نامحرم
اجنبی به نامحرم و بیگانه گفته می شود.
اگر نهی ازمنکر مستلزم نگاه به زن نامحرم باشد، آیا نظر کردن واجب می شود یا وجوب نهی ازمنکر در این مورد برداشته می شود؟
بدون نظر غیر جایز به او، نهی از منکر کند.
بدون نظر غیر جایز به او، نهی از منکر کند.
عنوان سوال:
اگر نهی ازمنکر مستلزم نگاه به زن نامحرم باشد، آیا نظر کردن واجب می شود یا وجوب نهی ازمنکر در این مورد برداشته می شود؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر امر به معروف و نهی ازمنکر مستلزم قطع رحم و قطع رابطه با خویشاوندان باشد، کدام یک مقدم است؟
- آیا مرد می تواند به افراد نامحرم امر به معروف و نهی ازمنکر کند؟
- اگر استادی در کلاس منکری را انجام داد و شرایط نهی ازمنکر فراهم بود، آیا حفظ حرمت و مقام استاد مقدم است یا باید او را نهی ازمنکر کرد، هر چند مستلزم حرمتی به او باشد؟
- اگر نهی ازمنکر مستلزم ورود به خانه یا ملک شخصی او یا تصرف در اموال و جستجوی منزل کسی باشد، آیا این عمل جایز است؟
- اگر نهی ازمنکر مستلزم شکستن نوار موسیقی یا محو کتاب گمراه کننده یا تصرف در آنتن ماهواره و... باشد، این عمل چه حکمی دارد؟
- آیا بر کسی که راه و روش امر به معروف و نهی از منکر را نمی داند، واجب است امر به معروف و نهی ازمنکر کند یا نه؟
- آیا امر به معروف و نهی ازمنکر در صورت یأس از تأثیر آن باز هم واجب است؟
- اگر طلبه ای بداند در صورت امر به معروف و نهی ازمنکر به لباس روحانیت اهانت می شود، آیا این عمل بر او واجب است؟
- آیا در انجام امر به معروف و نهی ازمنکر قصد قربت شرط است؟
- آیا در امر به معروف و نهی ازمنکر، عدالت شرط است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] امر به معروف و نهی از منکر مرد نامحرم از زن یا بالعکس چگونه باید باشد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] معاینات پزشکی که مستلزم لمس و نظر به نامحرم است چه صورت دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] امر به معروف و نهی از منکر مرد نسبت به زن نامحرم، یا بالعکس چگونه باید صورت پذیرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] با فرض علم به ضرر، آیا تنها وجوب امر به معروف و نهی از منکر برداشته می‌شود یا جواز آن هم برداشته می‌شود، زیرا ممکن است کسی خود راضی به تحمّل ضرر و ناراحتی باشد برای امر به معروف و نهی از منکر؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر امر به معروف و نهی از منکر مستلزم بی آبرویی کسی که واجب را ترک کرده و یا فعل حرام را به جا آورده باشد، و موجب کاسته شدن احترام او در برابر مردم گردد، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر امر به معروف و نهی از منکر مستلزم ضرب و شتم باشد، آیا بدون اجازه حاکم شرع میتوان اقدام کرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه انجام طواف مستحبی مستلزم تماس با بدن نامحرم شود، آیا انجام چنین طوافی جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا نوحه خوانی و مرثیه سرایی زنان که مستلزم رسیدن صدای آنها به نامحرم است، جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر دکترها به خانمی بگویند که حاملگی برایت خطرهایی دارد، آیا زن می تواند لوله های رحم خود را ببندد اگرچه مستلزم عقیم شدن دائم و یا مستلزم نظر و لمس حرام باشد؟ آیا این از مصادیق اضطرار است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا مراجعه به پزشک نامحرم - که مستلزم نگاه یا لمس بدن باشد- به دلیل تخصص بیشتر او جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نگاه کردن زن به بدن مرد نامحرم، بنابر احتیاط واجب، حرام است. و همچنین نگاه کردن زن به بدن پسری که بالغ نشده ولی خوب و بد را میفهمد، جایز نیست. و اما جواز نگاه کردن زن به قسمتی از بدن مرد نامحرم که غالباً باز است، مثل سر، خالی از وجه نیست، مگر اینکه این نگاه کردن کمک به معصیت باشد.
- شنیدن صدای زن نامحرم بدون قصد لذت، جایز است.
- امر به معروف و نهی از منکر با وجود شرایط ذیل واجب می‌شود: اول: علم؛ پس کسی که عالم به حکم شرعی نیست، نمیتواند امر به معروف و یا نهی از منکر بنماید، بنابراین در ابتدا لازم است شخص آمر و یا ناهی خودش از احکام شرعی اطلاع کافی داشته باشد. دوم: احتمال تأثیر؛ پس در صورتی که انسان میداند سخن او تأثیری در دیگری ندارد، بر او لازم نیست امر به معروف و یا نهی از منکر بنماید، اما جواز بلکه رجحان آن در صورت عدم خوف ضرر، خالی از وجه نیست. سوم: اصرار بر ترک واجب و یا انجام دادن معصیت؛ پس در صورتی که انسان بداند شخصی از معصیتی که انجام داده توبه کرده است و یا نشانههایی بر پشیمانی او دلالت کند، امر به معروف و یا نهی از منکر واجب نیست. چهارم: عدم مفسده؛ پس اگر کسی بهخاطر امر به معروف و یا نهی از منکر ترس از وقوع مفسدهای دارد، و آن مفسده عبارت از ضرر جانی یا آبرویی و یا مالی قابل اعتنایی است، این کار بر او واجب نیست. بنابراین با وجود این شرایط، امر به معروف و نهی از منکر واجب می‌شود، و در امر به معروف و نهی از منکر عدالت شرط نیست.
- زن باید بدن و موی خود را از مرد نامحرم بپوشاند، اگرچه کمک به حرام و قصد لذتی در بین نباشد، بلکه احتیاط واجب آن است که از پسر غیر بالغ که خوب و بد را میفهمد نیز خود را بپوشاند. و همچنین احتیاط واجب آن است که مرد هم بدن خود را از زن نامحرم بپوشاند، اگرچه کمک بر حرام نباشد، و اگر کمک بر حرام باشد پوشاندن بدن قطعاً واجب است، همانطور که پوشاندن عورت از زن نامحرم واجب است. و نیز احتیاط واجب آن است که مرد بدن خود را از دختر نامحرمی که نُه سالش تمام نشده، ولی خوب و بد را میفهمد بپوشاند، اگرچه قصد لذتی در بین نباشد.
- اگر مرد برای معالجه زن نامحرم و یا زن برای معالجه مرد نامحرم ناچار شود که او را نگاه کند و دست به بدن او بزند، اشکال ندارد، ولی اگر با نگاه کردن بتواند معالجه کند، نباید دست به بدن او بزند، و اگر با دست زدن بتواند معالجه کند نباید نگاه کند.
- انسان میتواند با نذر کردن، انجام کاری که مطلوب شارع است و یا ترک کاری را که مورد نهی واقع شده بر خود واجب کند.
- انسان میتواند با قسم خوردن، انجام کاری را که مطلوب شارع است و یا ترک کاری را که نهی شده است، بر خود واجب کند.
- اگر پدر، فرزند را از قسم خوردن نهی کند و یا شوهر، همسرش را از قسم خوردن نهی نماید، قسم آنان صحیح نیست، بلکه اگر پسر بدون اذن پدر، و زن بدون اذن شوهر قسم بخورد، قسم آنان نیز منعقد نخواهد شد.
- اگر زن یا مرد نامحرم یا بچه ممیز، یعنی بچهای که خوب و بد را میفهمد و به معنای سلام آگاه است، به نمازگزار سلام کند، نمازگزار باید جواب او را بدهد.
- اگر روزهدار در ماه رمضان با زن خود که روزهدار است نزدیکی کند، چنانچه زن را مجبور کرده باشد، کفاره روزه خودش و روزه زن را باید بدهد، ولی اگر در اثنا زن راضی شود، بنابر احتیاط واجب مرد دو کفاره بدهد و زن یک کفاره و اگر زن به نزدیکی راضی بوده، بر هر کدام یک کفاره واجب می‌شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] دوست شدن مرد و زن نامحرم، از گناهان بزرگ است که قرآن شریف آن را در کنار زنا نهاده و از آن نهی نموده است.
- [آیت الله مظاهری] دوستیابی زن با مرد نامحرم و مرد با زن نامحرم، حرام است، گرچه شهوتانگیز و دارای احتمال مفسده هم نباشد، و قرآن شریف از اینکه زن، مرد نامحرمی را و یا مرد، زن نامحرمی را به عنوان دوست بگیرد، نهی مؤکّد فرموده است.
- [آیت الله اردبیلی] ظاهر کردن هر آنچه در نظر عرف زینت و آرایش برای زن محسوب می‌شود، در برابر مرد نامحرم جایز نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] نگاه کردن به عکس زن نامحرمی که انسان او را می شناسد و از زنانی است که اگر او را از نشان دادن خود به نامحرم نهی کنند می پذیرد بنابر احتیاط جایز نیست
- [آیت الله وحید خراسانی] هر گاه شرایط وجوب امر به معروف و نهی از منکر برای مکلف به علم یا اطمینان ثابت شد امر به معروف و نهی از منکر واجب می شود و اگر وجود یکی از شرایط مشکوک باشد واجب نیست
- [آیت الله وحید خراسانی] زن باید موی و بدن خودرا از مرد نامحرم بپوشاند و نیز صورت و دستهارا تا مچ در صورتی که قصد نشان دادن داشته باشد و مرد هم بقصد لذت نظر می کند و همچنین است بنابر احتیاط واجب در صورتی که می داند بیننده بقصد لذت نظر می کند هرچند زن قصد نشان دادن نداشته باشد و پوشاندن سر و موی از پسر نابالغ واجب نیست مگر در صورتی که موجب هیجان شهوت ان پسر باشد که بنا بر احتیاط واجب بپوشاند
- [آیت الله مظاهری] اگر حجّ او متوقف بر ترک واجبی است که حجّ مهمتر از آن است نظیر مخالفت نهی پدر یا مادر یا شوهر، و یا متوقف است بر گناهی که حجّ مهمتر از اجتناب از آن گناه است نظیر نگاه نامحرم به او، یا تزریق آمپول به وسیله نامحرم و مانند اینها، حجّ بر او واجب است.
- [آیت الله وحید خراسانی] امر به معروف و نهی از منکر در مواردی که برای امر کننده و نهی کننده موجب حرج و مشقت غیر قابل تحمل از نظر عرف باشد واجب نیست مگر در اموری که اهمیت انها در شرع مقدس به مرتبه ای باشد که تکلیف به انها به واسطه حرج رفع نشود مانند حفظ دین و نفوس مسلمین
- [آیت الله اردبیلی] اگر پدر از سوگند خوردن فرزند نهی کند یا شوهر از سوگند خوردن زن نهی نماید، سوگند آنان صحیح نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بعضی امر و نهی کنند و مؤثر نشود و بعض دیگر احتمال بدهند که امر یا نهی آنها مؤثر است واجب است امر و یا نهی کنند.