد؟
- [آیت الله بهجت] با توجه به بالا بودن نرخ مکالمه تلفن، آیا می شود تقلبی تلفن کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا پرداخت پول لباس از محل پول ربوی یا حلال مخلوط با ربا باشد معامله صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اینجانب معامله ای کردم با قیمتی که بعداً متوجه شدم این مقدار ارزش نداشته وظیفه چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] من بر خلاف ضوابط و مقرّرات در کنکور شرکت کرده، و در رشته پزشکی قبول شده ام. مثلاً مشمول بوده و دفترچه آماده به خدمت تهیّه نکرده ام، یا سرباز فراری بوده و با جعل پایان خدمت امتحان داده ام، یا از این قبیل، ولی در امتحانات تقلّبی نکرده ام، و اکنون دچار عذاب وجدان شده ام، وظیفه شرعی من چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در فرض سؤال قبل چنانچه مبلغی پول بابت آن داده باشم، وظیفه چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر جنسی را سلف بفروشد و عوض آن را جنس دیگر یا پول بگیرد معامله صحیح است. و احتیاط مستحب آن است در عوض جنسی که می فروشد پول بگیرد و جنس دیگر نگیرد. شرائط معامله سلف
- هر گاه خریدار از اول قصدش این باشد که پول جنس را ندهد و یا قصدش این باشد که از پول حرام بدهد، معامله باطل است ولی اگر از اول قصدش این نباشد، بعداً از حرام بدهد معامله صحیح است، ولی تکلیف شخص خریدار این است که پول حرام از او گرفته به صاحبش برگرداند و به فروشنده، پول حلال بدهد.
- در معامله نسیه باید مدت کاملاً معلوم باشد، پس اگر جنسی را بفروشد که سر خرمن پول آن را بگیرد، چون مدت کاملاً معین نشده معامله باطل است.
- معامله با بچه نابالغ باطل است، اگر چه پدر یا جد آن بچه به او اجازه داده باشند که معامله کند، ولی اگر بچه ممیز باشد و چیز کم قیمتی را که معامله آن برای بچه ها متعارف است معامله کند اشکال ندارد، بنابراین معامله با پول مختصری که بچه ها از والدین برای خرید شیرینی و غیره می گیرند، اشکال ندارد و نیز اگر طفل وکیل در اجرای صیغه معامله یا وسیله باشد که پول را به فروشنده بدهد و جنس را به خریدار برساند، یا جنس را به خریدار بدهد و پول را بفروشنده برساند، چون واقعاً دو نفر بالغ با یکدیگر معامله کرده اند معامله صحیح است، ولی باید فروشنده و خریدار یقین داشته باشند که طفل جنس و پول را به صاحب آن می رساند.
- معامله سلف آن است که مشتری پول را بدهد که بعد از مدتی جنس را تحویل بگیرد و اگر بگوید این پول را می دهم که مثلاً بعد از شش ماه فلان جنس را بگیرم و فروشنده بگوید قبول کردم، یا فروشنده پول را بگیرد و بگوید فلان جنس را فروختم که بعد از شش ماه تحویل بدهم معامله صحیح است.
- اگر با عین پول خمس نداده جنسی را بخرد یعنی بفروشنده بگوید این جنس را به این پول می خرم معامله صحیح است، و به جنسی که با این پول خریده است، خمس تعلق می گیرد.
- اگر جنسی را بخرد و بعد از معامله قیمت آن را از پول خمس نداده بدهد، معامله ای که کرده صحیح است. و خمس پولی را که به فروشنده داده باید از مال دیگر بپردازد.
- در معامله بیع شرط که مثلاً خانه صد هزار تومانی را با علم و آگاهی به پنجاه هزار تومان می فروشند و قرار می گذارند اگر فروشنده در موعد مقرّر پول را بدهد می تواند معامله را فسخ کند، معامله اشکالی ندارد، به شرط این که طرفین واقعاً قصد خرید و فروش داشته باشند و اگر در موعد مقرر پول را ندهد جنس از آن خریدار خواهد بود.
- حق به هم زدن معامله را (خیار) می گویند و خریدار و فروشنده در یازده صورت می توانند معامله را به هم بزنند: اول: آنکه از مجلس معامله متفرق نشده باشند و این خیار را (خیار مجلس) می گویند. دوم : آنکه مغبون شده باشند (خیار غَبْن). سوم : در معامله قرارداد کند که تا مدت معینی هر دو یا یکی از آنان بتوانند معامله را به هم بزنند (خیار شرط). چهارم: فروشنده; یا خریدار; مال خود را بهتر از آنچه هست نشان دهد و طوری کند که قیمت مال در نظر مردم زیاد شود (خیار تدلیس). پنجم : فروشنده یا خریدار شرط کند که کاری انجام دهد و به آن شرط عمل نکند، یا شرط کند مالی را که می دهد طور مخصوصی باشد و آن مال به طور مخصوص نباشد که در این صورت دیگری می تواند معامله را به هم بزند (خیار تخلف شرط). ششم: در جنس یا عوض آن عیبی باشد (خیار عیب). هفتم: معلوم شود مقداری از جنسی را که فروخته اند، مال دیگری است; که اگر صاحب آن به معامله راضی نشود، خریدار می تواند معامله را به هم بزند، یا پول آن مقدار را از فروشنده بگیرد، و نیز اگر معلوم شود مقداری از چیزی را که خریدار عوض قرار داده، مال دیگری است و صاحب آن راضی نشود، فروشنده می تواند اساساً معامله را به هم بزند، یا عوض آن مقدار را از خریدار بگیرد (خیار شرکت در صورت امتزاج یا تبعیض صفقه در غیر این صورت). هشتم: فروشنده خصوصیات جنس معینی را که مشتری ندیده به او بگوید، بعد معلوم شود طوری که گفته، نبوده است. که در این صورت مشتری می تواند معامله را به هم بزند و نیز اگر مشتری خصوصیات عوض معینی را که می دهد بگوید، بعد معلوم شود طوری که گفته نبوده است، فروشنده می تواند معامله را به هم بزند (خیار رؤیت). نهم: مشتری پول جنسی را که نقد خریده تا سه روز ندهد و فروشنده هم جنس را تحویل ندهد که اگر مشتری شرط نکرده باشد که دادن پول را تأخیر بیندازد، فروشنده می تواند معامله را به هم بزند. ولی اگر جنسی را که خریده مثل بعضی از میوه ها باشد که اگر یک روز بماند ضایع می شود، چنانچه تا شب پول آن را ندهد و شرط نکرده باشد که دادن پول را تأخیر بیندازد، فروشنده می تواند معامله را به هم بزند (خیار تأخیر). دهم : حیوانی را خریده باشد که خریدار تا سه روز می تواند معامله را به هم بزند (خیار حیوان). یازدهم: فروشنده نتواند جنسی را که فروخته تحویل دهد; مثلاً اسبی را که فروخته فرار نماید که در این صورت مشتری می تواند معامله را به هم بزند(خیار تعذر تسلیم). و احکام اینها در مسائل آینده گفته خواهد شد. احکام خیارات:
- کسی که جنسی را نسیه فروخته و برای گرفتن پول آن مدتی قرار داده، اگر مثلاً بعد از گذشتن نصف مدت، مقداری از طلب خود را کم کند و بقیه را نقد بگیرد، اشکال ندارد. معامله سلف
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر قصد خریدار این باشد که پول جنس را ندهد، چنانچه قصد جدّی معامله را داشته باشد، معامله صحیح است، ولی پول جنس را مدیون است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر کسی مالی را غصب کند و بفروشد، به قصد اینکه پول آن مال خودش باشد، چنانچه صاحب مال، معامله را اجازه نکند، معامله باطل است، و اگر اجاره نماید، معامله صحیح است و پول، مال مالک می‌شود.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر پول طلا و نقره یا طلا و نقره را سلف بفروشد به پول طلا و نقره یا به طلا و نقره معامله باطل است . ولی اگر جنسی را سلف بفروشد و عوض آنرا جنس دیگر یا پول بگیرد معامله صحیح است . و احتیاط مستحّب آن است در عوض جنسی که می فروشد پول بگیرد و جنس دیگر نگیرد . شرائط معاملة سلف
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کسی مالی را غصب کند و بفروشد به قصد اینکه پول آن ، مال خودش باشد ، چنانچه صاحب مال معامله را اجازه بکند ، معامله صحیح است ولی پول مالک مشود نه مال غاصب . شرائط جنس و عوض آن
- [آیت الله خوئی] اگر خریدار جداً قاصد معامله است ولی قصدش این باشد که پول جنسی را که میخرد ندهد این قصد به صحت معامله ضرر ندارد و لازم است پول آن را به فروشنده بدهد.
- [آیت الله بهجت] اگر پولی را سلف بفروشد و عوض آن را پول بگیرد، معامله باطل است، ولی اگر جنسی را سلف بفروشد و عوض آن را جنس دیگر یا پول بگیرد، معامله صحیح است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر خریدار جدا قاصد معامله است ولی قصدش این باشد که پول جنسی را که می خرد ندهد؛ این قصد به صحت معامله ضرر ندارد و لازم است پول آن را به فروشنده بدهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر خریدار جدّاً قاصد معامله است ، ولی قصدش این باشد که پول جنسی را که میخرد ندهد ، این قصد به صحت معامله ضرر ندارد ، ولی لازم است پول آن را به فروشنده بدهد .
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی مالی را غصب کند و بفروشد به قصد اینکه پول آن مال خودش باشد ، چنانچه صاحب مال ، معامله را اجازه بکند ، معامله صحیح است ولی پول مال مالک می‌شود نه مال غاصب . شرایط جنس و عوض آن
- [آیت الله جوادی آملی] .هرگاه خریدار بر اثر غفلت , قصد جدّی در معامله دارد و بنای او بر این است که پول جنس را ندهد یا از حرام بدهد , معامله صحیح است, چنان که اگر در حال داد و ستد قصد نداشته که پول را نپردازد یا قصد داشته که از حرام بپردازد و بعد از معامله پول را نپرداخت یا از حرام پرداخت, معامله او صحیح است , هرچند مدیون خواهد بود و باید با مال حلال, دَین خود را ادا کند.