حضانت
به حفظ و نگهداری و تربیت طفل حضانت گفته می شود.
حضانت فرزندانی که از طریق نامشروع به دنیا می آیند، بر عهده ی چه کسی می باشد؟
بنابر جریان احکام ولد مگر آن چه به دلیل خارج شده مثل دیگران است.
بنابر جریان احکام ولد مگر آن چه به دلیل خارج شده مثل دیگران است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا دختران و زنانی که ارتباط نامشروع دارند، مستحق مهریه هستند؟ فرزندانی که در این بین متولد می شوند، به چه کسی منتسب می باشند چون به علت کثرت ارتباطات، تشخیص این مطلب دشوار می باشد؟
- در صورت طلاق والدین، بر اساس چه شرایط و مصالحی حضانت فرزندان به یکی از آن دو سپرده می شود؟ اگر حضانت به مادر سپرده شود، آیا بر شوهر لازم است که نفقه فرزندان را بدهد؟ حضانت فرزندان تا چه سنی بر عهده ی والدین است؟
- زوجه ای علاوه بر بذل تمام یا مقداری از مهریه، حضانت بدون نفقه یا با نفقه ی فرزندان دختر بالاتر از هفت سال خود را به عهده می گیرد؛ ولی بعد از طلاق از حضانت و نگهداری اطفال امتناع می ورزد. در این مورد آیا دادگاه می تواند زوجه را به حضانت از فرزندان دختر الزام کند و یا این که حضانت به زوج منتقل می شود؟
- در فرض فوق حکم فرزندانی که از این ازدواج پیدا شده اند چیست؟
- هنگام اختلاف بین پدر و مادر در ولایت و حضانت کودک، حق با کدام یک می باشد و آیا عمو و دایی حق حضانت و ولایت دارند؟ و حق ولایت و حضانت بر اموال فرزندان غیر بالغ آیا به معنای محرومیت آنان از اموالشان تا رسیدن به حد بلوغ می باشد یا خیر؟
- وضعیت حقوقی (ارث، حضانت) فرزند متولدشده از عمل تلقیح چگونه است؟
- آیا زنی که با افراد نامحرم ارتباط نامشروع دارد، ناشزه محسوب می شود؟
- آیا رابطه نامشروع با خواهر زن، باعث حرمت همسر، بر مرد می شود؟
- اگر مردی به همسر خود نسبت رابطه ی نامشروع با شخص خاصی بدهد، حکم شرعی چیست؟
- صله رحم با ارحامی که درآمد نامشروع دارند، چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی همسر منحرف خود را که رابطه نامشروع داشته ومحکوم به 75 ضربه شلاّق شده، طلاق دهد ودختر سه ساله ای داشته باشد آیا از نظر شرع مقدّس،این زن مطلّقه منحرف می تواند حضانت او را بر عهده گیرد؟
- [آیت الله سبحانی] حضانت فرزندی که پدرش از دنیا رفته و دارای جد و مادر می باشد با چه کسی است؟ و اگر مادر از حضانت فرزندش خودداری کند حضانت با چه کسی است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا نگهداری و حضانت پدر و مادری که دارای پسر نمی باشند به عهده دختران آنها می باشد؟
- [آیت الله سبحانی] مردی مرده است و فرزند صغیری دارد و جد فرزند و مادر فرزند در قید حیات می باشند. حضانت فرزند به عهده ی چه کسی می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] از آنجا که موضوع تحقیق بنده وضعیت فقهی و حقوقی اطفال نامشروع می باشد نظر حضرتعالی را در مورد وضعیت این اطفال از لحاظ ارث و حضانت و نفقه و ولایت و حرمت نکاح و... خواستارم.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا حضانت و نگهداری پدر و مادر بیمار یا معلول به عهده پسران و دختران وی می باشد یا دختران در این مورد مسؤولیتی ندارند؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر برطبق اصول و نظر روانپزشکی و روانشناسی اعلام گردد که صلاح است که دختر بعد از 7 سالگی هم با مادرش زندگی کند و حضانتش با او باشد، آیا این باعث سلب حضانت از پدر و جواز بر عهده گرفتن حضانت کودک از طرف مادرش می‌شود؟
- [سایر] اگر مرد از دنیا رفته باشد استیفای نفقه زن به عهده چه کسی می باشد؟
- [آیت الله خامنه ای] بعضی از اولیای کودکان صغیر بعد از ازدواج همسر میّت، مانع استفاده مادر و فرزندان تحت حضانت او از سهم صغار از ارثیه پدرشان از قبیل خانه و سایر لوازم مورد نیازشان می شوند، آیا مجوّز شرعی وجود دارد که آنان را وادار به تسلیم سهم صغار به مادرشان که حضانت آنان را بر عهده دارد، نماید؟
- [آیت الله سبحانی] اگر زوج و زوجه تفاهم کنند که پس از طلاق حضانت و نگهداری فرزند مشترک مادام العمر و بدون خرجی و نفقه بر عهده زوجه باشد آیا این قرارداد مطابق شرع و قانون است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مستحب است در گوش راست بچه‌ای که به دنیا آمده اذان و در گوش چپش اقامه بگویند.
- قضای نماز و روزه پدر، به عهده پسر بزرگ‌تر است. و بنابر احتیاط واجب قضای نماز و روزه مادر هم بر اوست.
- در عقد مساقات اگر نسبت به تقسیم امور چیزی را تعیین نکنند، آنچه از کارهای مساقات که در هر سال تکرار می‌شود به عهده عامل است؛ از قبیل: کشت و وسایل کار و اصلاح درخت‌ها و آنچه موجب میوه دادن و ازدیاد آن است، و آنچه از مقدمات که در یک سال ایجاد می‌شود و برای سال‌ها باقی می‌ماند، مثل دیوارکشی و وسایل آبیاری و احداث جدول‌ها، به عهده مالک است.
- اگر با عین مالی که برای زکات کنار گذاشته برای خودش تجارت کند اصل مال و سود آن مال فقیر است و اگر ضرر کند جبران آن بر عهده زکات‌دهنده است.
- مالیات زمین زراعتی یا باغ، به عهده مالک است، نه بر عامل مساقات یا مزارعه، مگر آنکه در عقد شرط کرده باشند، که باید بر طبق آن عمل کنند.
- در عقد مضاربه، خسارت مربوط به مالک است، ولی اگر سودی به‌دست آید جبران خسارت با آن می‌شود، و چنانچه شرط کنند که عامل تمام خسارت یا مقداری از آن را به عهده گیرد، اظهر صحت شرط است.
- باقی ماندن بر تقلید میّت در مسائلی که در آنها تقلید و عمل کرده است، در صورتی که مجتهدِ از دنیا رفته با مجتهد زنده از نظر علمی مساوی باشند، بنا بر اقوی جایز است، هر چند با اجازه مجتهدی دیگر بر تقلید باقی بوده و عمل کرده باشد . و اگر مجتهدی که از دنیا رفته اعلم باشد ، واجب است بر تقلید او باقی بماند. و اگر مجتهد زنده بعدا اعلم شد ، واجب است در تمامی مسائل به او عدول نماید.
- اگر زنی را عقد کند و با او نزدیکی نماید، دختر و نوه دختری و پسری آن زن هرچه پایین آیند، چه در وقت عقد باشند، یا بعداً به دنیا بیایند، به آن مرد مَحرم می‌شوند.
- پدر و جدّ مرد، هرچه بالا روند، و پسر و نوه پسری و دختری او هرچه پایین آیند، چه در موقع عقد باشند، یا بعداً به دنیا بیایند، به زن او محرم هستند.
- اگر زن آبستن را طلاق دهند، عدّه‌اش تا دنیا آمدن یا سقط شدن بچه اوست، بنابراین اگر مثلاً یک ساعت بعد از طلاق، بچه او به‌دنیا آید، عدّه‌اش تمام می‌شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] بازگشت حقّ حضانت منحصر به موردی که در مسأله قبل گفته شد، نمی‌باشد؛ بلکه چنانچه حقّ حضانت به سبب سوء اخلاق، عدم توانایی جسمی به سبب مریضی و مانند آن، از کسی سلب شود، پس از آن که این موانع برطرف شد، مثلاً دارای اخلاق نیک گردید یا توانایی حضانت طفل را پیدا نمود، حقّ حضانت به وی باز می‌گردد.
- [آیت الله اردبیلی] مادر در (حِضانت) نوزاد پسر تا دو سال و نوزاد دختر تا هفت سال اولویّت دارد، به شرط آن که مادر مسلمان، عاقل و آزاد باشد و به دیگری شوهر نکرده باشد، در غیر این صورت پدر مقدّم است و پس از این مدّت، حضانت با پدر است، ولی اگر پدر مرده باشد یا واجد شرایط لازم برای حضانت بچّه نباشد، مادر هرچند شوهر کرده باشد بر جدّ و دیگران مقدّم است، واگر مادر در زمانی که مسئول حضانت و نگهداری کودک است بمیرد، پدر بر دیگران در حضانت کودک مقدّم است.
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که مادر از حقّ حضانت خود بگذرد و به گونه‌ای باشد که حقّ کودک از بین نرود و در تربیت و نگهداری کودک اهمال نشود، پدر نمی‌تواند او را به حضانت مجبور نماید.
- [آیت الله اردبیلی] پس از آن که کودک دختر باشد یا پسر به سنّ بلوغ و رشد فکری و جسمی رسید، حقّ حضانت پایان می‌پذیرد و هیچ کس، حتّی پدر و مادر، حقّ حضانت بر او را ندارند.
- [آیت الله اردبیلی] (حِضانت) یعنی نگهداری و پرورش کودک حق و تکلیف پدر و مادر است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر از راه نامشروع، مالی به دست انسان برسد، ضامن آن مال خواهد بود.
- [آیت الله اردبیلی] چنانچه مادر به هر دلیل شوهر دیگری کرده باشد، حقّ حضانت او با وجود پدر از بین می‌رود، ولی در صورتی که از شوهر دوم جدا شود، چنانچه با طلاق رجعی از شوهر دوم جدا شده باشد، تا وقتی که در عدّه است حضانت طفل به وی باز نمی‌گردد، ولی پس از تمام شدن مدت عدّه، حضانت طفل به وی باز می‌گردد و چنانچه با طلاق بائن از شوهر دوم جدا شده باشد، به مجرّد طلاق گرفتن از وی، حضانت طفل به وی باز می‌گردد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر پدر یا مادر صلاحیّت نگهداری و تربیت کودک را نداشته و موجب فساد اخلاق و سوء تربیت دینی یا عدم سلامت جسمی فرزند شوند، حقّ حضانت از آنها ساقط می‌شود و در این صورت حقّ حضانت به ترتیب به افرادی که در مسأله 2997 گفته شد منتقل می‌شود.
- [آیت الله اردبیلی] در مدّتی که مادر عهده‌دار حضانت و نگهداری فرزند است، چنانچه زن و شوهر با هم زندگی کنند و یا زن در عدّه طلاق رجعی آن مرد باشد، نمی‌تواند اجرت بگیرد وگرنه استحقاق دریافت اجرت را دارد و ترتیب کسانی که دادن اجرت حضانت طفل بر آنان واجب است، به همان نحوی است که در مسأله 2991 گذشت.
- [آیت الله اردبیلی] حقّ حضانت مادر با طلاق یا نعوذ باللّه زنا از بین نمی‌رود، مگر این که صلاحیّت نگهداری کودک را نداشته باشد.