عهده
عُهده به معنای ظرف مسئوليتها و تعهدات است.
قضای نماز و روزه پدر، به عهده پسر بزرگ‌تر است. و بنابر احتیاط واجب قضای نماز و روزه مادر هم بر اوست.
عنوان مسئله:
قضای نماز و روزه پدر، به عهده پسر بزرگ‌تر است. و بنابر احتیاط واجب قضای نماز و روزه مادر هم بر اوست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا نماز قضای مادر بر پسر بزرگ واجب است؟
- اگر ادرار بیماری که پسر بزرگ خانواده می باشد، قطره قطره بیرون آید و از بیرون آمدن مدفوع نمی تواند جلوگیری نماید، آیا با وجود این بیماری، قضای نماز و روزه پدر بر عهده او می باشد؟
- آیا خواندن نماز قضای پدر، اگر پسر بزرگ نداشته باشد بر دختر واجب است؟
- در صورتی که انسان، مقلّد مجتهدی باشد که قضای نمازهای فوت شده ی مادر را واجب می داند و در زمان تقلید از آن مجتهد، مادر از دنیا برود و قضای نماز و روزه ی او را پسر انجام ندهد و بعدا به علّت فوت آن مجتهد، رجوع به مجتهد حیّ کند و آن مجتهد زنده قضای نماز مادر را واجب نداند، وظیفه ی فرد مکلّف چیست؟
- نماز پدر و مادر بر پسر بزرگ تر واجب است، امّا او نمی تواند ایستاده نماز بخواند، در این باره چه وظیفه ای دارد؟
- پسری که به تکلیف نرسیده، می تواند نماز قضای پدر و مادر را بخواند؟
- اگر کسی روزه ی کفّاره بر عهده اوست، آیا می تواند روزه ی استیجاری بگیرد؟
- هر گاه پدر و مادر، بیمار و یا معلول باشند که نیاز به پرستاری و نگهداری داشته باشند، آیا نگهداری آن ها فقط به عهده ی فرزندان پسر می باشد یا دختران نیز در این مورد مسؤولیتی دارند و در صورتی که پدر و مادر فرزند پسری نداشته باشند، آیا وظیفه ی نگهداری و پرستاری آنان به عهده ی دختر می باشد؟
- آیا خرج بچّه ی صغیر به عهده ی مادر است یا پدر مادر؟
- آیا قضای نماز و روزه پدربزرگ و مادربزرگ، در صورتی که پسر آن ها، آن قضاها را انجام نداده باشد بر نوه واجب است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا قضای روزههای مادر هم بر پسر بزرگ‌تر واجب است؟
- [سایر] چرا قضای نماز و روزه پدر بر عهده پسر ارشد قرار داده شده است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر قضای نماز و روزه بر عهده پسر بزرگ باشد و قضای نماز و روزه پدر هم برآن اضافه گردد، کدام یک مقدّم است؟
- [آیت الله اردبیلی] پدر و مادری مقیّد به خواندن نماز بودهاند، ولی نماز را غلط میخواندهاند. آیا قضای نماز آنها بر پسر بزرگ‌تر واجب است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا اگر پسر بزرگ که قضای نماز پدر بر عهده اوست، فوت نماید، انجام آنها بر ذمّه وارث پسر بزرگ است یا این که به پسر بعدیِ پدر (برادرِ پسر بزرگ) منتقل می شود؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا مکلّفی که قضای نماز و روزه خودش و یا روزه کفّاره و یا قضای نماز و روزه پدر و مادر برعهده اوست، میتواند نماز و روزه استیجاری قبول کند یا نمیتواند؟
- [آیت الله سیستانی] نماز قضای پدر و مادر بر پسر بزرگ‌تر واجب است حال اگر آنها تارک الصلاة باشند وظیفه پسر بزرگ‌تر چیست ؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر فرزند بزرگ میّت دختر و فرزند دوم او پسر باشد، آیا قضای نمازها و روزه های پدر و مادر بر این پسر واجب است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که روزه قضای رمضان به عهده اوست، آیا می تواند برای دیگری اجیر شود یا تبرّعاً روزه غیر را بگیرد؟ روزه قضایی پدر را چطور؟
- [آیت الله سبحانی] مردی مرده است و فرزندی ندارد، ولی همسرش حامله به پسری است. آیا بعد از به دنیا آمدن پسر، قضای نمازهای پدر به عهده ی اوست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- بنابر احتیاط مستحب در صحیح بودن روزه مستحبی فرزند، اذن پدر و مادر شرط است، گرچه بنابر اقوی همین که موجب ناراحتی آنها نشود و یا نهی نکرده باشند، روزهاش صحیح است.
- اگر روزهدار برای درمان غیر ضروری در بینی یا گوش دارو بریزد یا سرمه بکشد اگر نداند که دارو به حلق میرسد، ولی اتفاقاً از این مجاری به حلق رسید و پایین رفت بنابر احتیاط واجب باید قضای روزه را بگیرد، اما اگر بداند که به حلق میرسد، بنابر اظهر روزه باطل و قضای آن واجب است.
- قرآن، انگشتر، شمشیر میت و لباسی را که پوشیده یا برای پوشیدن گرفته و دوخته است، اگرچه نپوشیده باشد، در صورتی که برای مصرف و استفاده کردن، نه فقط برای ملکیت، آنها را گرفته باشد، مال پسر بزرگ‌تر است اگرچه فرزند بزرگ‌تر دختر باشد، و بر پسر بزرگ نیز واجب است که نمازها و روزههایی که از پدرش قضا شده بهجا آورد و حکم رسیدن این اموال به پسر بزرگ، بنابر احتیاط واجب در صورتی است که میت غیر از اینها مال دیگری نیز داشته باشد.
- حق سرپرستی طفل، پسر باشد یا دختر، بنابر اظهر تا دو سال برای مادر است، اما بعد از دو سال تا هفت سال پدر هم حق سرپرستی دارد، و در این پنج سال احوط آن است که حق سرپرستی پسر با پدر و دختر با مادر است، ولی بعد از هفت سال حق سرپرستی، فقط از آن پدر است.
- کسی که در سراسر روز بیهوش بوده در صورتی که روزه واجب معین باشد، روزه بر او واجب نیست، ولی اگر قبل از ظهر به هوش آید بنابر احتیاط واجب باید روزه آن روز را تمام کرده و قضای آن را نیز بگیرد و همین احتیاط در مورد مخالف، اگر قبل از ظهر شیعه شود نیز جاری است.
- اگر وارث میت فقط پدر و یک پسر یا مادر و یک پسر باشند مال را شش قسمت می کنند، یک قسمت آن را پدر یا مادر و پنج قسمت را پسر می برد.
- اگر میت قرض داشته باشد، چنانچه قرضش به اندازه مال او یا زیادتر باشد، باید چهار چیزی را هم که مال پسر بزرگ‌تر است و در مسئله 2256 گفته شد، برای ادای قرض او بدهند، و اگر قرضش کمتر از مال او باشد، بنابر اظهر باید از آن چهار چیز هم که به پسر بزرگ‌تر میرسد به نسبت، برای ادای قرض او بدهند؛ مثلاً اگر همه دارایی او شصت تومان است و به مقدار بیست تومان آن از چیزهایی است که مال پسر بزرگ‌تر است و سی تومان هم قرض دارد پسر بزرگ باید به مقدار ده تومان از آن چهار چیز را بابت قرض میت بدهد.
- اگر هم نماز احتیاط و هم سجده سهو بر نمازگزار لازم شد، بنابر اظهر باید نماز احتیاط را بر سجده سهو مقدم بدارد؛ و اگر همراه با نماز احتیاط قضای سجده یا تشهد هم بر او واجب شد، پس در لزوم تقدیم آنها بر نماز احتیاط و یا تأخیر، تأمل است، و در هرصورت علاوه بر بهجا آوردن آن دو، احوط اعاده نماز است.
- اگر پدر و مادر مفقود شوند، بنابر اظهر حق سرپرستی برای جدّ پدری به جای پدر و جدّه مادری به جای مادر به همان صورتی که در پدر و مادر گفته شد ثابت است، و احتیاط در رعایت رضایت جدّ پدری است، و اگر اینها هم مفقود شوند، حق سرپرستی برای کسی که از نظر ارث به بچه نزدیکتر است؛ یعنی اگر بچه بمیرد از او ارث میبرد، خالی از وجه نیست.
- اگر وارث میت فقط پدر، مادر و یک پسر باشد، مال را شش قسمت می کنند، پدر و مادر هر کدام یک قسمت و پسر چهار قسمت آن را می برد و اگر چند پسر یا چند دختر باشند، آن چهار قسمت را بطور مساوی بین خودشان قسمت می کنند و اگر پسر و دختر باشند، آن چهار قسمت را طوری تقسیم می کنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر پدر یا مادر غیر از روزه رمضان، روزه واجب دیگری مانند روزه نذری را نگرفته باشند، بنابر احتیاط پسر بزرگ‌تر باید آن را قضا نماید.
- [آیت الله اردبیلی] قضای نماز و روزه مادر بر پسر بزرگ‌تر واجب نیست، اگرچه بهتر است آنها را بجا آورد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . بعد از فوت پدر و هم چنین بنابر احتیاط واجب مادر، پسر بزرگ تر باید قضای نماز و روزه آنان را به تفصیلی که در
- [آیت الله مظاهری] اگر معلوم نباشد که پسر بزرگ‌تر کدام است، قضای نماز و روزه پدر و مادر بر هیچ کدام واجب نیست. ولی مستحب است که نماز و روزه آنها را بین خودشان قسمت کنند، یا برای انجام آن قرعه بزنند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بعد از مرگ پدر، پسر بزرگ‌تر باید قضای نماز و روزه او را بتفصیلی که در بحث نماز قضا گفته شد بجا آورد، و بنابر احتیاط واجب قضای روزه مادر را نیز بجا آورد.
- [آیت الله مظاهری] اگر پسر بزرگ‌تر پیش از آنکه نماز و روزه پدر و مادر را قضا کند بمیرد، بر پسر دوّم چیزی واجب نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر معلوم نباشد پسر بزرگ‌تر کدام است، قضای نماز و روزه پدر بر هیچکدام از پسرها واجب نیست؛ ولی احتیاط مستحب آن است که نماز و روزه او را بین خود قسمت کنند یا برای انجام آنها قرعه بزنند.
- [آیت الله علوی گرگانی] بعد از مرگ پدر، پسر بزرگ‌تر باید قضای نماز و روزه پدر را به تفصیلی که سابقاً بیان شد بجا آورد و همچنین است در قضای روزه مادر بنابر احتیاط مستحبّ چنانکه گذشت.
- [آیت الله اردبیلی] اگر پسر بزرگ‌تر پیش از آن که نماز و روزه پدر را قضا کند بمیرد، بر پسر دوم چیزی واجب نیست، مگر این که قبل از گذشتن زمانی که در آن مدّت میتوانسته قضای نماز و روزه را به جا آورد، بمیرد که در این صورت بر پسر بزرگ‌تر بعدی واجب است همان مقدار از نماز و روزه پدر را که پسر اول وقت قضا کردن آنها را نداشته، قضا نماید.
- [آیت الله سبحانی] بعد از مرگ پدر و مادر; پسر بزرگ‌تر باید قضای نماز و روزه او را به تفصیلی که در مسأله1325 گفته شد، به جا آورد ولی قضای روزه مادر بر پسر واجب نیست.