شعبده بازی
شعبده (شعوذه) به یک نوع تردستی گفته می شود
آیا شعبده بازی و تردستی در صورتی که انجام دهنده اعلام کند: این امور حقیقت ندارد، جایز است؟ دیدن آنها چه حکمی دارد؟
امور مذکوره خالی از اشکال نیست حتی در فرض مزبور، و مؤمنین باید از آنها اجتناب کنند.
امور مذکوره خالی از اشکال نیست حتی در فرض مزبور، و مؤمنین باید از آنها اجتناب کنند.
عنوان سوال:
آیا شعبده بازی و تردستی در صورتی که انجام دهنده اعلام کند: این امور حقیقت ندارد، جایز است؟ دیدن آنها چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- دیدن زنان غیر مسلمان در تلویزیون که پوشش مناسب و کافی ندارند، آیا جایز است؟
- حضرت امام(قدس سره) فرموده اند اگر شطرنج از آلت قمار بودن به کلّی خارج شده باشد و برد و باختی در بین نباشد بازی با آن اشکال ندارد، آیا نظر جنابعالی همانند نظر امام است و آیا در زمان حاضر بازی با آن بدون برد و باخت جایز است؟
- آیا خرید و فروش زمین موات و احیای آن جایز است؟ و احیای آن به چه صورتی محقق می شود؟
- آیا اقتدا به جماعت اهل سنت در صورتی که رعایت فاصله نشده باشد جایز و مکفی است؟
- گرفتن عکس از بانوان بدون پوشش اسلامی در صورتی که عکس گیرنده، محرم و ظاهر کننده فیلم نامحرم است، آیا جایز است؟
- اگر پزشک به کسی بگوید کشیدن سیگار برایت ضرر دارد، در صورتی که سیگار کشیدن سلامتی او را به خطر اندازد، آیا استفاده از آن جایز خواهد بود؟
- آیا خرید و نصب آنتن های ماهواره ای در منازل جایز است؟ و ثانیاً استفاده افراد از برنامه ها چگونه است؟ و ثالثاً آیا منع کودکان از دیدن برنامه ها، مجوّز تهیه و نصب آنتن و استفاده بزرگترها (پدر و مادر) می باشد یا خیر؟
- اخیراً نطفه زن و مرد را گرفته، در خارج از رحم با هم لقاح می دهند و در رحم زن قرار می دهند، آیا این عمل در صورتی که زن و مرد همسر هم باشند، جایز است؟
- نگاه کردن به عکسهای عریان که در کتب درسی پزشکی موجود است، اگر به قصد آموزش باشد، جایز است یا نه؟ در صورتی که موجب ریبه گردد تکلیف چیست؟
- چند نفر از فامیل یا همکار و غیره صندوقی و هیأتی تشکیل می دهند و توافق می کنند که هر یک مبلغی بدهند، و هرکس آن مبلغ را بدهد عضو هیأت می شود و از اول نظر آنها این است که از همین پول جمع شده به افرادی که عضو هستند، به قید قرعه یا بدون قرعه قرض الحسنه بدهند و در حقیقت مبلغی را که می دهند به عنوان حق عضو شدن است و پرداخت قرض مشروط به عضو بودن است آیا این عمل و قرض جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] یادگرفتن و یاددادن و دیدن شعبده و اقدام به بازیهایی که همراه با تردستی هستند، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] تماشای شعبده بازی چه صورتی دارد؟
- [آیت الله بهجت] شعبده بازی از نظر اسلام چیست؟ کسانی که برای آن ها پول پرداخت می کنند، چه حکمی دارد؟ شرکت در مجالس، جهت دیدن شعبده بازی چه وجهی دارد؟ و اگر از تلویزیون پخش شود، چه حکمی دارد؟
- [سایر] شرکت در مجالس عروسی که در ضمن آن عدهای شعبده بازی میکنند، چیست؟ آیا مشاهده آن جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شعبده بازی را به عنوان کسب قرار دادن چه حکمی دارد؟ آیا شرکت در مجلس یا محفلی که در آن جا شعبده بازی می شود اشکال دارد؟
- [آیت الله سیستانی] آیا شعبده بازی برای تفریح و سرگرمی ایراد دارد ؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا شعبده بازی، احضار ارواح و هیپنوتیزم جایز است؟ این کارها در چه صورتی حرام است؟ شغل قرار دادن آنها و کسب درآمد از این طریق چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا شعبده بازی به شکل فعلی آن که همگان از بازی بودن آن آگاهند و شعبده باز ادعای خارق العاده بودن ندارد هنوز حرام است؟ یاد دادن و یاد گرفتن و خرید و فروش لوازم آن چه حکمی دارد؟
- [سایر] آیا در آمدی که از راه شعبده بازی بدست میآید، حلال است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا تردستی جهت اجرای نمایش و سرگرمی جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- خرید و فروش گوشت و پیه و چرمی که از ممالک غیر اسلامی می آورند، یا از دست کافر گرفته می شود در صورتی که احتمال برود از حیوانی است که بدستور شرع کشته شده خرید و فروش آن جائز است ولی نماز در آن جائز نیست.
- اگر روزه دار بدون قصد بیرون آمدن منی با کسی بازی و شوخی کند و منی از او خارج شود، در صورتی که عادت داشته که با اینگونه کارها منی از او بیرون می آمده، روزه اش باطل است، و اگر عادت نداشته که با این کارها از او منی خارج شود و اتفاقاً خارج شده باز روزه اش باطل است، مگر اینکه اطمینان داشته باشد که منی از او خارج نمی شود. 5 دروغ بستن به خدا و پیغمبر
- بدست آوردن فتوی مجتهد سه راه دارد: اوّل: شنیدن از خود مجتهد. دوّم: شنیدن از دو نفر عادل که فتوای مجتهد را نقل می کنند، و اکتفا به خبر دادن یک نفر عادل اشکال داردمگر آنکه از قول او علم یا اطمینان حاصل شود. سوّم: دیدن فتوا در رساله مجتهد در صورتی که انسان بدرستی آن رساله اطمینان داشته باشد یعنی بداند که تمام رساله را خود مجتهد و یا افراد مورد وثوق وی ملاحظه نموده اند.
- عاریه دادن چیز غصبی و چیزی که مال انسان است ولی منفعت آن را به دیگری واگذار کرده مثلا آن را اجاره داده، در صورتی جایز است که مالک چیز غصبی یا کسی که آن چیز را اجاره کرده بگوید به عاریه دادن راضی هستم یا از قرائن رضایت او معلوم باشد.
- بدهکار و طلبکار و کسی که سر او حواله شده، در صورتی که قبول او هم معتبر باشد باید مکلّف و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد، و نیز باید سفیه نباشند، یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکنند. و نیز اگر مجتهد جامع الشرائط کسی را به واسطه ورشکستگی از تصرّف در اموالش جلوگیری کرده باشد نمی شود او را حواله بدهند که طلبش را از دیگری بگیرد، و خودش هم نمی تواند به کسی حواله بدهد، ولی اگر سر کسی حواله بدهد که به او بدهکار نیست اشکال ندارد و نیز در این صورت اگر حواله دهنده سفیه هم باشد اشکال ندارد.
- چند چیز برای روزه دار مکروه است، و از آن جمله است: دوا ریختن به چشم، و سرمه کشیدن در صورتی که مزّه یا بوی آن بحلق برسد، انجام دادن هر کاری که مانند خون گرفتن و حمام رفتن باعث ضعف می شود، أنفیه کشیدن اگر نداند که بحلق می رسد و اگر بداند بحلق می رسد جایز نیست، بو کردن گیاههای معطّر، نشستن زن در آب، استعمال شیاف، تر کردن لباس که در بدن است، کشیدن دندان و هر کاری که بواسطه آن از دهان خون بیاید، مسواک کردن به وسیله چوب تر، و نیز مکروه است انسان بدون قصد بیرون آمدن منی، زن خود را ببوسد یا کاری کند که شهوت خود را به حرکت آورد، و مطمئن باشد که با این قبیل کارها از او منی بیرون نمی آید و اگر اطمینان نداشته باشد که منی بیرون نمی آید در صورتی که منی بیرون آید روزه او باطل می شود.
- خرید و فروش روغن و دواهای روان و عطرهایی که از ممالک غیر اسلامی می آورند اگر نجس بودن آنها معلوم نباشد اشکال ندارد، ولی روغنی را که از حیوان بعد از جان دادن آن می گیرند، چنانچه در شهر کفّار از دست کافر بگیرند و از حیوانی باشد که اگر رگ آن را ببرند خون از آن جستن می کند. در صورتی که احتمال آن برود که از حیوانی است که بدستور شرع کشته شده اگر چه پاک و خرید و فروش آن جایز است ولی خوردنش حرام است.
- در چند مورد معامله باطل است: اول: خرید و فروش عین نجس مانند مشروبات مسکر و سگ غیر شکاری و خوک. ولی خرید و فروش عین نجسی که بتوان از آن استفاده حلال نمود جایز است. مثلا خرید و فروش غائط برای کودسازی جایز است. همچنین خرید و فروش خون که در زمان ما برای نجات مجروحین و بیماران مورد استفاده قرار می گیرد جایز است. دوم: خرید و فروش مال غصبی مگر آن که صاحبش معامله را اجازه کند. سوم: خرید و فروش چیزهایی که مالیت ندارد. چهارم: معامله چیزی که منافع معمولی آن حرام باشد، مثل آلات قمار و موسیقی مطرب. پنجم: معامله ای که در آن ربا باشد. غش در معامله حرام است. یعنی فروختن جنسی که با چیز دیگر مخلوط است، در صورتی که آن چیز معلوم نباشد و فروشنده هم به خریدار نگوید، مثل فروختن روغنی که آن را با پیه مخلوط کرده است، از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) منقول است که فرمود: از ما نیست کسی که در معامله با مسلمانان غش کند یا به آنان ضرر بزند یا تقلّب و حیله نماید و هر که با برادر مسلمان خود غش کند، خداوند برکت روزی او را می برد و راه معاش او را می بندد و او را به خودش واگذار می کند.
- مضاربه عقد جایز است، یعنی طرفین هر وقت بخواهند می توانند عقد را به هم بزنند و حتی اگر در ضمن عقد مضاربه، مدّت معیّنی را شرط کنند، مضاربه عقد لازم نمی شود، بلی در صورتی که مدت، معیّن کردند پس از گذشت مدت، تصرف عامل در سرمایه منوط به اذن مالک است و بدون اجازه او شرعاً نمی تواند در سرمایه دخل و تصرف نماید. و در مواردی که بخواهند مضاربه را به هم بزنند فرق نمی کند که قبل از شروع در تجارت باشد یا بعد از آن، سودی حاصل شده باشد یا نشده باشد. بلی در صورت حصول سود و تصمیم بر فسخ، باید طبق قرارداد، سود تا زمان فسخ، محاسبه و بین طرفین تقسیم شود.
- معامله سلف شش شرط دارد: اول: خصوصیاتی را که قیمت جنس بواسطه آنها فرق می کند معین نمایند. ولی دقت زیاد هم لازم نیست، همین قدر که مردم بگویند خصوصیات آن معلوم شده کافی است، پس معامله سلف در نان و گوشت و پوست حیوان و مانند اینها در صورتی که نشود خصوصیاتشان را بطوری معین کنند که برای مشتری مجهول نباشد و معامله غرری باشد باطل است. دوم: پیش از آن که خریدار و فروشنده از هم جدا شوند، خریدار تمام قیمت را به فروشنده بدهد، یا به مقدار پول آن از فروشنده طلبکار نقدی باشد و طلب خود را بابت قیمت جنس حساب کند و او قبول نماید و چنانچه مقداری از قیمت آن را بدهد، اگر چه معامله به آن مقدار صحیح است ولی فروشنده می تواند معامله همان مقدار را به هم بزند. سوم: مدت را کاملا معین کنند، و اگر مثلا بگوید تا اول خرمن جنسی را تحویل می دهم چون مدت کاملا معلوم نشده معامله باطل است. چهارم: وقتی را برای تحویل جنس معین کنند که در آن وقت، جنس به قدری کمیاب نباشد که فروشنده نتواند آنرا تحویل دهد. پنجم: جای تحویل جنس را معین نمایند، ولی اگر از حرفهای آنان جای آن معلوم باشد لازم نیست اسم آن جا را ببرند. ششم: وزن یا پیمانه یا شماره آن را معین کنند و جنسی را هم که معمولا با دیدن معامله می کنند اگر سلف بفروشند اشکال ندارد، ولی باید مثل بعضی از اقسام گردو و تخم مرغ تفاوت افراد آن بقدری کم باشد که مردم به آن اهمیت ندهند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] دیدن آلودگی قبل از ایّام عادت در صورتی که رحم پاک باشد و نشانه حیض را نداشته باشد، استحاضه است.
- [آیت الله مظاهری] اگر روزهدار بدون قصد بیرون آمدن منی با کسی بازی و شوخی کند در صورتی که عادت نداشته باشد که بعد از بازی و شوخی منی از او خارج شود گرچه اتفاقاً منی بیرون آید روزه او صحیح است. 6 - باقی ماندن بر جنابت تا اذان صبح:
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر روزه دار بدون قصد بیرون آمدن منی مثلاً با همسر خود بازی و شوخی کند در صورتی که عادت نداشته باشد که به این مقدار بازی و شوخی منی از او خارج شود ولی اتّفاقاً منی بیرون آید روزه اش صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] عاریه عقد جایز است و عاریه دهنده و کسی که عاریه کرده می توانند هر وقت بخواهند عاریه را به هم بزنند بنابراین عاریه دهنده می تواند انچه را که عاریه داده پس بگیرد مگر در موردی که زمینی را برای دفن میت عاریه داده باشد که بعد از دفن نمی تواند زمین را به نبش قبر میت پس بگیرد
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که میداند که اگر عمداً منی ازخود بیرون آورد، روزهاش باطل می‌شود در صورتی که به قصد بیرون آمدن منی با کسی بازی وشوخی کند، اگرچه منی از او بیرون نیاید، روزه او باطل می‌شود بنابر احتیاط.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی بخواهد از دیگری قرض کند و شخصی به قرض دهنده بگوید که من ضامن قرض هستم، بعید نیست در صورتی که قرض گیرنده ادا نکند طلبکار بتواند از ضامن مطالبه کند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر کسی بخواهد از دیگری قرض کند و شخصی به قرض دهنده بگوید که من ضامن قرض هستم؛ در صورتی که قرض گیرنده ادا نکند بعید نیست طلبکار بتواند از ضامن مطالبه کند.
- [آیت الله جوادی آملی] .بنا بر احتیاط واجب برای یاد دادن احکام واجبِ نماز مزد نگیرند و مسئول اموال بیت المال باید نیاز یاد دهنده احکام واجب نماز را برطرف نماید. دریافت مزد برای یاد دادن احکام مستحبِ نماز, جایز است.
- [آیت الله اردبیلی] خرید و فروش خون برای انتفاع حلال جایز است؛ بنابراین خرید و فروش خون برای تزریق به بیمار اشکال ندارد، مگر این که گرفتن خون برای خون دهنده ضرر قابل توجه داشته باشد.
- [آیت الله خوئی] سفتههائی که حقیقت ندارد و مجاملهای است اگر بخواهد با بانک غیراهلی معامله کند مبلغ کمتری را که بانک به او میپردازد میتواند برای خود مجهول المالک با اجازه حاکم شرع قبول نماید و وقتی که در عوض بانک تمام مبلغ سفته را به خواست او یا معمولًا که برگشت به خواست او است از دهنده سفته وصول کند او ضامن تمام آن مبلغ برای دهنده می‌شود که به او بپردازد و موجب ربائی برای آن دو نخواهد صورت گرفت و اگر بخواهد با بانک اهلی معامله نماید از برای فرار از ربا طرقی است، دو طریق آن در مسألة (2849) ذکر می‌شود.