خسارت
خسارت همان زیان است. از آن به مناسبت در بابهای زکات، خمس، تجارت، شرکت و مضاربه سخن گفته‌اند.
شخصی با اتومبیل خود در روز، در جاده گاوی را می کشد و به اتومبیل هم خسارت وارد می شود. در صورتی که گاوهای زیادی وجود داشت، آیا راننده قیمت گاو را ضامن است یا نه؟ و هم چنین خسارت وارد به ماشین به عهده ی صاحب گاو است یا نه؟
در صورتی که صاحب گاو در نگهداری گاو کوتاهی نکرده باشد، راننده ضامن است و در غیر این صورت ضامن نیست، بلکه صاحب گاو ضامن خسارت وارده ی بر ماشین است.
در صورتی که صاحب گاو در نگهداری گاو کوتاهی نکرده باشد، راننده ضامن است و در غیر این صورت ضامن نیست، بلکه صاحب گاو ضامن خسارت وارده ی بر ماشین است.
عنوان سوال:
شخصی با اتومبیل خود در روز، در جاده گاوی را می کشد و به اتومبیل هم خسارت وارد می شود. در صورتی که گاوهای زیادی وجود داشت، آیا راننده قیمت گاو را ضامن است یا نه؟ و هم چنین خسارت وارد به ماشین به عهده ی صاحب گاو است یا نه؟
پاسخ:
در صورتی که صاحب گاو در نگهداری گاو کوتاهی نکرده باشد، راننده ضامن است و در غیر این صورت ضامن نیست، بلکه صاحب گاو ضامن خسارت وارده ی بر ماشین است.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی زمینی کنار جاده دارد که چند چاه هم در آن حفر شده و ضخصی هم گوسفندانی را از کنار جاده میبرد ناگهان ماشینی میآید و با زدن بوق گوسفندان به هیجان آمده دو رأس از گوسفندان به چاه میافتد و تلف میشوند مرقوم فرمایید: ضامن چه کسی است صاحب گوسفندان، راننده ماشین یا صاحب زمین (چاهها)؟
- [آیت الله علوی گرگانی] پسر بچّهای به امر پدر خود گاوی را برای چراندن از منزل خارج میکند، در بین راه گاو مذکور گوساله شخصی را شاخ میزند و گوساله میمیرد آیا صاحب گاو ضامن است یا خود پسر بچّه؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] در تصادفی که در جاده صورت گرفته، حیوانی آسیب دیده است. آیا راننده باید خسارت وارد شده بر حیوان را که سهوی هم بوده، جبران کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی مقداری شیشه حمل میکرده اشتباهاشیشه با ماشین صفر کیلومتر برخورد میکند و بدنه ماشین خط بر میدارد حال باید ضمانت تعمیر را به عهده بگیرد یا خیر و بفرمائید که آیا قیمتی که افت کرده را هم ضامن است یعنی ماشین قبل از برخورد مثلاپانصد هزار تومان میارزیده و بعد از برخورد چهارصد هزار تومان آیا افت قیمت را ضامن است یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] مستأجر خانه متوجه ترکیدن لوله ی آب که داخل دیوار بوده، نشده و به همسایه ضرر و خسارت وارد شده است، البته کوتاهی نکرده است. آیا خسارت به عهده ی صاحب خانه است یا مستأجر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی ماشین خود را به بنگاهی میدهد تا بفروشد بنگاهی ماشین را فروخته در حالی که چک جعلی دریافت نموده و همان را به صاحب ماشین میدهد بعد از کشف قضیّه کدامیک از بنگاهی و خریدار ضامن هستند؟
- [سایر] بنده سال ها قبل با ماشین تصادف کردم و فرار کردم، البته خسارت زیادی وارد نشده بود، اما به هر حال به مال مردم خسارت زده ام. حالا که نه میزان خسارت وارده و نه شخص خسارت دیده را نمی شناسم و نمی دانم چکار باید کنم و دینم را چگونه ادا کنم؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی در بین راه، دیگری را سوار ماشین می کند. در راه راننده ماشین خوابش می برد و ماشین واژگون می شود و راننده بخاطر بستن کمربند ایمنی فقط مجروح می شود ولی آن شخص کمربند را نبسته و ضربه مغزی می شود و پس از چند روز فوت می کند. این در حالی است که اغلب افراد مطلع از این حادثه اظهار می دارند اگر این فرد کمربند می بست ضربه مغزی نمی شد. حال آیا راننده ضامن است؟ در صورت ضامن بودن، مباشر در قتل است یا مسبب؟
- [آیت الله سبحانی] اشخاصی، عکس های تبلیغاتی خود را به دیوار منازل مردم می چسبانند. در صورت عدم رضایت صاحب خانه، اگر خسارت به دیوار منزل وارد شود، آیا آن اشخاص ضامن می باشند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی در اثر تصادف با ماشین فوت کرده است. و راننده ماشین خودش صاحب ماشین است با رضایت ورثه، وجهی بعنوان خون بهای مقتول داده است، آیا زن هم نسبت به هشت یک خود، از این وجه، حق دارد یا نه؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر اتومبیل را برای بردن بار اجاره دهد چنانچه آن اتومبیل چپ شود و بار آن تلف شود، در صورتی که راننده لایق بوده و دقّت و احتیاط لازم را هم نموده باشد، ضامن نیست.
- [آیت الله سبحانی] اگر حیوانی را برای بردن بار شکستنی اجاره دهد; چنانچه آن حیوان بلغزد، یا رم کند و بار را بشکند، صاحب حیوان ضامن نیست. ولی اگر به واسطه زدن و مانند آن کاری کند که حیوان زمین بخورد و بار را بشکند ضامن است و همچنین اتومبیل اگر چپ شود و مال تلف گردد، اگر راننده کوتاهی نکند، ضامن نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی بدون مراعات مصلحت عابرین در جاده عمومی آب بپاشد یا برف و مانند آن را که موجب لغزندگی است در آن بریزد یا کالایی را بگذارد و یا اتومبیل خود را متوقّف نماید که موجب تنگی یا مسدود شدن جادّه شود و در اثر آن آسیب جانی یا مالی به کسی وارد گردد، ضامن خواهد بود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در مضاربه چنانچه خرید کالای خاصّی شرط شده باشد و عامل برخلاف شرط عمل کند، ضامن سرمایه است و اگر خسارت وارد شد چه کلی، چه جزیی، به عهده او است، بلی چنانچه پس از معامله، مالک اجازه دهد و خسارتی وارد شود برعهده مالک است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی از مستأجر سابق که مدّت اجارهاش گذشته است آن محل را اجاره کند، اجارهاش صحیح نیست و توقّف او در محل حرام و غصب است، مگر به اجازه صاحب محل و اگر به محل خسارت وارد شود یا تلف شود، ضامن است و مادامی که توقّف نموده است، باید اجرةالمثل را به صاحب محلّ بپردازد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر چیزی را که غصب کرده از بین برود؛ در صورتی که مثل گاو و گوسفند باشد که از جهت خصوصیات شخصی قیمت آن در نظر عقلاء با قیمت فرد دیگری فرق دارد؛ باید قیمت آن را بدهد و چنانچه قیمت بازار آن فرق کرده باشد باید قیمت وقتی را که غصب کرده بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه عامل به صورتی غیر از متعارف یا برخلاف شرط مالک، معامله کرد و سودی حاصل شد، سود حاصله را طبق قرارداد مضاربه تقسیم می کنند، بلی در این فرض که عامل بر خلاف متعارف یا برخلاف شرط عمل کرده است اگر سرمایه کلاًّ یا بعضاً تلف شود و خسارت بر آن وارد شود برعهده عامل است و باید از عهده برآید.
- [آیت الله خوئی] اگر چیزی را که غصب کرده از بین برود، در صورتی که مثل گاو و گوسفند باشد که از جهت خصوصیات شخصی قیمت آن در نظر عقلاء با قیمت فرد دیگری فرق دارد، باید قیمت آن را بدهد و چنانچه قیمت بازار آن فرق کرده باشد باید قیمت وقتی را که غصب کرده بدهد و احتیاط مستحب آن است که بالاترین قیمتی را که از زمان غصب تا زمان تلف داشته بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کفش او را اشتباها ببرند و کفش دیگری به جای آن بگذارند، چنانچه بداند کفشی که مانده مالِ کسی است که کفش او را برده و قیمت آن از کفش خودش بیشتر نباشد، در صورتی که از پیدا شدن صاحب آن مأیوس شود و یا برای او مشقّت داشته باشد، میتواند آن را به جای کفش خودش بردارد، ولی اگر قیمت آن از کفش خودش بیشتر باشد، باید هر وقت صاحب آن پیدا شد زیادی قیمت را به او بدهد و چنانچه از پیدا شدن او ناامید شود، باید با اجازه حاکم شرع زیادی قیمت را از طرف صاحب آن صدقه بدهد و اگر احتمال بدهد کفشی که مانده مالِ کسی نیست که کفش او را برده، باید با آن معامله مجهول المالک نماید، یعنی از صاحب آن جستجو و تحقیق کند و چنانچه از پیدا کردن او مأیوس شود، از طرف او به فقیر صدقه بدهد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر چیزی را که غصب کرده از بین برود ، در صورتی که مثل گاو و گوسفند باشد که از جهت خصوصّیات شخصی قیمت آن در نظر عقلاء و اهل عرف با قیمت فرد دیگر ی فرق دارد باید قیمت آن را بدهد و چنانچه قیمت بازار آن فرف کرده باشد ، باید قیمت روزی را که ادا می کند و غرامت می پردازد بدهد و احتیاط مستحّب آن است که بالاترین قیمت را از روی غصب تا روزی که غرامت می پردازد حساب کند و رضایت همدیگر را بدست آورند .