مال
مال همان سرمایه و ثروت انسان است که در آموزه‌های دینی از احکام ویژه‌ای برخوردار است.
شخصی بدون اینکه خمس مال خود را بپردازد به حج رفته است و الان می خواهد بپردازد ایا حج او صحیح است یا خیر
اگر لباس احرام و قربانی را به ذمه خریده است حج او صحیح است و اگر با عین پول خمس نداده خریده نسبت به قربانی در جاهل مقصر عمل او باطل است و نسبت به لباس احرام اگر جاهل قاصر باشد اشکال ندارد و در غیر جاهل قاصر اگر انچه را که به مال متعلق خمس خریده است ساتر باشد طواف و نمازش باطل است و اگر ساتر نباشد طواف بنابر احتیاط باطل است ولی نمازش با ان محل اشکال است مگر اینکه با حرکات نمازگزار حرکت نکند که در این صورت صحیح است و همچنین است بنا بر احتیاط واجب اگر شک دارد که پول متعلق خمس بوده است یا نه به شرحی که در عنوان مناسک محشی و عنوان مناسک محشی گذشت
اگر لباس احرام و قربانی را به ذمه خریده است حج او صحیح است و اگر با عین پول خمس نداده خریده نسبت به قربانی در جاهل مقصر عمل او باطل است و نسبت به لباس احرام اگر جاهل قاصر باشد اشکال ندارد و در غیر جاهل قاصر اگر انچه را که به مال متعلق خمس خریده است ساتر باشد طواف و نمازش باطل است و اگر ساتر نباشد طواف بنابر احتیاط باطل است ولی نمازش با ان محل اشکال است مگر اینکه با حرکات نمازگزار حرکت نکند که در این صورت صحیح است و همچنین است بنا بر احتیاط واجب اگر شک دارد که پول متعلق خمس بوده است یا نه به شرحی که در عنوان مناسک محشی و عنوان مناسک محشی گذشت
عنوان سوال:
شخصی بدون اینکه خمس مال خود را بپردازد به حج رفته است و الان می خواهد بپردازد ایا حج او صحیح است یا خیر
پاسخ:
اگر لباس احرام و قربانی را به ذمه خریده است حج او صحیح است و اگر با عین پول خمس نداده خریده نسبت به قربانی در جاهل مقصر عمل او باطل است و نسبت به لباس احرام اگر جاهل قاصر باشد اشکال ندارد و در غیر جاهل قاصر اگر انچه را که به مال متعلق خمس خریده است ساتر باشد طواف و نمازش باطل است و اگر ساتر نباشد طواف بنابر احتیاط باطل است ولی نمازش با ان محل اشکال است مگر اینکه با حرکات نمازگزار حرکت نکند که در این صورت صحیح است و همچنین است بنا بر احتیاط واجب اگر شک دارد که پول متعلق خمس بوده است یا نه به شرحی که در عنوان مناسک محشی و عنوان مناسک محشی گذشت
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی تمام اختیارات اموال پدرش را دارد و پدر نمی تواند بالمباشره حج را به جا اورد پسر بدون تذکر دادن به پدر شخصی را اجیر برای حج پدر نموده و خودش هم برای حج خود مشرف شده در این فرض ایا حج اجیر برای حج پدر مجزی است یا خیر و هرگاه در مدینه تصمیم بگیرد که انچه را از مال پدر به اجیر داده است با پدر حساب نکند و از مال خودش باشد رفع اشکال می شود یا نه
- شخصی با احرام عمره تمتع وارد مکه شده و بعد از اعمال عمره برای حج افراد محرم شده است ایا حج او صحیح است
- شخصی که حج به جا اورده لیکن چون امرار معاش او از وجوه و امثال ان بوده و ان زمان نیز متذکر مساله مربوط به عدم استطاعت چنین شخصی نشده و گمان کرده که حج واجب خود را انجام داده است پس از ان و در حال استطاعت قطعی نیابتا حج بجا اورده است ایا حج نیابتی وی صحیح است یا باید پس از انجام حج واجب مستقر خودش نیابت را تکرار کند
- شخصی بجز برای هدی استطاعت حج را دارا است ایا حج برای او واجب است
- شخصی پدرش وصیت کرده است که فرزندش از جانب او حج به جا اورد بعد از مرگ پدر فرزند مستطیع می شود ایا لازم است حج خود را بر حج پدر مقدم بدارد و اگر حج خود را مقدم بدارد ایا صحیح است یا نه
- سرمایه ای که شخص برای امرارمعاش با ان کسب می کند ایا خمس ان را باید بپردازد
- شخصی طواف حج واجب خود را غلط انجام داده و پس از ان چندین بار حج نیابی انجام داده است تکلیف او در مورد حج خود و دیگر حج ها چیست
- شخصی قبلا مستطیع بوده و به حج نرفته و الان هیچگونه قدرت مالی جهت انجام حج را ندارد ایا فرزندش می تواند تبرعا از طرف او حج نیابی انجام دهد
- شخصی که حج واجب خود را انجام داده است ایا می تواند ان را به قصد مافی الذمه اعاده کند
- شخصی غسل مس میت به گردنش بوده ولی بعد از اعمال حج متذکر می شود وظیفه او چیست
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی که با مال غیر مخمّس به حجّ رفته، آیا حجّش صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] مردی مال متعلّق خمس را به زنش می بخشد. تکلیف خمس آن مال چیست؟ کدام یک باید آن را بپردازد؟
- [آیت الله بهجت] شخصی محتاط بین چند مرجع تقلید می باشد. وی خمس خود را چگونه باید بپردازد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا لازم است منوبٌ عنه، خمس پولی را که به نایب برای انجام دادن حج میدهد، بپردازد؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی که خمس اموال خود را نمیدهد، آیا مسئول امور مالی او می‌تواند بدون اجازه او به طوری که او متوجه نشود، خمس اموال را بپردازد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی برای حج ثبت نام کرده وچندسال درنوبت بوده آیا برای پول او خمس شامل می‌شود؟
- [آیت الله سیستانی] آیا برای شوهر جایز است که به زن هاشمی (سید) خود هزینه حج را از سهم سادات بپردازد؟ آیا برای دیگری نیز این کار جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی مبلغی را برای مدتی قرض گرفت، به این شرط که هزینه های سفر قرض دهنده مانند سفر حج را بپردازد، آیا این کار برای آنان جایز است؟
- [آیت الله بهجت] شخصی که وجوهات شرعی و مظالم عباد و کفارات در مالش هست و می خواهد به حج برود، آیا می تواند فقط مخارج حج را تخمیس کند و به حج برود و پس از مراجعت، خمس تمام اموال خود را بدهد. آیا حج او صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] اگر شخصی که از دنیا رفته خمس بدهکار باشد، آیا خمس از اصل مال خارج می شود یا از ثلث مال؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مال حلال با مال حرام به طوری مخلوط شود که انسان نتواند انها را از یکدیگر تشخیص دهد و صاحب مال حرام و مقدار ان هیچکدام معلوم نباشد و نداند که مقدار حرام کمتر از خمس است یا زیادتر باید خمس تمام مال را بدهد و بنابر احتیاط واجب این خمس را در موردی که مصرف خمس و صدقه است به قصد ادای وظیفه اعم از خمس و صدقه صرف نماید و بعد از دادن خمس بقیه مال حلال می شود
- اگر مالی از کسی که معتقد به خمس است به ارث به او برسد و بداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس ان را نداده باید خمس ان مال را با اذن حاکم شرع بدهد و اگر در خود ان مال خمس نباشد و وارث بداند کسی که مال از او به ارث رسیده خمس بدهکار است ان خمس مانند بقیه دیون به ان مال تعلق می گیرد و تا ادا نشده حق تصرف در ان مال را ندارد و در صورتی که بخواهد خمس را از ان مال بردارد باید از حاکم شرع اذن بگیرد
- اگر مقداری مال که برای حج کافیست به کسی بدهند و با او شرط کنند که در راه مکه به کسی که مال را داده خدمت نماید حج بر او واجب نمی شود
- اگر مال میت از بدهی و حج واجب و حقوقی که مثل خمس و زکات و مظالم بر او واجب است زیاد بیاید چنانچه وصیت کرده باشد که ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند باید به وصیت او عمل کنند و اگر وصیت نکرده باشد انچه می ماند مال ورثه است
- اگر مقداری مال به کسی بدهند و حج بر او واجب شود چنانچه حج نماید هر چند بعد مالی از خود پیدا کند دیگر حج بر او واجب نیست
- اگر بچه صغیر سرمایه ای داشته باشد و از ان منافعی به دست اید خمس به انها تعلق می گیرد و بر ولی است که خمس ان را بدهد و اگر نداد ان صغیر بعد از بلوغ باید بپردازد
- مفلس شخصی که حاکم شرع او رااز تصرف در اموالش منع کرده و سفیه کسی که مال خودرا در کارهای بیهوده مصرف می کند اگر نذر کند مالی به فقیر بدهد صحیح نیست
- کسی که خمس بدهکار است اگر با حاکم شرع مصالحه کند و خمس را به ذمه بگیرد می تواند در مال تصرف نماید و بعد از مصالحه منافعی که از ان به دست می اید مال خود اوست
- کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند اگر خمس و زکات و مظالم بدهکار است و نمی تواند فورا بدهد چنانچه از خودش مال دارد یا احتمال می دهد کسی انهارا ادا نماید باید وصیت کند و همچنین است اگر حج بر او واجب باشد
- بیمه قراردادی است بین بیمه کننده و بیمه شونده بر این که بیمه شونده مالی به بیمه کننده بپردازد چه ان مال عین یا منفعت یا عمل باشد و چه یک جا و یا به اقساط باشد و در مقابل بیمه کننده خسارتی را که بر بیمه شونده یا بر دیگری وارد می شود به طوری که در عقد معین شده بپردازد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اگر جنسی را بخرد و بعد از معامله قیمت آن را از پول خمس نداده بدهد، معامله ای که کرده صحیح است. و خمس پولی را که به فروشنده داده باید از مال دیگر بپردازد.
- [آیت الله سبحانی] اگر خمس مال را نداده در صورتی می تواند در آن مال تصرف کند که موجب اتلاف حقوق صاحبان خمس نشود و در غیر این صورت تصرف در آن حرام است و در هر حال باید خمس مال را بپردازد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] لازم نیست که مالک بالغ باشد تا خمس بر مال وی واجب گردد، بلکه در مال بچه هم خمس لازم است و ولیّ او باید خمس را بپردازد و اگر ولیّ، نپرداخت، بعد از آنکه بچه بالغ شد بر خودش واجب است خمس را بپردازد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر امام (ع)،پیش از تخمیس غنائم، مالی را از آن بردارد و به شخصی بپردازد یا برای مصالحی مصرف کند، آن مال خمس ندارد و از حکم غنیمت خارج می‌شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی غیر از درآمد کسب، مال دیگری دارد که خمس آن را پرداخته است؛ یا متعلق خمس نیست، این شخص می تواند هزینه سال جاری را از درآمد همین سال بپردازد ; یا از مالی که مخمّس شده است؛ یا متعلق خمس نیست بپردازد; یا از هر دو مال محاسبه نماید.
- [آیت الله جوادی آملی] .مکلّف نمیتواند سهم ساداتِ مال خود را، به افراد واجبالنفقه خود مانند پدر، مادر، جدّ ،جدّه، فرزند و نوه بپردازد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] جایز است از مال زکات یا سهم امام بگیرند و حج به جا آورند، و این حج، حج واجب محسوب می شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که مال حلال مخلوط به حرام دارد که باید خمس آن داده شود و قبل از پرداختن خمس، تمام مال را مصرف یا تلف کند، نسبت به خمس ضامن است و باید آن را بپردازد. پیدا شدن مالک مال پس از خمس
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کس ی مال حرامی دارد که مقدار و مالک آن معلوم نیست، چنانچه این مال را سهواً با مال حلالش مخلوط کرد، در این صورت , جای پرداختن خمس نیست، بلکه باید با حاکم شرع مصالحه کند و مقدار مورد مصالحه را به نیابت از صاحبش صدقه بپردازد . چنانچه مال حرام را عمداً با مال حلال خود مخلوط کرده باشد، باید مقداری که با آن , یقین به برائت ذمّه حاصل می‌شود، صدقه بپردازد. خمس با دو عنوان
- [آیت الله جوادی آملی] .خمس به عین مال و درآمد تعلق می گیرد; نه ذمّه و (به نحو اشاعه است ; نه کلّی فی المعیّ ن). مالک و خمس دهنده نمیتواند خمس را به ذمّه خود منتقل نماید , هرچند می‌تواند خمس را از مال دیگر بپردازد و در مال مورد تعلّق خمس تصرف کند , چنان که می‌تواند با اذن فقیه جامع شرای طِ فتوا خمس متعلّق به عین را به ذمّه بگیرد و در آن مال تصرف کند.