جاری
آب جاری به آب روانِ جوشیده از زمین، مانند آب چشمه و قنات گفته می‌شود که یکی از پاک‌کننده‌های نجاسات است. از احکام این آب در باب طهارت و زکات سخن گفته شده است.
اگر فردی به دیگری نسبت ولدالزّنا بدهد، در چه صورت حدّ قذف جاری است؟
اگر پدر و مادرش هر دو مطالبه ی حدّ کنند، قاذف حدّ می خورد، به جهت انحصار حق در یکی از دو مطالبه کننده و اگر یکی مطالبه کند، حدّ نمی خورد؛ مگر این که خود قاذف اقرار کند منظورش زنای از ناحیه ی او بوده است.
اگر پدر و مادرش هر دو مطالبه ی حدّ کنند، قاذف حدّ می خورد، به جهت انحصار حق در یکی از دو مطالبه کننده و اگر یکی مطالبه کند، حدّ نمی خورد؛ مگر این که خود قاذف اقرار کند منظورش زنای از ناحیه ی او بوده است.
پاسخ:
اگر پدر و مادرش هر دو مطالبه ی حدّ کنند، قاذف حدّ می خورد، به جهت انحصار حق در یکی از دو مطالبه کننده و اگر یکی مطالبه کند، حدّ نمی خورد؛ مگر این که خود قاذف اقرار کند منظورش زنای از ناحیه ی او بوده است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا نسبت کتبی زنا، حکم قذف دارد؟
- اگر چهار شاهد زنا برای ادای شهادت حاضر شوند، ولی پس از شهادتِ سه نفر، فرد چهارم شهادت ندهد، آیا بر آن سه نفر حدّ قذف جاری می شود؟
- درباره فردی که محکوم به حدّ قتل و حدّ کمتر از قتل شده است، بفرمایید:
- سارقی چند سرقت کرده و بر دو سرقت، بینّه اقامه شده و یک حدّ بر وی جاری شده است. پس از آن سرقت سوّمی ثابت می شود که پیش از حدّ آن سرقت بوده است. آیا حدّ دوّم بر وی جاری می شود؟ اگر سرقت چهارم ثابت شود، آیا حدّ سوّم جاری می شود؟
- اطرافیان و نزدیکان فردی که در بستر مرگ افتاده است، نسبت به او چه وظایفی بر عهده دارند؟
- فردی فقط بخشی از حمد را پس از بلوغ یاد گرفته است و نسبت به یادگیری بقیه آن مشکل دارد، تکلیف او نسبت به نمازهایی که تا وقت یادگیری کامل می خواند چیست؟
- فردی در حال جنابت بوده است و آب هم موجود بوده ولی تیمم کرده است، آیا می تواند نماز میّت بخواند و استحباب آن در این صورت جاری است؟
- اگر مردی به همسر خود نسبت رابطه ی نامشروع با شخص خاصی بدهد، حکم شرعی چیست؟
- فردی در هواپیما کار می کند و پیاپی به مسافرت می رود و در جایی که فرود می آید، از آن جا تا حدّ مسافت شرعی برای استراحت به هتل می رود، آیا نمازش در آن جا تمام است؟
- فردی چهارده روز از ماه را در وطن می ماند و در بقیه ماه به مکان دیگری می رود که در آن مکان، مسافرت های پیاپی در حدّ مسافت دارد، آیا احکام کثیر السّفر شامل حال وی می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] 1. آیا حد قذف با توبه ساقط می‌شود؟ 2. آیا اختیار امام در عفو کسی که به یکی از جرایم مستوجب حد اقرار کرده و بعد توبه نموده در همه حدود از جمله حد قذف جاری است یا مختص برخی از حدود است؟ به عبارت دیگر در چه (حدودی) امام حق عفو ندارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] حدّ قذف را بیان نمائید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنان چه دختری پس از وضع حمل مدّعی باشد که فلان شخص با وی زنا نموده، امّا متّهم منکر باشد، بفرمایید: 1 اگر پزشکی قانونی در نتیجه آزمایشهای دقیق علمی، طفل را به نامبرده منتسب کند، آیا شرعاً این نظر حجیّت دارد؟ 2 در صورت حجیّت، آیا می توان حدّ زنا را بر متّهم جاری نمود؟ 3 در فرض عدم اثبات اتّهام انتسابی و تقاضای حدّ قذف از سوی مقذوف، آیا حدّ قذف بر مدّعی زنا جاری می گردد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا قذف فقط با زبان تحقّق پیدا میکند و یا این که اگر شخصی به صورت کتابت شخص محترمی را قذف کند، حکم قذف جاری میگردد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] چنانچه دختری پس از وضع حمل مدّعی باشد که فلان شخص با وی زنا نموده است ولی متّهم، منکر اتّهام انتسابی باشد بفرمائید : الف - اگر پزشک قانونی در نتیجه آزمایشهای دقیق علمی طفل را به نامبرده منتسب کند آیا شرعااین نظر حجیّت دارد؟ ب - در صورت حجیّت آیا میتوان حدّ زنا را بر متّهم جاری نمود؟ ج - در فرض عدم اثبات اتّهام انتسابی و تقاضای حدّ قذف از سوی مقذوف آیا حدّ قذف بر مدّعی زنا جاری میگردد؟ د - در صورت عدم تحقّق شرائط قذف آیا میتوان مدّعی را تعزیر کرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا رمی به قذف با لفظ است؟ یا اگر کسی را به نوشته یا اشاره قذف کند. حدّ دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به این که در برخی از روایات آمده که: (شدّت تازیانه در حدّ شرب خمر، شدیدتر از حدّ قذف است.) و در برخی دیگر از روایات آمده که (تازیانه های حدّ قذف معمولی زده می شود.) لطفاً بفرمایید که شدّت تازیانه ها در حدّ شرب خمر چگونه باید باشد؟ آیا همانند حدّ زنا باید اشدّ ضرب باشد، یا از نظر شدّت بین حدّ زنا و حدّ قذف می باشد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی نسبت زنا به شوهرش داده است، آیا حد بر او جاری می شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا در مورد کسی که عادت به دشنام دادن کرده که دشنام او رمی به قذف معنا میدهد، حکم قذف جاری میگردد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا نسبت مساحقه دادن به زنی مؤمنه قذف است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر به چیز نجسی که عین نجاست در آن نیست، یک مرتبه باران ببارد، جایی که باران به آن برسد پاک می‌شود، و در فرش و لباس و مانند اینها فشار لازم نیست. ولی باریدن دو سه قطره فایده ندارد، بلکه باید بنابر احوط طوری باشد که بگویند باران میآید، و به حدّ جریان برسد؛ و اگر زمین طوری است که آب به آن جریان پیدا نمیکند، کافی است به حدی ببارد که اگر زمین سخت بود بر آن جاری میشد.
- اگر بدن یا لباس مسلمان یا چیز دیگری که مانند ظرف و فرش در اختیار او است، نجس شود و آن مسلمان با آن چیزی که در اختیار اوست غایب گردد و انسان احتمال بدهد که آن چیز را آب کشیده یا به واسطه ای ( مثلاً آن چیز در آب جاری افتاده ) پاک شده است، اجتناب از آن لازم نیست.
- اگر روزهدار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها به خدا و پیغمبر و جانشینان آن حضرت علیهمالسلام عمداً نسبت دروغ بدهد، روزه او باطل است. و خالی از وجه نیست که دروغ بستن به پیغمبران و جانشینان آنها و حضرت زهرا علیهمالسلام، ملحق به دروغ بستن به خدا باشد و روزه را باطل کند، ولی اگر شک داشته باشد که سخنی کذب است یا نه، و به یکی از آنان نسبت دهد، بنابر اقوی روزهاش باطل نمیشود. رساندن غُبار به حلق
- اگر کسی حیوانی از چهارپایان را بخرد و در شکم او مالی از قبیل طلا و نقره باشد، چنانچه احتمال بدهد مال فروشنده و یا فروشنده قبل از او است، باید به او خبر دهد، و تمام مراتبی که در مسئله گذشته در مورد خبر دادن گفته شد، اینجا هم جاری می‌شود، ولی اگر در شکم ماهی دریا و یا آهوی صحرا و مانند اینها که مالک مشخصی ندارد، مالی از قبیل طلا و نقره پیدا کرد، اطلاع دادن به کسی لازم نیست و مانند وقتی است که فروشندگان حیوان همه نفی مالکیت کنند. بنابراین احوط آن است که بعد از پرداخت خمس، بقیه آن را صدقه بدهد، اگرچه اظهر آن است که اصلاً گنج نیست و از قبیل مال پیدا شده است.
- اگر شناختن اعلم مشکل باشد و انسان گمان به اعلم بودن کسی دارد، در صورتی که گمانش به حدّ اطمینان برسد باید از او تقلید کند. بلکه اگر اطمینان برای او حاصل نشد بعید نیست ترجیحِ کسی که فقط به اعلم بودن او گمان دارد یا احتمال می دهد، ولی بهتر این است که در این صورت به قول کسی عمل کند که موافق احتیاط باشد ؛ امّا اگر احتمال ضعیفی هم بدهد که کسی اعلم است و بداند دیگری از او اعلم نیست، باید از او تقلید نماید. و اگر چند نفر در نظر او اعلم از دیگران و با یکدیگر مساوی باشند باید از یکی از آنان تقلید کند.
- اگر میت قرض داشته باشد، چنانچه قرضش به اندازه مال او یا زیادتر باشد، باید چهار چیزی را هم که مال پسر بزرگتر است و در مسئله 2256 گفته شد، برای ادای قرض او بدهند، و اگر قرضش کمتر از مال او باشد، بنابر اظهر باید از آن چهار چیز هم که به پسر بزرگتر میرسد به نسبت، برای ادای قرض او بدهند؛ مثلاً اگر همه دارایی او شصت تومان است و به مقدار بیست تومان آن از چیزهایی است که مال پسر بزرگتر است و سی تومان هم قرض دارد پسر بزرگ باید به مقدار ده تومان از آن چهار چیز را بابت قرض میت بدهد.
- اگر دو نفر با هم در یک زمان به یکدیگر سلام کنند، بر هر یک واجب است جواب سلام دیگری را بدهد، ولی احتمال دارد که بر هیچ کدام رد سلام واجب نباشد؛ و اگر کسی به یکی از دو نفر بدون تعیین سلام کرد، جواب سلام بر هیچ کدام واجب نیست و در حال نماز جایز نیست. هفتم: از مبطلات نماز، عمداً قهقهه کردن (یعنی خندیدن شدید) است، ولی اگر سهواً یا از روی فراموشی قهقهه کرد، نمازش صحیح است؛ و اگر کسی با صدا بخندد، ولی به حدّ قهقهه نرسد، در صورتی که مقدمه خندیدن به اختیار و توجه او بوده است، بنابر اظهر نمازش باطل است، وگرنه باطل بودن نماز مطابق احتیاط است که نماز را تمام کرده و بعد از روی احتیاط دو مرتبه اعاده نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] مرد حق ندارد به مجرّد احتمال یا گمان و یا شایعههای بیاساس، به زن خود نسبت زنا بدهد و یا فرزندی را که از زن او متولّد شده و ممکن است از او باشد، از خود نفی کند و اگر شوهر به زن نسبت زنا داد، حدّ قذف بر او جاری می‌شود، مگر این که چهار شاهد عادل نزد حاکم شرع بر آن اقامه کند و یا نزد حاکم شرع (لِعان) کند که در این صورت بر زن حدّ زنا جاری می‌شود، ولی اگر در مقابلِ لعان مرد، زن نیز نزد حاکم شرع لعان کند، حدّ از او نیز برطرف می‌شود.
- [آیت الله خوئی] اگر کسی به مرد یا زن مسلمانی که بالغ و عاقل و آزاد است نسبت زنا یا لواط بدهد، یا ولدالزنا بگوید، باید هشتاد تازیانه از روی لباس به او بزنند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بالغ عاقل به مرد یا زن مسلمان بالغ عاقل عفیفی، نسبت زنا یا لواط یا سحق بدهد و شرعاً نتواند آن را ثابت کند، باید هشتاد تازیانه از روی لباس به او بزنند، تازیانه به طور متوسط زده می‌شود و به جز عبا سایر لباسهای وی را نباید کند. چند مورد از این حدّ استثنا شده است: اوّل: اگر دو نفر هم دیگر را به زنا یا لواط یا سحق نسبت دهند حدّ جاری نمیشود، بلکه آن دو به حکم حاکم شرع تعزیر میگردند. دوم: اگر پدری به فرزند خود چنین نسبتی بدهد حدّ جاری نمیشود، بلکه تعزیر میگردد. سوم: اگر شوهر به زن خود چنین نسبتی بدهد، حکم خاصّی دارد که در کتب فقهی در فصل (لعان) آمده است. اگر کسی به دیگری ولد الزنا بگوید، چنانچه با این جمله نسبت زنا به پدر و مادر وی بدهد، حدّ فوق درباره او ثابت است، ولی اگر تنها از باب فحّاشی باشد و نسبت زنا به طور جدّی مطرح نباشد، کار گناهی انجام داده است ولی حدّ فوق دربارهاش نیست. گفتنیست که این حدّ، حقّ کسیست که به او چنین توهینی شده است و اگر او ببخشد حدّ جاری نمی‌گردد.
- [آیت الله سیستانی] گچ و آهک بنابر احتیاط لازم حکم معدن بر آنها جاری است ، پس اگر به حد نصاب برسند ، باید خمس آنها را بدون اخراج مؤنه سال بدهد .
- [آیت الله مظاهری] شهادت پنج دسته پذیرفته نمیشود گرچه دارای شرایط بیّنه باشند: 1 - شهادت شریک برای شریک در مالی که شریک هستند. 2 - شهادت وصی در چیزهایی که در اختیار اوست. 3 - شهادت خویشان مانند پدر و فرزند. 4 - شهادت دشمن علیه دشمن خود. 5 - شهادت مدّعی برای ادعای خود نظیر قذف (شهادت کسی که به دیگری نسبت زنا بدهد در مورد زنا).
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی مثلاً قفل را شکست و داخل شد ولی پیش از اینکه چیزی را ببرد بازداشت شد حدّ جاری نمیشود ولی او را تعزیر میکنند.
- [آیت الله مظاهری] بهتر است کسی که مرض خوره یا پیسی دارد و یا حدّ شرعی بر او جاری شده است و صحرانشین برای خانهنشین امام جماعت نشود.
- [آیت الله وحید خراسانی] نماز جماعت خواندن با امامی که مرض خوره یا پیسی دارد مکروه است و به کسی که حد شرعی بر او جاری شده اقتدا جایز نیست
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بعد از تمام شدن مدت اجاره معلوم شود که اجاره باطل بوده مستاجر باید اجره المثل را بدهد ولی اگر اجره المثل بیشتر از اجرتی باشد که در اجاره معین شده در صورتی که اجاره دهنده صاحب مال یا وکیل او بوده بنابر احتیاط واجب نسبت به زاید بر اجرت معین شده مصالحه شود و نیز اگر بعد از گذشتن مقداری از مدت اجاره معلوم شود که اجاره باطل بوده نسبت به اجرت مدت گذشته همین حکم جاری است
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر چند نفر باهم شریک باشند هر کدام سهمش به حد نصاب برسد باید زکات را بدهد.