زندگی
حیات مقابل ممات است. از آن به مناسبت در بسیاری از ابواب فقه نظیر طهارت، حج، وصیت، نکاح، استیلاد، اطعمه و اشربه، ارث و دیات سخن رفته است.
پس از چند سال زندگی مشترک زوجین با طلاق از همدیگر جدا شده اند هدایایی که در این مدّت دریافت کرده اند چگونه تقسیم شود؟
بسمه تعالی: معمولاً هدایای خانواده زوج، آن را تملیک زوج نموده و هدایای خانواده زوجه، تملیک زوجه می کنند مگر اینکه تصریح بر خلاف کنند، هرگاه مختصات هریک به رضای خودش خرج زندگی مشترک شده، عوض نخواهد داشت مگر اینکه زوجه موقع خرج کردن تصریح بر ضمان کند . والله العالم
بسمه تعالی: معمولاً هدایای خانواده زوج، آن را تملیک زوج نموده و هدایای خانواده زوجه، تملیک زوجه می کنند مگر اینکه تصریح بر خلاف کنند، هرگاه مختصات هریک به رضای خودش خرج زندگی مشترک شده، عوض نخواهد داشت مگر اینکه زوجه موقع خرج کردن تصریح بر ضمان کند . والله العالم
عنوان سوال:
پس از چند سال زندگی مشترک زوجین با طلاق از همدیگر جدا شده اند هدایایی که در این مدّت دریافت کرده اند چگونه تقسیم شود؟
پاسخ:
بسمه تعالی: معمولاً هدایای خانواده زوج، آن را تملیک زوج نموده و هدایای خانواده زوجه، تملیک زوجه می کنند مگر اینکه تصریح بر خلاف کنند، هرگاه مختصات هریک به رضای خودش خرج زندگی مشترک شده، عوض نخواهد داشت مگر اینکه زوجه موقع خرج کردن تصریح بر ضمان کند . والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که شاغل نیست ولی گاهی یکی دو مرتبه در سال معاملاتی را انجام می دهد یا هدایایی دریافت می کند، آیا می تواند برای هر کدام سال خمسی جداگانه قرار دهد؟
- اگر زن و شوهر به جهت اختلافات خانوادگی و یا طلاق از همدیگر جدا زندگی می کنند و فرزند نزد مادر باشد آیا نفقه ای که مادر پرداخته است می تواند از پدر فرزند مطالبه نماید؟
- در صورت طلاق آیا زن می تواند بر طبق قانون که هرچه در دو راه زندگی مشترک کسب شده متعلق به هر دو می باشد، در خواست نصف دارایی را بنماید؟
- شخصی فوت کرده است و حقوق بازنشستگی او بطور ماهانه مرتب دریافت و میان وراث تقسیم می شود، حالا اگر یکی از وراث سهم الارث خود را جمع کند و سال بر آن بگذرد متعلق خمس خواهد بود؟
- شخصی فوت کرده است و حقوق بازنشستگی او بطور ماهانه مرتب دریافت و میان وراث تقسیم می شود، حالا اگر یکی از وراث سهم الارث خود را جمع کند و سال بر آن بگذرد متعلق خمس خواهد بود؟
- زوجه پس از چند سال از زندگی مشترک و مراجعه به پزشک دارای فرزند نمی شود و علّت آن آسیب در اثر تصادف بوده و یا مادرزادی فاقد رحم و تخمدان است آیا زوج می تواند عقد را فسخ کند؟
- هدایایی به نیت افرادی خریداری کردم ولی قبل از سال خمسی موفق به تحویل نشدم آیا بر آن اجناس، خمس تعلق می گیرد؟ و ضمناً سال خمسی شمسی محاسبه می شود یا قمری؟
- هدایایی به نیت افرادی خریداری کردم ولی قبل از سال خمسی موفق به تحویل نشدم آیا بر آن اجناس، خمس تعلق می گیرد؟ و ضمناً سال خمسی شمسی محاسبه می شود یا قمری؟
- زنی شوهرش مرده و مرد دیگر به گمان اینکه عدّه وفات همانند عدّه طلاق سه ماه است با او ازدواج می کند و بعداً متوجه می شوند که مسأله برخلاف آن بوده است ارتباط را قطع می کنند یا زن را طلاق می دهد اکنون بعد از سرآمدن عدّه وفات می خواهند زندگی مشترک را با عقد جدید از سر بگیرند تکلیف چیست؟
- زوجین به موجب طلاق توافقی از یکدیگر جدا می شوند و نیز توافق می کنند که پسر 10 ساله آنان تا سن بلوغ در حضانت زوجه باشد آیا زوج می تواند پس از مدّتی توافق بر حضانت را رد کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] چنانچه هنگام طلاق حضانت فرزند مشترک با توافق زوجین به زن سپرده شود و زن پس از طلاق ازدواج نماید آیا حضانت از او سلب می شود ؟
- [سایر] چنانچه هنگام طلاق حضانت فرزند مشترک با توافق زوجین به زن سپرده شود و زن پس ازطلاق ازدواج کند آیا حضانت از او سلب می گردد یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی از دنیا رفته است آیا جهیزیه و هدایایی که بستگان شوهر و دیگران بعنوان هدیه برای زوجین آورده اند جزء ترکه آن زن است؟
- [سایر] سلام خدا قوت علت فرار زوجین از گفتگو لا اقل برای من فرار از تبعات اونه چون متاسفانه با گذشت سی سال زندگی مشترک وحضور بچه ها هر جا خواستم نظر بدم جنجال شده ومن ترجیح دادم برای حفظ ارامش فقط خرابکاریها را جبران کنم یا اینکه ازشون بگذرم چون با اینکه شش سال ازم بزرگتره ولی هنوز ....
- [آیت الله بهجت] آیا جهیزیه و هدایایی که بستگان شوهر و دیگران به عنوان هدیه برای زوجین آورده اند، پس از مرگ جزو ترکه آن زن است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] این جانب در طول ده سال زندگی مشترک برای شوهر خود قالی بافته ام یعنی سرمایه و نخ را شوهرم می آورده است و من قالی می بافتم و بعد او فرشها را می فروخت و خرج زندگی می کرد. فعلاً که قصد طلاق داریم، آیا می توانم مزد چند سال قالیبافی خود را مطالبه کنم؟
- [آیت الله بهجت] آیا مرد می تواند به عکس هایی که در دوران زندگی مشترک بدون پوشش از همسر طلاق داده شده اش گرفته نگاه کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] معمولاً زوجه هنگام طلاق، مخصوصاً طلاقهای پیشنهادی از سوی زوج، اجرت خدمات خود در زمان زندگی مشترک را مطالبه میکند، مستدعی است بفرمایید:
- [سایر] سلام . من2 سال پیش پس از 7 سال زندگی مشترک ازهمسرم جدا شدم . زندگی مشترک بود ولی ما خیلی کم با هم زندگی کردیم طوری که هنوز نتونستم احساس یه زندگی مشترک رو درک کنم . حالا تنها زندگی میکنم . بخاطر بعضی شرایط خاص به کسی نگفتم که مطلقه هستم واقعاً هم دلم می خواد ازدواج کنم تا هم این دنیا و هم اون دنیام به خطر نیوفته. ولی نمیتونم کسی رو که بتونه منو درک کنه پیدا کنم. یا بهتره بگم در شرایط زندگی سنتی ما ایرانی ها باید منتظر بمونم تا اونی که باید بیاد، از راه برسه. بگید من چیکار کنم؟
- [آیت الله خوئی] در اکثر نقاط متعارف است که در اوقات عروسی هدایایی از طرف فامیل و دوستان زوجین به آن‌ها میدهند و چون مشخص نیست که مقصود آورنده به داماد یا عروس بوده است در صورت فوت احد الزوجین اینگونه هدایا را جزو ترکه کدام یک از زوجین منظور باید داشت؟ سیما در صورتی که بعضی از ورثه صغیر باشند.
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر برای سال اول عملی مانند شخم زدن انجام دهد اگرچه برای سال های بعد هم فائده داشته باشد باید مخارج آن را از سال اول کسر کند، ولی اگر برای چند سال عمل کند باید بین آن ها تقسیم نماید.
- اگر با عیالش که از خون حیض و نفاس پاک است، نزدیکی کند و بخواهد طلاقش دهد، باید صبر کند تا دوباره حیض ببیند و پاک شود. ولی زنی را که نه سالش تمام نشده، یا آبستن است; اگر بعد از نزدیکی طلاق دهد، اشکال ندارد و همچنین است اگر یائسه باشد یعنی اگر سیّده است، بیشتر از شصت سال و اگر سیده نیست، بیشتر از پنجاه سال داشته باشد.
- هر گاه انسان از تجارت یا صنعت; یا کسب های دیگر مالی به دست آورد، چنانچه از مخارج سال خود او و کسانی که متکفل هزینه زندگی آن‌ها است زیاد بیاید، باید خمس یعنی پنج یک آن را به شیوه ای که بعداً گفته می شود، بدهد.
- لباس های متعدّد و همچنین انگشتر و زیورآلات و وسایل مختلف زندگی، اگر همه آن‌ها مورد نیاز و در حدّ شأن او باشد و از درآمد همان سال تهیّه شده باشد خمس ندارد، ولی اگر زاید بر نیاز و شأن باشد، مقدار زیادی، خمس دارد.
- اگر زن پیش از آن که شوهرش با او نزدیکی کند، به طوری که در مسأله پیش گفته شد مرتد شود; عقد او باطل می گردد. و همچنین است اگر بعد از نزدیکی مرتد شود ولی یائسه باشد یعنی اگر سیده است شصت سال و اگر سیده نیست پنجاه سال او تمام شده باشد اما اگر یائسه نباشد، باید به دستوری که در احکام طلاق گفته خواهد شد عده نگهدارد; پس اگر در بین عده مسلمان شود عقد باقی و اگر تا آخر عده مرتد بماند، عقد باطل است.
- فقیری که خرج سال خود و عیالاتش را ندارد، اگر خانه ای دارد که ملک اوست و در آن نشسته، یا ماشین سواری دارد، چنانچه بدون اینها نتواند زندگی کند، اگرچه برای حفظ آبرویش باشد، می تواند زکات بگیرد و همچنین است اثاث خانه و ظرف و لباس تابستانی و زمستانی و چیزهائی که به آن‌ها احتیاج دارد. و فقیری که اینها را ندارد، اگر به اینها احتیاج داشته باشد، می تواند از زکات خریداری نماید.
- شیر دادنی که علت محرم شدن است، هشت شرط دارد: اول بچه، شیر زن زنده را بخورد، پس اگر از پستان زنی که مرده است شیر بخورد، فائده ندارد. دوم شیر آن زن از حرام نباشد; پس اگر شیر بچه ای را که از زنا به دنیا آمده به بچه دیگر بدهند، به واسطه آن شیر، بچه به کسی محرم نمی شود. سوم بچه شیر را از پستان بمکد، پس اگر شیر را در گلوی او بریزند نتیجه ندارد. چهارم شیر، خالص و با چیز دیگر مخلوط نباشد، مگر این که به قدری کم باشد که در آن مستهلک شود. پنجم شیر از یک شوهر باشد. پس اگر زن شیردهی را طلاق دهند، بعد شوهر دیگری کند و از او آبستن شود و تا موقع زائیدن. شیری که از شوهر اول داشته باقی باشد و مثلاً هشت دفعه پیش از زائیدن از شیر شوهر اول و هفت دفعه بعد از زائیدن از شیر شوهر دوم به بچه ای بدهد، آن بچه به کسی محرم نمی شود. ششم بچه به واسطه مرض شیر را قی نکند و اگر قی کند، بنابر احتیاط واجب کسانی که صفحه 462 به واسطه شیر خوردن به آن بچه محرم می شوند، باید با او ازدواج نکنند و نگاه محرمانه هم به او ننمایند. هفتم پانزده مرتبه، یا یک شبانه روز به طوری که در مسأله بعد گفته می شود، شیر سیر بخورد، یا مقداری شیر به او بدهند که بگویند از آن شیر استخوانش محکم شده و گوشت در بدنش روئیده است، بلکه اگر ده مرتبه هم به او شیر دهند، احتیاط مستحب آن است کسانی که به واسطه شیر خوردن او به او محرم می شوند، با او ازدواج نکنند و نگاه محرمانه هم به او ننمایند. هشتم دو سال بچه تمام نشده باشد و اگر بعد از تمام شدن دو سال. او را شیر دهند، به کسی محرم نمی شود. ولی چنانچه از موقع زائیدن زن شیرده بیشتر از دو سال گذشته باشد و شیر او باقی باشد و بچه ای را شیر دهد آن بچه به کسانی که گفته شد، محرم می شود.
- شیر دادنی که علت محرم شدن است، هشت شرط دارد: اول :بچه، شیر زن زنده را بخورد، پس اگر از پستان زنی که مرده است شیر بخورد، فائده ندارد. دوم: شیر آن زن از حرام نباشد; پس اگر شیر بچه ای را که از زنا به دنیا آمده به بچه دیگر بدهند، به واسطه آن شیر، بچه به کسی محرم نمی شود. سوم :بچه شیر را از پستان بمکد، پس اگر شیر را در گلوی او بریزند نتیجه ندارد. چهارم: شیر، خالص و با چیز دیگر مخلوط نباشد، مگر این که به قدری کم باشد که در آن مستهلک شود. پنجم :شیر از یک شوهر باشد. پس اگر زن شیردهی را طلاق دهند، بعد شوهر دیگری کند و از او آبستن شود و تا موقع زائیدن. شیری که از شوهر اول داشته باقی باشد و مثلاً هشت دفعه پیش از زائیدن از شیر شوهر اول و هفت دفعه بعد از زائیدن از شیر شوهر دوم به بچه ای بدهد، آن بچه به کسی محرم نمی شود. ششم: بچه به واسطه مرض شیر را قی نکند و اگر قی کند، بنابر احتیاط واجب کسانی که به واسطه شیر خوردن به آن بچه محرم می شوند، باید با او ازدواج نکنند و نگاه محرمانه هم به او ننمایند. هفتم: پانزده مرتبه، یا یک شبانه روز به طوری که در مسأله بعد گفته می شود، شیر سیر بخورد، یا مقداری شیر به او بدهند که بگویند از آن شیر استخوانش محکم شده و گوشت در بدنش روئیده است، بلکه اگر ده مرتبه هم به او شیر دهند، احتیاط مستحب آن است کسانی که به واسطه شیر خوردن او به او محرم می شوند، با او ازدواج نکنند و نگاه محرمانه هم به او ننمایند. هشتم :دو سال بچه تمام نشده باشد و اگر بعد از تمام شدن دو سال. او را شیر دهند، به کسی محرم نمی شود. ولی چنانچه از موقع زائیدن زن شیرده بیشتر از دو سال گذشته باشد و شیر او باقی باشد و بچه ای را شیر دهد آن بچه به کسانی که گفته شد، محرم می شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صورتی که زن وشوهر طلاق گرفته باشند: الف: اگر طلاق رجعی باشد و قبل از پایان عده زن یا شوهر بمیرند دیگری ازاو ارث می برد. ب: اگر طلاق بائن باشد از همدیگر ارث نمیبرند و لو هنوز عده تمام نشده باشد ج: اگر شوهر در حال بیماری زن خود را طلاق دهد وقبل از گذشتن دوازده ماه قمری بمیردزن از او با سه شرط زیر ارث میبرد: ج 1: هنوز ازدواج نکرده باشد. ج 2: شوهر زن را بدون در خواست او طلاق داده باشد. ج 3: شوهر بر اثر همان بیماری مرده باشد.
- [آیت الله خوئی] اگر وارث میت فقط یک یا چند دایی، و خالة مادری و دایی و خالة پدر و مادری، و دایی و خاله پدری باشد، دایی و خاله پدری ارث نمیبرد، و بعید نیست بقیه در تقسیم با همدیگر مساوی باشند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر اجیر شود که عملی را طی چند سال انجام دهد و اجرت همه را یک مرتبه دریافت نماید، اجرت بر آن سالها تقسیم می‌شود و آنچه در مقابل کار، در هر سال است، درآمد آن سال می‌باشد، مگر این که اجرت در مقابل کل کار پرداخت شده باشد و جزء جزء کار در نظر گرفته نشده باشد، به نحوی که اگر کار را نیمه تمام بگذارد مستحقّ هیچ مقدار از اجرت نخواهد بود که در این صورت تمام اجرت دریافتی، درآمد همان سالی است که در آن سال آن را دریافت کرده است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] طلاق از جهت این که زوج حق رجوع داشته باشد یا خیر به دو قسم تقسیم می شود: 1 طلاق رجعی: که در این نوع طلاق زوج قبل از پایان عده حق دارد رجوع کند و طلاق را به هم بزند و به زندگی با زن خود ادامه دهد. 2 طلاق بائن: که در این نوع طلاق مرد حق رجوع ندارد. در شش مورد طلاق بائن می باشد: اول: طلاق زنی که نُه سالش تمام نشده باشد. دوم: طلاق زنی که یائسه باشد یعنی اگر سیده است بیشتر از شصت سال و اگر سیده نیست بیشتر از پنجاه سال قمری داشته باشد. سوم: طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد با او نزدیکی نکرده باشد. که در این سه مورد زن اصلاً عده ندارد تا مرد بتواند در آن رجوع کند. چهارم: طلاق سوم زنی که او را سه دفعه طلاق داده اند. پنجم: طلاق خلع ششم: طلاق مبارات که در این سه مورد هر چند زن عده دارد اما مرد حق رجوع ندارد. و احکام اینها بعداً گفته خواهد شد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زن در طول زندگی مشترک کار کرده باشد یا مالی بدست آورده باشد ملک خودش می‌باشد وجزء اموال شوهر محسوب نمی شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] طلاق بائن) آن است که بعد از طلاق، مرد حقّ ندارد به زن خود رجوع کند، یعنی بدون عقد دوباره ازدواج را برقرار سازد و آن بر شش قسم است: اوّل: طلاق زنی که نه سال قمریاش تمام نشده باشد. دوم: طلاق زنی که یائسه باشد. سوم: طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد با او نزدیکی نکرده باشد. چهارم: طلاق سوم زنی که او را سه دفعه طلاق دادهاند. پنجم: طلاق خلع و مبارات. ششم: طلاقی که حاکم شرع، میدهد در مورد زنی که شوهرش نه حاضر است مخارج زندگی او را بدهد و نه حاضر است او را طلاق دهد و احکام اینها بعداً گفته خواهد شد. و غیر اینها (طلاق رجعی) است که بعد از طلاق تا وقتی زن در عدّه است، مرد میتواند به او رجوع نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که زن خود را طلاق میدهد باید عاقل بوده و کمتر از ده سال نداشته باشد و طلاق بچه نابالغ ممیّز که کمتر از ده سال نداشته باشد صحیح است و نیز باید انسان واقعاً طلاق شرعی و جدا شدن زن از زوجیّت خود را قصد کرده باشد و مجرّد مجبور بودن طلاقدهنده سبب باطل شدن طلاق نمیگردد، البتّه در غالب موارد اجبار، شخص اجبار شده وقوع طلاق شرعی را واقعاً قصد نمیکند بلکه تنها اجراء صیغه طلاق را قصد میکند که در این صورت طلاق واقع نمیگردد، ولی اگر به سبب اجبار، مرد واقعاً قصد طلاق شرعی زنش را داشته باشد طلاق صحیح خواهد بود.
- [آیت الله بهجت] طلاق دادن بچه ممیزی که ده سال او تمام شده بنابر اظهر صحیح است، ولی خلاف احتیاط می‌باشد و بهتر است او طلاق ندهد.
- [امام خمینی] اگر برای سال اول عملی مانند شخم زدن انجام دهد اگر چه برای سالهای بعد هم فایده داشته باشد، باید مخارج آن را از سال اول کسر کند. ولی اگر برای چند سال عمل کند، باید بین آن‌ها تقسیم نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر برای سال اوعملی مانند شخم زدن انجام دهد اگر چه برای سالهای بعد هم فائده داشته باشد ، بایدمخارج آن را از سال اوَل کسر کند ولی اگر برای چند سال عمل کند باید بین آن‌ها تقسیم نماید .