عهده
عُهده به معنای ظرف مسئوليتها و تعهدات است.
در اثر یک سانحه، سرنشینان یک اتومبیل کشته شده اند، آیا دیه مسافران به عهده راننده است؟ با توجه به این که راننده نیز کشته شده، آیا ورثه وی باید دیه مسافران را بپردازند؟
در فرض سؤال، اگر قتل سرنشینها مستند به راننده نباشد، کسی ضامن نیست. و اگر مستند به تقصیر راننده باشد، (راننده مقصّر باشد) دیه بر راننده است، که از اصل مال وی پرداخت می شود. و اگر مستند به او باشد، ولی مقصر نباشد، دیه سرنشینها بر عاقله راننده است. و اگر معلوم نیست، مسأله را با مصالحه خاتمه دهند.
در فرض سؤال، اگر قتل سرنشینها مستند به راننده نباشد، کسی ضامن نیست. و اگر مستند به تقصیر راننده باشد، (راننده مقصّر باشد) دیه بر راننده است، که از اصل مال وی پرداخت می شود. و اگر مستند به او باشد، ولی مقصر نباشد، دیه سرنشینها بر عاقله راننده است. و اگر معلوم نیست، مسأله را با مصالحه خاتمه دهند.
عنوان سوال:
در اثر یک سانحه، سرنشینان یک اتومبیل کشته شده اند، آیا دیه مسافران به عهده راننده است؟ با توجه به این که راننده نیز کشته شده، آیا ورثه وی باید دیه مسافران را بپردازند؟
پاسخ:
در فرض سؤال، اگر قتل سرنشینها مستند به راننده نباشد، کسی ضامن نیست. و اگر مستند به تقصیر راننده باشد، (راننده مقصّر باشد) دیه بر راننده است، که از اصل مال وی پرداخت می شود. و اگر مستند به او باشد، ولی مقصر نباشد، دیه سرنشینها بر عاقله راننده است. و اگر معلوم نیست، مسأله را با مصالحه خاتمه دهند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی با اتومبیل خود شخصی را زیر گرفته و کشته و فرار کرده است. اکنون پس از سالها به فکر جبران افتاده ولی زن یا مرد بودن مقتول برای او معلوم نیست و با توجه به اینکه اولیاء دم نیز نامعلومند و این شخص می خواهد دیه او را بعنوان مجهول المالک به فقرا صدقه دهد بیان بفرمایید چه مقدار دیه بپردازد؟
- در یک حادثه رانندگی اتومبیل تاکسی فرد غیر مقصّر متحمّل خساراتی گردیده است و با توجه به نظر کارشناس مدّت یکماه برای تعمیر تاکسی مزبور وقت نیاز است و در ماههای معمولی راننده تاکسی از این اتومبیل ماهیانه مبلغ هشتصد هزار ریال درآمد داشته است که دراین یکماه با توجّه به تصادف واقع شده راننده تاکسی از تحصیل درآمد مزبور محروم شده است، آیا راننده تاکسی می تواند از جهت عدم النفع مبلغ هشتصد هزار ریال را علاوه بر هزینه خسارات وارده برای تعمیر تاکسی از راننده مقصّر مطالبه کند.
- در تصادفی که فردی کشته شده است، و دادگاه دیه قانونی برای ورثه مقرر کرده است; لکن ورثه آن مرحوم تردید دارند که با گرفتن آن، روح مرحوم ناراحت و معذّب باشد. لطفاً وظیفه را بیان کنید؟
- شخصی با اتومبیل خود، در روز و در خیابان گاوی را می کشد و به اتومبیل هم خسارت وارد می شود. در صورتی که گاوهای زیادی هم وجود داشت. آیا راننده قیمت گاو را ضامن است یا نه؟ و همچنین خسارت وارده ماشین به عهده صاحب گاو می آید یا نه؟
- مردی زنی را در ماه حرم به قتل رسانیده است. با توجه به این که وقوع قتل در این زمان موجب اضافه شدن ثلث دیه می شود، اگر اولیاء دم تقاضای قصاص جانی را داشته باشند، باید نصف دیه یک مرد در ماه حرام را به او بپردازند یا نصف دیه یک مرد در غیر ماه حرام؟
- در تصادفی استخوان ران یک نفر از چند نقطه شکسته است. با چند عمل جراحی و پرداخت هزینه سنگین شکستگی ترمیم یافته، آیا مقدار دیه همان مقدار مذکور در کتب فقهی است؟ یا این که با توجه به وضع موجود و هزینه های گران درمانی فرق می کند؟ و آیا مخارج درمانی به عهده جانی است یا مجنی علیه؟
- ماده 91 قانون تعزیرات که به تأیید فقهای شورای نگهبان رسیده و لازم الاجرا می باشد، مقرر می دارد: (اگر زن حامله برای سقط جنین به طبیب و یا قابله مراجعه کند، و طبیب هم عالماً و عامداً مباشرت به اسقاط جنین کند، دیه جنین به عهده اوست. و اگر روح در جنین دمیده باشد، باید قصاص شود. و اگر او را به وسایل اسقاط جنین راهنمایی کند، به شش ماه تا سه سال حبس محکوم می شود.)نظر به این که فقهای شیعه در مورد جنین بین حلول روح و غیر آن فرقی قائل نیستند و در هرحال سقط جنین، موجب ثبوت قصاص نمی شود; آیا ماده قانونی مذکور منطبق با شرع می باشد یا خیر؟ در صورت منفی بودن، با توجه به عدم مخالفت شورای نگهبان با آن، تکلیف قاضی در صدور حکم چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] در یک حادثه رانندگی شش نفر از سرنشینان یک خودرو به همراه راننده خودرو مقابل که مقصر شناخته شده است کشته میشوند. راننده مقصر جوانی است بیست و چهار ساله و فاقد دارایی و تمکن مالی برای پرداخت دیه قربانیان، از طرفی خودرو هم فاقد بیمهنامه می‌باشد. حال با عنایت به محترم بودن خون مسلمان، آیا مجوزی برای پرداخت دیه کشتهشدگان از بیت المال وجود دارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه قاتل قبل از پرداخت دیه مقتول فوت کند تکلیف ورثه چیست؟ در صورت کم بودن ماترک میت آیا بر ورثه واجب است که دیه را از مال خود بپردازند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در حادثه سقوط اتومبیل، به لحاظ تغییر مسیر ناگهانی آن، راننده و سرنشین هر دو فوت نموده اند. با توجّه به این که: اوّلا: اولیای دم هر کدام، خواهان دیه هستند. ثانیاً: اظهارات شهود در مورد این که کدام یک از متوفّیان رانندگی اتومبیل را بر عهده داشته و کدام یک سرنشین بوده، با هم در تعارض می باشد. ثالثاً: نظریّه کاردان فنّی تصادفات، کارشناس رسمی دادگستری، و هیأت های سه نفره و پنج نفره کارشناسان، در خصوص مورد مذکور مغایر همدیگر است. و در یک جمله قناعت وجدانی دادگاه را فراهم نیاوده است، مسؤول پرداخت دیه کیست؟
- [آیت الله بهجت] فردی عهده دار مخارج زندگی برادر از کارافتاده و مستمند خویش بوده است. هرچند اساسا برادر، جزو افراد واجب النفقه نمی باشد، اما به حکم وجدان، او چنین عملی را انجام می داده حال اگر چنین فردی در یک سانحه رانندگی کشته شود، آیا این برادر از کارافتاده و مستمند می تواند به استناد این که موقعیّت عملی خویش را از دست داده، از راننده ی مقصّر خسارت بخواهد؟
- [آیت الله سبحانی] گاهی خلبان هواپیما یا راننده ی اتوبوس به دلیل نقص فنی ناچار می شود برای حفظ جان اکثر مسافران کاری کند که منجر به مرگ چند نفر و نجات اکثریت می شود. آیا راننده ضامن دیه ی افراد آسیب دیده می باشد؟ آیا بین اضطرار ناشی از قصور یا تقصیر راننده با صورتی که وضعیت اضطراری به صورت کاملاً اتفاقی به وجود آمده فرقی وجود دارد؟
- [آیت الله بهجت] در یک حادثه رانندگی، اتومبیل تاکسی فرد غیر مقصّر، متحمل خسارات گردیده است، با توجه به نظر کارشناس مدت یک ماه برای تعمیر تاکسی مزبور وقت نیاز است و در ماه های معمولی راننده ی تاکسی از این اتومبیل ماهانه هشتاد هزار تومان درآمد داشته که در این ماه با توجه به تصادف واقع شده، راننده تاکسی از تحصیل درآمد مزبور محروم شده است، آیا راننده ی تاکسی می تواند علاوه بر خسارات وارده بر تعمیر تاکسی، از جهت عدم نفع در این ماه مبلغ هشتاد هزارتومان از راننده مطالبه کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] برخی از اولیای میّت صغیر و برخی کبیرند. ورثه کبیر خواهان قصاص قاتل هستند، که در این صورت باید سهم صغار را از دیه بپردازند. آیا ورثه کبیر می توانند نوع دیه را از نظر جنس و قیمت تعیین نمایند؟ یا برای رعایت غبطه صغار، قیّم آنها، یا دادگاه، باید سهم الدیّه صغار را از جنس گرانتر (مانند گاو و گوسفند) تعیین کند؟
- [آیت الله بهجت] شخصی با اتومبیل خود در روز، در جاده گاوی را می کشد و به اتومبیل هم خسارت وارد می شود. در صورتی که گاوهای زیادی وجود داشت، آیا راننده قیمت گاو را ضامن است یا نه؟ و هم چنین خسارت وارد به ماشین به عهده ی صاحب گاو است یا نه؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مردی دو زن یا بیشتر را کشته باشد و اولیاء آنان خواهان قصاص باشند بفرمائید: الف - آیا اولیاء خواهان قصاص باید چیزی به عنوان فاضل دیه بپردازند یا خیر؟ ب - در صورت لزوم پرداخت، آیا باید هر یک از اولیاء خواهان قصاص، مستقلاّو جداگانه نصف دیه یک مرد را بدهند یا این که نصف دیه یک مرد، به نسبت اولیاء خواهان قصاص تقسیم می‌شود؟ (مثلااگر مردی دو زن را کشته است و اولیاء هر دو خواهان قصاص هستند، آیا باید هر یک از اولیاء نصف دیه یک مرد را بدهند یا یک چهارّم دیه یک مرد)
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مردی دو زن یا بیشتر را کشته باشد و اولیاء آنان خواهان قصاص باشند بفرمائید : الف - آیا اولیاء خواهان قصاص باید چیزی به عنوان فاضل دیه بپردازند یا خیر؟ ب - در صورت لزوم پرداخت، آیا باید هر یک از اولیاء خواهان قصاص، مستقلاو جداگانه نصف دیه یک مرد را بدهند یا اینکه نصف دیه یک مرد به نسبت اولیاء خواهان قصاص تقسیم می‌شود؟(مثلااگر مردی دو زن را کشته است و اولیاء هر دو خواهان قصاص هستند آیا باید هر یک از اولیاء نصف دیه یک مرد را بدهند یا یک چهارّم دیه یک مرد)
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد