اموال
اَمْوال، اصطلاحی در فقه اسلامی که به مباحثی درباره جمع و خرج دارایی‌های عمومی می‌پردازد.
در سن 1314 سالگی مقدار کمی بدهکاری بر ذمّه ی من قرار گرفت، با توجّه به این که صاحبان اموال را نمی شناسم، چگونه می توانم جبران کنم؟
اگر مأیوس از شناسایی آنان هستید مجازید به قصد وظیفه، به فقرا صدقه دهید با اجازه ی حاکم شرع بنابر احتیاط واجب، و بعد اگر صاحبان اصلی پیدا شدند، اگر راضی به صدقه شدند که ذمه ی شما بری شده است، و اگر راضی به صدقه نشدند، باید پول آن ها را پرداخت نمایید.
اگر مأیوس از شناسایی آنان هستید مجازید به قصد وظیفه، به فقرا صدقه دهید با اجازه ی حاکم شرع بنابر احتیاط واجب، و بعد اگر صاحبان اصلی پیدا شدند، اگر راضی به صدقه شدند که ذمه ی شما بری شده است، و اگر راضی به صدقه نشدند، باید پول آن ها را پرداخت نمایید.
عنوان سوال:
در سن 1314 سالگی مقدار کمی بدهکاری بر ذمّه ی من قرار گرفت، با توجّه به این که صاحبان اموال را نمی شناسم، چگونه می توانم جبران کنم؟
پاسخ:
اگر مأیوس از شناسایی آنان هستید مجازید به قصد وظیفه، به فقرا صدقه دهید با اجازه ی حاکم شرع بنابر احتیاط واجب، و بعد اگر صاحبان اصلی پیدا شدند، اگر راضی به صدقه شدند که ذمه ی شما بری شده است، و اگر راضی به صدقه نشدند، باید پول آن ها را پرداخت نمایید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا ورثه می توانند در اموال میتی که زکات بر آن ها واجب شده، تصرّف کنند؟ در صورت تصرّف آیا بر ذمّه آن ها است که جبران کنند؟
- با توجه به این که در سن دو سالگی پدرم فوت کرد، آیا قضای نماز و روزه او بر من واجب است؟
- کسانی که سال قرار می دهند و دستگردان می کنند، ولی بعدا وجه دستگردان شده را نمی دهند یا مقدار کمی از بدهکاری خمسی خود را داده و بقیه را نمی دهند، آیا تصرف در خانه و اثاث خانه و بقیه اموالشان جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] با توجه به روایات دینی که 7 سال اول زندگی کودک را سن بازی میدانند، آیا معنایش این است که از 7 سالگی به بعد، مانع بازی کودک شویم؟
- [امام خمینی] پسر زاده اینجانب در سن 16 سالگی به درجه شهادت نائل آمد؛ شخص نامبرده مستطیع بوده و فعلا بنیاد شهید مرا به مکّه معظمه دعوت مینماید (چون شهید پدر ندارد و من ولیّ او میباشم) خود من نیز مستطیع هستم و قرار است- بنا بر قرعه کشی- چهار سال دیگر به مکه بروم؛ با توجه به این که سنّ من 82 سال می‌باشد، بفرمایید آیا میتوانم امسال حج را برای خود بجا آورم و برای شهید نائب بگیرم یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] با توجّه به اینکه در قرآن و سنّت فقط بر نشانههای بلوغ تأکید شده و تفسیری از آن ارائه نشده حیض و قاعدگی و موی زهار از نشانههای خارجی بلوغ شمرده شدهاند و فقهاء و بزرگان بدان فتوا دادهاند، و موی زهار در دختران نشانه بلوغ شمرده نشده و ادّله اختصاص به پسران دارد و با توجّه به اینکه روایات 9 سالگی معارض با روایات 10 و 13 سالگی است نظر مبارک حضرتعالی در سنّ بلوغ دختران چیست؟
- [سایر] به نام خدا با عرض سلام خدمت شما . مشکلی دارم که در عین خنده دار بودن مدتهاست با عث عذاب وجدان من شده .من در سن بیست سالگی در سال هفتادوسه در دانشگاهی در حال تحصیل بودم. در این دانشگاه ما یک یخچال عمومی داشتیم که بیشتر برای شیطنت و خنده مدتی کوتاه به سراغ ان رفته و از خوراکیهای دیگران استفاده می کردیم .هم اکنون که سالهااز ان زمان میگذرد از کارهایم بسیار پشیمانم . صاحب این اموال را نمی شناسم که به جای انها صدقه بدهم حد مالی راکه خورده ام نمی دانم . ونمیدانم قیمت این اموال خورده شده را باید نسبت به ان زمان بدهم یا قیمت کنونی و یا ان که اصلا باید به چه کسی بدهم ..لطفا مرا راهنمایی کنید. باتشکر
- [آیت الله اردبیلی] اینجانب بنا به دلایلی فرایض را تا سن 36 سالگی بجا نمیآوردم ولی بعد از این مدت فرایض را انجام دادهام. الف) آیا نمازهایی که قضا هستند را میشود نشسته خواند؟ ب) برای هر روز روزه در صورتی که عمداً آن را ترک کرده باشم چه مقدار باید روزه بگیرم؟
- [آیت الله اردبیلی] اینجانب بنا به دلایلی فرایض را تا سن 36 سالگی بجا نمیآوردم ولی بعد از این مدت فرایض را انجام دادهام. الف) آیا نمازهایی که قضا هستند را میشود نشسته خواند؟ ب) برای هر روز روزه در صورتی که عمداً آن را ترک کرده باشم چه مقدار باید روزه بگیرم؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسانی که سال قرار می دهند و دستگردان می کنند و بعداً وجه دستگردان شده را نمی دهند یا مقدار کمی از بدهکاری خود را داده و بقیّه را نمی دهند، آیا تصرّف در خانه و اثاث خانه و بقیّه اموالشان جایز است یا نه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] حکم توافق و مصالحه ای که منعقد شده به منظور ابراء ذمه یکی از طرفین دعوی بر اساس بدهکاریی که در نتیجه اخذ قرض ربوی توسط واسطه ای متوجه او شده و با آن مصالحه برای تخلص از بدهکاری قرض و بهره متعلقه به آن توافق کرده قطعه زمینی با مشخصات معین در اختیار واسطه در قرض قرار دهد آیا این مصالحه مصالحه شرعیه است و یا در اصل باطل است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] قناتی وجود دارد که مقدار از آن موقوفه امام حسین(علیه السلام) می باشد؛ با توجّه به قراین و شواهد، حفر چاه اطراف آن قنات سبب خشک شدن یا کم آب شدن مخزن قنات می شود، آیا صاحبان قنات و متولیّان موقوفه حقّ ممانعت حفر چاه را دارند؟ در صورت حفر چاه استفاده از آب آن جهت وضو و غسل چه صورتی دارد؟
- [سایر] با توجه به اینکه رهبر جامعه معصوم نیست و ممکن است خطا و اشتباه داشته باشد و از طرفی اگر مورد انتقاد قرار نگیرد می تواند خطرات و خسارت های جبران ناپذیری برای جامعه داشته باشد جایگاه قانونی برای این مور
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر در جنگ با کافر حربی مالی به دست آید که وی آن را از مسلمان یا اهل ذمِّه و کسانی ک ه اموال آنان محترم است , غصب کرده یا به امانت گرفته باشد، حکم غنائم جنگی را ندارد , بلکه باید به صاحبان اصلی آن برگردانده شود.
- [آیت الله اردبیلی] لازم نیست در قرارداد بیمه میزان خسارت تعیین شود؛ پس اگر قرار بگذارند که هر مقدار خسارت وارد شد جبران کنند، صحیح است، ولی در عقد بیمه باید تعهدات طرفین عرفا معلوم و معین باشد.
- [آیت الله اردبیلی] (صدقه) بر دو قسم است: اوّل:صدقه واجب، نظیر زکاتِ مال، زکات فطره، ردّ مظالم (یعنی جبران تجاوزات انسان به اموال مردم با جهل به صاحبان آنها که به اجازه مجتهد جامعالشرایط صدقه داده میشود) و کفّارههای گوناگون. دوم:صدقه مستحب، یعنی احسان و اعانت مالی به دیگران یا تأسیس مؤسسه خیریه که منافع آن عاید عموم گردد که درباره خواص و آثار آن روایات زیادی وارد شده است.
- [آیت الله اردبیلی] مبالغ معیّنی را که شرکتها یا بانکها به عنوان سود ثابت به سرمایهگذار میپردازند و گاهی پیش از شروع عمل پرداخت میکنند، به عنوان مضاربه صحیح نیست، مگر بدانند سهم سود سرمایه گذار، آن مقدار یا بیشتر خواهد بود یا سرمایهگذار شرط کند اگر سهم او کمتر از آن مقدار بود، بانک آن را از اموال دیگر خود جبران کند و همچنین اگر به عنوان علیالحساب مبلغی بپردازند تا در آخر مدّت با هم مصالحه کنند، مانعی ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر خرمایی را که زرد یا سرخ شده بر درخت بفروشند اشکال ندارد ولی جایز نیست عوض ان را از خرمای همان درخت قرار دهند و همچنین بنابر احتیاط عوض ان را خرمای غیر ان درخت قرار ندهند چه شخصی باشد و چه در ذمه اما اگر کسی یک درخت خرما در خانه دیگری داشته باشد در صورتی که مقدار ان را تخمین کنند و صاحب درخت ان را به صاحب خانه بفروشد و عوض ان را خرما قرار بدهند اشکال ندارد
- [آیت الله اردبیلی] اگر زمینی را برای زراعت جو یا گندم اجاره دهد و اجارهبها را جو یا گندم همان زمین قرار دهد، اجاره صحیح نیست، مگر این که اجارهبها مقدار معیّنی در ذمّه باشد و مقیّد نباشد که از محصول خود زمین باشد و مستأجر از محصول همان زمین بدهد که در این صورت اشکال ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که عادت وقتیه دارد، برای تعیین مقدار خون حیض خود میباید نخست به نشانه حیض و سپس به عادت یکی از خویشان خود توجّه کند، بنابراین اگر خونی ببیند که نشانه حیض را دارد در صورتی که شرایط حیض را هم داشته باشد، (یعنی از سه روز کمتر و از ده روز بیشتر نباشد) آن خون را حیض قرار میدهد و اگر نتواند مقدار حیض خود را به واسطه نشانه حیض تعیین نماید، باید شماره عادت یکی از خویشان خود را در زمانی که هم سن او بودهاند؛ پدری باشد یا مادری، زنده باشد یا مرده، حیض قرار دهد و پس از آن مستحب است تا ده روز استظهار کند و پس از ده روز، خون استحاضه است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مالی از دیگران در بین اموال انسان باقی بماند و صاحب آن یا محل و مکان او به هیچ وجه معلوم نباشد به گونهای که رساندن مال به صاحب آن برای او میسّر نبوده و از پیدا کردن او نیز مأیوس باشد، باید آن را از طرف صاحب آن و بنابر احتیاط واجب با اجازه حاکم شرع صدقه بدهد. همچنین اگر انسان در معاملات و دادوستدها کم و زیاد کرده و بر اثر مرور زمان صاحبان آنها را فراموش کرده باشد و شناخت آنان برای او میسّر نباشد، باید عوض آنها را از طرف صاحبان آنها و بنابر احتیاط واجب با اجازه حاکم شرع صدقه بدهد و بنابر احتیاط در هر دو صورت اگر مقدار آن را نداند، باید به قدری صدقه بدهد که مطمئن شود بریءالذّمّه شده است و به این کار در اصطلاح (ردّمظالم) گفته میشود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مبتدئه یا مضطربه اگر چند روز خون ببینند، چنانچه این خون صفات حیض را نداشته باشد، استحاضه است و اگر نشانههای حیض را داشته باشد و از سه روز کمتر و از ده روز بیشتر نباشد همگی حیض است. امّا اگر خون نشانهدار بیش از ده روز ادامه یابد، مقدار عادت یکی از خویشاوندان در سن و سال خود را حیض قرار میدهد و اگر هیچ یک از خویشاوندانش عادت معیّنی نداشته باشند، یا به آنها دسترسی نداشته باشد شش یا هفت روز را برای خود حیض قرار میدهد (و بنا بر احتیاط این مقدار را از اوّل خونها قرار میدهد) و در هر دو صورت (رجوع به عادت برخی خویشاوندان یا حیض قرار دادن شش یا هفت روز) مستحب است تا ده روز استظهار کند (چنانچه در مسأله 487 گذشت) و پس از آن باید به احکام مستحاضه عمل کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] خیابانهایی که جدیداً احداث میشود وخانه واملاک مردم در مسیر آن قرار میگیرد ودولت به جبر واعمال زور آنها را خراب وخیابان کشیمیکند، ظاهر این است که پس از خیابان کشی عبور از آنجاها جائز باشد، چون عرفاً در حکم مالی است که تلف شده باشد و به عبور کردن از آنجا تصرّف در اموال مردم گفته نمیشود ومانند کوزه و یا ظرف شکسته وخرد شده می‌باشد، که صاحبان آن املاک نسبت به آنها اولویّت دارند واین اولویّت مانع از تصرّف دیگران نمیشود واما آنچه از آثار ومصالح آن املاک باقی میماند از ملک مالک خارج نشده است و در صورتی که دولت آنها را غصب کرده باشد، خرید وفروش آنها جائز نیست.