مرض
مقابل سلامت و تندرستی را بیماری گویند. از آن در بابهای طهارت، صلات، زکات، صوم، اعتکاف، حج، جهاد، حجر، ضمان، وصیّت، نکاح، طلاق، اطعمه و اشربه، ارث، حدود، قصاص و دیات سخن رفته است.
آیا هبه نمودن در مرض موت صحیح است یا خیر؟
اقوی صحت است هرچند زائد بر ثلث باشد.
اقوی صحت است هرچند زائد بر ثلث باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- یک نفر به همسر خودش خانه اش را هبه نموده و به قبض او رسانده است، آیا می‌تواند واهب از هبه خویش برگردد؟
- آیا امام جماعت می‌تواند نماز استیجاری را به جماعت بخواند؟ و اقتدا نمودن به امام جماعتی که نماز استیجاری می‌خواند صحیح است؟
- آیا می‌توان به حمل (در شکم مادر) چیزی را هبه نمود؟ اگر هبه مزبور امکان‌پذیر است چه کسی باید آن را (قبول) کند؟ آیا پدر یا جدّ پدری قبل از تولّد، بر حمل ولایت دارد؟
- اگر شخصی وصیت کند که بعد از مرگش جنازه او را جهت تعلیم به دانشکده پزشکی هبه نمایند آیا وصیت او صحیح است ؟ در صورت صحیح بودن وصیت ، آیا دیه به خاطر کالبد شکافی در اینجا تعلق می گیرد یا خیر ؟
- آیا عمل به احتیاط رجحان دارد یاتقلید نمودن ؟
- مردی عیالش را در حال مرض طلاق داده و آن مرد بعد از چند ماه می‌میرد؟ اگر آن مرد در مرضی که در همان مرض عیالش را طلاق داده بمیرد، از او ارث می‌برد یا خیر؟
- آیا در اعتکاف نیاز به قصد نمودن عبادات دیگر (علاوه بر نیت اعتکاف) هم هست؟
- در بعضی مناطق برای اینکه به دختر بعد از فوت پدر سهمی نرسد، پدر در زمان حیات خویش تمام دارایی و املاک و باغات خود را بین پسرانش تقسیم کرده و هبه می‌نماید تا بعد از فوت خویش دیگر دخترانش سهمی نداشته باشند حال آیا این کار با این نیت و قصد صحیح است یا خیر؟
- تکلیف ورثه نیست به فروض زیر چیست؟ الف: شخصی ماه رمضان مریض بوده و مرض ادامه داشته تا اوّل ذی حجّه.
- کسی که به علت مرض تا رمضان سال آنیده نتواند روزه سال گذشته را قضا نماید تکلیفش چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر پدری در مرض مشرف به موت باشد آیا می تواند تمام اموالش را مثلاً به یکی از فرزندانش بدهد؟
- [آیت الله بهجت] آیا بخشش و هبه کسی که در مرض مرگ است، نافذ است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی که مرض مسری دارد، آیا می‌تواند در اجتماعات و اماکن حاضر شود یا خیر؟ و اگر حاضر شد و فردی مبتلا به مرض او شد، آیا ضمان میآید و در صورت موت آیا دیه بر او واجب میشود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] تصرّفاتی که در مرض منجر موت نسبت به اموال و املاک توسط میت انجام شده از اصل مال او حساب میشود یا از ثلث؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی مال خود را به فرزند صغیر خود هبه کرده است، آیا این هبه صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] پدرم قبل از فوت، اموال بسیاری را به یکی از فرزندان هبه نمود و در برگه ای نوشته که هبه را قبض دادم آیا هبه او صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] آیا هبه ی منافع صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر همسر تمام مهریه را در ایام بیماری به شوهر هبه نماید و سپس فوت کند آیا هبه او صحیح است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی زمین خود را برای اولادش هبه میکند و میگوید تا زنده است اختیار تصرّف آن را داشته باشد آیا این هبه صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی از کسی طلبی داشته و آن را به وی هبه کرده است، آیا این هبه صحیح است و بر فرض صحت، آیا بعداً می تواند رجوع کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر به واسطة مرض و مانند آن در رکوع آرام نگیرد ، نماز صحیح است ولی باید پیش از آنکه از حال رکوع خارج شود ، ذکر واجب یعنی سبحانَ ربیَ العظیمِ و بحمدهِ یا سه مرتبه سبحان اللهِ را بگوید .
- کسی که نمی تواند ازبیرون آمدن بول وغائط خودداری کند، بعد از آنکه مرض او خوب شد ، لازم نیست نمازهائی را که در وقت مرض مطابق وظیفه اش خوانده قضا نماید . ولی اگر در بین وقت نماز ، مرض او خوب شود ، باید نمازی را که در آن وقت خوانده ، دوباره بخواند . چیزهائی که باید برای آنها وضو گرفت
- اگر جلوگیری از معصیت توقّف داشته باشد بر حبس نمودن معصیت کار ، در محلّی یا مانع نمودن ازآنکه به محلّی وارد شود ، واجب است ، با مراعات مقدار لازم وتجاوز ننمودن از آن .
- بنابر احتیاط واجب کسی که مرض خورده یا پیسی دارد ، نباید امام جماعت شود . احکام جماعت
- اگر شوهر در حال مرض عیالش را طلاق دهد و پیش از گذشتن دوازده ماه هلالی بمیرد ، زن با سه شرط از او ارث می برد : اوّل : آنکه در این مدّت شوهر دیگر نکرده باشد . دوّم : به واسطه بی میلی به شوهر ، مالی به او نداده باشد که به طلاق دادن راضی شود . بلکه اگر چیزی هم به شوهر ندهد ولی به تقاضای زن باشد ، باز هم ارث بردنش اشکال دارد . سوّم : شوهر در مرضی که در آن مرض زن را طلاق داده ، به واسطة آن مرض یا به جهت دیگری بمیرد ، پس اگر از آن مرض خوب شود و به جهت دیگری از دنیا برود ، زن از او ارث نمی برد .
- اگر به واسطة مرضی روزة رمضان مرض او بر طرف شود ولی عذر دیگری پیدا کند که نتواند تا رمضان بعد قضای روزه را بگیرد باید روزه هائی را که نگرفته قضا نماید . و نیز اگر در ماه رمضان ، غیر مرض عذر دیگری داشته باشد و بعد از رمضان آن عذر بر طرف شود و تا رمضان سال بعد به واسطه مرض نتواند روزه بگیرد ، روزه هائی را که نگرفته باید قضا کند .
- اگر عمداً روزة خود را باطل کند . و بعد عذری مانند حیض یا نفاس یا مرض برای او پیدا شود . کفاره بر او واجب نیست .
- جلوگیری بچه و دیوانه از مس خط قرآن واجب نیست ، ولی اگر مس نمودن آنان بی احترامی به قرآن باشد ، باید از آنان جلوگیری کنند .
- اگر در سال اوّلی که مستطیع شده حج نکند و بعد به واسطه پیری یا مرض و ناتوانی نتواند حج نماید و ناامید باشد از اینکه بعداً خودش حج کند ، باید دیگری را از طرف خود بفرستد ، بلکه اگر در سال اوّلی که به قدر رفتن حج مال پیدا کرده ، به واسطه پیری یا مرض یا ناتوانی نتواند حج کند ، احتیاط مستحب آن است کسی را از طرف خود بفرستد که حج نماید .
- انسان می تواند در مرضی که به آن مرض از دنیا می رود ، هر قدر از مال خود را به مصرف خود و عیال و مهمان و کارهائی که اسراف شمرده نمی شود برساند و نیز اگر مال خود را به کسی ببخشد یا ارزانتر از قیمت بفروشد یا اجاره دهد ، اگر چه بیشتر از ثلث باشد ورثه هم اجازه ننمایند تصّرف او صحیح است و به اصطلاح مُنَجَّزات مریض از اصل مال محسوب می شود نه از ثلث آن
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] در هبه صیغه خاصّی لازم نیست و اگر هبه کننده مال خود را به قصد هبه به کسی بدهد و او هم به همین قصد بپذیرد، صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در وصیت تملیکیه قبول موصی له معتبر است، پس اگر شخصی وصیت کند که چیزی به کسی بدهند، در صورتی آن کس آن چیز را مالک می شود که وصیت را قبول کند، و لازم نیست قبول بعد از موت وصیت کننده باشد، بلکه اگر پیش از موت او هم باشد کفایت می کند، بلی اگر قبول پیش از موت وصیت کننده باشد، به مجرد قبول آن چیز را مالک نمی شود، بلکه بعد از موت وصیت کننده بدون حاجت به قبول دیگر مالک می شود، و اگر قبول بعد از موت باشد به مجرد قبول آن چیز را مالک می شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر هبه کننده یا کسی که مال به او هبه شده قبل از قبض بمیرد هبه باطل می شود
- [آیت الله اردبیلی] لازم نیست پس از هبه فورا جنس را تحویل دهد، بلکه هرگاه جنس را به طرف تحویل دهد ملک او میشود و اگر هبه کننده یا کسی که به او هبه شده پیش از تحویل بمیرد یا هبه کننده فاقد شرایط شود، هبه باطل میشود و مال به ورثه هبه کننده منتقل میگردد.
- [آیت الله اردبیلی] در هبه کننده چند شرط معتبر است: اوّل و دوم: بالغ و عاقل باشد. سوم: سفیه نباشد، یعنی از کسانی نباشد که مال خود رادر کارهای بیهوده مصرف میکنند اگرچه توسّط حاکم شرع هم از تصرّف در اموال خود منع نشده باشد. چهارم: توسّط حاکم شرع از تصرّف در اموال خود منع نشده باشد، مانند مُفَلَّس. پنجم: مالک یا صاحب اختیار چیزی باشد که میخواهد هبه کند، پس بخشش مال دیگری بدون اجازه او صحیح نیست. ششم: از روی قصد و اختیار ببخشد، پس اگر هبه کننده از روی اکراه یا اجبار هبه کند، صحیح نیست.
- [آیت الله مظاهری] کسی که هبه میدهد باید رشید و هبه او با اختیار باشد و نیز بتواند در مال خود تصرّف کند.
- [آیت الله مظاهری] صدقه دادن از کارهای مستحب است و در روایات ما راجع به آن زیاد سفارش شده است، و موجب زیادی مال و دفع بلا و شفای مرض است و فرق آن با هبه این است که در صدقه قصد قربت شرط است، و بعد از آنکه فقیر صدقه را گرفت، صدقه دهنده نمیتواند آن را پس بگیرد.
- [آیت الله خوئی] می‌توان قرارداد بیمه را با تمام اقسام آن از باب عقد هبة معوضه تصحیح کرد به این معنی که بیمهکننده مبلغی را به طور ماهیانه یا سالیانه یا یک جا به بیمهگر هبه میکند و در ضمن عقد هبه به بیمهگر شرط میکند که در صورت پیشآمد و رخداد هر نوع خسارتی که در بیمهنامه ذکر شده، باید بیمهگر آن را جبران کند و بر بیمهگر نیز واجب است به این شرط وفا کند و خسارت بیمهکننده را جبران کند، بنابراین عقد بیمه به تمام اقسام آن یک نوع هبه معوضه است، جایز و صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی چیزی را به کسی مجانی و بلاعوض بدهد آن را هبه گویند و در هبه لازم نیست صیغه بخوانند، بلکه همین قدر که هبه دهنده مال خود را به قصدهبه به دیگری بدهد و آن طرفهم بههمین قصدبگیرد، هبه صحیحاست.
- [آیت الله مظاهری] فرقی نیست در هبه میان اینکه عین باشد یا منفعت، موجود باشد یا نه، بنابراین اگر حاصل یک سال باغ را به کسی هبه کند یا طلبی را که از کسی دارد به خود او یا دیگری هبه کند مانعی ندارد، ولی اگر به خود او هبه کرد حقّ پس گرفتن ندارد.