اختلاف
اختلاف ضد اتفاق است.
شخصی به وکالت از دو نفر که هر کدام زمینی را با مساحت متفاوت مالک بوده اند در یک معامله فروخته است. اکنون بین دو مالک نسبت به ثمن فروش اختلاف حاصل شده است. آیا این معامله صحیح است؟
بسمه تعالی: هرگاه وکالت دو طرف بر بیع دو ملک، شامل چنین حالت که هر دو را مجموعاً بفروشد، نبوده است، بیع مزبور فضولی است و احتیاج به اجازه ی طرفین دارد و اگر دایره ی وکالت وسیع بوده و یا وسیع نبوده، طرفین اجازه دادند تقسیم ثمن با حفظ نسبت انجام بگیرد; به این معنی که هر یک از دو ملک تقویم می شود و به همان نسبت، ثمن میان آن دو تقسیم می شود و اگر تقسیم را با مصالحه همراه سازند موافق احتیاط است. والله العالم
بسمه تعالی: هرگاه وکالت دو طرف بر بیع دو ملک، شامل چنین حالت که هر دو را مجموعاً بفروشد، نبوده است، بیع مزبور فضولی است و احتیاج به اجازه ی طرفین دارد و اگر دایره ی وکالت وسیع بوده و یا وسیع نبوده، طرفین اجازه دادند تقسیم ثمن با حفظ نسبت انجام بگیرد; به این معنی که هر یک از دو ملک تقویم می شود و به همان نسبت، ثمن میان آن دو تقسیم می شود و اگر تقسیم را با مصالحه همراه سازند موافق احتیاط است. والله العالم
عنوان سوال:
شخصی به وکالت از دو نفر که هر کدام زمینی را با مساحت متفاوت مالک بوده اند در یک معامله فروخته است. اکنون بین دو مالک نسبت به ثمن فروش اختلاف حاصل شده است. آیا این معامله صحیح است؟
پاسخ:
بسمه تعالی: هرگاه وکالت دو طرف بر بیع دو ملک، شامل چنین حالت که هر دو را مجموعاً بفروشد، نبوده است، بیع مزبور فضولی است و احتیاج به اجازه ی طرفین دارد و اگر دایره ی وکالت وسیع بوده و یا وسیع نبوده، طرفین اجازه دادند تقسیم ثمن با حفظ نسبت انجام بگیرد; به این معنی که هر یک از دو ملک تقویم می شود و به همان نسبت، ثمن میان آن دو تقسیم می شود و اگر تقسیم را با مصالحه همراه سازند موافق احتیاط است. والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در قبال فروش زمینی 4 پلاک معین به عنوان ثمن تعیین می شود ولی پس از معامله مشخص می شود که خریدار مالک 2 پلاک نمی باشد آیا معامله مذکور باطل است؟
- اگر شخصی ملکی را به صورت مشاع به دو نفر بفروشد. آیا فروشنده می تواند به خاطر تأخیر ثمن از طرف هر دو خریدار، نسبت به یکی از خریداران، معامله را فسخ و نسبت به دیگری فسخ ننماید؟
- شخصی ملکی را به قیمت معین فروخته مشروط به این که ثمن در هنگام تنظیم سند پرداخت شود ولی در زمان تعیین شده برای تنظیم سند ثمن معامله پرداخت نمی شود و فروشنده نیز فسخ معامله را از حاکم تقاضا می کند آیا حاکم می تواند معامله را فسخ نکرده و زمان پرداخت ثمن را به تاًخیر بیاندازد؟
- زمینی را با سند جعلی فروخته ام در حالی که از جعلی بودن آن اطلاع نداشتم آیا معامله صحیح است؟
- اگر شخصی ملک دیگری را فروخته و مالک در جلسه معامله بوده، ولی چیزی نگفته آیا سکوت وی دلیل بر رضایت بر معامله است؟
- شخصی یک دستگاه آپارتمان نیم ساخته پیش خرید کرده است. بخشی از پول، پرداخت شده وقول نامه، تنظیم و کلیه ی خیارات از طرفین ساقط شده است. فروشنده، مالک سه دانگ و وکیل در فروش سه دانگ دیگر می باشد، لکن طرفین معامله نسبت به تحویل به موقع آپارتمان و پرداخت ثمن معامله کوتاهی کرده اند. سپس جمله ی زیر با توافق طرفین به قول نامه اضافه گردید:(چنانچه ثمن باقیمانده در موعد مقرّر پرداخت نشود، فروشنده حق فسخ دارد)، البته این شرط در ضمن عقد خارج لازم نبوده است. آیا این شرط صحیح و نافذ است؟
- زمینی به ارث می رسد برادرانم مرا فریب داده و سهم الارث مرا با سهم الارث خودشان پس از ساخت فروخته اند آیا فروش آنان صحیح است؟
- بیست سال قبل زمینی را خریداری و مقداری از ثمن آن را پرداخت نمودم و مقرّر شد که مابقی ثمن آن با تحویل سند پرداخت شود ولی فروشنده پس از معامله، زمین را به دیگری فروخته است لطفاً نظر خود را در این مورد بفرمایید؟
- دو نفر به صورت مشاع، مالک هزار متر زمین هستند. اگر قبل از توافق بر تقسیم، یکی از آن دو، دویست متر از آن زمین را با حدود معین به شخصی بفروشد، آیا معامله ی مذکور صحیح است؟
- منزلی با ثمن معلوم به طور شفاهی(تلفنی) فروخته و بخشی از ثمن پرداخته شد و مقرّر گردید که مابقی ثمن، به هنگام تنظیم سند در محضر پرداخت شود، لکن به جهت توقیف ملک، پرداخت مابقی ثمن در آن زمان انجام نگرفت و فروشنده پس از چند سال، ملک مزبور را پس از رفع بازداشت قضائی و با سند رسمی به دیگری فروخت. آیا معامله ی دوم صحیح است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] چند نفر به صورت مشترک مالک زمین دیمی هستند. دو نفر از شرکا سهم خود را به صورت مفروز با تعیین حدود آن به فردی فروخته اند. مورد معامله از قسمت مرغوب و بیشترین بخش ملک مورد معامله است. شریک دیگر نسبت به این معامله معترض است. آیا چنین معامله ای، که حقوق سایر شرکاء در آن لحاظ نشده، صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چند نفر به صورت مشترک مالک زمین دیمی هستند. دو نفر از شرکا سهم خود را به صورت مفروز با تعیین حدود آن به فردی فروخته اند. مورد معامله از قسمت مرغوب و بیشترین بخش ملک مورد معامله است. شریک دیگر نسبت به این معامله معترض است. آیا چنین معامله ای، که حقوق سایر شرکاء در آن لحاظ نشده، صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی بنابر این که زمینی فلان مقدار مساحت دارد آن را بفروشد و پس از معامله مشتری متوجّه شود که مساحت این زمین کمتر است، آیا کلّ معامله باطل است یا مشتری می تواند به میزانی که کمتر است مقداری از ثمن را از فروشنده بگیرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی زمینی را فروخته است و خریدار هم آن را به شخص دیگری فروخته است و قبض و اقباض ثمن و مثمن هم در هر دو معامله انجام شده است. حال فروشنده اول چون به جهت دیگر طلبکار است، از انتقال سند خودداری می کند، حکم شرعی آن را بیان کنید؟
- [آیت الله بهجت] آیا زمینی که به وسیله وکیل صاحب زمین فروخته شده، بعد از فوتِ وکیل، مالک قبلی زمین حق فسخ معامله را دارد یا نه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا صحیح است که بگوییم خرید و فروش موادّ مخدّر مانند خرید و فروش شراب است به این معنا که خریدار مالک مواد نمی شود و فروشنده مالک ثمن و مبلغ آن مواد نمی باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا صحیح است که بگوییم خرید و فروش موادّ مخدّر مانند خرید و فروش شراب است به این معنا که خریدار مالک مواد نمی شود و فروشنده مالک ثمن و مبلغ آن مواد نمی باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مالک اصلی بعد از فروش مالش توسط غاصب رضایت به آن معامله برای خودش دهد ایا معامله صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زمینی که حدود شش میلیون تومان قیمت داشت، در اثر غفلت و ندانستن قیمت روز، به چهار میلیون فروخته ام. حال با توجه به اختلاف دو میلیون تومان که من مغبون شده ام، آیا حق دارم معامله را فسخ کنم؟
- [آیت الله نوری همدانی] عمارتی است که فروخته شده و متعلّق به شوهر بوده و زمینی در جلو این عمارت موجود است که متعلق به عیال ایشان است، شوهر بدون اطلاع عیالش راه عبور و مرور این ساختمان را از وسط زمین قرار داده و زمین را به دو قسمت نموده، پس از پایان معامله که شوهر به عیالش اطلاع داده عیال نسبت به مسیر تعیین شده راه و نسبت به مساحت و مقدار آن رضایت ندارد. مسئله چه حکمی پیدا میکند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر برای معامله صیغه نخوانند ولی فروشنده و خریدار به دادن و گرفتن قصد فروش و خرید کنند معامله صحیح است و هر دو مالک می شوند
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر شخصی بدون اذن و یا وکالت و ولایت با مال غیر، مضاربه کند، مضاربه فضولی است و با اجازه مالک صحیح می شود و در صورت اجازه، سود حاصله، طبق قرارداد بین مالک و عامل تقسیم می شود و اگر هم خسارتی به سرمایه وارد شد به عهده مالک است. و اگر مضاربه و معامله های انجام شده را امضا نکرد معامله های واقع شده باطل و جنس به صاحب آن و پول به مالک برمی گردد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی مالی را غصب کند و بفروشد و بعد از فروش، صاحب مال معامله را برای خودش اجازه دهد، معامله صحیح است و احتیاط واجب آن است که مشتری و صاحب مال در منفعتی که برای جنس و عوض آن در مدت زمان بین فروش و اجازه معامله توسط صاحب مال حاصل شده، با یکدیگر مصالحه کنند.
- [آیت الله مظاهری] اگر در موقع معامله صیغه نخوانند ولی فروشنده در مقابل مالی که از خریدار میگیرد مال خود را ملک او کند و او بگیرد معامله صحیح است و هر دو مالک میشوند. خرید و فروش میوه بر درخت:
- [آیت الله سیستانی] اگر در موقع معامله صیغه نخوانند ، ولی فروشنده در مقابل مالی که از خریدار میگیرد ، مال خود را ملک او کند ، معامله صحیح است و هر دو مالک میشوند . خرید و فروش میوهها
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در موقع معامله صیغه نخوانند ، ولی فروشنده در مقابل مالی که از خریدار می گیرد ، مال خود را ملک او کند و او بگیرد معامله صحیح است و هر دو مالک می شوند . خرید و فروش میوه ها
- [آیت الله مظاهری] باید سهم هر کدام نصف یا ثلث حاصل و مانند اینها باشد و اگر قرار بگذارند که مثلاً صد من از میوهها مال مالک و بقیّه مال کسی باشد که کار میکند معامله صحیح است، گرچه احکام مساقات را ندارد.
- [آیت الله مظاهری] اگر مالک، زمین را به کسی بدهد تا در آن زراعت کند و بعد حاصل زراعت مال مالک باشد و مبلغ ده هزار تومان - مثلاً - به زارع بدهد، و یا زراعت مال زارع باشد و او ده هزار تومان - مثلاً - به مالک بدهد، معامله صحیح است گرچه مزارعه نیست.
- [آیت الله بهجت] در موردی که شخصی متاعی را فروخته و قیمت را بهصورت چک مدتدار گرفته، فروش این چک به مبلغی کمتر از آن، در صورتی که در مابهالتفاوت معامله شرعی انجام گیرد و در ضمن آن، شرط قرض یا فروش بقیه به مساوی بشود، مانعی ندارد.
- [آیت الله بهجت] باید سهم هر کدام بهصورت نسبت معین شود؛ مثلاً نصف یا ثلث حاصل و مانند اینها باشد، و اگر قرار بگذارند که مثلاً صد من از میوهها مال مالک و بقیه مال کسی باشد که کار میکند، معامله باطل است، مگر بهصورتی که در مزارعه گذشت، و اگر درختها مختلف باشند و مقدار حاصل هر نوع معلوم باشد، میتوانند برای هر نوعی، سهم مخصوصی، برای هر کدام از طرفین قرار دهند.