غیر منقول
غیر منقول به معنای شی‌ء ثابت و غیر قابل جابه جایی می‌باشد.
در مورد امتیاز آب و برق و تلفن و گاز و غیر آن ها، حکم چگونه است، منقول است یا غیر منقول؟
منقول است و در مورد شک، مصالحه بر قیمت به جای ارث بردن از عین، موافق احتیاط است.
منقول است و در مورد شک، مصالحه بر قیمت به جای ارث بردن از عین، موافق احتیاط است.
عنوان سوال:
در مورد امتیاز آب و برق و تلفن و گاز و غیر آن ها، حکم چگونه است، منقول است یا غیر منقول؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در خرید و فروش خانه مسکونی، آیا حق انشعاب آب و برق و گاز و تلفن هم داخل در خانه ی مورد معامله می باشد؟
- طبق مقررات، اماکن عمومی مانند مسجد نیز باید پول مربوط به آب و برق را بپردازند و چون مساجدی که موقوفه ندارند، معمولاً با مشکل پرداخت قبض آب و برق و گاز مواجه هستند، حکم کسانی که از آب و برق و گاز مسجد، جهت نماز و عبادت استفاده می کنند چیست؟ و آیا هر یک از آن ها باید به میزان مصرف خود به مسجد کمک کنند؟
- آیا زیاده روی در مصرف آب و برق و گاز، در صورتی که انسان پول آن را پرداخت کند حرام و موجب ضمان است؟ و در صورت ضمان؛ وجه را به چه کسی باید پرداخت کرد تا بری ء الذمه شد؟
- کاسبی در محلّ کسب ملک شخصی یا اجاره ای، مخارجی می کند که بعضی مربوط به کسب می شود و بعضی مربوط به کاسب، (مانند: تلفن، آب، برق و تهویه هوا) و بعضی مخارج اثری در کسب ندارد. (مانند: بنایی، کارگری، تعمیرات، مثل سنگفرش و...) اگر همه این ها خمس دارد چگونه قیمت گذاری کند؟ در حالی که بعضی نایاب شده و چندین برابر، قیمت پیدا کرده است؛ مانند تلفن و وسایل تهویه.
- در برخی از مناطق با اتصال برق به آب یا انداختن دینامیت در آب، ماهی صید می کنند آیا این روش صید جایز است؟
- در یکی از مناطق مسکونی، مسجدی با هزینه سازمان آب و برق بنا گردیده است و تمامی بودجه شامل: بنّا، سیستم های صوتی، امکانات اولیه، فرش، موکت، یخچال، اجاق گاز و... و هم چنین مراسم مولودی و سوگواری ائمه علیهم السّلام و مراسم مربوط به ماه مبارک رمضان از هزینه آن سازمان تأمین می گردد. حکم شرعی این گونه هزینه ها را از بودجه سازمانی اعلام فرمایید تا مشکل مسلمین نمازگزار در این مسجد و مساجد مشابه حل شود.
- آیا استفاده ی همسایگان مسجد از آب و برق مسجد و یا استفاده نمازگزاران از برق مسجد جهت ضبط، شارژ موبایل، شارژ دوربین فیلم برداری و عکاسی و یا نمایش فیلم جهت امور فرهنگی جایز است؟
- آیا هیأت امنا می توانند در ازای برگزاری مجالس ترحیم در مسجد، مبلغی از صاحبان عزا دریافت و خرج آب و برق مسجد نمایند؟
- با توجه به بالا بودن نرخ مکالمه تلفن، آیا می شود تقلبی تلفن کرد؟
- اگر اشیای منقول را در برابر پولی که قرض گرفته گرو بگذارد، در صورت تأخیر بدهی، آیا می توان آن شی ء منقول را فروخت و دین را از آن برداشت نمود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا حقوق مانند حق امتیاز تلفن، حق انشعاب آب و برق، حق سرقفلی، حق تألیف و حق تحجیر را میتوان ثمن یا مثمن معامله قرار داد؟ آیا در این صورت، این حقوق به ملکیت طرف مقابل در میآید؟
- [سایر] آیا این جمله درست است که امام خمینی گفته است؛ پول آب، گاز و برق مجانی است و مردم نباید پول این موارد را بپردازند؟
- [سایر] آیا امام خمینی (ره) این حرف را گفته اند که در جامعه اسلامی ایران آب و برق و گاز به صورت مجانی در خدمت مردم قرار می گیرد؟
- [سایر] آیا امام (ره) این حرف را گفته اند که در جامعه اسلامی ایران آب و برق و گاز به صورت مجانی در خدمت مردم قرار می گیرد؟
- [آیت الله سیستانی] در کشورهای غیر اسلامی، می توان کنتورهای آب و برق و یا گاز را دستکاری کرد و احیانا از کار باز داشت؟
- [آیت الله سبحانی] آیا ارثیه زن از ترکه شوهر شامل خدماتی مثل گاز، تلفن ، برق، آب ، سرقفلی مغازه و نیز درختان موجود در صحن خانه و دیوار و در و پنجره و نظایر آن می شود یا نه؟ و نیز کارخانه که با رضایت تمام وراث به حال خود باقی و منشأ تولید می باشد و ماهانه سود حاصله آن در میان وراث تقسیم می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا جایز است از امکانات دولتی مثل تلفن، آب و برق و امثال آن استفاده کرد و وجه آن را بعنوان مجهول المالک به فقیر داد؟
- [آیت الله نوری همدانی] نشستن در مسجد بعد از اتمام نماز و صحبت کردن در مورد مسائل شخصی که مسلماً استفاده از امکانات مسجد مانند آب، برق، گاز و... را نیز در پی دارد، حکمش چیست؟
- [سایر] سلام، ما در یک مجتمع 200 واحدی زندگی میکنیم که سالن اجتماعات، لابی و یک حسینیه دارد که به عنوان مشاعات عمومی در بین تمام 200 نفر تقسیم می‌شود و هزینه آب و برق و گاز آن عمومی است. ما برای انجام بعضی مراسمات؛ مانند مراسم ماه رمضان و شبهای قدر و محرم و صفر و نماز مغرب و عشا و دیگر مراسم مذهبی از سالن اجتماعات استفاده میکنیم. الآن چند نفر اعلان کردهاند که ما بدلیل این که در هزینههای آب و برق و گاز سالن اجتماعات شریک هستیم، مخالف انجام مراسم و نماز هستیم الآن تکلیف ما چیست؟ آیا باید نماز جماعت را منحل کنیم؟
- [آیت الله خامنه ای] استفاده شخصی از آب و برق مسجد
مسائل مرتبط از این مرجع
- منقولاتی که در اصل از زمین بوده ولی به صورتی درآمده که در حال حاضر به آن ( زمین ) نمی گویند، مثل کوزه و تسبیح و مُهر ، به آفتاب پاک نمی شود ؛ و آنچه در حال حاضر از زمین شمرده می شود مانند پاره سنگ و امثال آن ، با آفتاب پاک می شود ، هرچند منقول ( قابل نقل و انتقال ) باشد .
- آب فوّاره اگر متصل به کر باشد، آب نجس و هر متنجس را که قابل تطهیر با آب است، پاک میکند، ولی اگر قطرهقطره روی آب نجس بریزد، آن را پاک نمیکند، مگر آنکه چیزی روی فواره بگیرند، تا آب آن قبل از قطرهقطره شدن به آب نجس متصل شود و بهتر این است که آب فوّاره با آن آب نجس، مخلوط گردد.
- اگر کسی به قصد وضو آب غصبی را به صورت یا دستهای خود بریزد و موقع آب ریختن ملتفت غصبی بودن آب باشد وضویش باطل است، ولی اگر بدون توجه به غصبی بودن آب، وضو گرفت، اگرچه در اثناء وضو فهمید و بقیه وضو را با آب مباح انجام داد، وضویش صحیح است. اما قیمت آن آب غصبی را ضامن است.
- اگر آب مضافِ نجس، طوری با آب کر یا جاری مخلوط شود که دیگر به آن، آب مضاف نگویند، بلکه مردم بگویند آب است (بدون ضمیمه کردن کلمه دیگری به آن) پاک می‌شود.
- اگر غیر از آب پاکی که برای وضو یا غسل دارد آب نجسی هم به مقدار آشامیدن خود و کسانی که به او مربوطند داشته باشد، باید آب پاک را برای آشامیدن بگذارد و با تیمّم نماز بخواند؛ ولی چنانچه آب را برای حیوانش بخواهد باید آب نجس را به آن بدهد و با آب پاک وضو و غسل را انجام دهد. 5 نیاز به آب برای تطهیر:
- آب حوض حمام، اگرچه کمتر از کر باشد، چنانچه به خزینهای که آب آن باندازه کر است متصل باشد، مثل آب جاری است.
- آب لولههای حمام که از شیرها و دوشها میریزد و آب لولههای ساختمان، اگر متصل به کر باشد در حکم آب کر است.
- آبی که کنار نهر ایستاده و متصل به آب جاری است، حکم آب جاری را دارد.
- اگر ماهی فَلْسدار را زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد، پاک و خوردن آن حلال است، و چنانچه در آب بمیرد پاک است، ولی خوردن آن حرام می‌باشد. و ماهی بیفلس را اگرچه از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد، حرام است. و فلس، همان پولکهایی است که روی پوست ماهی می‌باشد.
- اگر آفتابه ای را که ته آن سوراخ است روی زمین نجس بگذارند ، چنانچه آب طوری زیر آن جمع گردد که با آب آفتابه یکی حساب شود، آب آفتابه نجس می شود . ولی اگر آب آفتابه از داخل به بیرون با فشار جریان داشته باشد یا احتمال برود که نجاست بیرون به داخل سرایت نمی کند، حتی اگر سطح آب بیرون و داخل مساوی هم باشد، آب آفتابه نجس نمی شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .هزینههای کسب و کار مانند اجاره، کرایه، بهای آب، برق و غیره در محاسبه خمسی کسر می‌شود; همچنین هزینه های متعارف شخص و خانوادهاش از درآمد کسب و کار نیز کسر می‌شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .اموال منقولی که از میدان جنگ به عنوان غنیمت گرفته می‌شود, خمس دارد و اموال غیر منقول آن, خمس ندارد .
- [آیت الله شبیری زنجانی] خمس تنها در غنایم منقول می‌باشد و غنایم غیر منقول همچون زمین خمس ندارد، زمینهایی که در جنگ به غنیمت گرفته می‌شود، اگر در هنگام فتح آباد باشد ملک تمام مسلمانان و اگر موات باشد ملک امام علیهالسلام بوده و در هر حال خمس ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن بنابر آنچه بیان شد تنها از قیمت اموال غیر منقول ارث میبرد لذا نمی تواند به مقدار سهم الارث خود عین اموال را مطالبه کند همانطور که سایر ورثه هم باید پول اموال غیر منقول را به زن بدهند البته اگر با هم مصالحه کنند مانعی ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر جنسی را نقد بفروشند خریدار و فروشنده بعد از معامله می توانند جنس و عوض را از یکدیگر مطالبه نموده و تحویل بگیرند و تحویل اموال چه منقول و چه غیر منقول به این است که مانع از تصرف دیگری را بر طرف کند
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر جنسی را نقد بفروشند، خریدار و فروشنده بعد از معامله میتوانند جنس و پول را از یکدیگر مطالبه نموده و تحویل بگیرند و تحویل دادن اشیاء غیر منقول همچون خانه و زمین و اشیاء منقول همچون فرش و لباس به این است که اختیار تصرّف در مال را بدست طرف معامله قرار دهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر مسلمانان به امر امام علیهالسلام با کفّار جنگ کنند ، و چیزهائی در جنگ بدست آورند ، به آنها غنیمت گفته می‌شود . که باید چیزهائی که مخصوص به امام است از غنیمت کنار بگذارند ، و خمس بقیه آن را بدهند ، و در ثبوت خمس بر غنیمت فرقی میان منقول ، و غیر منقول نیست ، ولی زمینهائی که از انفال نیست مال عموم مسلمین است ، هر چند جنگ به اذن امام علیهالسلام نباشد .
- [آیت الله سیستانی] اگر جنسی را نقد بفروشند ، خریدار و فروشنده بعد از معامله میتوانند جنس و پول را از یکدیگر مطالبه نموده و تحویل بگیرند ، و تحویل دادن در منقول مانند فرش و لباس ، و غیر منقول مانند خانه و زمین ، به این است که دست از آن چیز بردارد ، و طوری آن را در اختیار طرف قرار دهد که چنانچه بخواهد ، بتواند در آن تصرف کند . و این معنی به اختلاف موارد مختلف می‌باشد .
- [آیت الله جوادی آملی] .معادنی که در اعماق هزاران متری زمین وجود دارد مانند معادن نفت، گاز و مواد معدنی دیگر جزء انفال است و استخراج آنها منوط به اذن امام معصوم(ع) یا ولیّ فقیه است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] غنائم جنگی که خمس آن را باید داد منحصر به غنائم منقول است که با دادن خمس ملک جنگجویان است، اما زمینهایی که از کفار با جنگ به دست می آید خمس ندارد و ملک همه مسلمین است.