عقد نکاح
نکاح در لغت بنابر مشهور به معنی وطی است. پس استعمال آن در عقد و تزویج مجاز خواهد بود.
عیوبی که به واسطه ی آن ها می شود عقد نکاح را فسخ کرد، به چه چیز ثابت می شود؟
1) به بیّنه، البته در عیب مخفی باید بیّنه از اهل اطّلاع و خبره باشد و در عیبی که غالبا علم به آن مختصّ به صاحب عیب است مثل عنن سماع بیّنه در آن، محل تأمّل است. 2) به اقرار صاحب عیب یا بیّنه بر اقرار او. 3) عیوب باطنه در زنان، به شهادت چهار زن عادل هم ثابت می شود و اگر بکر ادعای عنن یا ترک وطی کرد، به واسطه ی زن ها استعلام می شود.
1) به بیّنه، البته در عیب مخفی باید بیّنه از اهل اطّلاع و خبره باشد و در عیبی که غالبا علم به آن مختصّ به صاحب عیب است مثل عنن سماع بیّنه در آن، محل تأمّل است. 2) به اقرار صاحب عیب یا بیّنه بر اقرار او. 3) عیوب باطنه در زنان، به شهادت چهار زن عادل هم ثابت می شود و اگر بکر ادعای عنن یا ترک وطی کرد، به واسطه ی زن ها استعلام می شود.
پاسخ:
1) به بیّنه، البته در عیب مخفی باید بیّنه از اهل اطّلاع و خبره باشد و در عیبی که غالبا علم به آن مختصّ به صاحب عیب است مثل عنن سماع بیّنه در آن، محل تأمّل است.
2) به اقرار صاحب عیب یا بیّنه بر اقرار او.
3) عیوب باطنه در زنان، به شهادت چهار زن عادل هم ثابت می شود و اگر بکر ادعای عنن یا ترک وطی کرد، به واسطه ی زن ها استعلام می شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا بیماری ایدز را در هر یک از زن و مرد، از عیوبی که بتوان عقد نکاح را بدون طلاق فسخ کرد، می دانید؟
- دختری که هنگام عقد نقص و عیبی دارد غیر عیوبی که موجب فسخ می شود و زوج نمی دانسته و ضمن عقد، سلامت از آن عیب ذکر نشده، هر چند عقد مبنی بر سلامت از این عیوب است که شرط لبّی است ، آیا زوج حقّ خیار فسخ دارد؟
- پس از ثابت شدن عیب مرد و محجور بودن زن، که حکم به فسخ نکاح می شود، آیا دوباره نیازی به رجوع به محاکم قضایی می باشد؟
- زوج و زوجه ای که مدّت هشت سال است با هم زندگی نموده اند، ولی تاکنون بچّه دار نشده اند و به تشخیص پزشکان عیب از جانب زوج است و اکنون زوجه ادعا دارد که شوهرش بدون خصیتین است و زوج هم معترف است و علّت عدم بارداری وی هم همین مسأله است. آیا عیب ذکر شده از جمله عیوبی است که باعث فسخ عقد می گردد؟ و از آن جایی که زوجه تاکنون جاهل بر حکم بوده نمی دانسته که حقّ فسخ دارد، آیا در صورت داشتن حقّ فسخ لازم است صیغه ی طلاق جاری شود؟
- اگر عقد نکاح مشروط به باکره بودن دختر باشد، در صورت باکره نبودن دختر، آیا شوهر حقّ فسخ دارد؟
- مردی ضمن عقد شرط کرده بود که ازدواج مجدد ننماید، آیا در صورت تخلف و تجدید فراش، زن حق فسخ عقد را دارد یا مرد فقط عمل حرامی مرتکب شده است؟
- در مواردی که زوج یا زوجه حقّ فسخ عقد را دارند، آیا فسخ، طلاق حساب می شود یا خیر؟
- پدر، دختر نابالغی را به عقد کسی درآورده است. دختر بعد از بلوغ می خواهد با شخص دیگری ازدواج کند و پدر هم راضی است. قبل از فسخ عقد اوّل با شخص دوّم ازدواج کرده است و دخول هم صورت گرفته است، وظیفه چیست؟
- در صورت اختلاف بین زن و مردی، در مورد این که عقد نکاح سابق به قوّت خود باقی است و یا به علل شرعی مثل طلاق و فسخ زوجیّت خاتمه یافته است، قول کدام یک معتبر و مقدّم است؟
- چه مواردی سبب جواز فسخ نکاح می شود، توضیح بفرمایید؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا عیوبی که موجب فسخ عقد ازدواج دائم است، شامل عقد موقّت نیز می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] عیوبی که موجب فسخ عقد نکاح می شوند مثل برص، کوری، خصاء و جبّ را تعریف بفرمایید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا بیماری ایدز را در هر یک از زن و مرد، از عیوبی که بتوان عقد نکاح را بدون طلاق فسخ کرد می دانید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا بیماری ایدز را از جمله عیوبی میدانید که بشود بدون طلاق، عقد را فسخ کرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر عیوب موجب فسخ نکاح، پس از عقد عارض گردد آیا فسخ نکاح به واسطه آنها جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زوج در چه مواردی حقّ فسخ عقد نکاح را دارد؟
- [آیت الله سیستانی] آیا بیماری ایدز باعث فسخ عقد نکاح می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مقصود از دیوانگی در عیوب موجب فسخ عقد نکاح چیست؟
- [آیت الله سبحانی] آیا شرط خیار فسخ در عقد ازدواج موجب بطلان عقد می شود؟
- [آیت الله سبحانی] پس از عقد ازدواج و قبل از عروسی، پدر دختر منصرف شد و درخواست فسخ عقد کرد و بدون اطلاع بنده، دختر را به ازدواج شخص دیگری درآورد. آیا پدر حق فسخ دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- زنی که به عقد موقت به نکاح مردی درآمده از مرد ارث نمی برد و مرد نیز از او ارث نمی برد اما ارث بین پدر و فرزند یا مادر و فرزند ثابت است.
- در عقد صلح که در آن دو چیز با یکدیگر معاوضه میشوند، اگر یکی از آن دو قابل ملکیت و معامله نباشد، اصل عقد باطل است، و اگر بعد از صلح معلوم شد که یکی از دو چیزی که مورد مصالحه واقع شده معیوب است، حق فسخ برای کسی که ضرر دیده ثابت است، و همچنین است اگر یکی از دو طرف مغبون شده باشد.
- کسی که صیغه عقد را میخواند، چه برای خود و چه بهعنوان وکیل، بنابر احتیاط واجب، باید بالغ و عاقل باشد و در هنگام خواندن صیغه قصد ایجاد عقد نکاح داشته باشد، و اگر در حال مستی صیغه را بخوانند، عقد صحیح نیست.
- اگر زنی را برای خود عقد کند، دائم باشد، یا غیر دائم، تا وقتی که آن زن در عقد اوست، نمیتواند با خواهر آن زن، ازدواج نماید.
- اگر با زنی که برای خود عقد کرده، نزدیکی هم نکرده باشد، تا وقتی که آن زن در عقد اوست نمیتواند با دختر او ازدواج کند.
- اگر زن و مرد یا یکی از آن دو را به ازدواج مجبور نمایند و بعد از خواندن عقد راضی شوند و بگویند به آن عقد راضی هستیم، عقد صحیح است.
- متعه، یعنی عقد غیردائم، طلاق ندارد؛ بنابراین شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست و جدایی آن بدین صورت است که مدت عقد تمام شود یا مرد بگوید: (باقی مدت عقد را بخشیدم).
- بنابر اظهر، ترجمه صیغه عقد به فارسی یا زبان دیگر با وجود قدرت بر عربی کافی است، و احتیاط مستحب عربی بودن صیغه است، و برای کسی که آشنا به معنای عربی صیغه نیست و فقط میداند که صیغه عقد، به این لفظ جاری می‌شود، احتیاط مستحب این است که هم صیغه عربی و هم ترجمهاش را بخواند، و اکتفا کردن او به عربی خالی از تأمل نیست، و اگر نمیتوانند صیغه عربی را بخوانند و یا وکیل بگیرند، قطعاً ترجمه کافی است.
- مرد می‌تواند زنی را که صیغه او بوده و هنوز عدّهاش تمام نشده، بعد از تمام شدن مدّت ازدواج یا بخشیدن آن مدت، به عقد دائم خود درآورد.
- اگر فروشنده یا خریدار تمام چیزی را که قرار گذاشته، تحویل دهد و دیگری مقداری از آن را تحویل دهد و از یکدیگر جدا شوند، اگرچه معامله به آن مقدار صحیح است، ولی اختیار فسخ معامله برای کسی که حق خود را بهطور ناقص دریافت کرده، ثابت است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اقاله در هر عقد لازمی جز نکاح و ضمانت جاری است، ولی خود اقاله قابل فسخ نمیباشد.
- [آیت الله سبحانی] اگر به واسطه آن که مرد عنّین است و نمی تواند نزدیکی کند; زن عقد را به هم بزند، شوهر باید نصف مهر را بدهد. ولی اگر به واسطه یکی از عیب های دیگری که گفته شد مرد، یا زن عقد را به هم بزند، چنانچه مرد با زن نزدیکی نکرده باشد، چیزی بر او نیست و اگر نزدیکی کرده، باید تمام مهر را بدهد. از آنجا که مسائل مربوط (فسخ عقد) از جانب مرد و یا زن، شرایط خاصی دارد، لازم است هر نوع فسخ زیر نظر حاکم شرع صورت پذیرد. زنانی که ازدواج با آنان حرام است
- [آیت الله مکارم شیرازی] به واسطه عقد ازدواج زن و مرد به هم حلال می شوند و آن بر دو قسم است: ازدواج دائم که همیشگی است و زنی را که به این عقد در می آید (دائمه) گویند و ازدواج موقت که برای مدت معینی عقد زناشوئی می بندند، خواه این مدت کوتاه باشد یا طولانی و آن را (متعه) و (صیغه) نیز می نامند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر شوهر در عقد شرط کند که زن باکره باشد و بعد از عقد معلوم شود و یا به اقرار زن یا بینه ثابت شود که بکارتش قبل از عقد به نزدیکی از بین رفته هرچند ثبوت خیار فسخ برای مرد خالی از وجه نیست ولی احتیاط واجب ان است که اگر فسخ کرد طلاق هم بدهد و مرد می تواند با ملاحظه نسبت تفاوت بین مهر باکره و غیر باکره را از مهری که قرار داده اند بگیرد چه عقدرا فسخ کند یا بر ان باقی بماند
- [آیت الله سبحانی] اگر به واسطه آن که مرد عنّین است و نمی تواند نزدیکی کند; زن عقد را به هم بزند، شوهر باید نصف مهر را بدهد. ولی اگر به واسطه یکی از عیب های دیگری که گفته شد مرد، یا زن عقد را به هم بزند، چنانچه مرد با زن نزدیکی نکرده باشد، چیزی بر او نیست و اگر نزدیکی کرده، باید تمام مهر را بدهد. از آنجا که مسائل مربوط (فسخ عقد) از جانب مرد و یا زن، شرایط خاصی دارد، لازم است هر نوع فسخ زیر نظر حاکم شرع صورت پذیرد.
- [امام خمینی] اقسام ازدواج - به واسطه عقد ازدواج، زن به مرد حلال می شود و آن بر دو قسم است: دائم و غیر دائم. عقد دائم آن است که مدت زناشویی در آن معین نشود، و زنی را که به این قسم عقد می کنند دائمه گویند. و عقد غیر دائم آن است که مدت زناشویی در آن معین شود، مثلا زن را به مدت یک ساعت یا یک روز یا یک ماه یا یک سال یا بیشتر عقد نمایند، و زنی را که به این قسم عقد کنند متعه و صیغه می نامند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه مشتری به پارچه فروش بگوید: پارچه ای می خواهم که رنگ آن ثابت باشد و او پارچه ای بدهد که رنگ آن ثابت نیست، مشتری می تواند معامله را فسخ کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در احکام خرید و فروش گفته شد که در یازده مورد می توان معامله را فسخ کرد در تمام این یازده مورد صلح را نیز می توان فسخ کرد، مگر در مورد خیار مجلس و خیار حیوان و خیار تأخیر، یعنی اگر در مجلس مصالحه بعد از تمام شدن صلح یکی از دو طرف پشیمان شود حق فسخ ندارد، همچنین در مصالحه حیوان حق فسخ در سه روز اول ثابت نیست و نیز اگر جنسی را نقداً مصالحه کند چنانچه در پرداختن عوض تأخیر نماید در همان روز اول حق فسخ برای طرف دیگر ثابت است و احتیاج به گذشتن سه روز ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] به واسطه عقد ازدواج زن و مرد به یکدیگر حلال می شوند و ان بر دو قسم است دایم و غیر دایم عقد دایم ان است که در ان مدتی برای زناشویی نباشد و زنی را که به این قسم عقد می کنند دایمه گویند و عقد غیر دایم ان است که مدت زناشویی در ان معین شود مثلا زن را به مدت یک ساعت یا یک روز یا یک ماه یا یک سال یا بیشتر عقد نمایند ولی بنابر احتیاط واجب مدت ازدواج از مقدار عمر زن و شوهر یا یکی از ان دو زیادتر نباشد و زنی را که به این قسم عقد کنند متعه می نامند
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان نمیتواند بدون اذن زن خود با زنهایی که به واسطه شیر خوردن، خواهرزاده یا برادرزاده زن او شدهاند، ازدواج کند؛ ولی اگر قبلاً با یکی از آنها ازدواج کرده، ازدواج عمه و خاله صحیح است و اگر از عقد قبلی اطلاع پیدا کنند، حقّ به هم زدن عقد آنها را ندارند.