چگونه می‌توان تنها حقانیت اسلام را نسبت به مسیحیت و یهودیت اثبات کرد؟ چه اشکالی دارد که همه ادیان حق باشند و «پلورالیسم دینی» صحیح باشد؟ - پرسش و پاسخ

مسیحیت

دین مسیحیت از ادیان بزرگ آسمانی و آیین حضرت عیسی بن مریم علیه‌السّلام است.

یهودیت

درباره ورود یهودیت به جزیرة‌العرب اقوالی مطرح است که از جمله؛ عده‌ای ورود آن‌ها را به دوران حضرت موسی (علیه‌السّلام) می‌دانند، عده‌ای هم به ایام بخت‌النصر و عده‌ای هم ظهور دولت روم و حمله آنان به عبرانیان، یهودیان بسیاری ناگزیر از سکونت در یثرب، حجاز و یمن شدند، مربوط می‌دانند. و در نهایت قبایل یهود در عصر ظهور پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، یکی پس از دیگری‌، مغلوب سپاه اسلام شدند، ‌بسیاریشان کشته و بسیاری هم به سرزمین‌های دیگر کوچ کردند.

اثبات

واژه اثبات ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • اثبات (فقه)، استعمال شده در دو معنای احراز وجود خارجی موضوع دارای اثر شرعی و اقامه دلیل بر دعوا نزد قاضی• اثبات (منطق)، به معنای محقق ساختن چيزى با دليل و برهان و درستى قضيه‌اى را معلوم داشتن‌

ادیان

این رده تنها حاوی زیرردهٔ زیر است.

قران و پلورالیزم

«پلورالیزم دینی» در لغت، به معنای کثرت گرایی و مقصود از آن در فلسفه دین، پذیرش حقانیت ادیان مختلف است، طرفداران نظریه «کثرت گرایی دینی» برای اثبات مدعای خود، ظواهر برخی از آیات قرآن کریم را مورد استناد قرار داده‌اند تا به این وسیله نظریه خود را به قرآن تحمیل نمایند. [۱]

ایات قران کریم

بعضی آیات از قرآن کریم به اسم خاصی نامیده شده هست و بعضی از اینها هم خیلی مشهور و معروف هستند مثل آیه کرسی؛ که عده ای از اینها در ذیل ذکر شده هست.

تکثرگرایی دینی

تکثرگرایی دینی از مباحث فلسفه دین و به معنی اعتقاد به حقانیت یا نجات بخشی همه یا مجموعه ای از ادیان در عصر واحد می باشد.

عصمت پیامبران

براساس آیات قرآن و ادله کلامی، انبیاء الهی دارای عصمت می‌باشند. آیاتی از قرآن دالّ بر مصونیت پیامبران از هرگونه لغزش و خطا را آیات عصمت انبیا گویند.

خداوند متعال

آفرینندۀ جهان هستی را خدا گویند. فقها در باب‌هایی نظیر طهارت، صلات، حج، لعان، یمین، نذر، عهد و صید و ذباحه از احکام مرتبط با این عنوان سخن گفته‌اند و مفهوم محوری اغلب ادیان به ویژه ادیان ابراهیمی می‌باشد.

انیس الاعلام

مؤلف:محمد صادق فخر الاسلام

پیامبر اسلام

مُحَمَّد بن عَبدُاللّه بن عَبدُالمُطّلِب بن هاشم (عام الفیل–۱۱ق)، پیامبر اسلام، از پیامبران اولوالعزم و آخرین پیامبر الهی. معجزه اصلی او قرآن است و مردم را به یکتاپرستی و اخلاق نیک دعوت کرد.

صراط مستقیم

یکى از اوصاف قرآن صراط مستقیم است که در آیه ۶ سوره مبارکه حمد ذکر شده است.

شرایع گذشته

شرایع گذشته، بحث از اعتبار احکام شرایع گذشته برای مسلمین است.

شریعت اسلام

اسلام، گرویدن به آیین آسمانی حضرت محمد صلّی اللّه علیه و آله را گویند که یکی از ادیان توحیدی و ابراهیمی است و از جامعیت خاصی نسبت به دیگر ادیان برخوردار است.از این عنوان در بیشتر باب‌های فقهی مانند طهارت، صلات، زکات، صوم، حج، جهاد، تجارت، وصیّت، نکاح، نذر، کفّارات، صید و ذباحه، شفعه، احیاء موات، لقطه، حدود و قصاص سخن رفته است.واژۀ اسلام افزون بر معنای یاد شده بر خود آیین و شریعت آسمانی آن حضرت نیز اطلاق شده است.

اصول عقاید

اُصول‌ِ دین‌ (در مقابل‌ فروع دین) ، اعتقادات پایه دین اسلام که باور به آنها شرط مسلمان بودن است و انکار آن به معنای کفر. اصول دین، تحقیقی است نه تقلیدی؛ بنابراین هر کس باید با تحقیق و تفکر به آنها برسد نه با تقلید و دنباله‌روی از دیگران. بر اساس مذهب شیعه، اصول دین اسلام، پنج اصل توحید، نبوت، معاد، عدل و امامت است که بنابر نظر شیعه، کسی که به دو اصل اخیر باور ندارد، شیعه محسوب نمی‌‌شود.

امام خمینی

سید روح الله موسوی خمینی (۱۲۸۱ -۱۳۶۸ ش) مشهور به امام خمینی ، رهبر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران ، از بزرگ‌ترین مراجع تقلید شیعه در قرن چهاردهم هجری.

ایات قرانی

بعضی آیات از قرآن کریم به اسم خاصی نامیده شده هست و بعضی از اینها هم خیلی مشهور و معروف هستند مثل آیه کرسی؛ که عده ای از اینها در ذیل ذکر شده هست.

سوره مایده

سوره مائده به خاطر گفت و گو از مائده آسمانی و نزول آن به درخواست حواریون و یاران حضرت عیسی(ع)، مائده نامگذاری شده است. و از نظر حجم و کمیت از سوره‌های طوال و یکی از بزرگ‌ترین سوره‌های قرآن است.

حضرت یعقوب

یعقوب از پیامبرانی است که داستان دعوتشان به طور کامل در قرآن نیامده و تنها مواضعی از آن جهت درس آموزی و عبرت اندوزی مطرح گردیده است.

حدود الله

کیفرهای تعیین شده در شرع برای جرایمی خاص را حدود گویند. حدود عنوان بابی از بابهای فقه است که مباحث آن به تفصیل در آن باب آمده است؛ لیکن از احکام آن در بابهای صلات، صوم، حج، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، وکالت، قضاء و شهادات نیز به مناسبت سخن رفته است.

حدود الهی

کیفرهای تعیین شده در شرع برای جرایمی خاص را حدود گویند. حدود عنوان بابی از بابهای فقه است که مباحث آن به تفصیل در آن باب آمده است؛ لیکن از احکام آن در بابهای صلات، صوم، حج، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، وکالت، قضاء و شهادات نیز به مناسبت سخن رفته است.

حضرت عیسی

حضرت مسیح بن مریم (علیه‌السّلام)، چهارمین پیامبر اولوالعزم و دارای کتاب هستند. در زیر به پاره‌ای از اتفاقات مهم زندگی ایشان اشاره می‌شود.

تکثرگرایی

تکثرگرایی ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تکثرگرایی دینی، به معنی اعتقاد به حقانیت یا نجات بخشی همه یا مجموعه ای از ادیان در عصر واحد• تکثرگرایی اجتماعی، شاخه ای از کثرت گرایی دینی• تکثرگرایی نجات، از شاخه های مهم تکثرگرایی دینی• انواع تکثرگرایی دینی، بحث از انواع و اقسام تکثرگرایی دینی• خاستگاه تکثرگرایی دینی، بحث درباره خاستگاه تکثرگرایی دینی• گستره تکثرگرایی دینی، گستره و دایره تکثرگرایی دینی

دین اسلام

اسلام، گرویدن به آیین آسمانی حضرت محمد صلّی اللّه علیه و آله را گویند که یکی از ادیان توحیدی و ابراهیمی است و از جامعیت خاصی نسبت به دیگر ادیان برخوردار است.از این عنوان در بیشتر باب‌های فقهی مانند طهارت، صلات، زکات، صوم، حج، جهاد، تجارت، وصیّت، نکاح، نذر، کفّارات، صید و ذباحه، شفعه، احیاء موات، لقطه، حدود و قصاص سخن رفته است.واژۀ اسلام افزون بر معنای یاد شده بر خود آیین و شریعت آسمانی آن حضرت نیز اطلاق شده است.

ایین یهود

درباره ورود یهودیت به جزیرة‌العرب اقوالی مطرح است که از جمله؛ عده‌ای ورود آن‌ها را به دوران حضرت موسی (علیه‌السّلام) می‌دانند، عده‌ای هم به ایام بخت‌النصر و عده‌ای هم ظهور دولت روم و حمله آنان به عبرانیان، یهودیان بسیاری ناگزیر از سکونت در یثرب، حجاز و یمن شدند، مربوط می‌دانند. و در نهایت قبایل یهود در عصر ظهور پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، یکی پس از دیگری‌، مغلوب سپاه اسلام شدند، ‌بسیاریشان کشته و بسیاری هم به سرزمین‌های دیگر کوچ کردند.

سوره مریم

سوره مریم نوزدهمین سوره قرآن به ترتیب کتابت و چهل‌وچهارمین سوره به‌ترتیب نزول و از سوره‌های مکی است. این سوره به‌دلیل حکایت داستان حضرت مریم به نام ایشان نام‌گذاری شده است. این سوره با ۹۸ آیه از سوره‌های مثانی است. پیام اصلی این سوره بشارت و انذار است که در قالب داستان‌هایی از پیامبران بیان شده است. در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است که قرائت این سوره موجب حفظ جان و مال و فرزند است. داستان حضرت مریم و حضرت زکریا در این سوره ذکر شده و به داستان حضرت ابراهیم و حضرت موسی اشاره شده است.

سوره نساء

سوره نساء، نساء نامیده شده است چون اکثر احکام فقهی مربوط به زنان در این سوره درج است، سومین سوره از سوره‌های هفتگانه طوال و از نظر حجم بعد از سوره بقره بزرگترین سوره قرآن است.

سوره بقره

سوره بقره، بزرگترین سوره قرآن کریم. این سوره ۲۸۶ آیه دارد و از سوره‌های طِوال است و تقریبا ۲/۵ جزء از کل قرآن را در برمی‌گیرد. آیة الکرسی، آیه قبله، و بلندترین آیه قرآن (آیه ۲۸۲)، در این سوره قرار دارد. سوره بقره، هم از اصول عقاید سخن گفته و هم دربر دارنده احکام فقهی فراوانی است. داستان معروف گاو بنی اسرائیل و بهانه‌های بنی‌اسرائیلی نیز از جمله مطالب این سوره است.

سوره توبه

سوره توبه از سوره‌های مدنی قرآن کریم، نهمین سوره در ترتیب کتابت و سیزدهمین در ترتیب نزول است. این سوره را به سبب کاربرد مکرر کلمه توبه با اشتقاقات مختلف آن و احکام و دو مصداق مهم از توبه پذیری خداوند، توبه نام گذاشته‌اند. همچنین در این سوره بر برائت (بیزاری) خداوند و رسول او از مشرکان و اعمال آنان تاکید شده و بدین رو، سوره برائت برخلاف سوره‌های دیگر قرآن بدون «‌بسم الله الرحمن الرحیم‌» نازل شده است. برائت از سوره‌های طوال و کثیرالاسم است و نام‌های متعددی برای آن نقل گردیده است.

ایات قران

روز قیامت

قیامت، بنابر آموزه‌های اسلامی نام روزی است که تمام انسان‌ها به خواست الهی برای محاسبه اعمالی که در دنیا انجام داده‌اند در پیشگاه الهی جمع می‌شوند. پیش از این روز وقایعی شگفت در زمین و آسمان روی می‌دهد که به اشراط الساعه معروف است. قرآن و روایات تاکید دارند که زمان قیامت، بر کسی جز خدا معلوم نیست.

قران کریم

قرآن، کتاب مقدس دین اسلام. به باور مسلمانان، قرآن کلام خداوند است که از طریق وحی بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده است. آنها هم محتوای قرآن و هم الفاظ آن را نازل‌شده از سوی خداوند می‌دانند. قرآن به وسیله جبرئیل به پیامبر وحی می‌شده است. آیات قرآن در زمان پیامبر(ص) به صورت پراکنده بر روی پوست حیوانات، چوب درخت خرما، کاغذ و پارچه نوشته می‌‌شد. پس از پیامبر(ص) اصحابش قرآن را به صورت یک‌جا جمع‌آوری کردند.

کتاب مبین

قرآن در اصل مصدر است و به کتابی که بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم اختصاص پیدا کرده است. و چنان که برخی علما گفته اند : وجه نامگذاری این کتاب مقدس به قرآن ، آن است که این کتاب، جامع فوائد و آثار تمامی کتب آسمانی است بلکه جامع آثار تمامی علوم است. [۱]

مقام بیان

به اراده داشتن متکلم بر بیان یک مطلب خاص اطلاق می‌شود.

وحدت عددی

وحدت عددی واحد خاص یا بالخصوص است که با تکرار آن، عدد ساخته می شود مثلا اگر آنرا دو بار تکرار کنی عدد دو و اگر سه بار تکرار کنی عدد سه و...، پس سه یعنی یک و یک و یک؛ گر چه خود یک عدد نیست ولی مبدا اعداد است چون عدد کمیتی است که قابل انقسام باشد در حالی که یک تقسیم پذیر نیست؛ از این نوع وحدت به وحدت عددی تعبیر می کنند که در مقابل کثرت است.

ایین مسیح

دین مسیحیت از ادیان بزرگ آسمانی و آیین حضرت عیسی بن مریم علیه‌السّلام است.

نبی اکرم

صفحه ای یافت نشد

ال عمران

آل عِمران، از اعلام قرآنی به معنای خاندان عمران. منظور از آن عیسی و مریم است که خدا در قرآن از آنان به نیکی یاد کرده است. البته برخی منظور از آن را موسی و هارون دانسته‌اند.

پیامبران

توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 

سوره فتح

سوره فتح چهل و هشتمین سوره در ترتیب کتابت حاضر قرآن کریم و صد و يازدهمين سوره در ترتیب نزول٬ ۲۹ آیه دارد و از سوره‌های مدنی است. «‌فتح‌» نامیدن آن به این مناسبت است که در آغاز آن از فتح مبین یعنی صلح حدیبیه و به دنبال آن از فتح مکه سخن می‌گوید. این سوره از نظر حجم از سوره‌های مثانی است. در آیه ۱۸ به یکی از بیعت‌های تاریخی مسلمانان معروف به «‌بیعت رضوان‌» اشاره شده است.

چهل حدیث

چهل حدیث یا اربعینات عنوان عام کتاب‌هایی حاوی چهل حدیث است که معمولاً با شرح آنهاهمراه است. با توجه به حدیث مشهور پیامبر اکرم(ص) در ترغیب مسلمانان به حفظ چهل حدیثی که به آن نیاز دارند، سنت اربعین نویسی از اواخر سده دوم هجری آغاز شد و تاکنون ادامه یافته است. محدّثان و دانشمندان از تمام گروه‌های مسلمان، اعم از اهل سنت، شیعیان و اهل تصوف، چهل‌حدیث‌هایی با موضوعات کلامی، حدیثی، تفسیری، عرفانی، تاریخی، اجتماعی و اخلاقی نگاشته‌اند. از کتاب‌های چهل حدیث معاصر می توان به کتاب "چهل‌حدیث" امام خمینی اشاره کرد.

سوره حمد

سوره فاتحه یا حمد نخستین سوره قرآن کریم، ملقب به ام الکتاب. این سوره از سوره‌های «قصار» است که در عین اختصار، بنا بر روایات، در معنا بزرگ و «ام الکتاب» و اساس قرآن است. سورهٔ فاتحه، در نمازهای واجب و مستحب خوانده می‌شود و محتوای اصلی آن، توحید و سپاس خداوند است.

راه راست

یکى از اوصاف قرآن صراط مستقیم است که در آیه ۶ سوره مبارکه حمد ذکر شده است.

حکم عقل

احکام عقلی، ادراکات عقلیِ مبتنی بر مقدمات عقلی یا عقلی و نقلی را می‌گویند.

المیزان

المیزان فی تفسیر القرآن که بیشتر به تفسیر المیزان شهرت دارد، از جامع‌ترین و مفصل‌ترین تفاسیر شیعی قرآن به زبان عربی است که در قرن چهاردهم هجری به قلم علامه سید محمد حسین طباطبائی (۱۲۸۱ - ۱۳۶۰ش) نگاشته شده است.

پیامبری

توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 

ابراهیم

حضرت ابراهیم علیه السلام مشهور به ابراهیم خلیل، دومین پیامبر اولوالعزم، نیای بزرگ عرب از طریق پسرش حضرت اسماعیل(ع) و بنی اسرائیل از طریق پسر دیگرش حضرت اسحاق (ع) است.

مسیحیان

دین مسیحیت از ادیان بزرگ آسمانی و آیین حضرت عیسی بن مریم علیه‌السّلام است.

محمدحسن

محمدحسن ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • میرزا محمد حسن آشتیانی، از علمای شیعه در قرن سیزدهم• محمد حسن اصفهانی، ملقب به «بهاء الدین»، معروف به «بهاء»، مشهور به «عالم ربانی» و «فاضل هندی»• محمدحسن بن عبدالرحمان براهویی، نوه آقا علی خان و ملازم میرنصیرخان اول (۱۱۶۵ـ۱۲۰۹)• محمد حسن نجفی، معروف به صاحب جواهر، از فقها و بزرگان شیعه• میرزای شیرازی، معروف به میرزای شیرازی بزرگ از فقها و مراجع بزرگ شیعه در قرن سیزدهم• محمد حسن مامقانی، از بزرگان مراجع امامیه• محمد حسن مظفر، از علمای قرن چهاردهم• محمدحسن آل یاسین، از علمای بزرگ شیعه• محمدحسن اعتماد السلطنه، دانشمند و سیاستمدار مشهور عصر ناصرالدین شاه و نویسنده ده‌ها کتاب• محمدحسن ربانی بیرجندی‌، از علمای شیعه• محمدحسن سمسار، از اساتید تاریخ • محمدحسن مولوی، عالم فاضل مورخ، جلیل، ادیب، شاعر• محمدحسن میرجهانی، از علمای شیعه• سیدمحمد حسن قوچانی، آقا نَجَفیِ قوچانی، سیدمحمد حسن‌ بن سیدمحمد نجفی (۱۲۹۵-۱۳۶۳ق/۱۸۷۸-۱۹۴۴م)، فقیه، حکیم و ادیب• سید محمدحسن مرتضوی لنگرودی، از فقها و مراجع حوزه علمیه قم

سوره صف

سوره صف، شصت و یکمین سوره قرآن کریم می‌باشد.

عنکبوت

عنکبوت ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: قرآن• سوره عنکبوت، بیست و نهمین سوره قرآن کریم• خانه عنکبوت، از باب تشبیه در برخی آیات قرآن کاربردهای دیگر• عنکبوت (حشره)، از حشرات و دارای احکام خاص در فقه اسلامی

گمراهی

امام علی (علیه‌السّلام) در نهج البلاغه میفرماید: «از گروهی که در جهل و نادانی زندگی می‌کنند و در گمراهی جان می‌دهند به خدا شکایت می‌برد.»

مباهله

در روز مباهله بنا بود مسلمانان و مسیحیان نجران یکدیگر را نفرین کنند، تا خدا آن طرف را که دروغگوست، عذاب کند.در سوره آل عمران آیه ۶۱ آمده است: «فَمَنْ حَآجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءكُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءكُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةَ اللّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ» [۱]«هر گاه بعد از علم و دانشى که (درباره مسیح) به تو رسیده، (باز) کسانى با تو به محاجّه و ستیز برخیزند، به آنها بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را؛ ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود؛ آن گاه مباهله کنیم؛ و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.» [۲]

مسیحیت

دین مسیحیت از ادیان بزرگ آسمانی و آیین حضرت عیسی بن مریم علیه‌السّلام است.

مراجعه

مراجعه، نقل پرسش و پاسخ صورت گرفته بین گوینده و شخص دیگر، به صورت موجز و جذاب را می‌گویند.

مستضعف

مستضعف، وعده‌داده‌شدگان حاکمیت زمین در عصر ظهور است.

یهودیت

درباره ورود یهودیت به جزیرة‌العرب اقوالی مطرح است که از جمله؛ عده‌ای ورود آن‌ها را به دوران حضرت موسی (علیه‌السّلام) می‌دانند، عده‌ای هم به ایام بخت‌النصر و عده‌ای هم ظهور دولت روم و حمله آنان به عبرانیان، یهودیان بسیاری ناگزیر از سکونت در یثرب، حجاز و یمن شدند، مربوط می‌دانند. و در نهایت قبایل یهود در عصر ظهور پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، یکی پس از دیگری‌، مغلوب سپاه اسلام شدند، ‌بسیاریشان کشته و بسیاری هم به سرزمین‌های دیگر کوچ کردند.

دین حق

اسلام، گرویدن به آیین آسمانی حضرت محمد صلّی اللّه علیه و آله را گویند که یکی از ادیان توحیدی و ابراهیمی است و از جامعیت خاصی نسبت به دیگر ادیان برخوردار است.از این عنوان در بیشتر باب‌های فقهی مانند طهارت، صلات، زکات، صوم، حج، جهاد، تجارت، وصیّت، نکاح، نذر، کفّارات، صید و ذباحه، شفعه، احیاء موات، لقطه، حدود و قصاص سخن رفته است.واژۀ اسلام افزون بر معنای یاد شده بر خود آیین و شریعت آسمانی آن حضرت نیز اطلاق شده است.

پیروان

آل، خانواده، عائله، خاندان، تیره، اهل، عشیره، پیروان، وابستگان به یک معنی هستند.

اجتناب

اجتناب: به معنای دورى گزیدن است.اجتناب از عناوین کلّى است که در همه ی فقه، کاربرد دارد و در این جا، به اجمال، به مباحث آن اشاره مى‌شود.

احتیاج

حاجت‌ در نیاز و احتیاج استعمال شده است.از اين عنوان در بسياری ابواب فقهی از قبيل طهارت، صلات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، دین و نکاح سخن رفته است.

اختلاف

اختلاف ضد اتفاق است.

اصطلاح

اصطلاح نقل لفظ از معنی لغوی به معنی دیگر را گویند.

اعتذار

اعتذار یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای خطابه در مقام دفاع از امر واقع‌شده در مشاجرات است.

اعتقاد

اعتقاد به معنی باور قلبی داشتن است. از این عنوان به مناسبت در باب های طهارت و زکات و نیز در اصول فقه سخن رفته است.

انقیاد

انقیاد، امتثالِ حجت شرعی یا عقلیِ غیر مطابق با واقع است.

الکتاب

«الکتاب»، اثر عربی ابوبشر عمرو، ملقب به سیبویه است.

امکان

امکان ، در یکی از کاربردهایش از مواد ثلاث، قسیم وجوب و امتناع ذاتی و به معنای سلب ضرورت وجود و عدم از ماهیت من حیث هی می‌باشد.

انجیل

کتاب آسمانی نازل شده بر حضرت عیسی علی نبیّنا و علیه السّلام اِنجیل نام دارد و احکام آن به مناسبت در بابهای جهاد، تجارت، وقف، وصیت، نکاح و قضاء آمده است.

تبعیت

تبعیت، اصطلاحی فقهی به معنای تبعیت چیزی از حکم یا عنوان شرعی چیز دیگر می‌باشد.

تبیین

بیان به معنای رافعِ ابهام یا اجمال یک شیء است. اجمال و بیان به بحثی اصولی پیرامون مبهم و مبیّن اطلاق می‌شود و از مباحث علم اصول است.

تثلیث

تثليث به معنی بخش كردن، سه دانستن، سه بار انجام دادن است.تثليث گاه به معناى سه بخش كردن چيزى است، مانند تثليث قربانی (که در قربانی استحبابى مستحب و در قربانی واجب - مانند قربانی حج تمتّع- اختلاف است) و تثليث اشياء برحسب احکام و از آن جمله است تثليث مصطلح در مسیحیت كه به معناى سه دانستن خداوند يكتا است (که شرک و کفر است) و گاه به سه بار انجام دادن عملى اطلاق مى‌گردد مانند تثليث مضمضه و ذكر رکوع و سجود (که در این مثال ها تثلیث مستحب است).

اکراه

اِكراه به معنای واداشتن كسی با تهدید و زور به كاری می باشد.بحث اكراه در بيشتر باب‏هاى فقهى اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام مطرح شده كه به محورهاى مهم آن اشاره مى‏كنيم.

اثبات

واژه اثبات ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • اثبات (فقه)، استعمال شده در دو معنای احراز وجود خارجی موضوع دارای اثر شرعی و اقامه دلیل بر دعوا نزد قاضی• اثبات (منطق)، به معنای محقق ساختن چيزى با دليل و برهان و درستى قضيه‌اى را معلوم داشتن‌

ابتدا

اِبْتِداء، مصدرِ باب افتعال از ریشۀ بدأ می باشد.

ابطال

واژه ابطال ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • ابطال (فقه)، به معنای باطل کردن و نابود ساختن و دارای کاربرد در فقه• ابطال (قرآن)، آیه ۳۳ سوره محمّد (صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله)• ابطال (منطق)، به معنای باطل کردن و نابود ساختن و دارای کاربرد در منطق

تامین

بیمه (تأمین)، نوعى تعهّد و پیمان میان دو شخص حقیقى یا حقوقى است که به موجب آن یک طرف متعهّد مى‌گردد در ازاى پرداخت مبلغى از سوى طرف دیگر، در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده بر او یا بخشى از آن را جبران نماید.متعهّد را «بیمه‌گر»، طرف تعهّد را «بیمه گذار» و وجه پرداختى از سوى طرف تعهّد به متعهّد را «حقّ بیمه» یا «وجه بیمه» گویند.عنوان بیمه از عناوین جدید است که به فقه راه یافته و ضمن مسائل مستحدثه از آن بحث شده است.

اشاره

حرکت سر و دست و مانند آن برای نشان دادن یا فهماندن مطلبی را اشاره گویند. از آن در باب‌های صلات، صوم، حج، تجارت، اجاره، وصیّت، نکاح، طلاق، لعان و قضاء سخن رفته است.

تقابل

تقابل، اصطلاحی در منطق و فلسفه است.

تجسیم

یکی از موضوعات مطرح در میان متکلمان، مساله تجسیم و جسمانیت خداوند متعال است. اکثریت متکلمان اهل سنت و نیز همه علمای شیعه منکر جسم بودن خداوند هستند و بر این نفی، به ادله عقلی و نقلی استناد می‌کنند.

تسلیم

واژه تسلیم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: تسلیم ممکن است در معانی ذیل استفاده شده باشد: •تسلیم (سلام کردن)، به معنای سلام کردن در نماز• تسلیم (سلام نماز)، سلام نماز• تسلیم، تحویل مال تعهّد شده به طرف مقابل• تسلیم (عرفان و اخلاق)، در اصطلاح ، اطاعت از امر خدا، استقبال از قضا و اعتراض نکردن به مصائب و ناملایمات و اخلاص در توحید• تسلیم (قرآن)، به معنای سلام کردن، اعطای چیزی به کسی، گردن نهادن، راضی شدن به چیزی، اطاعت و انقیاد و فرمانبرداری و سرسپردگی• تسلیم امیون (قرآن)، امیین مشرکین

تصریح

تصریح به آن نوع سخن گفتنى اطلاق مى‌شود که در آن احتمال خلاف ظاهر لفظ نمى‌رود. از آن به مناسبت در باب نکاح سخن رفته است.

تصلیب

تصلیب به معنای به صلیب کشیدن و از شیوه‌های باستانی اعدام می‌باشد.

تمییز

واژه تمییز ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تمییز (نحو)، اسم نکره‌ی فضله مشخص کننده جنس یا نوع ذات مفرد، یا نسبت مبهم قبل خود• تمییز (فقه)، جدا کردن خون حیض از استحاضه از راه اوصاف هریک و همچنین به قوّه تشخیص نیکی از بدی و زیبایی از زشتی• تمییز اعداد، تمییز اعداد، از مجموعه مباحث "تمییز"• تمییز حجت از لا حجت، تشخیص دلیل معتبر از میان دو یا چند مصداق مردّد• قصد تمییز، التفات به عنوان مامورٌ به برای تمییز دو عمل مشابه

تناقض

تناقض ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تناقض (منطق)، اصطلاحی در فلسفه و منطق و از اقسام تقابل• تناقض (اصول)، ناسازگاری مدلول دو دلیل به صورت سلب و ایجاب• تناقض حقیقی، ناسازگاری ذاتی میان مدلول دو دلیل به صورت سلب و ایجاب• تناقض عرضی، ناسازگاریِ ناشی از قرینه خارجی، میان مدلول دو دلیل به صورت سلب و ایجاب• عدم تناقض، مقابل تناقض و دارای کاربرد در علوم قرآنی در معنای عدم تناقض در قرآن

تورات

تورات، یا تورای عبری به معنای تعلیم و نیز شریعت و قانون که مقصود از آن در متداولترین کاربرد، پنج سفر اول کتاب مقدّس یهودیان و کتاب آسمانی نازل شده بر حضرت موسی علیه‌السّلام است.

جاثیه

جاثیه، چهل و پنجمین سوره قرآن کریم در ترتیب مصحف و شصت و پنجمین سوره در ترتیب نزول است، که پس از سوره دخان و پیش از سوره احقاف قرار دارد. [۱] [۲] [۳]

خمینی

خمینی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • امام خمینی، مشهور به سید روح الله موسوی خمینی (رحمةالله‌علیه)، مرجع بزرگ شیعه و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران• سید مصطفی خمینی، فرزند ارشد امام خمینی (رحمةالله‌علیه) و از مبارزین انقلابی

داوری

«قضاوت» که عبارت از داوری کردن برای رفع نزاع و کشمکش در میان مردم است، یکی از منصب‌های بزرگی است که از جانب خداوند متعال برای پیغمبر صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام و از جانب آنان برای فقیه جامع‌الشرایط تعیین شده است. [۱]

دستور

امر (انشا) به واداشتن کسی به انجام کاری از طریق دستور اطلاق می‌شود.

حقیقت

ـــ حقیقت، به معنای کارگیرى لفظ در معناى وضع شده براى آن گفته می شود. از آن در علم اصول فقه سخن گفته‌اند. ـــ حقیقت به استعمال لفظ در معنای حقیقی آن اطلاق می‌شود.

اقامه

اَشْهَدُ اَنْ لا اِلَهَ إِلاَّ اللّهُ(۲ بار)

احکام

احکام شرعی، قوانین دینی هستند که خواست و اراده خداوند را نشان داده و وظیفه عملی انسان را مشخص می‌کنند.

اخلاق

اخلاق، بخشی از دین است که به صفات درونی انسان می‌پردازد. اخلاق در اصطلاح به صفات درونی انسان گفته می‌شود که در او به صورت عادت و ملکه در آمده است. اخلاق هم خلق‌های خوب و هم خلق‌های بد و هم اخلاق اجتماعی و هم اخلاق فردی را شامل می‌شود. قرآن هدف بعثت پیامبر (ص) را اصلاح اخلاق انسان‌ها معرفی کرده است. در روایات از مهم‌ترین صفات نیک اخلاقی، با عنوان مکارم الأخلاق یاد شده است. کتاب‌های جامع السعادات، معراج السعاده، اخلاق شُبّر و اخلاق ناصری از کتاب‌های مشهور شیعه در زمینه اخلاق است.

اسراء

سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَ‌یٰ بِعَبْدِهِ لَيلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَ‌امِ إِلَی الْمَسْجِدِ الْأَقْصَی الَّذِي بَارَ‌کْنَا حَوْلَهُ لِنُرِ‌يهُ مِنْ آياتِنَا ۚ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ‌﴿۱﴾ (ترجمه: منزّه است آن [خدایی‌] که بنده‌اش را شبانگاهی از مسجد الحرام به سوی مسجد الاقصی -که پیرامون آن را برکت داده‌ایم- سیر داد، تا از نشانه‌های خود به او بنمایانیم، که او همان شنوای بیناست.﴿۱﴾)[ ۱۷–۱]

توحید

توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 

جامعه

جامعه، عنوان برخی از زیارت‌نامه‌های مأثور است. این زیارت‌نامه‌ها را به این سبب «‌جامعه‌» می‌نامند که مخصوص امام خاصی نیستند، بلکه به گونه‌ای انشا و تعلیم شده‌اند که با خواندن آنها می‌توان هر یک از ائمه(ع) را از دور یا نزدیک زیارت کرد.[۱]

عدالت

عدالت اصطلاحی فقهی و کلامی است. در فقه، عنوانی است برای صفتی که باعث ترک گناه می‌گردد و در بسیاری از احکام عملی از آن سخن رفته است. از نظر فقهی، عدالت یک شخص با تأیید دو عادل یا معاشرت فراوان با خود او یا باور متدینین به عدالت وی، قابل اثبات است. بیشتر فقها معتقدند حُسن ظاهر (یعنی آراستگی ظاهری از جهت پایبندی به احکام شرعی) برای اثبات عدالت فرد کافی است.

انبیا

سوره انبیاء سوره بیست و یکم قرآن کریم و هفتاد و سومين سوره‌ در ترتیب نزول و از سوره‌های مکی است. در این سوره نام شانزده پیامبر آمده و به همین دلیل انبیاء نامیده شده است. از موضوعات اساسی سوره انبیاء توحید، نبوت و معاد است. از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که هرکس سوره انبیاء را بخواند خدا با او به آسانی حساب می‌کند و او را می‌بخشاید و همه پیامبرانی که نامشان در قرآن است او را سلام می‌گویند.

تحریف

عدم تحریف قرآن یا تحریف‌ناپذیری قرآن، از اعتقادات عموم مسلمانان و فِرَق اسلامی که بر اساس آن،قرآنی که در دست مسلمانان است، دقیقاً همان است که بر پیامبر(ص) وحی شده و نه چیزی به آن افزوده و نه از آن کم شده است. مفسران و متکلمان در ردّ و انکار هر گونه تحریف، به آیات و روایاتی استناد کرده‌اند. به نظر غالب مفسران، فقیهان و قرآن‌پژوهان شیعه، قرآن با همین ترتیب و ساختار کنونی در زمان پیامبر اکرم(ص) شکل گرفته است.

ارکان

رُکن ممکن است در موراد زیر به کار رفته باشد:

ادیان

این رده تنها حاوی زیرردهٔ زیر است.

منابع

جهت بحث مربوط به قابل اعتماد بودن یک منبع خاص ویکی‌شیعه:تابلوی اعلانات منابع معتبر را ببینید.

قیامت

قیامت، بنابر آموزه‌های اسلامی نام روزی است که تمام انسان‌ها به خواست الهی برای محاسبه اعمالی که در دنیا انجام داده‌اند در پیشگاه الهی جمع می‌شوند. پیش از این روز وقایعی شگفت در زمین و آسمان روی می‌دهد که به اشراط الساعه معروف است. قرآن و روایات تاکید دارند که زمان قیامت، بر کسی جز خدا معلوم نیست.

اشکار

آشکار به شیء یا فرد پیدا در مقابل شیء یا فرد پنهان و نهان اطلاق می‌شود و از آن در بابهای زکات، خمس، جهاد، تجارت، نکاح و حدود سخن رفته است.

الوده

آلوده یا کثیف به شیئ پلیدى گرفته اطلاق می شود.

هدایت

هدایت، شناختن درست و صحیح هدف ، انتخاب راه و طریق صحیح برای رسیدن به هدف و پایداری در مسیر است.

یعقوب

عنوانی با این نام ایجاد نشده است : حضرت یعقوب(ع) همینک آن را ایجاد کنید

معارف

«معارف»، مجموعه‌ای از مواعظ و سخنان سلطان العلماء ، بهاء الدین، محمد بن حسین خطیبی بلخی، مشهور به بهاءولد، به زبان فارسی است. به طوری که از مطالعه کتاب معلوم می‌شود، غالب مطالب آن، تقریر افکار و اندیشه‌های مؤلف است که از مطالعه و تفکر در آیات قرآنی و احادیث نبوی و یا تامل در ملک و ملکوت بدان‌ها رسیده است.

معانی

این علم یکی از ارکان بلاغت محسوب می‌شود و اصول و قواعدی را آموزش می‌دهد که می‌توان با آنها لفظ را مطابق با مقتضای حال، به کار برد، اموری هم چون تقدیم، تأخیر و حذف و یا ذکر هر یک از ارکان جمله و نیز ایجاز و اطناب و فصل و وصل کلام به هم.... مباحث این علم را تشکیل می‌دهند. [۱]مقتضای حال، رکن اساسی این علم است. چرا که موقعیت مخاطب نقش فراوانی در شکل دهی به جمله دارد و گوینده و نویسنده باید کلام خود را به نوعی شکل دهد که مخاطب هم آن را به خوبی بفهمدو هم آزرده نشود. و این وظیفه علم معانی است.به عبارت بهتر مراد از معانی در علم معانی، معانی ثانویه است. یعنی اغراضی که متکلم دارد و به خاطر همان اغراض، اسلوب خاصی به کلام خود می‌دهد. [۲] و مثلاً یک جمله‌امری مثل «برف را ببین» به جای جمله خبری «برف زیادی باریده است» به کار برده می‌شود. تا تعجب متکلم ابراز شود. [۳]

مقاله

مقاله در لغت فارسی به معنی "سخن، گفتار و بخش یا فصلی از کتاب" به‌کار رفته است.

مقدمه

از ملازمه شرعی میان مقدمه و ذی المقدمه بحث می‌شود.

میزان

وسیله سنجش و وزن کردن اشیاء را میزان گویند. میزان هر شیء متناسب با خود آن شیء‌ می‌باشد.

مخاطب

• مخاطب (به فتح) • مخاطب (به کسره)

کفاره

کفاره به معنای پوشاندن می‌باشد و شأن کفاره، پوشاندن خطیئه است. "کفاره" در شرع مقدس به عبادت خاصی اطلاق می‌شود که برای عقوبت افراد، سقوط عقوبت یا تخفیف در آن تعیین شده است.

شریعت

شَریعت به معنی آنچه خداوند متعال براى بندگان خود وضع و تشریع کرده است، می باشد. به شریعت، شَرع، شریعت الهی، شریعت مُنزِلِه و قانون الهی نیز گفته می شود.

فضایل

فضیلت، شرف و برتری ؛ مقابل نقیصه است.

ضروری

ضروری به دو معنای بدیهی، لازم و هر آنچه چاره‌ای از آن نیست. ضروری به معنای نخست، مقابل نظری در کلمات فقها با اضافه به دین و مذهب به کار رفته است. [۱] [۲] [۳]

شناخت

شناخت مجموع حالت‌ها و فرآیندهای روانی مانند تفکر، استدلال، درک و تولید زبان، دریافت حواس پنجگانه، آموزش، آگاهی، احساسات و… می‌باشد.

شرایع

واژه شرایع در دو معنی متفاوت استعمال شده:۱. شَرایِع به معنی شریعت ها۲. شَرایِع به معنی کتاب «شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام»

سرزنش

سرزنش سخن ‌توبیخ آمیز گفتن به کسى و بازخواست کردن او در برابر لغزشى است که از او سر زده است. سرزنش‌ از الفاظی است که در فقه کاربرد دارد.

سعادت

رستگاری همان سعادت واقعی و اخروی هست که در دین اسلام که به عنوان کاملترین و جامع‏ترین دین الهی است به این موضوع پرداخته است.

دلالت

دلالت ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • دلالت (اصول)، ویژگی موجب انتقال ذهن از یک مفهوم به مفهوم دیگر و دارای کاربرد در اصول فقه• دلالت (منطق)، ویژگی موجب انتقال ذهن از یک مفهوم به مفهوم دیگر و دارای کاربرد در منطق

زندگی

حیات‌ مقابل ممات است. از آن به مناسبت در بسیاری از ابواب فقه نظیر طهارت، حج، وصیت، نکاح، استیلاد، اطعمه و اشربه، ارث و دیات سخن رفته است.

سایه

تاریکی نسبى ايجاد شده بر اثر جلوگيرى از تابش مستقيم نور در يک سطح يا در فضا را در سايه گویند. از آن در بابهاى صلات، اعتکاف، حج و به مناسبت در بابهاى تجارت، صلح، عاریه، اجاره و احیاء موات سخن گفته‏اند.

سکوت

خاموش بودن و سخن نگفتن سکوت گویند. از احکام آن در فقه در بابهاى صلات، صوم، امر به معروف، تجارت، قرض، نکاح، لعان و قضاء و نیز در اصول فقه سخن گفته‏اند.

سبیل

‌موی پشت لب بالا که به لب زیرین برسد را در اصطلاح شارب می‌گویند. از احکام آن در بابهای طهارت، صلات، حج و حجر سخن گفته‌اند.

زمین

زمین جایی است که همه موجودات زنده روی آن زندگی می کنند.

سنجش

آزمایش‌ یا آزمودن، از راه‌هاى شناخت موضوعات است که فقهاء از آن در ابوابى مانند اجتهاد و تقلید، طهارت، تجارت، حجر، قضاء و دیات به مناسبت سخن گفته‌اند.

عددی

کالای معامله شده به‏صورت عددی، در برابر وزنی و پیمانه‌ای را شمارشی (معدود) گویند. عنوان یاد شده در باب تجارت به کار رفته است.

عزیر

یکی از پیامبران بنی اسرائیل،عزیر نام داشت.نَسَبش به بنیامین فرزند حضرت یعقوب(علیه‌السلام) میرسد.

ظالم

ظلم یکی از رذایل اخلاقی و مذموم است.

عیسی

حضرت مسیح بن مریم (علیه‌السّلام)، چهارمین پیامبر اولوالعزم و دارای کتاب هستند. در زیر به پاره‌ای از اتفاقات مهم زندگی ایشان اشاره می‌شود.

غلبه

موفقیت در نبرد و شکست دشمن به یاری خداوند را پیروزی گویند.

گروه

واژه حزب ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • حزب (فقه)، به معنای گروه و دارای کاربرد در فقه اسلامی• حزب (سیاست)، به معنای گروه، گردآورده برای اهداف سیاسی

گمان

ظن از واژه‌هاي نسبتاً پركاربرد در قرآن کریم است كه به جهت استفاده آن در موضوعات اعتقادي و اخلاقي، از اهميت بالايي در مباحث معرفت‌شناختي و اخلاقيِ قرآن برخوردار است.

گناه

گناه به معنای خلاف است و در اسلام هر گونه کاری که برخلاف فرمان خداوند باشد گناه است.

مالک

مالکیت، یکی از عناصری است که در تعیین نوع نظام اقتصادی نقش بسزایی دارد.

مبین

مبین به لفظ دارای معنای آشکار، و برطرف کننده اجمال از لفظ مجمل را گویند.

قیام

یکی از واجبات یازدهگانه و یکی از ارکان پنجگانه نماز قیام است. [۱]

مکان

مکان در لغت اسم مکان از ماده "مکن" و به معنای "جا"، "موضع" و محل است. [۱]

نساء

نساء ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: قرآن• سوره نساء، چهارمین سوره قرآن کریم و از سوره‌های مدنی• آیه ۱۲ نساء، آیه سهم الارث برادر و خواهر مادرى، نازل شده در زمستان کاربردهای دیگر• بیعت نساء، بیعت زنان با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم پس از فتح مکّه در سال هشتم هجری• باب النساء، از درهای مسجد النبی، کنار باب جبرئیل• نساء، جنس مؤنث و مقابل مرد، دارای احکام خاص در فقه اسلامی

مسیح

صفحه ای یافت نشد

مریم

مریم ممکن است اشاره به معانی ذیل باشد: قرآن • سوره مریم، نوزدهمین سوره از قرآن کریم• مریم بنت عمران، بانوی باعظمت و مادر حضرت عیسی (علیه‌السلام) کاربردهای دیگر• بخورمریم، بخورِ مَرْیَم (به ضَم یا فتح باء)، یا گاهی شَجَره مریم، اصطلاحی مجهول‌الاصل و اطلاق شده به چند گیاه دارویی

مژده

بشارت از ماده‌ی "بشر" بوده که در لغت معانی مختلفی برای آن ذکر کرده‌اند؛ جمال و زیبائی ، [۱] خبر مسرت بخش [۲] و برخی آن را با بشر و مباشر هم ماده دانسته‌ و اصل واحدی برای آن‌ در نظر گرفته‌اند که به معنای مطلق انبساط و گشاده‌ روئی است؛ به انسان نیز از این جهت بشر می‌گویند که گشاده روئی مخصوص به اوست. [۳]

یقین

یقین در دین به منزله سرمایه است و ایمان متوقف بر آن می‌باشد. سایر علوم شاخ و برگ آن است و رستگاری در آخرت بدون یقین حاصل نمی‌شود.

یونس

یونس ممکن اشاره به معانی ذیل باشد: قرآن• سوره یونس، دهمین سوره از سوره‌های قرآن کریم• حضرت یونس، از پیامبران بنی اسرائیل اعلام و اشخاص• یونس کوچک خان جنگلی، از علما و مبارزان معاصر شیعه

یهود

درباره ورود یهودیت به جزیرة‌العرب اقوالی مطرح است که از جمله؛ عده‌ای ورود آن‌ها را به دوران حضرت موسی (علیه‌السّلام) می‌دانند، عده‌ای هم به ایام بخت‌النصر و عده‌ای هم ظهور دولت روم و حمله آنان به عبرانیان، یهودیان بسیاری ناگزیر از سکونت در یثرب، حجاز و یمن شدند، مربوط می‌دانند. و در نهایت قبایل یهود در عصر ظهور پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، یکی پس از دیگری‌، مغلوب سپاه اسلام شدند، ‌بسیاریشان کشته و بسیاری هم به سرزمین‌های دیگر کوچ کردند.

واحد

وجود واحدِ دارای عنوان را واحد گویند؛ اصطلاح مورد بحث در باب اجتماع امر و نهی به کار می‌رود.

وادی

وادی ها آب های پراکنده و اندک را به مسیرهای مشخصی سوق می دهند و جهت استفاده مردم و کشت به آنها می رسانند.

وحدت

قرآن کریم به مسئله «اتحاد» از دیدگاه اجتماعی نگریسته و بر اهمیت اتحاد میان جهانیان، ادیان، مسلمانان و نهاد خانواده تاکید کرده است و پیوند میان دلهای مومنان را نوعی تصرف الهی می‌شمارد و برای ایجاد و حفظ چنین یگانگی، ارسال پیامبران به همراه شرایع را ضروری می‌داند.

ایین

می‌توان مراسم آیینی را نوع خاصی از گفتار و اعمال منظم دانست که از آموزه‌های دینی و ماورایی سرچشمه گرفته و یا برای بیان احساسات دینی و مذهبی به کار گرفته می‌شود و به دلیل قدمت زیادی که دارند در بیشتر موارد با سنت و تاریخ مردمان یک منطقه پیوند خورده‌اند و جزئی از فرهنگ روزانه و انکارناپذیر مردم شده‌اند.

نامه

امام حسین(ع)

سوره

سوره در اصطلاح قطعه ای از قرآن است که از انسجام محتوایی برخوردار بوده و دارای مطلع و مقطع است. قرآن کریم ۱۱۴ سوره دارد که اول آن فاتحه و آخر آن سوره ناس است.

توبه

توبه به معنای بازگشت بنده به سوی خدا، یکی از اصطلاحات پرتکرار در قرآن و روایات است. در ۶۹ آیه قرآن به موضوع توبه پرداخته شده و با بیان محبت الهی نسبت به توبه‌کنندگان، مردم را به توبه نصوح دعوت می‌کند. در احادیث نیز جایگاه و اهمیت توبه مورد تأکید قرار گرفته و از تأخیر آن نهی شده است. در بخش دیگری از احادیث، با تقسیم گناهان به حق اللهی و حق الناسی راه‌های توبه از اقسام گناهان بیان شده است.

حدید

سوره حَدید پنجاه و هفتمین سوره قرآن به ترتیب کتابت و نود و چهارمین سوره به ترتیب نزول و از سوره‌های مدنی است. این سوره به دلیل آمدن کلمه “حدید‌” در آیه ۲۵، حدید نام گرفته است. سوره حدید بعد از سوره إسراء، دومین سوره از سوره‌های هفتگانه مسبّحات است و از نظر حجم از گروه سوره‌های مفصلات به شمار می‌آید. موضوع اصلی این سوره تشویق به انفاق است و به موضوعاتی مانند توحید و صفات الهی نیز می‌پردازد. آیه قرض‌الحسنه (مَن ذَا الَّذِي يُقْرِ‌ضُ اللَّـهَ قَرْ‌ضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ‌ كَرِ‌يمٌ) ازجمله آیات مشهور این سوره به شمار می‌آید. در روایات، درک حضرت مهدی(ع) و نوشته شدن در گروه مؤمنان از خواص خواندن این سوره ذکر شده است.

صراط

صِراط پلی بر روی جهنم که همه انسان‌ها در قیامت از آن عبور می‌کنند. بر اساس برخی از احادیث بر روی صراط مواقفی (ایستگاه‌هایی) وجود دارد که اعتقادات و اعمال فرد در آن‌ها حساب‌رسی می‌شود. سرعت گذر انسان‌ها از روی صراط متناسب با اعمال آن‌ها در دنیاست، برخی به سرعت از آن می‌گذرند و برخی هزاران سال بر روی آن گرفتار خواهند بود و برخی از آن سقوط کرده، به جهنم می‌افتند. به اعتقاد شیعیان مهم‌ترین سوال بر روی صراط سوال از ولایت امامان است.

عصمت

عصمت، به معنای اجتناب و دوری از گناه و نافرمانی خداوند است. اعتقاد به عصمت پیامبران و امامان، از گناهان عمدی و سهوی، از آموزه‌ها و اعتقادات شیعیان است. عصمت از سهو و خطا در امور روزمره زندگی این افراد، مورد اختلاف بین علمااست.

عقلی

استدلال‌های گوناگونی برای اثبات عقل شده است. یکی از معروف‌ترین استدلال‌های آن مبتنی بر قاعده الواحد است. طبق این استدلال:

کتاب

قرآن، کتاب مقدس دین اسلام. به باور مسلمانان، قرآن کلام خداوند است که از طریق وحی بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده است. آنها هم محتوای قرآن و هم الفاظ آن را نازل‌شده از سوی خداوند می‌دانند. قرآن به وسیله جبرئیل به پیامبر وحی می‌شده است. آیات قرآن در زمان پیامبر(ص) به صورت پراکنده بر روی پوست حیوانات، چوب درخت خرما، کاغذ و پارچه نوشته می‌‌شد. پس از پیامبر(ص) صحابه قرآن را به صورت یک‌جا جمع‌آوری کردند.

بهره

بُهره یا بُهره‌ها، نام گروهی از اسماعیلیان هند است. بیشتر آنان به شاخه طیبی مستعلوی فرقه اسماعیلیه متعلق‌اند و اصل و نسبی هندو دارند. هم اکنون‌این گروه اجتماعی در گجرات، بمبئی و هند مرکزی و نیز پاکستان ساکن‌اند و در فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حضور دارند. طبق برخی سرشماری‌ها اکنون حدود ۰۰۰، ۵۰۰ نفر بهره (عمدتاً داودی) در جهان وجود دارند. بُهره‌ها در بازسازی برخی زیارتگاه‌های شیعه و نصب ضریح بر آنان در کشورهای عراق، سوریه، اردن مصر و فلسطین اهتمام ویژه‌ای دارند.

بهشت

بهشت یا جنت، به باور مسلمانان، جایگاهی در جهان آخرت که بندگان درستکار و سعادتمند در آن ساکن شده و از نعمت‌های الهی برخوردار می‌شوند. محل سکونت حضرت آدم و حوا، پیش از هبوط به زمین نیز به همین نام خوانده شده است.

الهی

اللّه، اسم خاصی که بر ذات دارای جمیع اوصاف کمالی خداوند اطلاق می‌شود. این واژه که مشهورترین اسم خداوند است، در اصل عربی است و احکام خاصی دارد؛ مانند ممنوعیت لمس کردن لفظ نوشته شده آن بدون طهارت. از جمله مهمترین خصوصیات این واژه می‌توان به قرار گرفتن در کلمه توحید و شهادت به توحید و ممنوعیت استفاده از آن برای غیر خداوند اشاره کرد.

ظهور

ظهور به معنای نمایان شدن امام مهدی(عج) پس از غیبت کبرا و پیش از قیام برای برپایی عدل و داد.

ایات

آیه، عبارت، جمله یا جملات تشکیل‌دهنده قرآن که با ترتیب خاصی از یکدیگر تفکیک شده‌اند و سوره‌های قرآن را به وجود آورده‌اند. در قرآن کریم، کلمه آیه به همین معنا استفاده شده و آیات قرآن، «‌بیّنات‌» یعنی آشکار و واضح دانسته شده‌اند.

حاکم

حاکم، اصطلاحی با معانی مختلف در فقه، حقوق و اصول فقه. این کلمه در لغت به معانی قاضی، داور، فرمانروا، اجراکننده حکم و متصدی اداره یک ایالت یا بخش از جانب حکومت است. کاربرد «حاکم» در منابع فقهی و متون حقوقی به معنای لغوی و غیراصطلاحی رایج است. با وجود این، به سبب قیود و شروطی که برای برخی مصادیق آن، به ویژه در فقه امامی، ذکر شده، به یک اصطلاح تبدیل شده است، همچنان که در اصول فقه نیز معانی اصطلاحی خاصی دارد.

خصوص

حکم یا لفظ دارای شمول کمتر در مقایسه با حکم یا لفظ دیگر را خصوص گویند.

دعوت

دعوت به معنای فراخواندن کسی به چیزی یا انجام دادن کاری است. از عنوان دعوت، در باب های جهاد، نکاح، اطعمه و اشربه و شهادات سخن گفته‌اند.

دانش

امروزه در زبان فارسی و عربی کلمه «علم» به دو معنای متفاوت بکار برده می شود.

راست

واژه راست‌ در معانی مختلفی بکار رفته از جمله دروغ و... که بنابه معنای مستعمل در آن احکام خاص خود را دارد .

رویت

دریافتن چیزی با چشم را دیدن (رؤیت؛ مشاهده) گویند. از احکام آن در بابهای طهارت، صلات، صوم، حج، تجارت، نکاح و شهادات سخن گفته‌اند.

جامع

جامع ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • جامع (قرآن)، از ریشه «جمع» و به معنای به هم ضمیمه کردن، نزدیک کردن و گرد آوردن چیزهایی در کنار هم• جامع (معنا)، عنوان کلی شامل همه افراد مشترک در یک معنا• جامع (قیاس)، وصف مشترک میان اصل و فرع در قیاس فقهی

تضاد

واژه تضاد ممکن است در معانی ذیل و در علوم ذیل به کار رفته باشد: کاربرد در علوم اسلامی• تضاد (اصول)، رابطه بین دو امر وجودی یا دو قضیه کلّیه غیر قابل جمع• تضاد (فقه)، اختلاف و تضاد در آرای فقهی و ریشه آن؛ همچنین عوامل تضاد در روایات• تضاد (فلسفه)، دو امر وجودی غیر متضایف غیرقابل جمع در محل واحد، زمان واحد و از جهت واحد• تضاد (منطق)، اصطلاحی در منطق و از اقسام تقابل• تضاد (علم بدیع)، از صنایع معنوی در علم بدیع کاربردهای دیگر• تضاد حقیقی، تعارض ذاتیِ مدلولِ دو دلیل• تضاد عرضی، تعارض مدلولِ دو دلیل ناشی از قرینه خارجی• تعارض تضادی، تنافیِ به صورت تضاد میان مدلول دو یا چند دلیل

تعدد

عنوان تعدّد یعنی افزون بر یک که در بسیارى از ابواب فقه مانند طهارت، صلات، زکات، صوم، حج، نکاح، طلاق، حدود و قصاص به مناسبت سخن رفته به نمونه‏هایى از احکام آن اشاره مى‏شود.

ادله

وسایل استنباط حجت شرعی یا حکم شرعی (واقعی) ادله نامیده می‌شود.

اصول

واژه اصول ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • اصول فقه (علم)، یکی‌ از شاخه‌های‌ علوم‌ اسلامی‌• أصول دین، (در مقابل‌ فروع‌ دین)، اصطلاحی‌ کلامی‌

تجسم

یکی از موضوعات مطرح در میان متکلمان، مساله تجسیم و جسمانیت خداوند متعال است. اکثریت متکلمان اهل سنت و نیز همه علمای شیعه منکر جسم بودن خداوند هستند و بر این نفی، به ادله عقلی و نقلی استناد می‌کنند.

بشری

یکی از نام‌های زمزم است. [۱]

بقره

بَقَره‌، دومین‌ و طولانی‌ترین‌ سوره قرآن‌ مجید، دارای‌ تعداد واحد موضوعی‌ رکوع‌، ۲۸۶ آیه و ۶۲۲۱ کلمه و ۲۶۹۵۱ حرف‌ است. [۱] [۲] [۳]

پایه

پایه: اساس و بن چیزى است که از آن به مناسبت در باب هاى: حج، صلح و دیات سخن رفته است.

پولس

پولُس فارسی (پولس ایرانی)، حکیم و منطقی عهد ساسانی است.

انیس

انیس ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • انیس بن قتاده اوسی، از یاران امام حسین و از شهیدان کربلا• انیس بن معقل اصبحی، از یاران امام حسین و از شهیدان کربلا

بشر

بشر ممکن است در معانی ذیل به کار رفته و یا اسم برای اشخاص ذیل باشد: • بشر (انسان)، موجود قائم بر دو پا و مسمی به آدم و انسان • بشر حافی، بِشر حافی، مکنّی به ابونصر مَروزی، عارف ، محدث و فقیه• بشر بن ابی‌خازم، بِشر بن اَبی خازِم، شاعر بزرگ قبیله بنی اسد در پایان دوره جاهلی (ح ۵۲۵ـ۵۹۵ میلادی)• بشر بن براء انصاری، بِشر بن بَراء، صحابی و انصاری• بشر بن حسن، بِشْر فرزند امام حسن (علیه‌السلام)• بشر بن حویطر قانصی، بشر بن حویطر قانصی یکی از سپاهیان عمر بن سعد در واقعه کربلا• بشر بن خوط، از سپاهیان امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) در‌ نبرد جمل و نیز از سپاهیان عمر بن سعد در واقعه کربلا• بشر بن سری، بِشْرِ بْن‌ِ سَری‌ّ، ابوعمرو د ۹۵ق‌/۱۱م‌، محدث‌ بصری‌ مکی‌• بشر بن صفوان کلبی، بِشْرِ بْن‌ِ صَفْوان‌ِ کلْبی‌، از امرای‌ مشهور عصر اموی‌• بشر بن غیاث مریسی، بِشر بن غَیّاث بن ابی کریمه عبدالرحمان مَرّیسی، متکلم و فقیه حنفی قرن سوم• بشر بن مروان بن حکم، بِشْر بن مروان بن حَکَم، ابومروان، امیر اموی، فرزند مروان خلیفه و قُطَیَّه، دختر بِشر (از خاندان بنی جعفر بن کِلاب از قبیله قیس)• بشر بن معتمر، بِشر بن مُعتَمِر، ابوسهل، مشهور به هلالی، رئیس معتزله بغداد و شاعر و ادیب قرن دوم و سوم• بشر بن موسی اسدی‌بغدادی، بِشْر بن موسی، ابوعلی بن صالح بن شیخ بن عَمِیره اسدی بغدادی، از محدثان اهل سنت (۱۹۰ـ ۲۸۸)• بشر بن ولید بن عبدالملک، بِشر بن وَلید بن عبدالملک، امیر اموی و یکی از فرزندان متعدّد ولید، ششمین خلیفه اموی• بشر بن ولید بن عبدالملک، امیر اموی و یکی از فرزندان متعدّد ولید، ششمین خلیفه اموی

الف

اَلِف‌ (آ، ا)، نخستین‌ حرف‌ از حروف‌ الفبای‌ زبان‌ فارسی ‌.

ابن

ابن (= پسر، فرزند)، واژه کهن‌ سامی‌ می‌باشد و از احکام فقهی آن به مناسبت در باب‌های صلاة، صوم، نکاح و ارث سخن رفته است.

تبع

تبع ممکن است در معانی ذیل به کار رفته و یا عنوان برای اشخاص ذیل باشد: • تبع (عنوان)، نامی یاد شده در قرآن کریم، برای پادشاهان قوم تبع و نام قوم تبع• قوم تبّع، گروهی از مردم یمن، و یادشده در قرآن کریم • تبع اسعد حمیری، اسعد بن ملکی کرب حمیری از پادشاهان یمن (۳۸۵-۴۲۰ق.) معروف به تبع اسعد حمیری

جهل

ــ جهل‌، واژه‌ای‌ در قرآن‌ و حدیث‌، که مخالف‌ علم‌ می ‌باشد. ـــ جهل یعنی عدم آگاهی و علم.

چهل

چهل، از مهم‌ترین و پربسامدترین رمزهای عددی رایج در میان تقریبآ همه اقوام و فرهنگها است.

خطا

خطا در دو معنا استعمال شده است. از احکام خطا در بابهای بسیاری نظیر اجتهاد و تقلید، طهارت، صلات، صوم، حج، صید و ذباحه، قضاء، شهادات و دیات سخن گفته‏اند.

نبی

توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 

ادم

حضرت آدم علیه السلام، بنابر روایات دینی، نخستین انسان و پدر همه انسان‌هاست. خداوند روح خود را در کالبد او دمید، آن‌گاه خود را برای خلقت آدم ستود و فرشتگان مأمور شدند بر او سجده کنند. همسر او حوا بود و هر دو به سبب خوردن میوه ممنوعه از بهشت رانده شدند. حضرت آدم اولین خلیفه خدا بر زمین و اولین پیامبر الهی است.

اصل

اَصل ، اصطلاحی در علم حدیث است. برخی از کسانی که مستقیم و بی‌واسطه از معصومین (ع) روایت شنیده‌اند، متن شنیده شده را به صورت نوشتاری ثبت کرده‌اند. به هر یک از این نوشته‌ها اصل می‌گویند. چهارصد اصل روایی موسوم به اصول اربعمائه ، از مهمترین زیربناهای شکل گیری جوامع حدیثی بعدی است.

حمد

حامدات به سوره‌هایی گفته می‌شود كه با کلمه حمد شروع می‌شوند. مانند: سوره‌های فاتحه، انعام، کهف، سباء، فاطر. [۱]

عدل

عدل، یکی از مسائل علم کلام و حاصل اختلاف اشاعره و معتزله درباه رفتار عادلانه خداوند است. همه گروه‌های مسلمان خدا را عادل می‌دانند؛ ولی تفسیر آنان از عدل و ظلم تفاوت دارد. عدل الهی از نظر شیعه بدین معناست که خداوند پاداش و کیفر الاهی نظام‌مند و بر اساس حسن و قبح ذاتی افعال است؛ به گونه‌ای که خداوند در داوری‌ها و احکامش ستم نمی‌کند: به نیکوکاران پاداش می‌دهد و می‌تواند گناهکاران را به اندازه استحقاقشان مجازات کند.

نجم

سوره نجم، پنجاه‌وسومین سوره قرآن که مکی است و ۶۲ آیه دارد و در جزء بیست‌هفتم قرآن جای گرفته است. از موضوعات مطرح در این سوره، داستان به معراج رفتن پیامبر(ص) است. خداوند در این سوره مشرکان را به سبب بت‌هایی که می‌پرستند نکوهش می‌کند و از معاد سخن می‌گوید.

بحث

سلام و عرض ادب.امام زمان(عج) منتظر شماست. شتاب کنید. موفق باشید و سربلند.

الی

آلت یا آلی بودن در دو معنای واسطه بین فاعل و منفعل و وسیله تحصیل چیز دیگر به کار رفته است.

امر

آمر به معنای طلب کننده چیزی از کسی به صورت الزامی است.

نحل

نحل ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • سوره نحل، سوره شانزدهم قرآن کریم و از سوره‌های مکی• نحل، از اقسام حشرات و دارای احکامی در فقه اسلامی

سفر

سفر شرعی: سفری با شرائط خاص كه در آن، نمازهای چهار ركعتی را بايد دو ركعتی خواند. سفر معصيت: سفری كه فی نفسه حرام باشد (مانند سفر زن بدون اجازه شوهر) و يا به قصد معصيت انجام گيرد (مانند سفر برای شرب خمر)

کلی

عام، غير معين

هدی

شتر قربانی (در حج)

وجه

پول، مبلغ صورت، چهره شيوه، طريق

برد

برد يمني ـ برد عدني) پارچه‌اي از پشم شتر که در يمن بافته مي‌شده است.

حجت

در اصطلاح اصولي ها , دليل به چيزي گفته مي شود که قابليت استنباط حکم شرعي از آن وجود دارد ; به بيان ديگر , وسيله اي است که مجتهد را ( وجدانا يا تعبدا ) به حکم واقعي مي رساند . اين تعريف شامل ادله قطعي و ظني معتبر ( امارات ) مي گردد , اما اصول عملي را در بر نمي گيرد ; زيرا اين اصول به منظور تعيين وظيفه عملي مکلف در حالت شک به کار مي روند . برخي از اصولي ها حکم شرعي را اعم از حکم واقعي و ظاهري معنا کرده اند . بر اساس اعتقاد اينان , اصول عملي نيز ما را به حکم ـ هر چند حکم ظاهري ـ مي رساند. شايد تقسيم ادله به ادله اجتهادي - ادله قطعي و امارات - و ادله فقاهتي ( اصول عملي ) بر همين مبنا باشد , زيرا دليل اجتهادي مصدر و ريشه حکم واقعي است ـ چه با احراز وجداني از طريق قطع و چه با احراز تعبدي از راه اماره ـ و دليل فقاهتي ,مصدر و ريشه حکم ظاهري است ( بنا بر اين که موداي اماره را حکم ظاهري بدانيم ) . اگر دليل را معنا کنيم به آن چه که مکلف را به حجت مي رساند , شامل اصل عملي و امارات هر دو مي گردد ; زيرا هر دو , در اين که باعث اثبات تنجيز و تعذير ( حجيت ) در برابر حکم واقعي مي گردند, مشترک اند .

نفی

ردّ و انکار در قالب جمله خبریه را نَفی گویند.

نقد

نقد در معانی متفاوتی استعمال شده: • نَقد به معنی انتقاد • نَقد به معنی بیع نقد

نور

نور ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: قرآن• سوره نور، بيست و چهارمين سوره قرآن کریم و از سوره‌های مدنی• آیه نور، آیه ۳۵ نور، مشتمل بر اطلاق نور آسمان و زمین بر خداوند سبحان• آیه ۶ نور، آیه ۰۰۶ نور یا آیه لعان به آیه ۶ نور، در باره اجرای نفرین خاص بین زن و شوهر کاربردهای دیگر• نور (مفهوم)، به معنای روشنایی و اطلاق شده بر معانی مختلف در متون دینی

متن

متن الفاظی است كه معنای حدیث بدان استوار است. [۱]

متی

"متی" در لغت اسم برای پرسش از زمان و به معنای «کی؟» و «چه وقت؟» می‌باشد [۱]و در اصطلاح فلاسفه ، [۲] [۳] [۴] یکی از مقولات نسبی است.

قطع

قطع، اعتقاد جازم نسبت به یک چیز است.

قلم

قلم وسیله‌ای است که به وسیله آن مقدرات جهان ثبت می‌شود. قلم، مجرای فیض الهی است.

فتح

سوره فتح، چهل و هشتمین سوره قرآن بوده و در جزء بیست و ششم واقع شده و از سوره‌های مدنی است. [۱] [۲]

فرض

حکم الزامی و طلب اکید متعلق به چیزی را وجوب گویند.

عقل

عقل در لغت به معنای امساک و نگاهداری ، بند کردن ، باز ایستادن ، و منع چیزی است .

علم

علم دارای ارزش ذاتی می‌باشد و در دین مبین اسلام به علم ارزش و بهای بالایی داده شده است.

عمق

عمق به معنی گودی به کار می‌رود.

ظلم

ظلم یکی از رذایل اخلاقی و مذموم است.

شرم

حَیاء، یکی از صفات پسندیده نفسانی است که در شرع مقدس بر آن تاکید شده که مقابل آن صفت رذیله بی شرمی قرار دارد؛از حیا در بابهای طهارت ، زکات ، حج و جهاد سخن گفته‏اند.

روح

روح آفريده‌ای از عالم غیب است که از آن در بابهايی نظير طهارت، صلات، تجارت، صید و ذباحه و دیات سخن گفته‌اند.

روش

سیره به سیرت و روش عملى گفته می شود.

ستم

ظلم یکی از رذایل اخلاقی و مذموم است.

ظن

ظن از واژه‌هاي نسبتاً پركاربرد در قرآن کریم است كه به جهت استفاده آن در موضوعات اعتقادي و اخلاقي، از اهميت بالايي در مباحث معرفت‌شناختي و اخلاقيِ قرآن برخوردار است.

صف

سوره صَف از سوره‌های مدنی قرآن و شصت و یکمین سوره قرآن به ترتیب کتابت و صد و نهمین سوره به ترتیب نزول است. این سوره را به این مناسبت «‌صفّ‌» می‌نامند که این کلمه در آیه ۴ همین سوره آمده است. از موضوعات این سوره، تسبیح و تقدیس خداوند، سرزنش و توبیخ کسانی که گفتارشان با کردارشان مطابقت ندارد، پیروزی نهایی دین خدا و جهانگیر شدن نور آن و عبث بودن تلاش مخالفان برای جلوگیری از آن و تشویق انسان‌ها به ایمان به خدا، جهاد با مال و جان و انفاق در راه خدا که موجب آمرزش گناهان است.

ال

آل، خانواده، عائله، خاندان، تیره، اهل، عشیره، پیروان، وابستگان، همه به یک معنا هستند. مقصود از «‌آل محمد‌» اهل بیت معصوم آن حضرتند همانطور که مقصود از «‌آل ابراهیم‌» در آیه ۱۲۴ سوره بقره ذریۀ معصوم حضرت ابراهیم است.

رد

رَدّ در معانی بازگرداندن، برگرداندن، نپذیرفتن، باطل کردن، پاسخ دادن، دادن ارثِ مازاد بر سهام مفروض به فرض بران به کار رفته است.از احکام رد به معناى نخست در بابهاى جهاد، تجارت و دیگر ابواب عقود، غصب، قضاء و قصاص سخن گفته‌اند.از رد به معناى دوم در بابهاى تجارت، وصیت و شهادات سخن گفته‌اند.از رد به معناى سوم در ابواب عقود سخن رفته است.احکام رد به معناى چهارم در باب صلات آمده است.از احکام رد به معناى پنجم در باب ارث سخن گفته‌اند.