وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
خانمی همیشه عادتش در وقت معین با عدد معین بوده اما اکنون وقت خود راداند ولی عدد خودش را فراموش کرده، او چه وظیفه ای دارد؟
اگر اوّل وقت را می داند، آن را به سه روز تکمیل می نماید، بلکه تا مقداری که احتمال نمی دهد عادتش از آن قدر کمتر بوده است، و در بقیه تا ده روز، حکم حیضیت می نماید، و با گذشت از ده روز، در آن مقدار که احتمال ایام عادت نمی دهد، ظاهرا باید به وظیفه مستحاضه عمل کند.
اگر اوّل وقت را می داند، آن را به سه روز تکمیل می نماید، بلکه تا مقداری که احتمال نمی دهد عادتش از آن قدر کمتر بوده است، و در بقیه تا ده روز، حکم حیضیت می نماید، و با گذشت از ده روز، در آن مقدار که احتمال ایام عادت نمی دهد، ظاهرا باید به وظیفه مستحاضه عمل کند.
عنوان سوال:
خانمی همیشه عادتش در وقت معین با عدد معین بوده اما اکنون وقت خود راداند ولی عدد خودش را فراموش کرده، او چه وظیفه ای دارد؟
پاسخ:
اگر اوّل وقت را می داند، آن را به سه روز تکمیل می نماید، بلکه تا مقداری که احتمال نمی دهد عادتش از آن قدر کمتر بوده است، و در بقیه تا ده روز، حکم حیضیت می نماید، و با گذشت از ده روز، در آن مقدار که احتمال ایام عادت نمی دهد، ظاهرا باید به وظیفه مستحاضه عمل کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خانمی همیشه عادتش در وقت معین با عدد معین بوده و آخر وقت خود راداند اما عدد خودش را فراموش کرده، وظیفه او چیست؟
- خانمی همیشه عادتش در وقت معین با عدد معین بوده اما عدد خودش را فراموش کرده است، وظیفه او چیست؟
- خانمی همیشه عادتش در وقت معین و عدد معین بوده اما وقت خودش را فراموش کرده و قدر متیقن وقت ندارد، چه وظیفه ای دارد؟
- خانمی بعد از پنج روز ایام عادتش پاک شده و غسل کرده، روز هشتم یک قطره خون می بیند، این خون چه حکمی دارد؟ و اگر عادتش به این نحو است، وظیفه او از روز پنجم تا روز هشتم چیست؟
- خانمی که عادت وقتیه وعددیه دارد (در وقت معین حیض می شود و تعداد روزهای عادتش هم معین است)، اگر در وقت عادت یا دو سه روز جلوتر یا دو سه روز عقب تر خون ببیند، به طوری که بگویند حیض را جلو یا عقب انداخته آیا می تواند به محض دیدن خون نماز و روزه را ترک کند؟
- خانمی هر سال پیش از ماه مبارک رمضان، عدد روزهای عادتش را می دانسته، لذا زودتر از ماه مبارک رمضان، روزه آن روزها را می گرفته است. حکم روزه هایش چگونه است؟
- کسی که در وقت معین عادت نمی شود و فقط عدد معین دارد چه موقع با دیدن خون عبادتش را باید ترک کند؟
- اگر خانمی با همسر خود در ماه مبارک رمضان شوخی و ملاعبه کند، سپس ترشّحی در خود ببیند، وظیفه چیست؟
- کسی که در وقت معین حیض می شده اگر عبادتش را ترک کند بعد بفهمد حیض نبوده، مثلاً چون قبل از 3 روز پاک شده چه وظیفه ای دارد؟
- اگر در سجده ی اوّل یادش بیاید که رکوع را فراموش کرده، وظیفه چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] خانمی بعد از پنج روز ایّام عادتش پاک شده و غسل کرده، روز هشتم یک قطره خون میبیند این خون چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خانمی مسلمان بوده و مسیحی شده وظیفه شوهر او چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی چند عدد کوپن پیدا کرده است که نشانه خاصی ندارد، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله سبحانی] اگر خانمی در طواف در شوط چهارم حائض شود وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خانمی شک دارد که به سنّ یائسگی رسیده است یا نه، وظیفه اش چیست؟
- [سایر] خانمی که عادتش شش روز است، پس از پاک شدن غسل کرده است روز هشتم لکهای خون (با نشانههای حیض) مشاهده کرده و پاک شده است؛ آیا باید دوباره غسل کند؟
- [آیت الله سیستانی] خانمی که در سال 1355 ازدواج کرده و 50000 تومان معین شده حالا چقدر باید به او داده شود ؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هرگاه وصی مصرف وصیت را فراموش کند، وظیفه اش چیست؟
- [سایر] خانمی که عادتش (وقتیه و عددیه) مثلاً شش روز است، اگر در یک ماه به این مقدار خون ببیند آنگاه دو روز پاک شود و دوباره خون ببیند، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خانمی که وظیفه اش حجّ اِفراد است، تا چه زمانی می تواند عمره مفرده را بدون عذر تأخیر بیندازد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در روزه واجبی که مثل روزه ماه رمضان وقت آن معین است، تا اذان صبح غسل نکند و تیمّم هم ننماید، ولی از روی عمد نباشد، مثل آنکه دیگری به اجبار نگذارد غسل و تیمم کند و ناچار شود، روزهاش صحیح است، ولی در صورت فراموش کردن، روزه ماه رمضان باطل است.
- کسی که نمیتواند وضو بگیرد یا غسل کند، جایز است نمازهای مستحبی را که مثل نافلههای شبانهروز وقت معین دارد با تیمّم بخواند، حتی در اول وقت.
- اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند، چنانچه در وقت یادش بیاید، باید شکسته بهجا آورد، ولی اگر بعد از وقت یادش بیاید، قضای آن نماز بر او واجب نیست.
- کسی که جنب است و میخواهد روزه واجبی بگیرد که وقت آن معین است، مثل روزه رمضان، اگر عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود، باید با تیمم روزه بگیرد و روزه او بنابر اظهر صحیح است.
- زنهای حائض بر شش قسمند: 1 صاحب عادت وقتیه و عددیه؛ و آن زنی است که دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند و شماره روزهای حیض او هم در هر دو ماه یک اندازه باشد، مثل آنکه دو ماه پشت سر هم از اوّل ماه تا هفتم آن خون ببیند. 2 صاحب عادت وقتیه؛ و آن زنی است که دو ماه پشت سر هم در وقت معین، خون حیض ببیند، ولی شماره روزهای حیض او در هر دو ماه یک اندازه نباشد، مثلاً دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه خون ببیند ولی ماه اول روز هفتم و ماه دوم روز هشتم از خون پاک شود. 3 صاحب عادت عددیه؛ و آن زنی است که شماره روزهای حیض او در دو ماه پشت سر هم به یک اندازه باشد، ولی وقت دیدن آن دو خون یکی نباشد، مثل آنکه ماه اول از پنجم تا دهم و ماه دوم از دوازدهم تا هفدهم خون ببیند. 4 مضطربه؛ و آن زنی است که چند ماه خون دیده، ولی عادت معینی پیدا نکرده، یا عادتش بههم خورده و عادت تازهای پیدا نکرده است. 5 مبتدئه؛ و آن زنی است که دفعه اولِ خون دیدن او است. 6 ناسیه؛ و آن زنی است که عادت خود را فراموش کرده است. و هر کدام از اینها احکامی دارند که در مسائل بعدی گفته میشود.
- اگر فراموش کند که بدن یا لباسش نجس است، و در بین نماز یا بعد از آن یادش بیاید، باید نماز را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته، قضا نماید.
- اگر انسان نداند و یا فراموش کند که باید با یقین به داخل شدن وقت مشغول نماز شود، چنانچه بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را در وقت خوانده، نماز او صحیح است، در صورتی که موقع نماز قصد قربت داشته باشد.
- کسی که در شب ماه رمضان یا روزه واجب معین دیگری، برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت ندارد، نباید خود را جنب کند، و همچنین است بنابر اظهر اگر فقط برای تیمم وقت دارد، و اگر معصیت کرد و خود را جنب نمود، روزهاش با تیمم بنابر اظهر صحیح است.
- در چهار صورت اگر خریدار بفهمد مال عیبی دارد، نمیتواند معامله را بههم بزند، یا تفاوت قیمت بگیرد: 1 موقع خریدن، عیب مال را بداند؛ 2 به عیب مال راضی شود؛ 3 در وقت معامله بگوید، اگر مال عیبی داشته باشد، پس نمیدهم و تفاوت قیمت هم نمیگیرم؛ 4 فروشنده در وقت معامله بگوید، این مال را با هر عیبی که دارد میفروشم؛ ولی اگر عیبی را معین کند و بگوید مال را با این عیب میفروشم و معلوم شود عیب دیگری هم دارد، خریدار میتواند برای عیبی که فروشنده معین نکرده مال را پس دهد، یا تفاوت بگیرد.
- اگر در نماز ظهر یا در نماز عصر نیت کند که چهار رکعت نماز میخوانم و معین نکند ظهر است یا عصر و تصمیم هیچ کدام از این دو را نداشته باشد، نماز او باطل است. و نیز کسی که مثلاً قضای نماز ظهر بر او واجب است، اگر در وقت نماز ظهر بخواهد نماز قضا یا نماز ظهر را بخواند، باید نمازی را که میخواند، در نیت معین کند؛ بنابر احوط.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که در حیض عادت دارد؛ چه در وقت حیض عادت داشته باشد و چه در عدد حیض یا هم در وقت و هم در عدد آن، اگر دو ماه پشت سر هم بر خلاف عادت خود خونی ببیند که وقت آن یا شماره روزهای آن یا هم وقت و هم شماره روزهای آن یکی باشد، عادتش برمیگردد به آنچه در این دو ماه دیده است؛ مثلاً اگر از روز اول ماه تا هفتم خون میدیده و پاک میشده، چنانچه دو ماه پشت سر هم از یازدهم تا هفدهم ماه خون ببیند و پاک شود، از یازدهم تا هفدهم عادت او میشود.
- [آیت الله وحید خراسانی] زنی که در حیض عادت دارد چه در وقت حیض عادت داشته باشد چه در عدد حیض یا هم در وقت و هم در عدد ان اگر دو ماه پشت سر هم بر خلاف عادت خود خونی ببیند که وقت ان یا شماره روزهای ان یا هم وقت و هم شماره روزهای ان یکی باشد عادتش بر می گردد به انچه که در این دو ماه دیده است مثلا اگر از روز اول ماه تا هفتم خون می دیده و پاک می شده چنانچه دو ماه از دهم تا هفدهم ماه خون ببیند و پاک شود از دهم تا هفدهم عادت او می شود
- [آیت الله نوری همدانی] زنی که در حیض عادت دارد ، چه در وقت حیض عادت داشته باشد چه در عدد حیض ، یا هم در وقت و هم در عدد آن ، اگر دو ماه پشت سر هم بر خلاف عادت خود خونی ببیند که وقت آن یا شمارة روزهای آن ، یا هم وقت و هم شمارة روزهای آن یکی باشد عادتش بر می گردد به آنچه در این دو ماه دیده است ، مثلاً اگر از روز اول ماه تا هفتم خون می دیده و پاک می شده چنانچه دو ماه از دهم تا هفدهم ماه خون ببیند و پاک شود از دهم تا هفدهم عادت او می شود .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زنی که در حیض عادت دارد، چه در وقت حیض عادت داشته باشد چه در عدد حیض یا هم در وقت و هم در عدد آن، اگر دو ماه پشت سر هم برخلاف عادت خود خونی ببیند که وقت آن یا شماره روزهای آن، یا هم وقت و هم شماره روزهای آن یکی باشد، عادتش برمی گردد به آنچه در این دو ماه دیده است مثلاً اگر از روز اول تا هفتم خون می دیده و پاک می شده چنان چه دو ماه از دهم تا هفدهم ماه خون ببیند و پاک شود، از دهم تا هفدهم عادت او می شود.
- [آیت الله بروجردی] زنی که در حیض عادت دارد چه در وقت حیض عادت داشته باشد چه در عدد حیض، یا هم در وقت و هم در عدد آن اگر دو ماه پشت سر هم بر خلاف عادت خود خونی ببیند که وقت آن، یا شمارهی روزهای آن، یا هم وقت و هم شمارهی روزهای آن یکی باشد، عادتش برمیگردد به آنچه در این دو ماه دیده است، مثلاً اگر از روزِ اوّل ماه تا هفتم خون میدیده و پاک میشده، چنانچه دو ماه از دهم تا هفدهم ماه خون ببیند و پاک شود، از دهم تا هفدهم عادت او میشود.
- [آیت الله خوئی] زنی که در حیض عادت دارد، چه در وقت حیض عادت داشته باشد چه در عدد حیض، یا هم در وقت و هم در عدد آن، اگر دو ماه پشت سر هم بر خلاف عادت خود خونی ببیند که وقت آن یا شمارة روزهای آن، یا هم وقت و هم شمارة روزهای آن یکی باشد، عادتش برمیگردد به آنچه در این دو ماه دیده است. مثلًا اگر از روز اول ماه تا هفتم خون میدیده و پاک میشده چنانچه دو ماه از دهم تا هفدهم ماه خون ببیند و پاک شود، از دهم تا هفدهم عادت او میشود.
- [امام خمینی] زنی که در حیض عادت دارد، چه در وقت حیض عادت داشته باشد چه در عدد حیض، یا هم در وقت و هم در عدد آن، اگر دو ماه پشت سر هم بر خلاف عادت خود خونی ببیند که وقت آن یا شماره روزهای آن یا هم وقت و هم شماره روزهای آن یکی باشد، عادتش بر می گردد به آنچه در این دو ماه دیده است. مثلا اگر از روز اول ماه تا هفتم خون می دیده و پاک می شده چنانچه دو ماه از دهم تا هفدهم ماه، خون ببیند و پاک شود، از دهم تا هفدهم عادت او می شود.
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که در حیض عادت دارد، چه در وقت حیض عادت داشته باشد چه در عدد حیض یا هم در وقت وهم در عدد آن، اگر دو ماه پشت سر هم بر خلاف عادت خود خونی ببیند که وقت آن یا شماره روزهای آن، یاهم وقت وهم شماره روزهای آن یکی باشد، عادتش بر میگردد به آنچه در این دو ماه دیده است، مثلاً اگر از روز اوّل ماه تا هفتم خون میدید وپاک میشده چنانچه دو ماه از دهم تا هفدهم ماه خون ببیند وپاک شود، از دهم تا هفدهم عادت او میشود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی که عادت دارد، چه در وقت حیض عادت داشته باشد چه در عدد حیض، یا هم در وقت و هم در عدد آن، اگر دو ماه پشت سرهم بر خلاف عادت خود خونی ببیند که وقت آن یا شماره روزهای آن یا هم وقت و هم شماره روزهای آن یکی باشد، عادتش برمی گردد به آنچه در این دو ماه دیده است. مثلاً اگر از روز اول تا هفتم ماه خون می دیده و پاک می شده چنانچه دو ماه از دهم تا هفدهم ماه، خون ببیند و پاک شود، از دهم تا هفدهم عادت او می شود.
- [آیت الله سبحانی] زنی که در حیض عادت دارد، چه در وقت حیض، عادت داشته باشد چه در عدد حیض یا هم در وقت و هم در عدد آن، اگر دو ماه پشت سرهم بر خلاف عادت خود خونی ببیند که وقت آن یا شماره روزهای آن، یا هم وقت و هم شماره روزهای آن یکی باشد، عادتش برمی گردد به آنچه در این دو ماه دیده است; مثلا اگر از روز اول ماه تا هفتم خون می دیده و پاک می شده چنانچه دو ماه از دهم تا هفدهم ماه خون ببیند و پاک شود، از دهم تا هفدهم عادت او می شود.