منوب عنه
كسی كه عملی به نيابت از او انجام می‌گيرد.
پول قربانی را نایب از خودش بدهد یا از منوب عنه اخذ نماید و اگر نایب از خودش داد مضر به صحت قربانی هست یا خیر
پول قربانی از منوب عنه است و اگر نایب ان را بدهد مضر به صحت قربانی نیست
پول قربانی از منوب عنه است و اگر نایب ان را بدهد مضر به صحت قربانی نیست
عنوان سوال:
پول قربانی را نایب از خودش بدهد یا از منوب عنه اخذ نماید و اگر نایب از خودش داد مضر به صحت قربانی هست یا خیر
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- بعضی از مدیران کاروانها یا اشخاص خیر دیگر که برای قربانی از اشخاص پول می گیرند و احیانا خودشان سر بریدن را یاد ندارند لذا قربانی ها را غیر مومن ذبح می کند اولا ایا از منوب عنه مجزی است یا نه و ثانیا ایا نایب ضامن است یا خیر
- ایا نایب طواف نساء را به نیت خودش بیاورد یا به نیت منوب عنه
- منوب عنه صروره است و لازم می داند حلق را نایب صروره نیست ایا حلق لازم است یا نه
- اگر مستنیب یا منوب عنه در وقت نیابت بدانند که نایب جزو معذورین است و او را نایب کنند اولا ایا اجرت نیابت برای نایب حلال است یا نه و ثانیا ایا حج نیابتی او صحیح و از حجه الاسلام یا غیر حجه الاسلام منوب عنه کفایت می کند یا نه
- ایا در نیابت در رمی ترتیب بین اعمال خود منوب عنه و نایب لازم است بدین معنی که نایب ابتداء سه جمره را رمی کند و بعد شروع در عمل نیابی نماید و سه جمره را از طرف منوب عنه رمی کند یا می تواند در هر جمره ای ابتداء رمی خودش و سپس رمی نیابتی را انجام دهد
- ایا بر نایب واجب است اعمال حج را طبق فتوای مرجع تقلید منوب عنه انجام دهد یا مطابق وظیفه خودش عمل نماید
- نایب چند ماه قبل از حج به بلد منوب عنه می رود و به عنوان نیابت حج حرکت می کند و به وطن خودش یا محل دیگری می رود و در ماه ذی حجه که عازم حج می شود دیگر به بلد منوب عنه نمی رود کافی است یا نه و چه وقت باید برود
- نایب از نایب عمل را از طرف چه کسی انجام دهد مثلا شخصی که از طرف کسی نایب شده است و بعد برای او عذری پیدا شده است که باید نایب بگیرد نایب دوم چگونه نیت کند نیت از طرف منوب عنه یا از طرف نایب
- زنی نایب شده و عمره تمتع را به جا اورده حال چون همه زنها را وقوف اضطراری می برند او نمی تواند وقوف اختیاری انجام دهد نیابت این زن صحیح است یا خیر بر فرض عدم صحت اجاره ایا احرام او صحیح است و این حج مبری ذمه منوب عنه هست
- شخصی نایب بوده است از طرف غیر برای انجام حج بعد از اتمام عمره تمتع برای منوب عنه کشف شد که نیابت باطل بوده است اکنون وظیفه او چیست با توجه به این که متمکن از انجام عمره مفرده نیست
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر نایب، در حجّ نیابتی از طرف خودش قربانی کند و از روی نسیان یا جهل، نیّت نکند که قربانی از طرف منوبٌ عنه است، حکمش چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا نائب می تواند نماز منوب عنه را، بعد از انجام سعی توسّط منوب عنه بجا آورد؟
- [آیت الله خوئی] آیا نایب عمل به تقلید خود یا منوب عنه کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر برای طواف نائب گرفته نماز طواف بر عهده نائب است یا منوب عنه؟
- [آیت الله بروجردی] نایب حج هرگاه بعد از احرام و دخول حرم بمیرد، آیا مجزی از منوب عنه می‌باشد یا خیر؟ و آیا مستحق اُجرت می‌باشد یا نه؟ و هرگاه قبل از دخول حرم بمیرد، آیا مستحق اجرت می‌باشد یا خیر؟ و آیا دو مرتبه لازم است بر ورثه منوب عنه یا نایب حج از مال منوب عنه یا نایب؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا نائب میتواند نماز طواف منوب عنه را بعد از رفتن وی به مسعی و انجام سعی توسط منوب عنه، به جا آورد؟
- [امام خمینی] در کتاب شریف تحریر الوسیله، شرط ششم از شروط نائب مرقوم شده است: (السادس: عدم اشتغال ذمّته بحج واجب علیه فی ذلک العام کما مرّ)؛ سؤال این است: آیا این، شرط صحت نیابت است یا شرط صحت حج و برائت ذمّه منوب عنه؟ به این معنی که در صورت عدم رعایت این شرط، نائب پس از انجام حج فقط مستحقّ گرفتن اجرت المثل است ولی حجّش صحیح بوده و بالنّتیجه ذمّه منوب عنه بری شده است و یا آن که ذمّه منوب عنه بری نشده و لازم است که مجدّدا برای او نائب دیگری حج انجام دهد؟
- [آیت الله مظاهری] نایب باید به فتوای مرجعِ خود عمل کند یا مرجعِ منوبٌ عنه؟
- [آیت الله سبحانی] آیا در نیابت از دیگری در حج باید مرجع تقلید نائب و منوب عنه یکی باشد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر نایب، نماز طوافِ منوبٌ عنه را با فاصله از طواف انجام دهد، حکم آن چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- انسان می تواند خمس هر چیز را از همان چیز بدهد یا به مقدار قیمت خمسی که بدهکار است پول رایج بدهد و بنابر احتیاط واجب از چیز دیگر ندهد مگر با اذن حاکم شرع
- اگر در ماه دوازدهم پول طلا و نقره را اب کند باید زکات انها را بدهد و چنانچه به واسطه اب کردن وزن یا قیمت انها کم شود باید زکاتی را که پیش از اب کردن بر او واجب بوده بدهد
- اگر انسان مقداری پول به کسی بدهد که در شهر دیگر از طرف او کمتر بگیرد اشکال ندارد و این را صرف برات می گویند
- اگر با پول خمس نداده مثلا ملکی بخرد و قیمت ان بالا رود چنانچه ان ملک را برای ان نخریده که قیمتش بالا رود و بفروشد مثل این که زمینی را برای زراعت خریده است در صورتی که ان ملک را به ذمه خریده و از پول خمس نداده قیمت ان را داده باید خمس قیمتی را که خریده است بدهد و اگر پول خمس نداده را به فروشنده داده و به او گفته که این ملک را با این پول می خرم در صورتی که حاکم شرع معامله پنج یک ان را اجازه کند خریدار باید خمس مقداری را که ان ملک فعلا ارزش دارد بدهد
- اگر مقداری پول به کسی قرض بدهد که بعد از چند روز در شهر دیگر زیادتر بگیرد مثلا نهصد و نود تومان بدهد که بعد از ده روز در شهر دیگر هزار تومان بگیرد ربا و حرام است ولی اگر کسی که زیادی را می گیرد در مقابل زیادی جنس بدهد یا عملی انجام دهد اشکال ندارد
- اگر با عین پول خمس نداده جنسی را بخرد یعنی به فروشنده بگوید این جنس را به این پول می خرم چنانچه حاکم شرع معامله پنج یک ان را اجازه بدهد معامله صحیح است و خریدار باید پنج یک ان جنس را به حاکم شرع بدهد و اگر اجازه نکند معامله ان مقدار باطل است پس اگر پولی را که فروشنده گرفته از بین نرفته است حاکم شرع خمس همان پول را می گیرد و اگر از بین رفته عوض خمس را از فروشنده یا خریدار مطالبه می کند
- اگر حمامی راضی باشد که پول حمام نسیه بماند ولی کسی که غسل می کند قصدش این باشد که طلب او را ندهد یا از مال حرام بدهد غسل او باطل است
- اگر حمامی راضی باشد که پول حمام نسیه بماند ولی کسی که غسل می کند قصدش این باشد که طلب او را ندهد یا از مال حرام بدهد غسل او باطل است
- کسی که نمی تواند وضو بگیرد باید نایب بگیرد که او را وضو دهد و چنانچه مزد هم بخواهد در صورتی که بتواند و دادن مزد حرجی نباشد باید به او بدهد ولی باید خود او نیت وضو کند و بنابر احتیاط واجب نایب هم نیت نماید و با دست خود مسح کند و اگر نمی تواند باید نایبش دست او را بگیرد و به جای او مسح بکشد و اگر این هم ممکن نیست باید از دست او رطوبت بگیرد و با ان رطوبت سر و پای او را مسح کند
- در مساله گذشت که دادن جنس دیگر غیر از پول رایج عوض خمس بنابر احتیاط واجب جایز نیست مگر با اذن حاکم شرع و در صورت جواز مانند موردی که حاکم شرع اذن بدهد جایز نیست جنسی را به زیادتر از قیمت واقعی حساب کند و بابت خمس بدهد هر چند مستحق به ان قیمت راضی شده باشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی بعد از احرام بمیرد، حجّش صحیح است همچنین اگر نایب بعد از احرام بمیرد، از حجّ منوب عنه کفایت میکند و تمام اجرت را هم مستحق میشود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نایب باید موقع نیت قصد نیابت کند و منوب عنه را - و لو اجمالاً - معیّن نماید و لازم نیست اسم او را بداند؛ مثلاً اگر نیت کند: از طرف کسی نماز میخوانم که برای او اجیر شدهام، کافی است.
- [آیت الله مظاهری] کسی که نایب بوده و عمره تمتع را انجام داده و بعد ناچار شده است که به وطن برگردد میتواند بقیه اعمال را به دیگری واگذار نماید ولی استحقاق اجرتی را که گرفته است ندارد گرچه منوب عنه بری الذّمّه میشود، و باید با کسی که او را اجیر کرده است تصالح کنند، ولی اگر بعد از وقوف به عرفات ناچار شده است که به وطن بازگردد میتواند در بقیه اعمال نایب بگیرد و علاوه بر اینکه منوب عنه بری الذّمّه میشود استحقاق کلیه اجرت را هم دارد.
- [آیت الله مظاهری] کسی که در ترک محرّمات حجّ یا در به جا آوردن اعمال حجّ به طور متعارف معذور است نظیر اینکه باید زیر سایه برود یا در طواف و رمی نایب بگیرد یا به ناچار باید بعد از نیمهشب از مشعر به منی رود میتواند نایب شود و حجّی که مطابق وظیفه خود به جا میآورد کافی از حجّ منوب عنه (کسی که او را نایب کرده است) می‌باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که برای نیابت اجیر میشود، باید عمل را از طرف منوب عنه به جا آورد و اگر عملی را انجام دهد و ثواب آن را برای او هدیه کند کافی نیست؛ بلی اگر برای اهداء ثواب اجیر شود، عمل را انجام میدهد و ثواب آن را برای منوب عنه، هدیه مینماید.
- [آیت الله مظاهری] هرگاه شخصی را برای عمره مفرده یا حجّ واجب یا مستحب اجیر کنند و اجیر، عمره یا حجّ خود را به جماع فاسد کند گرچه واجب است حجّ یا عمره را به آخر برساند و کفّاره نیز باید بدهد ولی این حجّ یا عمره برای منوب عنه کفایت نمیکند و نایب استحقاق اجرت ندارد، مگر اینکه کسی که او را اجیر کرده است راضی شود که در سالهای بعد آن حجّ یا عمره را به جا آورد.
- [آیت الله مظاهری] نیابت در حجّ نظیر نیابت در بقیه عبادات جایز است و لازم نیست نایب بالغ و عاقل و رشید باشد و اگر کسی که آنها را نایب کرده است (منوب عنه) اطمینان داشته باشد که عمل را به جا میآورند و بعداً هم اطمینان پیدا کند که عمل را به طور صحیح به جا آوردهاند نیابت آنها صحیح است و همچنین لازم نیست ذمّه نایب در سال نیابت مشغول به حجّ واجب نباشد و اگر نایب حجّ واجب خودش به ذمّهاش باشد میتواند نایب شود و حجّ او صحیح است گرچه گناه کرده است.
- [آیت الله خوئی] اگر خریدار جداً قاصد معامله است ولی قصدش این باشد که پول جنسی را که میخرد ندهد این قصد به صحت معامله ضرر ندارد و لازم است پول آن را به فروشنده بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر خریدار جدا قاصد معامله است ولی قصدش این باشد که پول جنسی را که می خرد ندهد؛ این قصد به صحت معامله ضرر ندارد و لازم است پول آن را به فروشنده بدهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر خریدار جدّاً قاصد معامله است ، ولی قصدش این باشد که پول جنسی را که میخرد ندهد ، این قصد به صحت معامله ضرر ندارد ، ولی لازم است پول آن را به فروشنده بدهد .