اختیار
اختیار در چند معنا به کار رفته است:۱. مقابل جبر، ۲. در برابر اکراه، ۳. مقابل ضرورت و اضطرار، ۴. برگزیدن یکی یا بیشتر، از چند چیز. از اختیار به معنای چهارم در باب نکاح سخن رفته است.
آیا با محاسبات منجمان مخصوصاً در حال حاضر که امکانات دقیقی در اختیار دارند، اول ماه ثابت می شود؟
هرکس از گفته آنها یقین یا اطمینان پیدا کند، باید به آن عمل کند.
هرکس از گفته آنها یقین یا اطمینان پیدا کند، باید به آن عمل کند.
عنوان سوال:
آیا با محاسبات منجمان مخصوصاً در حال حاضر که امکانات دقیقی در اختیار دارند، اول ماه ثابت می شود؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر در ایران هلال رؤیت شد، آیا در افغانستان هم اول ماه ثابت می شود یا خیر؟
- چنانچه برای مرجع تقلید ثابت شود که رؤیت هلال شده و عید فطر است و همین که از او سؤال شود بفرماید: اول ماه برای من ثابت شده ولی حکم نکند، مقلّد او به محض سؤال و اطلاع آیا می تواند افطار کند؟
- چنانچه ادامه زندگی و دوام زوجیت برای زوجه موجب عسر و حرج است و زوجه به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند و برای حاکم شرع ثابت شود، زوج را اجبار به طلاق می کند و در صورت میسّر نشدن، به اذن حاکم شع طلاق داده می شود، سؤال این است که آیا موارد ذیل از مصادیق عسر و حرج محسوب می گردد؟ 1 ترک خانواده توسط زوج به مدت 6 ماه. 2 اعتیاد زیان آور به یکی از انواع مواد مخدر. 3 استنکاف از دادن نفقه و عدم امکان الزام او به تأدیه نفقه توسط دادگاه. 4 عقیم بودن زوج. 5 سوء رفتار و معاشرت زوج در حدی که عرفاً برای زوجه قابل تحمل نباشد. 6 اختیار همسر دیگر در صورت عدم استطاعت بر اجرای عدالت. 7 عدم رعایت دستور دادگاه در مورد وضع اشتغال به کار و حرفه منافی مصالح خانوادگی و حیثیات زن مانند اشتغال به مواد مخدر و تکدّی.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا با محاسبات منجّمین، ماه ثابت می شود مخصوصاً وقتیکه آنها امروز نسبت به زمان گذشته امکانات خیلی دقیق و مجهّز در اختیار دارند و اصرار می ورزند که نتائج دستگاه های علمی امروز قابل انکار نمی باشد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا با محاسبات منجمین، ماه ثابت میشود، مخصوصاً وقتی که آنها امروز نسبت به زمانگذشته امکانات خیلی دقیق و مجهّز در اختیار دارند و اصرار میورزند که نتائج دستگاههای علمیامروز قابل انکار نمیباشد؟
- [سایر] آیا اول ماه بر اساس تقویم محاسبات منجمان ثابت میشود؟
- [آیت الله مظاهری] آیا به استناد تقویم و یا گفته منجّمان، اول ماه ثابت میشود؟
- [آیت الله سبحانی] آیا می توان با محاسبات نجومی اوّل ماه را ثابت نمود؟
- [سایر] کانت از چه راهی، اختیار انسان را ثابت می کند؟
- [سایر] اگر هلال ماه در عربستان دیده شود، آیا برای ایران نیز اول ماه ثابت می شود؟
- [آیت الله مظاهری] آیا با اعلام دو یا سه تن از مراجع تقلید اول ماه ثابت میشود؟ اگر ثابت نمی‌شود، پس چگونه با دیدن دو عادل معمولی ثابت میشود؟
- [آیت الله مظاهری] آیا با اعلام دو یا سه تن از مراجع تقلید اول ماه ثابت میشود؟ اگر ثابت نمی‌شود، پس چگونه با دیدن دو عادل معمولی ثابت میشود؟
- [سایر] اگر هلال ماه در عراق دیده شود، آیا برای مردم ساکن تهران نیز اول ماه ثابت می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اول ماه با تلفن، تلگراف رادیو و وسایل اطلاع رسانی جدید در صورتی ثابت می شود که: 1 در شهر مبدأ که اول ماه در آن ثابت شده به یکی از راه هایی که در مسأله 1780 ذکر شده ثابت شده باشد. 2 انسان از خبر مذکور اطمینان به صحت آن پیدا کند. 3 شهری که در آن اول ماه ثابت شده با شهر مذکور در مقداری از شب شریک باشند.
- اگر اوّل ماه برای کسی ثابت نشود و روزه نگیرد چنانچه دو مرد عادل بگویند که شب پیش ماه را دیده ایم باید روزه آن روز را قضا نماید.
- اول ماه با پیشگوئی منجمین ثابت نمی شود، ولی اگر انسان از گفته آنان یقین پیدا کند باید به آن عمل نماید.
- اگر اول ماه در شهری ثابت شود برای همه شهرهایی که با آن شهر در قسمتی از شب شریک هستند، کفایت می کند.
- اگر زندانی نتواند به ماه رمضان یقین کند، باید به گمان عمل نماید، و اگر آنهم ممکن نباشد، هر ماهی را که روزه بگیرد صحیح است و باید بعد از گذشتن یازده ماه از ماهی که روزه گرفته دوباره یک ماه روزه بگیرد و اگر بعد خلاف آن ثابت شود، روزه او صحیح است، و اگر ثابت شود که هنوز ماه رمضان نرسیده، باید دوباره روزه بگیرد.
- شوهر نمی تواند بیش از چهار ماه، نزدیکی با عیال دائمی خود را ترک کند مگر با رضایت وی، و بنابر احتیاط واجب این حکم در مسافر در سفر غیر ضروری هم ثابت است.
- شوهر بیش از چهار ماه نباید نزدیکی با متعه خود را ترک کند. مگر با رضایت وی و بنابر احتیاط این حکم در مسافر در سفر غیر ضروری هم ثابت است.
- اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند، باید کفاره بدهد یعنی یک بنده آزاد کند یا به شصت فقیر طعام دهد یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد.
- کسی که در دو محل زندگی می کند; مثلاً شش ماه در شهری و شش ماه در شهر دیگر می ماند هردو وطن او است اما اگر بیشتر از دو محل را برای زندگی خود اختیار کرده باشد بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شکسته بخواند و هم تمام.
- هر گاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید، یا مثلا شش ماه به او خرجی ندهد اختیار طلاق با او باشد، این شرط باطل است، ولی چنانچه شرط کند که اگر مرد مسافرت کند، یا مثلا تا شش ماه خرجی ندهد، از طرف او برای طلاق خود وکیل باشد، چنانچه پس از مسافرت مرد یا خرجی ندادن شش ماه، خود را طلاق دهد صحیح است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اول ماه به وسیله تقویمها و محاسبات منجمین ثابت نمی شود، هرچند آنها اهل اطلاع و دقت باشند، مگر این که از گفته آنها یقین حاصل گردد، همچنین بلند بودن ماه و دیر غروب کردن آن دلیل بر این نمی شود که شب قبل شب اول ماه بوده است.
- [آیت الله سیستانی] اول ماه به حکم حاکم شرع ثابت نمی‌شود ، مگر این که از حکم او ، یا ثابت شدن ماه نزد او ، اطمینان به دیده شدن ماه حاصل شود .
- [آیت الله مظاهری] اگر در شهری اوّل ماه ثابت شود در هر جایی هم که افقش با آنجا نزدیک باشد نظیر همه شهرهای ایران، اوّل ماه برای همه ثابت میشود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اوّل ماه به پنج چیز ثابت میشود: اوّل - آن که خود انسان ماه را ببیند; دوم - عدهای که از گفته آنان یقین پیدا میشود بگویند ماه را دیدهایم وهم چنین است هر چیزی که به واسطه آن یقین پیدا شود; سوم - دو مرد عادل بگویند که در شب ماه را دیدهایم، ولی اگر صفت ماه را بر خلاف یکدیگر بگویند، اوّل ماه ثابت نمی‌شود; چهارم سی روز از اوّل ماه شعبان بگذرد که به واسطه آن، اوّل ماه رمضان ثابت میشود، وسی روز از اوّل رمضان بگذرد که به واسطه آن، اوّل ماه شوّال ثابت میشود; پنجم حاکم شرع حکم کند که اوّل ماه است.
- [آیت الله بروجردی] اوّل ماه به پنج چیز ثابت میشود:اوّل:آن که خود انسان ماه را ببیند.دوم:عدّهای که از گفتهی آنان یقین پیدا میشود، بگویند ماه را دیدهایم و همچنین است هر چیزی که به واسطهی آن یقین پیدا شود.سوم:دو مرد عادل بگویند که در شب ماه را دیدهایم، ولی اگر صفت ماه را بر خلاف یکدیگر بگویند، اوّل ماه ثابت نمی‌شود.چهارم:سی روز از اوّل ماه شعبان بگذرد که به واسطهی آن اوّل ماه رمضان ثابت میشود، یا سی روز از اوّل رمضان بگذرد که به واسطهی آن اوّل ماه شوال ثابت میشود.پنجم:حاکم شرع حکم کند که اوّل ماه است.
- [آیت الله اردبیلی] اوّل ماه به پنج چیز ثابت میشود: اوّل: آن که خود انسان ماه را ببیند. دوم: عدّهای که از گفته آنان یقین یا اطمینان پیدا میشود، بگویند: (ماه را دیدهایم) و همچنین است هر طریقی که به واسطه آن یقین یا اطمینان به اوّل ماه پیدا شود. سوم: دو مرد عادل بگویند: (در شب ماه را دیدهایم) ولی اگر صفت ماه را برخلاف یکدیگر بگویند یا شهادت آنان خلاف واقع باشد، مثل این که بگویند: (داخل دایره ماه طرف افق بوده)، اوّل ماه ثابت نمی‌شود؛ امّا اگر در تشخیص بعضی از خصوصیّات اختلاف داشته باشند، مثل آن که یکی بگوید: (ماه بلند بود) و دیگری بگوید: (بلند نبود)، با گفته آنان اوّل ماه ثابت میشود. چهارم: سی روز از اوّل ماه شعبان بگذرد که به واسطه آن، اوّل ماه رمضان ثابت میشود و سی روز از اوّل رمضان بگذرد که به واسطه آن، اوّل ماه شوّال ثابت میشود. پنجم: حاکم شرع حکم کند که اوّل ماه است.
- [آیت الله مظاهری] اوّل ماه به پنج چیز ثابت میشود: اوّل: خود انسان ماه را ببیند. دوّم: عدّهای که از گفته آنان اطمینان پیدا شود بگویند ماه را دیدهایم و همچنین است هر چیزی که به واسطه آن اطمینان پیدا شود. سوّم: دو مرد عادل بگویند که در شب ماه را دیدهایم ولی اگر صفت ماه را بر خلاف یکدیگر بگویند، یا شهادتشان خلاف واقع باشد مثل اینکه بگویند داخل دایره ماه طرف افق بود، اوّل ماه ثابت نمی‌شود، امّا اگر در تشخیص بعض خصوصیات اختلاف داشته باشند مثل آنکه یکی بگوید ماه بلند بود و دیگری بگوید نبود، به گفته آنان اوّل ماه ثابت میشود. چهارم: سی روز از اوّل ماه شعبان بگذرد که به واسطه آن اوّل ماه رمضان ثابت میشود و سی روز از اوّل ماه رمضان بگذرد که به واسطه آن اوّل ماه شوال ثابت میشود. پنجم: حاکم شرع حکم کند که اوّل ماه است.
- [امام خمینی] اول ماه به پنج چیز ثابت می شود: اول: آنکه خود انسان ماه را ببیند. دوم: عده ای که از گفته آنان یقین پیدا می شود بگویند ماه را دیده ایم. و همچنین است هر چیزی که به واسطه آن یقین پیدا شود. سوم: دو مرد عادل بگویند که در شب ماه را دیده ایم، ولی اگر صفت ماه را بر خلاف یکدیگر بگویند، یا شهادتشان خلاف واقع باشد، مثل این که بگویند داخل دایره ماه طرف افق بود، اول ماه ثابت نمی شود. اما اگر در تشخیص بعضی خصوصیات اختلاف داشته باشند، مثل آن که یکی بگوید ماه بلند بود و دیگری بگوید نبود، به گفته آنان اول ماه ثابت می شود. چهارم: سی روز از اول ماه شعبان بگذرد که بواسطه آن اول ماه رمضان ثابت می شود، و سی روز از اول رمضان بگذرد که بواسطه آن اول ماه شوال ثابت می شود. پنجم: حاکم شرع حکم کند که اول ماه است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اول ماه به چند چیز ثابت می شود: اول - آنکه خود انسان ماه را ببیند. دوم - عده ای که از گفته آنان یقین یا اطمینان پیدا می شود؛ بگویند ماه را دیده ایم. و همچنین است هر چیزی که به واسطه آن یقین یا اطمینان پیدا شود. سوم - دو مرد عادل بگویند که در شب ماه را دیده ایم؛ ولی اگر صفت ماه را بر خلاف یکدیگر بگویند؛ اول ماه ثابت نمی شود. چهارم - سی روز از اول ماه شعبان بگذرد که به واسطه آن اول ماه رمضان ثابت می شود و سی روز از اول رمضان بگذرد که به واسطه آن؛ اول ماه شوال ثابت می شود.
- [آیت الله خوئی] اول ماه به چهار چیز ثابت میشود: اول- آن که خود انسان ماه را ببیند. دوم- عدهای که از گفته آنان یقین یا اطمینان پیدا میشود، بگویند ماه را دیدهایم و همچنین است هر چیزی که به واسط آن یقین یا اطمینان پیدا شود. سوم- دو مرد عادل بگویند که در شب ماه را دیدهایم، ولی اگر صفت ماه را بر خلاف یکدیگر بگویند، اول ماه ثابت نمی‌شود. چهارم- سی روز از اول ماه شعبان بگذرد که بواسط آن اول ماه رمضان ثابت میشود، و سی روز از اول رمضان بگذرد که بواسط آن، اول ماه شوال ثابت میشود.