ضروری
ضروری به دو معنای بدیهی، لازم و هر آنچه چاره‌ای از آن نیست. ضروری به معنای نخست، مقابل نظری در کلمات فقها با اضافه به دین و مذهب به کار رفته است. [۱] [۲] [۳]
پس‌انداز برای مخارج ضروری
اگر خرید مایحتاج ضروری زندگی برحسب وضع مالی شخص متوقّف بر پس‌انداز درآمد سال باشد، و بنا دارد در آینده نزدیک (تا چند روز بعد از سال خمسی) آن را صرف خرید اشیاء ضروری کند، در این صورت پرداخت خمس پس‌انداز واجب نیست.
اگر خرید مایحتاج ضروری زندگی برحسب وضع مالی شخص متوقّف بر پس‌انداز درآمد سال باشد، و بنا دارد در آینده نزدیک (تا چند روز بعد از سال خمسی) آن را صرف خرید اشیاء ضروری کند، در این صورت پرداخت خمس پس‌انداز واجب نیست.
عنوان سوال:
پس‌انداز برای مخارج ضروری
پاسخ:
اگر خرید مایحتاج ضروری زندگی برحسب وضع مالی شخص متوقّف بر پس‌انداز درآمد سال باشد، و بنا دارد در آینده نزدیک (تا چند روز بعد از سال خمسی) آن را صرف خرید اشیاء ضروری کند، در این صورت پرداخت خمس پس‌انداز واجب نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا جایز است که انسان مالی را قبل از گذشت یک سال بر آن، به همسرش هدیه دهد، با آنکه می داند وی آن مال را برای خرید خانه در آینده و یا مخارج ضروری، ذخیره خواهد کرد؟
- آیا معتکف می تواند خودش اقدام به خرید کند، چه ضروری و چه غیر ضروری؟
- آیا جایز است که معتکف کسی را برای خرید چه ضروری و چه غیر ضروری وکیل نماید؟
- موارد ضروری که خرید و فروش در آن‌ها برای معتکف جایز است چیست؟
- تشریح جنین سقط شده در تمامی مراحل عمرش، برای دستیابی به اطلاعاتی در علم بافت شناسی، با توجه به اینکه وجود درس تشریح در دانشکده پزشکی ضروری است، چه حکمی دارد؟
- اگر بیمار خانمی که جانش در خطر است به تنها پزشک یک روستای دورافتاده که مرد است، مراجعه کند آیا این پزشک مجاز است هرگونه معاینه ضروری را در مورد بیمار انجام دهد؟
- در تعلیم و تعلم طب، تشریح جسد معمول، بلکه ضروری است. آیا برای این موضوع مهم اجتماعی، تشریح جسد مسلمان جایز است یا نه؟ و آیا موجب دیه می شود یا نه؟
- ج: مجرّد خوف تلف و خطر سرقت آن، مجوّز فروش و تبدیل آن نیست، ولی اگر متولّی شرعی از قرائن و شواهد احتمال قابل توجهی بدهد که آن طلا برای مصرف در تعمیر و تأمین نیازمندیهای زیارتگاه ذخیره شده و یا آنکه بقعه مبارکه نیاز ضروری به تعمیر و اصلاح دارد و تأمین بودجه آن از راه دیگر هم ممکن نیست، در این صورت فروش طلا و مصرف پول آن برای اصلاح و تعمیرات ضروری آن بقعه مبارکه اشکال ندارد و شایسته است که اداره اوقاف بر این امر نظارت کند.
- در حج نیابتی علاوه بر هزینه سفر، بدهی و مخارج خانواده نایب به عهده چه کسی است؟
- اگر زن به جهت نیاز شوهر، در تأمین مخارج زندگی کمک کند؛ چه کسی باید زکات فطره آن‌ها را بدهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] اینجانب بازنشسته و مستمرّیبگیر هستم سنّ من 81 سال و هیچگونه درآمدی به غیر از مستمرّ ماهیانه ندارم و خانه مسکونیام مُتعلّق به دخترم می‌باشد و اولاد ذکور هم ندارم. عیالم 75 ساله و خانهدار و او هم هیچگونه درآمدی نداشته و نانخور اینجانب است. سؤال اینجانب به شرح زیر می‌باشد: از موقع بازنشستگی تاکنون که 24 سال گذشته مقداری ناچیز پول برای روز مبادا و مخارج پیشبینی نشده پس‌انداز نمودهام آیا به این پس‌انداز خمس تعلّق میگیرد یا نه؟
- [آیت الله علوی گرگانی] بهرههایی که بانکها برای پولهای پس‌انداز شده می‌دهند، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا انکار ضروری دین یا ضروری مذهب، به جهت این که ضروری دین یا ضروری مذهب است، موجب ارتداد می‌شود یا به جهت این که موجب تکذیب پیامبر اسلام صلیاللهعلیهوآله است؟
- [آیت الله اردبیلی] 1- آیا سود ودیعة حج عمره در صورتی که پس‌انداز شود، خمس به آن تعلق می گیرد؟ 2- در حسابی که سود ودیعه واریز می شود، مبلغی را هم در آن پس‌انداز مینمایم و ماهانه بر آن مبلغ اضافه می نمایم تا در زمان مقرر جهت مابهالتفاوت ودیعة حج پرداخت نمایم. آیا به این پول خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر منزلی غیر از منزل مسکونی جهت پس‌انداز در زمان بحرانی همچون بیماری و ازدواج فرزندان با وام خریده شود، آیا به آن خمس تعلق میگیرد؟
- [سایر] به چه دلیل وجود امام ضروری است؟
- [سایر] شرایط دریافت وام ضروری بیمه شدگان چیست؟
- [سایر] چرا وجود حاکم و حکومت ضروری است؟
- [سایر] آیا در اسلام تشکیل حکومت ضروری است ؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا خرید و فروش جنس ضروری و غیر ضروری در اعتکاف، باعث بطلان اعتکاف می شود؟ آیا کار حرام انجام داده است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] سرمایهای که مورد نیاز انسان است و با کمتر از آن زندگی او در حدّ آبرو و شؤونش اداره نمیشود خمس ندارد، یعنی میتواند از درآمد خود برداشته و جزء سرمایه کند، همچنین است اموالی که برای تأمین مخارج آتیه زندگی خود، پس‌انداز میکند ولی اگر با پرداختن خمس این اموال، مشکلی در اداره زندگی او پدید نمیآید باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله سیستانی] سید نمیتواند از غیر سید زکات بگیرد ، مگر در حال اضطرار و بنابر احتیاط واجب باید اضطرار به حدّی باشد که نتواند از خمس و سایر وجوهات مخارج خود را تأمین کند ، و همچنین بنابر احتیاط واجب در صورت امکان باید در هر روز اکتفا کند به گرفتن مخارج ضروری همان روز .
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که مانند تاجر و کاسب برای دادن خمس، سال قرار میدهد اگر منفعتی به دست آورد و در بین سال بمیرد، باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس باقی مانده را بدهند، البتّه مخارج ضروری کفن و دفن و مراسم ترحیم به مقداری که اگر از مال میّت صرف آن‌ها نشود آبروی میّت در خطر است، از مخارج میّت به شمار میآید و خمس به آن‌ها تعلّق نمیگیرد.
- [آیت الله سیستانی] مخارج زن در سفر اگر بیشتر از مخارج او در وطن باشد ، چنانچه با اذن شوهر سفر رفته باشد بر عهده شوهر است ، ولی پول ماشین ، و یا هواپیما و مانند اینها و بقیه مخارجی که سفر کردن او متوقف بر آنهاست ، بر خودش می‌باشد ، ولی اگر شوهر مایل باشد که زن را سفر ببرد ، باید خرج سفر او را هم بدهد ، و همچنین اگر سفر ضروری از نظر شئون زندگی باشد ، مانند سفر برای معالجه .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زن سفر رود چنانچه سفر مانند سفر حجّ و نذر، واجب باشد، مخارج سفر زن که بیشتر از مخارج وطن است، با شوهر نیست، ولی اگر زن به طور متعارف نیازمند به سفر است تمام مخارج سفر وی با شوهر است هر چند بیشتر از مخارج وطن باشد، ولی اگر نیازمندی زن به سفر متعارف نباشد، مخارج سفر افزوده از مخارج وطن با شوهر نیست و اگر سفر برای زن ضروری نباشد و با اجازه شوهر سفر کند لزوم پرداخت مخارج سفر زن بستگی به نحوه توافق وی با شوهر خود دارد و اگر شوهر مایل باشد که زن را سفر ببرد، بر زن لازم است که همراه وی برود و خرج سفر زن بر عهده شوهر است.
- [آیت الله بهجت] سیّد نمیتواند از غیر سیّد زکات بگیرد، ولی اگر خمس و سایر وجوهات کفایت مخارج او را نکند و ناچار به گرفتن زکات باشد، میتواند از غیر سیّد زکات بگیرد، ولی احتیاط واجب آن است که اگر ممکن باشد فقط به مقداری که برای مخارج سالانهاش ضروری باشد بگیرد و اگر در اثنای سال از زکات بینیاز شد آن را عودت یا با اذن زکاتدهنده به مصرف مستحقین زکات برساند و خودش از خمس استفاده کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که ضروری دین اسلام یعنی چیزی را که همه مسلمانان می دانند (مانند معاد روز قیامت و واجب بودن نماز و روزه و امثال آن) را منکر شود، چنانچه ضروری بودن آن را بداند، کافر است و اگر در ضروری بودن آن شک دارد کافر نیست، ولی احتیاط مستحب آن است که از او اجتناب شود.
- [آیت الله علوی گرگانی] مسلمانی که منکر خدا یا پیغمبر شود یا حکم ضروری دین یعنیحکمی را که مسلمانان جز دین اسلام میدانند مثل واجب بودن نماز وروزه را انکار کند در صورتی که بداند آن حکم ضروری دین است مرتدّ می‌شود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانی که منکر خدا یا پیغمبر شود، یا حکم ضروری دین، یعنی حکمی را که مسلمانان جزء دین اسلام میدانند، مثلاً واجببودن نماز و روزه را انکار کند، در صورتی که بداند آن حکم ضروری دین است مرتد می‌شود.
- [آیت الله بروجردی] مسلمانی که منکر خدا یا پیغمبر شود، یا حکم ضروری دین یعنی حکمی را که مسلمانان جزء دین اسلام میدانند مثل واجب بودن نماز و روزه انکار کند، در صورتی که بداند آن حکم ضروری دین است مرتد می‌شود.