اعسار
ناتوانی در پرداخت بدهی به دلیل تنگ‌دستی و فقر را اِعسار می‌گویند و فقها از آن در بابهای تفلیس، قضاء و شهادات بحث کرده‌اند.
ملاک اعسار، در نظر حضرتعالی چیست؟ و منظور از اقربا، را چه کسانی می دانید؟
ملاک اعسار، عدم تمکن مالی و نداشتن قدرت بر کسب مناسب شأن و لایق خود بدون حرج می باشد و مراد از اقربا و ارحام منسوبین عرفی شخص هستند. یعنی کسانی هستند که به نظر عرف از فامیل و خویشان انسان محسوب می شوند و آنان را به وی نسبت می دهند و در این جهت فرقی بین محرم و غیر محرم و وارث و غیر وارث نمی باشد. البته این مسأله غیر از مسأله عاقله در باب دیات است.
ملاک اعسار، عدم تمکن مالی و نداشتن قدرت بر کسب مناسب شأن و لایق خود بدون حرج می باشد و مراد از اقربا و ارحام منسوبین عرفی شخص هستند. یعنی کسانی هستند که به نظر عرف از فامیل و خویشان انسان محسوب می شوند و آنان را به وی نسبت می دهند و در این جهت فرقی بین محرم و غیر محرم و وارث و غیر وارث نمی باشد. البته این مسأله غیر از مسأله عاقله در باب دیات است.
عنوان سوال:
ملاک اعسار، در نظر حضرتعالی چیست؟ و منظور از اقربا، را چه کسانی می دانید؟
پاسخ:
ملاک اعسار، عدم تمکن مالی و نداشتن قدرت بر کسب مناسب شأن و لایق خود بدون حرج می باشد و مراد از اقربا و ارحام منسوبین عرفی شخص هستند. یعنی کسانی هستند که به نظر عرف از فامیل و خویشان انسان محسوب می شوند و آنان را به وی نسبت می دهند و در این جهت فرقی بین محرم و غیر محرم و وارث و غیر وارث نمی باشد. البته این مسأله غیر از مسأله عاقله در باب دیات است.
پرسشهای مرتبط از این مرجع
- در مسأله قبل، آیا فرقی بین إعسار مستأجر و عدم اعسار او وجود دارد؟
- نظر حضرتعالی پیرامون موزیکهای غم انگیز چیست؟
- آیا صدور حکم تعلیقی و غیابی را از نظر شرعی مجاز می دانید یا خیر؟
- ضابطه تشخیص حق الله و حق الناس به نظر حضرتعالی چیست؟
- نظر حضرتعالی راجع به جنگ داخلی افغانستان چیست؟
- نظر حضرتعالی پیرامون خرید و فروش پول چیست؟ لطفاً پاسخ را همراه با دلیل مرقوم فرمایید؟
- نظر حضرتعالی در ارتباط با استعمال دخانیات تریاک و مواد مخدر و سیگار چیست؟
- نظر حضرتعالی پیرامون فیلمهای تحریک آمیز که از سیمای جمهوری اسلامی پخش می شود چیست؟
- آیا دیه به نظر حضرتعالی دین است یا مجازات، و با مرگ مدیون ساقط می شود؟
- مقاتل معتبره اعم از فارسی و عربی از نظر حضرتعالی کدامند؟
پرسشهای مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا حضرتعالی دولت را مالک می دانید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجه به اختلاف نظر فقهای عظام، حضرتعالی کدام یک از گناهان و معاصی را از مصادیق تعزیر منصوص می دانید؟
- [آیت الله مظاهری] حضرتعالی محدوده طواف واجب در حج را چه قسمتی از مسجدالحرام می دانید؟
- [آیت الله اردبیلی] تبعیض در تقلید یعنی چه و آیا حضرتعالی در احکام رساله عملیه تان جائز می دانید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] به نظر حضرتعالی ماهیّت پول چیست؟
- [سایر] نظر حضرتعالی درباره مقبولیت جهانی کشور چیست ؟
- [سایر] چه ملاک و معیارهایی برای ازدواج باید در نظر گرفت؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] تعریف رقص از نظر شرعی چیست؟ و حکم آن به نظر حضرتعالی چه می باشد؟
- [آیت الله بهجت] مسأله طلوع فجر در لیالی مقمره ای که آقایان اختلاف نظر دارند، نظر حضرتعالی چیست؟
- [سایر] نظر حضرتعالی درباره دانش هسته ای کشور چیست ؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر اول گمانش به یک طرف بیشتر باشد بعد دو طرف در نظر او مساوی شود باید به دستور شک عمل نماید و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفه اوست بنا بگذارد، بعد گمانش به طرف دیگر برود باید همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند.
- چنانچه یکی از اولاد از نظر سنّی بزرگتر و دیگری از جهت بلوغ بزرگتر باشد قضاء نماز بر اولّی واجب است.
- اگر مالی را که کمتر از 6 / 12 نخود نقره سکه دار ارزش دارد پیدا کند و از آن صرف نظر نماید و در مسجد یا جای دیگر بگذارد چنانچه کسی آن را بردارد، برای او حلال است.
- دیوانه و سفیه یعنی کسی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف می کند نمی توانند در مال خود تصرف نمایند و تصرّفات آنها باید زیر نظر ولیّ آنها باشد، و همچنین است ورشکسته ای که مجتهد جامع الشرائط یا قاضی منصوب از جانب او، او را از تصرف در اموالش منع کرده باشد.
- اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جایی را معین کند و کسی که امانت را قبول کرده بداند آن محلّ در نظر صاحب مال خصوصیّتی نداشته بلکه یکی از موارد حفظ آن بوده، می تواند آنرا به جای دیگری که مال در آنجا محفوظ تر یا مثل محلّ اوّلی است ببرد و چنانچه مال در آنجا تلف شود ضامن نیست.
- زن باید بدن و موی خود را از مرد نامحرم بپوشاند بلکه احتیاط واجب آن است که بدن و موی خود را از پسری هم که بالغ نشده ولی خوب و بد را می فهمد و بحدّی رسیده که مورد نظر شهوانی است بپوشاند.
- خوردن سرگین و آب دماغ حرام است و احتیاط واجب آن است که از خوردن چیزهای خبیث دیگر که طبیعت انسان از آن متنفر است اجتناب کنند، ولی اگر پاک باشد و مقداری از آن بطوری با چیز حلال مخلوط شود که در نظر مردم مستهلک حساب شود، خوردن آن اشکال ندارد.
- اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد و از آن احتمال ترس برای او پیدا شود چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد نباید روزه بگیرد و اگر روزه بگیرد صحیح نیست، مگر آنکه بقصد قربت بگیرد، و بعد معلوم شود ضرر نداشته است.
- اگر به جائی برسد که وطن اصلی او بوده و عملاً از آنجا صرف نظر کرده یا به جائی برسد که وطن غیر اصلی او بوده و دیگر قصد ماندن در آنجا را ندارد، نباید نماز را تمام بخواند اگرچه وطن دیگری هم برای خود اختیار نکرده باشد.
- اگر چیزی را که می فروشند یکی از شرطهای معامله در آن نباشد مثلا چیزی را که باید با وزن خرید و فروش کنند، بدون وزن معامله نمایند، معامله باطل است، و چنانچه فروشنده و خریدار با قطع نظر از معامله، راضی باشند که در مال یکدیگر تصرف کنند اشکال ندارد و گر نه چیزی را که از یکدیگر گرفته اند مثل مال غصبی است و باید آن را به هم برگردانند. و در صورتی که مال هر یک در دست دیگری تلف شود، چه بداند معامله باطل است چه نداند، باید عوض آن را بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] در زکات فطره خوراک شخصی خود انسان ملاک نیست بلکه خوراک معمولی اهل شهر و یا محل ملاک است; بنابراین، کسی که همیشه برنج می خورد می تواند زکات فطره را از گندم بدهد.
- [آیت الله بهجت] زکات شتر، گاو و گوسفند غیر از شرطهایی که گفته شد، دو شرط دیگر دارد: 1 حیوان در تمام سال بیکار باشد، و ملاک تشخیص بیکار بودن نظر مردم و عرف است. 2 در تمام سال از علف بیابان بچرد، پس اگر تمام سال یا مقداری از آن را از علف چیده شده، یا از زراعتی که ملک مالک یا ملک دیگری است بچرد، زکات ندارد. نصاب شتر
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در یک زمین جو و گندم و چیزی مثل برنج و لوبیا که زکات آن واجب نیست بکارد، چنانچه بر حسب معمول استفاده از هر دو جنس در موقع کشت منظور باشد، مخارج به نسبت مداخل تقسیم میشود، و اگر فایده یکی از آنها به قدری کم باشد که در موقع کشت منظور نباشد، مخارج از چیزی محسوب میشود که منظور باشد.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که میخواهد قیمت زکات فطره را بپردازد چنانچه قیمتها به حسب زمان و مکان مختلف باشند قیمت همان مکان و زمانی که میخواهد فطره را بپردازد، ملاک می‌باشد.
- [آیت الله بروجردی] انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آید خمس آن را بدهد و جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمس، سال شمسی [را ملاک شروع] قرار دهد، مانعی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] ملاک برای (سیّد بودن)، نسبت داشتن با (هاشم بن عبد مناف) جدّ دوم گرامی پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم از ناحیه پدر می‌باشد؛ پس کسی که فقط مادرش سیّد است میتواند از زکات غیر سیّد استفاده کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در یک زمین جو و گندم و چیزی مثل برنج و لوبیا که زکات آن واجب نیست بکارد چنان چه بر حسب معمول استفاده از هر دو جنس در موقع کشت منظور باشد مخارج به نسبت مداخل تقسیم می شود و اگر فایده یکی از آنها به قدری کم باشد که در موقع کشت منظور نباشد مخارج از چیزی محسوب می شود که منظور باشد.
- [آیت الله مظاهری] اگر چیزی نظیر خانه، زمین، فرش و مانند اینها را مهر قرار دادند و بعد از مدّتی قیمت آن بالا رفت یا پایین آمد، قیمت فعلی آن ملاک است و اگر مهر را پول قرار داده باشند ارزش وقت عقد ملاک است مثلاً اگر ده هزار تومان مهر قرار داده باشند که در زمان عقد قدرت خریدِ او ده مثقال طلا است، در وقت ادای مهر باید قیمت ده مثقال طلا را بدهد و خوب است با یکدیگر مصالحه نمایند. به عبارت دیگر مهریه اگر خانه و زمین و مانند اینها است، همان باید ادا شود و اگر پول است، باید به پولِ روز ادا شود و قدرت خرید مراعات گردد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه غذایی را که در ظرف طلا یا نقره است به منظور پرهیز از حرام در ظرف دیگری بریزند این استعمال جایز است، ولی اگر به این منظور نباشد حرام است، اما به هر حال خوردن آن غذا از ظرف دوم که طلا و نقره نیست، اشکال ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نگاه کردن مرد به زنی که می خواهد با او ازدواج کند به منظور آگاه شدن از حسن و عیب او جایز است حتی اگر با یک بار نگاه کردن این منظور حاصل نشود می تواند چند بار در چند مجلس نگاه کند.