باربری
حمل و نقل،انتقال و جابجایی چیزی را گویند.
وسیله نقلیه مانند وانت که گاهی برای استفاده شخصی و گاهی برای باربری و اجرت و کسب و کار است، آیا خمس دارد؟
به نسبت استفاده برای باربری و اجرت، متعلّق خمس است.
به نسبت استفاده برای باربری و اجرت، متعلّق خمس است.
عنوان سوال:
وسیله نقلیه مانند وانت که گاهی برای استفاده شخصی و گاهی برای باربری و اجرت و کسب و کار است، آیا خمس دارد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی اتومبیل وانت خود را که جهت کار و کسب استفاده می کرده بفروش رسانده تا خانه ای خریداری کند، آیا به پول آن خمس تعلّق می گیرد؟
- اینجانب مقداری پول که از درآمد سال خمسی ام بوده، برای خرید یک وانت پرداخته ام و بقیه آن را نیز از درآمد سال می پردازم. با توجه به اینکه وانت مذکور برای کسب و کار و امرار معاش من است، آیا خمس دارد؟
- تراکتور و اتومبیل وانت که برای کسب خریداری شده و خمس آن پرداخت نشده است، آیا قیمت خرید ملاحظه می شود یا قیمت فعلی؟
- شخصی یک اطاق از منزل مسکونی خود را به عنوان مغازه قرار می دهد تا در آن کسب و کار کند، آیا باید خمس آن را بپردازد؟
- آیا به ماشینی که مربوط به کسب و کار انسان است خمس تعلق می گیرد؟
- شخصی در اثنای سال مهریه همسر خود را می پردازد و سپس از او قرض می کند تا با آن کسب و کار کند آیا باید خمس مبلغ مذکور را بپردازد؟
- اگر کسی قسمتی از سرمایه کسب یا ابزار کار خود را برای خرید خانه بفروشد، آیا باید خمس آن را بپردازد؟
- اینجانب مقداری پول از خویشاوندانم برای خرید یک دستگاه اتومبیل نیسان قرض کردم تا با آن کسب و کار کنم. کیفیت پرداخت خمس آن را بیان فرمایید.
- آیا به سرمایه کسب و تجارت خمس تعلّق می گیرد؟
- شخصی لوازم زندگی خود را با وجود احتیاجی که به آنها داشته فروخته تا سرمایه کسب قرار دهد، آیا تا زمانی که مثل آنها را خریداری نکرده، به این سرمایه خمس تعلّق می گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] وسیله نقلیه مانند وانت که گاهی برای استفاده شخصی و گاهی برای باربری و کسب و کار است، آیا خمس دارد؟
- [سایر] وسیله نقلیه (مانند ماشین سواری و وانت) که از درآمد تهیه شده، گاهی برای استفاده شخصی و گاهی برای باربری و اجرت و کسب و کار است، آیا خمس دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا به وسیله نقلیه که هم کارهای شخصی خود را انجام میدهد و هم با آن کار میکند، خمس تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی اتومبیل وانت خود را که جهت کار و کسب استفاده میکرده، به فروش رسانده تا خانه مورد نیاز خود را بخرد. آیا به پول آن خمس تعلّق میگیرد؟
- [سایر] آیا درآمد حاصل از باربری با وانت در حالی که گواهینامه و مجوز ندارم حلال است؟ اگر وانت را از مال حرام خریده باشم چطور؟
- [آیت الله بهجت] اگر شخصی وسیله نقلیه ای اجاره کند و در اثر حمل بیش از ظرفیت خساراتی به وسیله نقلیه وارد شود، چه کسی ضامن خواهد بود؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان وسیله نقلیه خود که مورد نیازش میباشد در بین سال بفروشد و تا پیش از رسیدن سال مجدّداً وسیله نقلیه دیگری خریداری کند آیا باید خمس پول را بدهد یا اصلاً خمس ندارد؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی وسیله نقلیهای را از درآمد بین سال یا به صورت اقساط میخرد و پس از چند سال آن را میفروشد. اگر وسیله نقلیه دیگری تهیه نکند، خمس باید بدهد یا خیر؟ در صورتی که وسیله نقلیه جدید بخرد، چه طور؟
- [آیت الله سبحانی] اگر وسیله ی نقلیه به شخصی یا به وسیله ی نقلیه ی دیگری برخورد کند و منجر به مرگ آن شخص شود، حکم این نوع تصادف از جهت قصاص و دیه را بیان فرمایید.
- [آیت الله مظاهری] اگر محرم با وسیله نقلیه در حال حرکت باشد و گیاهی یا درختچه ای توسط آن وسیله نقلیه در محدوده حرم کنده شود، چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مکان نمازگزار باید آرام و بدون حرکت باشد، لذا نماز در وسائل نقلیه ای که در حال حرکت باعث تکان خوردن و عدم آرامش انسان می شود باطل است. مگر در زمان ناچاری مثلاً تنگی وقت که در این صورت نیز باید تا جایی که می تواند شرایط نماز را رعایت کند و هنگام حرکت و تکان خوردن چیزی نخواند و هرگاه وسیله نقلیه تغییر مسیر داد خود را به سمت قبله بچرخاند.
- کسی که از کسب و تجارت فایده ای برده اگر مال دیگری هم دارد که خمس آن واجب نیست می تواند مخارج سال خود را فقط از فایده کسب حساب کند.
- اگر از غیر کسب، مالی بدست آورد مثلا چیزی به او ببخشند چنانچه از مخارج سالش زیاد بیاید احتیاط واجب آن است که خمس آن را بدهد.
- اگر بچه صغیر مالی داشته باشد که متعلق خمس شده مثلاً درآمدی کسب کرده که زائد بر مؤونه سال او بوده یا معدن استخراج کرده، پرداخت خمس آن واجب است و بنابر احتیاط واجب ولی او باید خمس آن را بدهد والا خود او بعد از بلوغ باید بلافاصله خمس آن را بدهد.
- در هفت چیز خمس واجب می شود اوّل: منفعت کسب. دوّم: معدن. سوّم: گنج. چهارم: مال حلال مخلوط به حرام. پنجم: جواهری که بواسطه غوّاصی یعنی فرو رفتن در دریا بدست می آید. ششم: غنیمت جنگ. هفتم: زمینی که کافر ذمّی از مسلمان بخرد. و احکام اینها مفصّلا گفته خواهد شد. 1 منفعت کسب
- اگر شرط کند که تمام حاصل برای مالک باشد، مساقات باطل است و میوه مال مالک می باشد و کسی که کار می کند نمی تواند مطالبه اجرت نماید.
- سرمایه (یعنی هر چه انسان برای کسب درآمد از آن استفاده می کند مثل زمین کشاورزی، گاو و گوسفند، ماشین سواری یا مغازه و خانه برای اجاره دادن) تا مقداری که انسان برای امرار معاش خود به آن نیاز دارد خمس ندارد و لو از درآمد سال خود یا از پولی تهیه شده که اگر باقی بماند، خمس به آن تعلق می گیرد.
- اگر بدون فرو رفتن در دریا به وسیله اسبابی جواهر بیرون آورد و بعد از کم کردن مخارجی که برای آن کرده قیمت آن به (18) نخود طلا برسد بنابر احتیاط مستحب خمس آن را بدهد، ولی اگر از روی آب دریا یا از کنار دریا جواهر بگیرد، در صورتی باید خمس آن را بدهد که از مخارج سالش زیاد بیاید.
- اگر انسان اجیر شود که در روز معیّنی کاری را انجام دهد و در آن روز برای انجام آن کار حاضر شود، اگر کسی که او را اجیر کرده به او مراجعه نکند، باید اجرت او را بدهد مثلا اگر خیاطی را در روز معیّنی برای دوختن لباسی اجیر نماید و خیّاط در آن روز آماده کار باشد اگر چه پارچه را به او ندهد که بدوزد، باید اجرتش را بدهد چه خیاط بیکار باشد، چه برای خودش یا دیگری کار کند.
- به سیدی که معصیت کار است اگر خمس دادن کمک به معصیت او باشد، نمی شود خمس داد و به سیدی هم که آشکارا معصیت می کند، اگر چه دادن خمس کمک به معصیت او نباشد، بنابر احتیاط واجب نباید خمس بدهند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] مخارجی را که برای به دست آوردن فایده می کند، مانند خرج باربری و دلالی و غیر آن جزء مخارج کسب حساب می شود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر تاجر یا کاسب و یا کشاورز از درآمد سالانه خود وسیله نقلیهای بخرد، چنانچه آن را برای استفاده در کسب و کار خریده باشد، حکم سرمایه را دارد؛ و اگر برای استفاده خانوادگی و برآوردن نیاز زندگی خریده باشد، جزء مؤونه است و خُمس آن واجب نیست و چنانچه برای هر دو باشد، به نسبتی که برای کسب و کار از آن استفاده میکند، حکم سرمایه را دارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر وسیله نقلیه یا حیوانی را اجاره کند و معیّن نماید که چقدر بار بر آن بگذارد، چنانچه بیشتر از آن مقدار بار کند و آن وسیله یا حیوان تلف یا معیوب شود، ضامن است و همچنین است اگر مقدار بار را معیّن نکرده باشد، ولی بیشتر از معمول بار کند؛ و در هر دو صورت باید اجرت زیادی بار را نیز بر حسب معمول بدهد.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که ناچار است روی وسیله نقلیه, اعم از حیوان، اتومبیل، چرخ و مانند آن , نماز را اقامه کند، نیز نماز مستحبّی را در حال سوار بودن بخواند, باید آن وسیله غصبی نباشد; وگرنه نماز او باطل است.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر حیوان یا وسیله نقلیّهای را جهت حمل بار شکستنی یا فاسدشدنی اجاره کند, در صورتی که حیوان یا آن وسیله نقلیّه بدون هیچگونه کوتاهی در هدایت آن بلغزد و بار آن بشکند یا فاسد شود, صاحب حیوان یا وسیله نقلیّه, ضامن نیست; ولی اگر بر اثر کوتاهی در هدایت آن یا زدن حیوان بیش از مقدار معمول شکستن یا فاسد شدن پدید آید, ضامن است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر وسیله باربری یا حیوانی را اجاره کند و معیّن نمایند که چقدر بار بر آن حمل نماید، چنانچه بیشتر از آن مقدار حمل کند و آن وسیله یا حیوان تلف یا معیوب شود، ضامن است و نیز اگر مقدار بار را معیّن نکرده باشند و بیشتر از مقدار معمول حمل کند، چنانچه وسیله یا حیوان تلف یا معیوب گردد، ضامن میباشد و اگر وسیله از بین نرود و معیوب هم نشود، اجاره مقدار زاید را اگر قابل توجّه باشد، باید بدهد.
- [آیت الله جوادی آملی] .مال مورد اجاره باید دارای منفعت حلال باشد؛ خواه آن منفعت موجود، عین باشد مانند میوه درخت، شیر حیوان، علف مرتع، آب چاه و ... یا نباشد, مانند سکونت در خانه، نشستن در باغ و وسیله نقلیّه زمینی، دریایی و هوایی.
- [آیت الله جوادی آملی] .اموالی که جزء هزینه اند دو بخش دارند : 1 .ابزار ماندنی یا هزینه غیر جاری ; مانند مسکن، وسیله نقلیه، وسایل خانه و زندگی که پس از استفاده از بین نمی روند و خمس ندارند . 2 .هزینه های جاری و غیر ماندنی ; مانند خوراکی ها، نوشیدنیها و دیگر هزینههای از میان رفتنی. از این وسایل هر چه در پایان سال بماند، باید خمس آن را پرداخت کرد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر بدون فرو رفتن در دریا به وسیله اسبابی جواهر بیرون آورد؛ بنا بر احتیاط خمس آن واجب است. ولی اگر از روی آب دریا یا از کنار دریا جواهر بگیرد؛ در صورتی باید خمس آن را بدهد که آنچه را به دست آورده به تنهائی یا با منفعتهای دیگر کسب او از مخارج سالش زیادتر باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بدون فرو رفتن در دریا به وسیله اسبابی جواهر بیرون اورد بنابر احتیاط بر طبق انچه که در مساله قبل گذشت خمس ان واجب است ولی اگر از روی اب دریا یا از کنار دریا جواهر بگیرد در صورتی باید خمس ان را بدهد که انچه را به دست اورده به تنهایی یا با منفعتهای دیگر کسب او از مخارج سالش زیادتر باشد