پنهان
آنچه که مقابل آشکار باشد را پنهان می گویند و از آن در بابهای طهارت، صلات، زکات، صوم، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، نکاح، قضاء، حدود، تعزیرات و دیات به مناسبت سخن گفته شده است.
اگر انسان مالی داشته باشد و آن را جایی پنهان کرده و یا به کسی سپرده باشد و وارثان از آن اطلاع نداشته باشند، آیا لازم است آنان را از این امر مطلع سازد؟
بله.
بله.
عنوان سوال:
اگر انسان مالی داشته باشد و آن را جایی پنهان کرده و یا به کسی سپرده باشد و وارثان از آن اطلاع نداشته باشند، آیا لازم است آنان را از این امر مطلع سازد؟
پاسخ:
بله.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر انسان در منزل دیگران متوجه شود که توالت رو به قبله ساخته شده است، آیا وظیفه دارد صاحب خانه را مطلع سازد؟
- شخصی با دست نجس مرطوب با دیگران مصافحه می کند، آیا اطلاع دادن به آن ها لازم است؟ و آیا شخصی لباس نجسی را که به کسی عاریه می دهد، آیا باید او را از نجاست لباس مطلع نماید؟
- اگر هنگام ظهور نشانه های مرگ انسان یقین داشته باشد که اطرافیان پس از او حقوقی که بر گردن او است را به نحو شایسته پرداخت می کنند، آیا لازم است که خود به این امر مبادرت ورزد؟
- بنّایی به عنوان بساز و بفروش، خانه ای می سازد و قبل از فروش، خود در آن خانه ساکن می شود. شبانه خانه ویران و زن و بچه اش کشته می شوند. کارشناس علت تخریب را عدم رعایت اصول معماری و خانه سازی اعلام کرده است. پدر و مادر مقتوله مطالبه دیه می کنند. با توجه به این که، چنین موردی مباشرت در قتل نیست و مقتولین از نقص اعلامی کارشناس بی اطلاع بودند، آیا به چنین موردی تسبیب صدق می کند که دیه لازم آید؟ اگر تسبیب صدق کند، آیا قتل خطای محض است یا شبه عمد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا لازم است وکیل در امر نکاح به خصوصیّات و شروط مورد نظر طرفین ازدواج علم و اطّلاع داشته باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر بیماری به پزشک مراجعه نماید و پزشک هم در معاینات وی به سرّی از اسرار بیمار مطّلع شود که در صورت کتمان نمودن، نفع بیمار و کسان وی در آن لحاظ می گردد و بیمار هم خواهان پنهان ماندن آن عیب و بیماری باشد، ولی اگر طبیب به اطّلاع مسؤولین مملکتی و حکومتی برساند نفع و مصلحت جامعه در آن وجود دارد این جا طبیب چه تکلیفی دارد؟
- [سایر] با عرض سلام و خسته نباشید آیا اطلاع امام(ع) از احوال انسان ها دایمی و بدون وقفه است(مانند علم خداوند متعال به مخلوقات خود که از تمام امور آن ها مطلع است و وقفه ای در این علم پیش نمی آید)؟ و یا در زمان های مشخصی از روز یا هفته اخبار ما به ایشان می رسد؟ آیا این اطلاع مخصوص به امام زمان حاضر در آن عصر می باشد یا تمامی ائمه از احوال ما اطلاع دارند؟ درصورتیکه احادیث و یا آیاتی از قران در این زمینه وجود دارند (به همراه آدرس آن) بیان فرمایید. با تشکر
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان شک کند که چیزی نجس شده یا نه ولی با فکر کردن و تجسّس فیزیکی و مشاهده میتواند بفهمد که نجس شده، یا خیر؛ آیا لازم است که وارسی کند و فکرِ خود را مشغول سازد که آن چیز در آن لحظه نجس شد یا خیر مثلاً به عین نجاست خورد یا خیر یا تر بود یا خیر و...؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر هنگام ظهور نشانه های مرگ انسان یقین داشته باشد که اطرافیان پس از او حقوقی که بر گردن او است را به نحو شایسته پرداخت می کنند، آیا لازم است که خود به این امر مبادرت ورزد؟
- [سایر] سلام؛ آیا با زنی که تازه، دوره ماهیانه اش تمام شده و غسل نکرده است، می توان همبستر شده و نزدیکی کرد؟ تا چه حد لازم است که انسان در امر نجاست و طهارت حساسیت و دقت کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] الف: دختری با اطلاع کافی از عدم استطاعت مالی پسر در پرداخت نقدی مهریّه با وی ازدواج مینماید. با فرض اینکه در عقدنامه نوشته شده مهریه بر زوجه دین لازم است و عند المطالبه زوج باید اداء کند؛ آیا زوجه که غیر مدخوله است میتواند به بهانه عدم پرداخت مهریّهاش از جانب زوج از ایفای وظایفش خود داری کند؟
- [سایر] طبق فتوا به پولی که جهت گرفتن وام مسکن در بانک گذاشته می شود و چندین سال از آن می گذرد، خمس تعلق می گیرد. از طرف دیگر برای کسی که از درآمد خود زمینی خریده است که تا چند سال آینده آن را بسازد و در آن زندگی کند یا کسی که خانه ای را به تدریج و طی چند سال برای زندگی خودش می سازد، مطابق فتوا هیچ خمسی تعلق نمی گیرد. بر اساس این احکام، بنده که توانایی خرید یک زمین یک جا را ندارم و برای خرید مسکن شخصی لازم است حتماً با پس انداز اندک مال در بانک وام تهیه کنم، باید خمس پس اندازم را بدهم، ولی کسی که توانمند است و نیازی به گرفتن وام ندارد، لازم نیست خمس بدهد. ساخت تدریجی ساختمان برای فردی که توانایی مالی دارد از حیث گذشت سال چه تفاوتی با پس انداز اندک مال فردی که توانایی ندارد زمینی بخرد، دارد؟
- [سایر] در آیه 29 سوره بقره می گوید":به یاد آر آنگاه که پروردگار فرشتگان را فرمود من در زمین خلیفه ای خواهم گماشت. گفتند آیا انسانی خواهی گماشت که در زمین فساد کنند و خونها ریزند و حال آنکه ما خود ترا تسبیح و تقدیس می کنیم، خداوند فرمود من چیزی می دانم که شما نمی دانید". در ادامه می گوید:" خدا اسماء را به انسان یاد داد سپس به فرشتگان گفت اگر در دعوی خود صادقید اسماء را بیان کنید .گفتند جز آنچه به ما آموخته ای چیز دیگری نمیدانیم.اما آدم حقایق اسماء را برای ملائک گفت سپس خدا به فرشتگان گفت اکنون دانستید که من بر غیب آسمانها و زمین دانا و بر آنچه آشکار و پنهان می سازید آگاهم." چگونه فرشتگان قبل از خلق انسان از آینده خبر داشتند و می دانستند که بشر بر روی زمین به فساد خواهد پرداخ؛ اما از اسماء بی اطلاع بودند.مگر نه اینکه فرشتگان از مجردات هستند و در نهایت کمال خود خلق شده اند. پس این نقصان ندانستن اسماء از کجاست.مگر قرار نیست که فرشتگان مطیع امر خدا باشند چگونه به خود اجازه دادند روی حرف خدا حرف بزنند. و چگونه خدا در جایی که فرشتگان حضور ندارند اسما را به آدم می آموزد.تا وقتی درحضورشان از او سؤال می کند.شرمنده نادانی انسان نشود. وقتی خدا خودش اسما را به انسان یاد داده چگونه می تواند مباهات کند و بگوید اکنون دانستید که من بر غیب آسمان ها و زمین دانا هستم .چون اگر این اسما را به فرشتگان آموخته بود آنها نیز از عهده جواب بر می آمدند؟
- [سایر] سلام علیکم و رحمه الله و برکاتهتقریبا در حدود یک سال پیش چون احتیاج زیادی به مقداری پول داشتم، نماز استیجاری از شخصی قبول کردم که برای برادرش و پدرش به من پول داد تا نماز های قضای آنان را بخوانم. بعد از یک سال که من مشغول خواندن این نماز های قضا شده بودم، به درد شدیدی در ناحیه زانو گرفتار شدم که به پزشک مراجعه کردم، ایشان گفت که شما به التهاب مفاصل زانو و ساق پا گرفتار شده ای، الان به گونه ای درد دارم که نمازهای واجبم را هم به کمک داروهای مسکن می خوانم. الان متحیرم که چه کنم، چگونه نماز های استیجاری را انجام دهم و یا چگونه مابقی پول را بر گردانم، حال1.آیا جایز است که شخص دیگری را برای انجام ادامه نماز های استیجاری و بدون اطلاع به وارثان میت، اجیر کنم؟2.در صورتی که بخواهم پول را به وارث میت بر گردانم،آیا وارث میت می تواند به این دلیل که هزینه نماز استیجاری بعد از گذشتن یک سال بیشتر شده است، از من پول بیشتری از آن چه پرداخت کرده است، مطالبه کند؟در هر صورت، اگر نتوانم مالی که در ذمه دارم را پرداخت کنم، چه کنم؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر انسان بفهمد کسی او را وصی قرار داده، چنانچه به اطلاع وصیتکننده برساند که برای انجام وصیت او حاضر نیست، لازم نیست بعد از مردن او به وصیت عمل کند. ولی اگر پیش از مردن او نفهمد که او را وصی قرار داده، یا بفهمد و به او اطلاع ندهد که برای عمل کردن به وصیت حاضر نیست، یا اطلاع بدهد ولی به او نرسد، در صورتی که مشقت نداشته باشد، باید وصیت او را انجام دهد.
- امر به معروف و نهی از منکر مراتبی دارد: اول: انکار قلبی میباشد؛ دوم: اظهار کردن به زبان؛ سوم: متألّم کردن معصیتکار بهقدری از زدن، که تفصیل مراتب در مسئله بعد خواهد آمد. بنابراین اگر انسان بدون گفتن، به هر وسیله دیگر ناراحتی قلبی خود را به معصیتکار نشان دهد و این کار موجب ترک معصیت شود، لازم نیست با زبان امر به معروف و یا نهی از منکر بنماید، البته در صورتی که هیچگونه اشکال شرعی دیگری در این کار نباشد، و اگر چارهای در این کار بهجز اظهار زبانی نیست، باز باید درجات خفیفتر را در انجام این کار ملاحظه نماید.
- اگر کسی حیوانی از چهارپایان را بخرد و در شکم او مالی از قبیل طلا و نقره باشد، چنانچه احتمال بدهد مال فروشنده و یا فروشنده قبل از او است، باید به او خبر دهد، و تمام مراتبی که در مسئله گذشته در مورد خبر دادن گفته شد، اینجا هم جاری میشود، ولی اگر در شکم ماهی دریا و یا آهوی صحرا و مانند اینها که مالک مشخصی ندارد، مالی از قبیل طلا و نقره پیدا کرد، اطلاع دادن به کسی لازم نیست و مانند وقتی است که فروشندگان حیوان همه نفی مالکیت کنند. بنابراین احوط آن است که بعد از پرداخت خمس، بقیه آن را صدقه بدهد، اگرچه اظهر آن است که اصلاً گنج نیست و از قبیل مال پیدا شده است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمی دانند چنانچه به واسطه ندانستن حقشان از بین برود باید به انان اطلاع دهد و لازم نیست برای بچه های صغیر خود قیم و سرپرست معین کند و لی در صورتی که بدون قیم مالشان از بین می رود یا خودشان ضایع می شوند باید برای انان قیم امینی معین نماید
- [آیت الله اردبیلی] کسی که نشانههای مرگ را در خود میبیند، اگر مالی پیش کسی داشته باشد یا در جایی پنهان کرده باشد که ورثه ندانند، چنانچه به واسطه ندانستن، حقّ آنان از بین برود، باید به آنان اطّلاع دهد و لازم نیست برای بچّههای صغیر خود قیّم و سرپرست معیّن کند، ولی اگر به گونهای باشد که بدون قیّم، مال آنان از بین برود یا خود آنان ضایع شوند، باید برای آنان قیّم امینی معیّن نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند، اگر مالی پیش کسی دارد، یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمی دانند، چنان چه به واسطه ندانستن حقشان از بین برود، باید به آنان اطلاع دهد، و لازم نیست برای بچه های صغیر خود قیم و سرپرست معین کند، ولی در صورتی که بدون قیم مالشان از بین می رود، یا خودشان ضایع می شوند، باید برای آنان قیّم امینی معین نماید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند؛ اگر مالی پیش کسی دارد یا در جائی پنهان کرده است که ورثه نمی دانند؛ چنانچه به واسطه ندانستن؛ حقشان از بین برود؛ باید به آنان اطلاع دهد و لازم نیست برای بچه های صغیر خود قیم و سرپرست معین کند؛ ولی در صورتی که بدون قیم؛ مالشان از بین می رود یا خودشان ضایع می شوند؛ برای آنان باید قیم امینی معین نماید.
- [آیت الله بروجردی] کسی که نشانههای مرگ را در خود میبیند، اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمیدانند، چنانچه به واسطهی ندانستن حقّشان از بین برود، باید به آنان اطلاع دهد و لازم نیست برای بچّههای صغیر خود قَیِّم و سرپرست معین کند، ولی در صورتی که بدون قَیِّم مالشان از بین میرود، یا خودشان ضایع میشوند، باید برای آنان قَیِّم امینی معین نماید.
- [آیت الله خوئی] کسی که نشانههای مرگ را در خود میبیند، اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمیدانند، چنانچه به واسط ندانستن حقشان از بین برود، باید به آنان اطلاع دهد، و لازم نیست برای بچههای صغیر خود قیّم و سرپرست معین کند، ولی در صورتی که بدون قیّم مالشان از بین میرود، یا خودشان ضایع میشوند، برای آنان باید قیّم امینی معیّن نماید.
- [امام خمینی] کسی که نشانههای مرگ را در خود میبیند، اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمیدانند، چنانچه به واسطه ندانستن، حقشان از بین برود، باید به آنان اطلاع دهد و لازم نیست برای بچههای صغیر خود قیم و سرپرست معین کند، ولی در صورتی که بدون قیم مالشان از بین میرود، یا خودشان ضایع میشوند، باید برای آنان قیم امینی معین نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که نشانههای مرگ را در خود میبیند، اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمیدانند، چنانچه به واسطه ندانستن، حقّشان از بین برود، باید به آنان اطّلاع دهد و لازم نیست برای بچههای صغیر خود قیّم و سرپرست معیّن کند، ولی در صورتی که بدون تعیین قیّم مالشان از بین میرود یا خودشان ضایع میشوند، باید برای آنان قیّم امینی معیّن نماید.
- [آیت الله مظاهری] وقتی انسان نشانههای مرگ را در خود دید، باید اگر امانتی نزد او هست به صاحبش برگرداند و اگر به مردم بدهکار است یا واجبی نظیر نماز و حجّ و خمس و زکات و مانند اینها بر ذمّه اوست باید بپردازد یا وصیّت کند، و اگر مالی نزد کسی دارد یا در جایی پنهان کرده باید اطلاع دهد و نیز در صورتی که فرزند صغیر دارد و حقّ آنان در معرض خطر است باید برای آنان قیّم معیّن نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که نشانههای مرگ را در خود میبیند، اگر مالی پیش کسیدارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمیدانند، چنانچه به واسطه ندانستن حقّشان از بین برود، باید به آنان اطلاع دهد ولازم نیست برای بچههایصغیر خود قیّم وسرپرست معیّن کند، ولی در صورتی که بدون قیّم مالشان از بین میرود، یا خودشان ضایع میشوند، باید برای آنان قیّم امینی معیّن نماید.