مجهول المالک
مالی كه مالك آن معلوم نيست.
آیا جایز است از امکانات دولتی مثل تلفن، آب و برق و امثال آن استفاده کرد و وجه آن را بعنوان مجهول المالک به فقیر داد؟
جایز نیست و اگر کسی برخلاف مقررات استفاده کند ضامن است و صدقه دادن مبرء ذمه او نمی شود.
جایز نیست و اگر کسی برخلاف مقررات استفاده کند ضامن است و صدقه دادن مبرء ذمه او نمی شود.
عنوان سوال:
آیا جایز است از امکانات دولتی مثل تلفن، آب و برق و امثال آن استفاده کرد و وجه آن را بعنوان مجهول المالک به فقیر داد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر مجهول المالک در معرض تلف باشد، آیا برداشتن آن جایز است؟
- آیا جایز است لقطه و مجهول المالک را در امور خیریه و تعمیر مسجد مصرف کرد؟
- شخصی مجهول المالک را با اذن و اجازه مجتهد جامع الشرایط به فقیر صدقه داده و بعد صاحب آن پیدا شده و صدقه را قبول نمی کند، آیا صدقه دهنده ضامن است یا مجتهد؟
- در مورد امتیاز آب و برق و تلفن و گاز و غیر ذلک حکم چگونه است، منقول است یا غیر منقول؟
- شخصی با اتومبیل خود شخصی را زیر گرفته و کشته و فرار کرده است. اکنون پس از سالها به فکر جبران افتاده ولی زن یا مرد بودن مقتول برای او معلوم نیست و با توجه به اینکه اولیاء دم نیز نامعلومند و این شخص می خواهد دیه او را بعنوان مجهول المالک به فقرا صدقه دهد بیان بفرمایید چه مقدار دیه بپردازد؟
- صندوقهای قرض الحسنه با توجه به مخارج خود، مثل حقوق کارمندان، اجاره ساختمان، هزینه آب و برق و تلفن و لوازم التحریر، دفترچه اقساط، مبلغی به عنوان کارمزد که به صور مختلف محاسبه می شود از وام گیرندگان دریافت می کنند، حکم آن را بیان فرمایید.
- با توجه به اینکه طبق مقررات نظام اسلامی اماکن عمومی مانند مسجد هم باید وجوه مربوط به آب و برق را بپردازند و مسأله آب چون در اختیار بخش خصوصی می باشد و نظر به اینکه مساجد بطور معمول بویژه آنها که موقوفات ندارند در پرداخت بهای آب مشکل دارند; بفرمایید: اولاً: آیا خلاف مقررات دولت اسلامی عمل کردن جایز است؟ ثانیاً: در فرضی که مساجد موقوفه نداشته باشند و یا به اندازه کافی نباشد، حکم کسانی که از آب مسجد استفاده می کنند چیست؟ و آیا باید به اندازه مصرف به مسجد کمک کنند؟ ثالثاً: چنانچه بعضی از افراد وجوه آب و مانند آن را بپردازند از دیگران ساقط می شود؟
- ملکی را مالک در اثر پریشانی و ضرورت نزد شخصی به رهن ربوی گذاشته و قیمت ملک چندین برابر وجه الرهانه است و راهن برای حفظ آبروی خود آنچه مرتهن بعنوان ربا از او مطالبه کرده لاعلاج پرداخته و چندین برابر عایدات ملک بوده و عین مرهونه هم مطلقاً به تصرف مرتهن درنیامده است. سرانجام چون راهن قدرت پرداخت وجه الرهانه را پیدا نکرده. مرتهن بدون اجازه راهن و بدون پرداخت قیمت واقعی، ملک را مطابق مقررات اداری به همان مبلغ وجه الرهانه که در حدود عشر قیمت واقعی ملک بوده تملک نموده است، چنانچه دیگران بخواهند این ملک را از مرتهن خریداری کنند آیا شرعاً بدون رضایت راهن حلال و جایز است یا نه؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] در زمین مجهول المالکی یک منزل مسکونی بنا کرده ایم. آیا فروش زمین همراه با ساختمان موجود در آن با رضایت مشتری و علم او به اینکه مجهول المالک بوده و فروشنده، فقط مالک ساختمان آن است، جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا نیروهای بسیج میتوانند در مساجدی که زمین یا ساختمان و امکانات آنها وقفی است، مستقر شوند و از امکانات چنین مساجدی (مانند آب و برق ...)، برای بسیج استفاده کنند؟
- [آیت الله خوئی] نانی که نانواهای فعلی میفروشند نوعاً از گندم تثبیت دولتی است اجرای حکم مجهول المالک برای هر فردی در هر روز مشکل است متمنی است تکلیف آن را معلوم بفرمائید، و اگر اجازه عمومی در آن و امثال آن یا محول به اجازه مجاز در امور حسبیه فرمودهاید متمنی است موارد مبتلا به اگر ممکن است تذکر داده شود که باز در مورد دیگر احتیاج به استفتاء دیگری نباشیم.
- [آیت الله بهجت] در خرید و فروش خانه مسکونی، آیا حق انشعاب آب و برق و گاز و تلفن هم داخل در خانه ی مورد معامله می باشد؟
- [آیت الله بهجت] در مورد امتیاز آب و برق و تلفن و گاز و غیر آن ها، حکم چگونه است، منقول است یا غیر منقول؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] لطفاً نظر مبارک را در موارد زیر بیان فرمایید: الف) ادامه تحصیل مسؤولین دولتی با استفاده از وقت و وسیله ایاب و ذهاب دولتی از شهرستانی به شهرستان دیگر؟ ب) پذیرایی از میهمانان دولتی یا غیر دولتی که از طرف مسؤول به قصد تفریح دعوت شده اند؟ ج) استفاده نمودن از وسیله نقلیّه دولت به هنگام مرخّصی جهت مسافرت؟ د) پرداخت هزینه آب و برق و تلفن منزل شخصی و استفاده از وسایل خانگی موجود در اداره جهت منزل و هزینه تعمیر پس از استفاده آن؟ ه) استفاده مسؤول از کارمندان بیکار به اسم کار اداره در امور شخصی خویش؟
- [آیت الله نوری همدانی] نشستن در مسجد بعد از اتمام نماز و صحبت کردن در مورد مسائل شخصی که مسلماً استفاده از امکانات مسجد مانند آب، برق، گاز و... را نیز در پی دارد، حکمش چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا میتوان از سهمین، مظالم، زکات، زکات فطره، صدقات، نذورات، موقوفات عامّه و اموال مجهول المالک و هر آنچه که تصرّف در آن منوط به اجازه حاکم شرع است، برای کارهای فرهنگی در جهت افزایش دانش دینی، سیاسی، فرهنگی و حقوق فردی و اجتماعی مردم با تشخیص صاحب وجه و یا وکیل او استفاده کرد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا حقوق مانند حق امتیاز تلفن، حق انشعاب آب و برق، حق سرقفلی، حق تألیف و حق تحجیر را میتوان ثمن یا مثمن معامله قرار داد؟ آیا در این صورت، این حقوق به ملکیت طرف مقابل در میآید؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا استفاده از امکانات دولتی یا خصوصی در منطقه حادثه دیده بدون اجازه (چون امکان کسب اجازه نیست) جهت امدادرسانی حادثه دیدگان جایز است؟ در صورت ضمان آیا اجرةالمثل به عهده امدادگر است یا دولت؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آنچه اشخاص از بانکها به عنوان وام یا غیر آن میگیرند، در صورتی که معامله به وجه شرعی انجام بگیرد، حلال است و مانعی ندارد، اگرچه بدانند که در بانکها پولهای حرامی وجود دارد و احتمال بدهند پولی که گرفتهاند از حرام باشد، ولی اگر بدانند پولی که گرفتهاند یا مقداری از آن حرام است، تصرّف در آن جایز نیست و اگر نتوانند مالک آن را پیدا کنند، باید با اذن مجتهد جامعالشرایط معامله مجهول المالک با آن بکنند و در این مسأله فرقی میان بانکهای خارجی و داخلی و دولتی و غیر دولتی نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر انسان بداند در بانک پول حلال و حرام هر دو وجود دارد ولی نداند پولی را که از بانک می گیرد از پولهای حرام است یا نه، گرفتن آن اشکالی ندارد، ولی اگر مطمئن باشد از پول حرام است تصرف در آن جایز نیست و حکم مجهول المالک را دارد که باید بنابر احتیاط واجب به اجازه حاکم شرع از طرف صاحب اصلی اش در راه خدا صدقه دهد و در این مسأله فرقی میان بانکهای داخلی و خارجی دولتی و غیر دولتی نیست.
- [آیت الله مظاهری] مالی را که انسان پیدا می‌کند، در تمام صوری که گفته شد میتواند برای خود بردارد، بهتر است از طرف صاحبش به فقیر صدقه دهد مخصوصاً اگر پیدا کننده غنی باشد و اگر بعد از صدقه دادن یا تلف شدن صاحبش پیدا شود باید رضایت او را به دست آورد، و همچنین است مجهول المالک که اگر بعد از اینکه با اذن حاکم شرع به مصرف رساند صاحبش پیدا شود باید او را راضی نماید.
- [امام خمینی] جایز نیست برای علما و ائمه جماعت تصدّی مدارس دینیه از طرف دولت جائر و اداره اوقاف چنان دولتی چه حقوق خود و طلاب علوم دینیه را از دولت جائر یا از مردم یا از موقوفات بگیرند اگر چه موقوفه خود مدرسه باشد زیرا دخالت دولت جائر در این امور و امثال آن مقدمه است برای هدم اساس اسلام به دستور مستعمرین که در جمیع دول اسلامی اشباه آن اجرا شد یا در شرف اجراست.
- [آیت الله وحید خراسانی] بانکها بر دو نوعند اسلامی و غیر اسلامی بانکهای اسلامی بر سه قسمند بانکهای شخصی بانکهای دولتی بانکهایی که به شرکت دولت و مردم تاسیس می شود و اظهر این است که معاملات مشروعه با بانکهای دولتی و بانکهایی که به شرکت دولت و مردم تاسیس می شود جایز است ولی احتیاط واجب ان است که یک پنجم فواید حاصله ان را به نیت ما فی الذمه به سادات فقیر بدهد و بقیه از منافع حاصل ان سال می باشد که اگر صرف در موونه ان سال نشود خمس ان را باید بپردازد
- [آیت الله مکارم شیرازی] ظرفها و مشکهایی که از پوست مردار، یا حیوان نجس العین مثل سگ و خوک درست شده، استعمال آنها برای خوردن یا آشامیدن یا آب وضو و غسل و مانند آن جایز نیست، اما برای کارهایی که طهارت در آن شرط نیست (مانند آبیاری زراعت و آب دادن به حیوانات) مانعی ندارد، هرچند احتیاط مستحب آن است که به هیچ وجه از آنها استفاده نشود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کفش او را اشتباها ببرند و کفش دیگری به جای آن بگذارند، چنانچه بداند کفشی که مانده مالِ کسی است که کفش او را برده و قیمت آن از کفش خودش بیشتر نباشد، در صورتی که از پیدا شدن صاحب آن مأیوس شود و یا برای او مشقّت داشته باشد، میتواند آن را به جای کفش خودش بردارد، ولی اگر قیمت آن از کفش خودش بیشتر باشد، باید هر وقت صاحب آن پیدا شد زیادی قیمت را به او بدهد و چنانچه از پیدا شدن او ناامید شود، باید با اجازه حاکم شرع زیادی قیمت را از طرف صاحب آن صدقه بدهد و اگر احتمال بدهد کفشی که مانده مالِ کسی نیست که کفش او را برده، باید با آن معامله مجهول المالک نماید، یعنی از صاحب آن جستجو و تحقیق کند و چنانچه از پیدا کردن او مأیوس شود، از طرف او به فقیر صدقه بدهد.
- [امام خمینی] اگر کفش او را ببرند و کفش دیگری به جای آن بگذارند چنانچه بداند کفشی که مانده مالِ کسی است که کفش او را برده در صورتی که از پیدا شدن صاحبش مأیوس و یا برایش مشقت داشته باشد میتواند به جای کفش خودش بردارد، ولی اگر قیمت آن از کفش خودش بیشتر باشد باید هر وقت صاحب آن پیدا شد زیادی قیمت را به او بدهد و چنانچه از پیدا شدن او ناامید شود باید با اجازه حاکم شرع زیادی قیمت را از طرف صاحبش صدقه بدهد. و اگر احتمال دهد کفشی که مانده مالِ کسی نیست که کفش او را برده باید با آن معامله مجهول المالک نماید، یعنی از صاحبش تفحّص کند و چنانچه از پیدا کردن او مأیوس شود از طرف او به فقیر صدقه بدهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر مالی که در دست انسان است مجهول المالک باشد یعنی صاحب آن معلوم نباشد و گمشده بر آن مال صدق نکند ، در صورتی که اطمینان داشته باشد که مالک آن راضی به تصرف او در آن می‌باشد ، جایزاست به هر طوری که میداند او راضی است در آن تصرف کند ، و گرنه لازم است از صاحب آن تا زمانی که احتمال یافتنش را میدهد ، جستجو نماید ، و پس از یأس از پیدا شدن صاحبش باید آن مال را به فقیر صدقه بدهد ، و احتیاط واجب آن است که با اجازه حاکم شرع باشد ، و همچنین میتواند با اجازه او قیمتش را صدقه بدهد ، و اگر بعداً صاحبش پیدا شود ، چنانچه راضی به صدقه دادن نشود ، بنابر احتیاط واجب باید عوض آن را به او بدهد .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کفش او را ببرند وکفش دیگری به جای آن بگذارند، چنانچه بداند کفشی که مانده مال کسی است که کفش او را برده وبداند عمداً این کار را کرده جائز است که آن کفش را که گذاشته است به عنوان تقاص به جای کفش خود بردارد و اگر قیمت آنچه را که گذاشته بیش از آنچه را که برداشته است باشد باید زیادی را از طرف صاحبش صدقه بدهد و در صورتی که علم بعمدی بودن اینکار ندارد، مجهول المالک خواهد بود لذا باید جستجو کند وصاحبش را پیدا نماید و اگر هرآینه از پیدا شدن صاحبش مأیوس شود، احتیاط واجب آن است که آن را از طرف صاحبش با اجازه از حاکم شرع صدقه بدهد بلکه احوط مستحبّ آن است که او را به عنوان وفای آنچه را که در ذمّه صاحبش نسبت به بردن کفش او است بردارد و بعد او را از طرف صاحبش با اجازه حاکم شرع صدقه بدهد.