خرید و فروش
بیع، مبادله‌ی مال در برابر مال است. معنای یاد شده، معنای لغوی بیع است و در باب تجارت یا بیع- بنابر اختلاف تعبیر در کلمات فقها- به تفصیل از احکام، اقسام و شرایط آن سخن رفته است.
در خرید و فروش خانه مسکونی، آیا حق انشعاب آب و برق و گاز و تلفن هم داخل در خانه ی مورد معامله می باشد؟
در صورتی که هنگام معامله، این حقوق ذکر شود، و یا عرفا این حقوق با مسکن مورد معامله قرار گیرد، داخل است.
در صورتی که هنگام معامله، این حقوق ذکر شود، و یا عرفا این حقوق با مسکن مورد معامله قرار گیرد، داخل است.
عنوان سوال:
در خرید و فروش خانه مسکونی، آیا حق انشعاب آب و برق و گاز و تلفن هم داخل در خانه ی مورد معامله می باشد؟
پاسخ:
در صورتی که هنگام معامله، این حقوق ذکر شود، و یا عرفا این حقوق با مسکن مورد معامله قرار گیرد، داخل است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در مورد امتیاز آب و برق و تلفن و گاز و غیر آن ها، حکم چگونه است، منقول است یا غیر منقول؟
- طبق مقررات، اماکن عمومی مانند مسجد نیز باید پول مربوط به آب و برق را بپردازند و چون مساجدی که موقوفه ندارند، معمولاً با مشکل پرداخت قبض آب و برق و گاز مواجه هستند، حکم کسانی که از آب و برق و گاز مسجد، جهت نماز و عبادت استفاده می کنند چیست؟ و آیا هر یک از آن ها باید به میزان مصرف خود به مسجد کمک کنند؟
- اگر کسی خانه مسکونی دارد و خانه دیگری خریداری کند به صورت نسیه که بعدا با فروش خانه مسکونی خود قیمت آن را پرداخت کند، اگر خانه مسکونی فروخته شده را از پول خمس داده شده، خریداری کرده باشد، ولی زیادی قیمت پیدا کرده باشد، آیا بر سود و اضافه قیمت حاصل شده خمس تعلق می گیرد؟
- هنگام خرید و فروش سبزی، مقدار زیادی گِل به همراه آن خرید و فروش می شود، آیا در این صورت معامله باطل است؟
- بخشی از مهریه زوجه ای، دو دانگ از خانه مسکونی که زوج بعدا خواهد خرید قرار داده شده است، (به شرط خرید خانه). اکنون زوج پیش از خرید خانه و پیش از دخول، قصد طلاق دارد و آن دو دانگ را به شش میلیون تومان تعیین کرده اند. آیا زوجه مستحقّ چه مقدارش می باشد؟
- در یکی از مناطق مسکونی، مسجدی با هزینه سازمان آب و برق بنا گردیده است و تمامی بودجه شامل: بنّا، سیستم های صوتی، امکانات اولیه، فرش، موکت، یخچال، اجاق گاز و... و هم چنین مراسم مولودی و سوگواری ائمه علیهم السّلام و مراسم مربوط به ماه مبارک رمضان از هزینه آن سازمان تأمین می گردد. حکم شرعی این گونه هزینه ها را از بودجه سازمانی اعلام فرمایید تا مشکل مسلمین نمازگزار در این مسجد و مساجد مشابه حل شود.
- اگر معتکف خرید و فروش نماید، آیا معامله و اعتکاف او باطل است، یا فقط مرتکب فعل حرامی شده است؟
- خانه مشاعی است که قابل استفاده نیست و بعض ورثه حاضر به فروش و خرید آن نیستند و خانه در شرف خرابی است. راهنمایی فرمایید.
- آیا زیاده روی در مصرف آب و برق و گاز، در صورتی که انسان پول آن را پرداخت کند حرام و موجب ضمان است؟ و در صورت ضمان؛ وجه را به چه کسی باید پرداخت کرد تا بری ء الذمه شد؟
- کاسبی در محلّ کسب ملک شخصی یا اجاره ای، مخارجی می کند که بعضی مربوط به کسب می شود و بعضی مربوط به کاسب، (مانند: تلفن، آب، برق و تهویه هوا) و بعضی مخارج اثری در کسب ندارد. (مانند: بنایی، کارگری، تعمیرات، مثل سنگفرش و...) اگر همه این ها خمس دارد چگونه قیمت گذاری کند؟ در حالی که بعضی نایاب شده و چندین برابر، قیمت پیدا کرده است؛ مانند تلفن و وسایل تهویه.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا حقوق مانند حق امتیاز تلفن، حق انشعاب آب و برق، حق سرقفلی، حق تألیف و حق تحجیر را میتوان ثمن یا مثمن معامله قرار داد؟ آیا در این صورت، این حقوق به ملکیت طرف مقابل در میآید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در مورد امتیاز آب و برق و تلفن و گاز و غیر ذلک حکم چگونه است، منقول است یا غیر منقول؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خرید و فروش از کارخانه دار یا تاجری که مطمئن هستیم برای تولید کالای خود و نگهداری اش از انشعاب برق غیر مجاز استفاده می کند چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خرید و فروش از کارخانه دار یا تاجری که مطمئن هستیم برای تولید کالای خود و نگهداری اش از انشعاب برق غیر مجاز استفاده می کند چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا ارثیه زن از ترکه شوهر شامل خدماتی مثل گاز، تلفن ، برق، آب ، سرقفلی مغازه و نیز درختان موجود در صحن خانه و دیوار و در و پنجره و نظایر آن می شود یا نه؟ و نیز کارخانه که با رضایت تمام وراث به حال خود باقی و منشأ تولید می باشد و ماهانه سود حاصله آن در میان وراث تقسیم می شود؟
- [آیت الله اردبیلی] اینجانب در خانه سازمانی ساکن هستم که یک باب زیرزمین آنجا می باشد. حدود 7 سال پیش بنده با هزینه خودم از محل فروش طلای همسرم به ارزش یک میلیون تومان آن روز آن زیرزمین را تبدیل به واحد مسکونی کردم. از آن موقع کنتور آب ندارد و کنتور برق را هم درست وصل نکرده اند که مبلغ ناچیزی حدود صد تومان قبض می آید. آیا استفاده بنده از آب و برق اشکال دارد؟
- [آیت الله سبحانی] حکم خرید و فروش کارت تلفن به بیشتر از موجودی که در کارت وجود دارد چیست؟
- [سایر] آیا این جمله درست است که امام خمینی گفته است؛ پول آب، گاز و برق مجانی است و مردم نباید پول این موارد را بپردازند؟
- [سایر] آیا امام خمینی (ره) این حرف را گفته اند که در جامعه اسلامی ایران آب و برق و گاز به صورت مجانی در خدمت مردم قرار می گیرد؟
- [سایر] آیا امام (ره) این حرف را گفته اند که در جامعه اسلامی ایران آب و برق و گاز به صورت مجانی در خدمت مردم قرار می گیرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در عقد شرکت شرط کنند که هر دو با هم خرید و فروش نمایند، یا هر کدام بهتنهایی معامله کنند، یا فقط یکی از آنان معامله کند، باید به قرارداد عمل نمایند، و اگر معین نکنند که کدام یک با سرمایه خرید و فروش نمایند، هیچ کدام بدون اجازه دیگری، نمیتوانند با آن سرمایه معامله کنند.
- اگر ظالمی خریدار یا فروشنده را به معامله مجبور کند، چنانچه بعد از معامله راضی شود و بگوید راضی هستم، در صورتی معامله صحیح است که موقع خرید یا فروش قصد معامله کرده باشد. ولی اگر خود مالک، شخصی را بر اجرای صیغه مجبور کند، بنابر اظهر معامله صحیح است و احتیاج به رضایت بعدی ندارد.
- در معامله بیع شرط، که مثلاً جنس هزار تومانی را به هزار تومان یا کمتر میفروشند و قرار میگذارند که اگر فروشنده تا مدت معینی پول را بدهد، بتواند معامله را بههم بزند، در صورتی که خریدار و فروشنده قصد خرید و فروش داشته باشند، معامله صحیح است.
- چیزی را که با وزن خرید و فروش میکنند با پیمانه هم می‌شود معامله کرد، به این صورت که اگر مثلاً میخواهد ده من گندم بفروشد با پیمانهای که یک من گندم گنجایش دارد، ده پیمانه بدهد.
- اگر بچه نابالغ چیزی را با اجازه پدر یا جد پدری خود بخرد یا بفروشد، در صورتی که بتواند معامله کند، بنابر اظهر صحیح است؛ ولی اگر نمیتواند انشای معامله نماید و یا قبلاً نمیتوانسته، ولی حالا شک داریم که میتواند انشای معامله کند یا نه، اگرچه با اجازه ولیّ باشد، معاملهاش صحیح نیست. * خرید و فروش و معامله طفل غیر ممیز، دیوانه، مست، غافل، بیهوش و کسی که از روی شوخی و بدون قصد جدی معامله میکند، باطل است.
- چیزهای روان مضاف که گاهی به اتصال و استهلاک در آب زیاد مطلق، قابل تطهیر است، اگر ممکن باشد به طریقی به حالت اول خود برگردد و از آن استفاده شود، خرید و فروش آن در حال نجاست جایز است، و این در صورتی است که مقصود از معامله، منافع بعد از پاک شدن باشد، و اگر مقصود منافعی است که مشروط به پاک بودن آن نیست، در صورتی که مالیّت داشته باشد بدون قابلیت تطهیر هم خرید و فروش آن بنابر اظهر جایز است.
- شریکی که با سرمایه شرکت معامله میکند، اگر برخلاف قراردادی که با او کردهاند، خرید و فروش کند و خسارتی برای شرکت پیش آید، ضامن است، و همچنین اگر با او قراردادی نکرده باشند و برخلاف معمول معامله کند، نیز ضامن است، ولی معاملاتی که بعد از خسارت بر طبق قرارداد یا طبق معمول انجام دهد صحیح میباشد.
- خرید و فروش آلات لهو، مثل تار و حتی سازهای کوچک و همچنین آلات قمار از قبیل نرد و شطرنج حرام است، مگر اینکه منفعت مشروع و حلالی از آن برده شود، و معامله برای آن منفعتِ حلال واقع شود، که بنابر اظهر در این صورت معامله صحیح است، و اگر معامله برای مواد تشکیل دهنده آن‌ها صورت گیرد، باید یا شکسته شود و یا مطمئن باشد که خریدار خود میشکند.
- اگر چیزی را که می فروشند یکی از شرط های معامله در آن نباشد، مثلاً چیزی را که باید با وزن خرید و فروش کنند بدون وزن معامله نمایند، معامله باطل است، و چنانچه فروشنده و خریدار با قطع نظر از معامله راضی باشند که در مال یکدیگرتصرف کنند اشکال ندارد، و گرنه چیزی را که از یکدیگر گرفته اند، مثل مال غصبی است و هر کدام باید آن را به صاحبش برگرداند، و در صورتی که هر یک از مشتری یا فروشنده بدانند که معامله باطل است و مال او در دست دیگری از بین برود، بنابراظهر نمی تواند عوض آن را بگیرد.
- خرید و فروش روغن، دارو و عطرهایی که از کشورهای غیر اسلامی میآورند، اگر نجس بودن آن‌ها معلوم نباشد اشکال ندارد؛ ولی دارو یا روغنی که از حیوان، بعد از جان دادن آن میگیرند، چنانچه در شهر کفار از دست کافر بگیرند، و از حیوانی باشد که خون جهنده دارد، نجس است و معامله آن باطل میباشد، بلکه اگر در شهر مسلمانان هم از دست کافر بگیرند، معامله آن باطل است، مگر آنکه بدانند که آن کافر از مسلمان خریده است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] خرید و فروش مُسکرات حرام و معاملة آن باطل است .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خرید و فروش مسکرات حرام، و معامله آن‌ها باطل است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خرید و فروش مسکرات حرام و معامله آن‌ها باطل است.
- [امام خمینی] خرید و فروش مسکرات حرام و معامله آن‌ها باطل است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] خرید و فروش مسکرات حرام و معامله آن‌ها باطل است.
- [آیت الله وحید خراسانی] عمده معاملاتی که مکروه است از این قرار است اول ملک فروشی مانند زمین و خانه و باغ و اب مگر این که ملک دیگری با ان پول بخرد دوم قصابی سوم کفن فروشی چهارم معامله با مردمان پست پنجم معامله و عرضه متاع برای ان بین اذان صبح و اول افتاب ششم ان که کار خود را خرید و فروش گندم و جو و مانند اینها قرار دهد هفتم ان که برای خرید جنسی که دیگری می خواهد بخرد داخل معامله او شود
- [آیت الله علوی گرگانی] خرید و فروش مجسّمه مکروه است به کراهت شدید، ولی خرید و فروش صابونی که روی آن مجسمه دارد، اگر مقصود معامله صابون باشد کراهتی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] خرید و فروش مست کنندهها و مواد مخدر، حرام و معامله آن‌ها باطل است.
- [آیت الله نوری همدانی] عمدة معاملات مکروه از این قرار است : اوّل ملک فروشی . دوّم قصّابی . سوّم کفن فروشی . چهارم معاملة بامردمان پست . پنجم معامله بین اذان صبح و اوّل آفتاب . ششم آنکه کار خود را خرید و فروش گندم و جو و مانند اینها قرار دهد . هفتم آنکه برای خریدن جنس که دیگری می خواهد بخرد داخل معاملة او شود . معاملات باطل
- [آیت الله اردبیلی] برخی معاملات مکروه از این قرار است: قصّابی، کفن فروشی، معامله با مردمان پست، معامله بین اذان صبح تا اوّل آفتاب، کار خود را خرید و فروش گندم و جو و مانند اینها قرار دادن، برای خریدن جنسی که دیگری میخواهد آن را بخرد، داخل معامله او شدن.