نامحرم
اجنبی به نامحرم و بیگانه گفته می شود.
مسؤول اتاق عمل هستم و طبق قانون بایستی تمام بدن بیمار را قبل از عمل ببینم و گاهی لمس کنم، با توجه به این که بیمار نامحرم است، آیا اشکال ندارد؟
در غیر موارد ضرورت منحصره، جایز نیست.
در غیر موارد ضرورت منحصره، جایز نیست.
عنوان سوال:
مسؤول اتاق عمل هستم و طبق قانون بایستی تمام بدن بیمار را قبل از عمل ببینم و گاهی لمس کنم، با توجه به این که بیمار نامحرم است، آیا اشکال ندارد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا لمس و نظر اعضای داخلی بدن نامحرم، مانند اعضای ظاهریه حرام است؟
- استشمام بوی طبیعی بدن زن نامحرم یا بوی لباس های او برای مرد نامحرم اشکال دارد؟
- در صورت لزوم، به طور کلی لمس بدن خانم بیمار از روی لباس چه صورتی دارد؟ (چه پزشک خانم در دسترس باشد و چه نباشد)
- آیا خانم های نابینا به هنگام عادت ماهانه می توانند قرآن بخوانند؟ با توجه به این که قرآن برای آن ها به صورت برجسته نوشته شده و بایستی آن را برای خواندن لمس کنند.
- 1) با توجه به این که جهت معاینه ساده ی پروستات، حتما باید از طریق مقعد، بیمار را مورد بررسی قرار داد تا تشخیص قطعی بیماری های پروستات داده شود، هم چنین در بسیاری بیماری های آلات ادراری تناسلی، مشاهده و گاه لمس آن ها ضروری است، آیا در چنین مواردی، پزشک مرد می تواند بیمار مرد را بدون اشکال شرعی معاینه نماید؟ اگر با عدم انجام این معاینه، متوجه بیماری نشود و بیماری (مثلاً سرطان) پیشرفت کند، آیا پزشک مسؤول است؟ (با توجه به این که استفاده از آینه، همیشه امکان پذیر نیست و در ضمن عمل لمس را نیز باید با دید کامل با دست انجام داد و از این رو در حال حاضر در تمامی مراکز درمانی این معاینه مستقیما انجام می شود).
- آیا هر کاری که موجب جلب توجه نامحرم شود اشکال دارد؟ حتی اگر پوشیدن چادر باشد؟
- پوشیدن کفش های صدادار برای خانم ها اگر به قصد جلب توجه نامحرم نباشد، آیا اشکال دارد؟
- نگاه کردن به مو و بدن، لمس کردن و بوسیدن دختر عقب افتاده ای که اندکی بد و خوب را تمییز می دهد، چه از رو و چه از زیر لباس اشکال دارد یا خیر؟
- اگر پزشک مرد مجبور به معاینه بیمارِ خانم شد و یا بیمارِ مرد ناچار به مراجعه به پزشک زن شد، با توجه به این که در صورت رعایت کامل مسایل شرعی و اخلاقی، در معاینه ی کامل نامحرم شاید بتوان گفت بیش از 90% معاینات که در کتب پزشکی به انجام آن ها تأکید شده است، باید انجام نگیرند، اگر با این گونه معاینه ی سطحی و غیر کامل، بیماری وی تشخیص داده نشد و درمان کامل صورت نگرفت، آیا پزشک مسؤول است؟ اگر مسؤول است، چاره چیست؟ آیا برخلاف مسایل شرعی عمل کند؟ (تذکر این نکته ضروری است که پزشکان متخصص و مجرّب، بدون احتیاج به معاینات کامل ممکن است بتوانند تشخیص و درمان انجام دهند اما برای اطباء نامجرّب و دانشجویان، تا رسیدن به این مرحله، زمان زیادی لازم است).
- با توجه به این که پس از پیوند، شیمی درمانی ضروری به نظر می رسد و همین عمل باعث عوارض خفیف یا شدید در بیمار می گردد، آیا پزشکی که مجبور به انجام این کار جهت عدم ردّ پیوند می باشد، در ایجاد عوارض آن، مسؤول است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] آیا مرد می تواند نزد زن نامحرم حجامت کند؟ 2 ج) با توجه به اینکه حجامت مستلزم نظر به بدن مرد و احیاناً لمس است جایز نیست. س: آیا مرد می تواند نزد دکتر زن نامحرم رود؟ (با لمس بدن)
- [آیت الله سیستانی] شغل اینجانب پرستاری است و در بیمارستان کار می کنم آیا معاینه و لمس بدن نامحرم اشکال شرعی دارد؟
- [آیت الله سیستانی] شغل اینجانب پرستاری است و در بیمارستان کار می کنم آیا معاینه و لمس بدن نامحرم اشکال شرعی دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا لمس و نظر به اعضای داخل بدن نامحرم (مانند کبد و روده و...) در حکم لمس و نظر ظاهر بدن است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] با توجه به انیکه جهت معاینه ساده پروستات، حتماً باید از طریق مقعد، بیمار را مورد بررسی قرار داد، تا تشخیص قطعی بیماریهای پروستات داده شود، همچنین در بسیاری از بیماریهای ادراری تناسلی، مشاهده و گاهی لمس عورت ضروری است، آیا در چنین مواردی پزشک مرد، می تواند بیمار مرد را بدون اشکال شرعی معاینه کند؟ اگر با عدم انجام این معاینه، متوجه بیماری نشود و بیماری (مثلا سرطان) پیشرفت کند; آیا پزشک مسؤول است؟ (با توجه به اینکه استفاده از آینه، همیشه امکان پذیر نیست و در ضمن عمل لمس را نیز باید با دید کامل و با دست انجام داد).
- [آیت الله خامنه ای] نگاه به بدن مرده نامحرم و لمس آن، همچنین نگاه و لمس عورت میت در مواردی که برای تشخیص موضوعات احکام شرعی لازم باشد، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله جوادی آملی] نگاه به بدن مرده نامحرم و لمس آن، همچنین نگاه و لمس عورت میت در مواردی که برای تشخیص موضوعات احکام شرعی لازم باشد، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] بسیاری از احکام شرع در مسائل پزشکی مشروط به عدم لمس و نظر جنس مخالف شده است، آیا منظور از لمس، لمس مستقیم پوست یا بدن بیمار است، یا در صورتی که دست پزشک با پوششهایی نظیر دستکش طبّی پوشیده باشد، نیز اشکال دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه بنابر ضرورت در آموزش پزشکی لازم شود دانشجو یا پزشک نامحرم، بیمار را معاینه یا درمانی کند که ملازم لمس و نظر می باشد، آیا اجازه بیمار یا بستگان وی لازم است؟
- [سایر] آیا پرستار میتواند برای گرفتن نبض و فشار خون و... به بدن نامحرم نگاه و او را لمس کند؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] دستدادن زن نامحرم با مرد نامحرم و بالعکس و معانقه و در بغل گرفتن یکدیگر و یا خوابیدن در یک رختخواب، بلکه در یک اتاق خلوت که کسی نباشد، حرام است و تعزیر شرعی هم دارد، گرچه شهوتانگیز و موجب مفسده نباشد و گرچه بدن آنها با هم ملامست پیدا نکند و در زیر لباس و دستکش و مانند اینها باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نگاه کردن مرد به بدن زن نامحرم، خواه با قصد لذت باشد یا بدون آنحرام است و همچنین نگاه کردن زن به بدن مرد نامحرم، ولی نگاه کردن به صورت و دستهای زن نامحرم تا مچ اگر به قصد لذت نباشد و مایه فساد و گناه نگردد اشکال ندارد، همچنین نگاه کردن به بدن مرد نامحرم به آن مقدار که معمولاً آن را نمی پوشانند مانند سر و صورت و گردن و مقداری از پا و دست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نگاه کردن مرد به بدن زن نامحرم، خواه با قصد لذت باشد یا بدون آنحرام است و همچنین نگاه کردن زن به بدن مرد نامحرم، ولی نگاه کردن به صورت و دستهای زن نامحرم تا مچ اگر به قصد لذت نباشد و مایه فساد و گناه نگردد اشکال ندارد، همچنین نگاه کردن به بدن مرد نامحرم به آن مقدار که معمولاً آن را نمی پوشانند مانند سر و صورت و گردن و مقداری از پا و دست.
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان ناچار شود به عورت دیگری یا بدن نامحرم نگاه کند یا دست بزند، نظیر طبیب و پرستار، اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] نمایشهای متداول چنانچه مستلزم نظر و لمس نامحرم یا موجب اشاعه فساد و تهییج شهوت و یا توهین به مقدّسات مذهب و اولیای دین و دروغ و باطل نباشد، اشکال ندارد. همچنین بازیهای مختلف اگر در آنها آلات قمار و برد و باخت و ضرر جسمی یا روحی و یا اِتلاف و اِسراف مال در بین نباشد، اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] پوشیدن لباس نازک و لباسی که در صورت تابش نور، بدن از زیر آن نمایان میشود، در جایی که نامحرم باشد اشکال دارد، همچنین پوشیدن لباس رنگین و چشمگیر در صورتی که برای زن زینت حساب شود و نامحرم او را ببیند، محلّ اشکال است.
- [آیت الله اردبیلی] خرید و فروش خون برای انتفاع حلال جایز است؛ بنابراین خرید و فروش خون برای تزریق به بیمار اشکال ندارد، مگر این که گرفتن خون برای خون دهنده ضرر قابل توجه داشته باشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر زن ناچار به معالجه از مرضی باشد و مرد نامحرم برای معالجه نمودن او بهتر باشد ، میتواند به مرد نامحرم مراجعه نماید ، و چنانچه آن مرد ناچار باشد که برای معالجه او را نگاه کند و دست به بدن او بزند اشکال ندارد ، ولی اگر با نگاه کردن بتواند معالجه کند ، نباید دست به بدن او بزند ، و اگر با دست زدن بتواند معالجه کند ، نباید او را نگاه کند .
- [آیت الله سبحانی] اگر مرد برای معالجه زن نامحرم ناچار باشد که او را نگاه کند و یا دست به بدن او بزند، اشکال ندارد ولی اگر با نگاه کردن بتواند معالجه کند، نباید دست به بدن او بزند و اگر با دست زدن بتواند معالجه کند، نباید او را نگاه کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مرد برای معالجه زن نامحرم ناچار باشد که او را نگاه کند ودست به بدن او بزند، اشکال ندارد ولی اگر با نگاه کردن بتواند معالجه کند نباید دست به بدن او بزند و اگر با دست زدن بتواند معالجه کند نباید او را نگاه کند.