وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
در اثنای نماز در دهان روزه دار اخلاط سر و سینه جمع شده است اگر فرو دهد روزه اش باطل می شود و اگر بخواهد بیرون بریزد باید نماز را قطع کند، وظیفه چیست؟
اگر ممکن باشد بدون قطع نماز، اخلاط را از دهان خارج کند و یا در دهان نگه دارد و نماز را تمام کند باید نماز را ادامه دهد. و در صورت عدم امکان، اگر به مقداری وقت دارد که اگر نماز را قطع کند و از اول شروع کند، لااقل یک رکعت از نماز داخل وقت واقع شود، باید نماز را قطع کرده و اخلاط را از دهان خارج کند و بعد نماز را بخواند. اما اگر به این مقدار هم وقت ندارد لازم است فرو برد و نماز را تمام کند. و بعداً قضای روزه را بگیرد.
اگر ممکن باشد بدون قطع نماز، اخلاط را از دهان خارج کند و یا در دهان نگه دارد و نماز را تمام کند باید نماز را ادامه دهد. و در صورت عدم امکان، اگر به مقداری وقت دارد که اگر نماز را قطع کند و از اول شروع کند، لااقل یک رکعت از نماز داخل وقت واقع شود، باید نماز را قطع کرده و اخلاط را از دهان خارج کند و بعد نماز را بخواند. اما اگر به این مقدار هم وقت ندارد لازم است فرو برد و نماز را تمام کند. و بعداً قضای روزه را بگیرد.
عنوان سوال:
در اثنای نماز در دهان روزه دار اخلاط سر و سینه جمع شده است اگر فرو دهد روزه اش باطل می شود و اگر بخواهد بیرون بریزد باید نماز را قطع کند، وظیفه چیست؟
پاسخ:
اگر ممکن باشد بدون قطع نماز، اخلاط را از دهان خارج کند و یا در دهان نگه دارد و نماز را تمام کند باید نماز را ادامه دهد. و در صورت عدم امکان، اگر به مقداری وقت دارد که اگر نماز را قطع کند و از اول شروع کند، لااقل یک رکعت از نماز داخل وقت واقع شود، باید نماز را قطع کرده و اخلاط را از دهان خارج کند و بعد نماز را بخواند. اما اگر به این مقدار هم وقت ندارد لازم است فرو برد و نماز را تمام کند. و بعداً قضای روزه را بگیرد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اخلاط سر و سینه وقتی وارد محوطه دهان می شود، اگر قهراً فرو داده شود، روزه را باطل می کند؟
- اگر انسان در اثنای نماز شک کند وضو گرفته یا نه، چه وظیفه ای دارد؟
- شخصی در اثر تصادف به کلّی سر و سینه و شکم او از بین رفته، وظیفه چیست؟
- اگر امام جماعت در اثنای نماز متوجه شود که نمازش باطل است، وظیفه اش چیست؟ و در صورت لزوم رها کردن، اگر خجالت بکشد، آیا جایز است نماز را صورتاً ادامه دهد؟
- بیماری که امکان تطهیر را ندارد (قطع نخاع شدگان) برای نماز چه وظیفه ای دارد؟
- آیا موزیک زدن در ماه مبارک رمضان با کیفیتی که در پایین می آید روزه را باطل می کند و قضا و کفاره دارد؟ الف تعدادی از سازها زیر زبان رفته و درآورده می شود و مجدّداً به داخل دهان می رود و فرصتی برای پاک کردن رطوبت یا بیرون ریختن آب دهان نیست. ب دسته دیگر سازها روی لب گذاشته و مدام باید زبان زد و بعد از برداشتن از لب و گذاشتن مجدد بر لب آب داخل لوله آنها در نتیجه دم و بازدم به داخل دهان آمده و فرو بردن آن اجتناب ناپذیر است و امکان دور انداختن نیست.
- اگر کسی به خیال این که به رکوع امام می رسد اقتدا کرد ولی به رکوع نرسید سپس نماز را قطع کرد و بدون انجام دادن کاری که نماز را باطل می کند مجدداً تکبیرة الاحرام گفت و نماز را به جماعت یا فرادی خواند وظیفه اش چیست؟
- اگر وظیفه روحانی این باشد که نماز خود را جمع بخواند (یعنی هم قصر و هم تمام) آیا می توان به او اقتدا کرد؟
- در اثر بیماری سر شخصی بطور کامل معکوس شده و صورتش به پشت برگشته است وظیفه او در نماز چیست؟
- شخصی در اثنای نماز، شک در صحت نماز خود می کند و آنرا رها کرده و بلافاصله و بدون انجام کاری که نماز را باطل می کند، مجدداً نماز دیگری شروع می کند، آیا نمازش صحیح است و آیا در این مسأله فرقی بین اول نماز یا وسط آن وجود دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] در هنگام نماز یا در کلاس در دهان روزه دار اخلاط سر و سینه جمع شده است اگر فرو دهد که روزه اش است و اگر بخواهد بیرون بریزد باید نماز را قطع کند، وظیفه چیست؟
- [آیت الله مظاهری] آیا فرو بردن قهری و ناخواسته اخلاط سینه که به فضای دهان رسیده است، روزه را باطل می‌کند؟
- [آیت الله مظاهری] اگر در حین خواندن نماز، اخلاط سینه به دهان روزهدار بیاید، چه وظیفهای دارد؟ آیا باید نماز را باطل کند و یا اینکه میتواند آن را فرو برد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر در حین خواندن نماز، اخلاط سینه به دهان روزهدار بیاید، چه وظیفهای دارد؟ آیا باید نماز را باطل کند و یا اینکه میتواند آن را فرو برد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا فرو بردن عمدی اخلاط سر و سینه جایز است؟
- [آیت الله مظاهری] شخص روزهداری که سر کلاس درس به خاطر احترام استاد نمیتواند از کلاس خارج شود و اخلاط سینه که وارد فضای دهان شده را فرو میدهد، چه حکمی دارد؟ آیا کفاره جمع بر او لازم می‌شود، چون عمداً فرو داده است؟
- [آیت الله سیستانی] من اولین سالی هست که روزه بر من واجب شده و امروز که روز اول هست را روزه گرفته ام. می خواستم بپرسم من که نمی دانستم اگر اخلاط سینه به دهان برسد نباید فرو برد و من که فرو بردم، روزه من باطل است یا نه؟
- [آیت الله بهجت] روزه داری که خلط سینه به فضای دهانش آمده، آن را نگه می دارد تا پس از مدّت کوتاهی به بیرون دهان بریزد. امّا ناگهان بدون اختیار آن را فرو می دهد، آیا روزه اش صحیح است؟
- [آیت الله سیستانی] اگر اخلاط سینه از حلق پایین برود روزه را باطل می کند؟
- [سایر] آیا آدامس جویدن و فرو بردن آب دهان در آن حال، روزه را باطل می‌کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- فرو بردن آب دهان اگر چه بواسطه خیال کردن ترشی و مانند آن در دهان جمع شده باشد روزه را باطل نمی کند.
- مضمضه زیاد برای روزه دار مکروه است، و اگر بعد از مضمضه بخواهد آب دهان را فرو برد بهتر است سه مرتبه آب دهان را بیرون بریزد.
- فرو بردن آب بینی و خلط سینه که در فضای دهن نیامده باشد حرام نیست ولی اخلاط بینی و سینه که در فضای دهن وارد شده احتیاط واجب ترک فرو بردن آنست و فرو بردن غذایی که موقع خلال کردن، از لای دندان بیرون می آید اگر طبیعت انسان از آن متنفر نباشد اشکال ندارد.
- اگر روزه دار بی اختیار در آب بیفتد و تمام سر او را آب بگیرد یا فراموش کند که روزه است، و سر در آب فرو برد روزه او باطل نمی شود.
- اگر فراموش کند که روزه است و سر را در آب فرو برد یا دیگری به زور سر او را در آب فرو برد; چنانچه در زیر آب یادش بیاید که روزه است، یا آنکس دست خود را بردارد، باید فوراً سر را بیرون آورد، و چنانچه بیرون نیاورد بنابر احتیاط واجب روزه اش باطل می شود.
- اگر نصف سر را یک دفعه و نصف دیگر آنرا دفعه دیگر در آب فرو برد روزه اش باطل نمی شود.
- اگر موقعی که مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده باید لقمه را از دهان بیرون آورد، و چنانچه عمداً فرو برد روزه اش باطل است، و بدستوری که بعداً گفته خواهد شد کفاره هم بر او واجب می شود.
- اگر روزه دار عمداً تمام سر را در آب فرو برد، اگر چه باقی بدن او از آب بیرون باشد، بنابر احتیاط واجب روزه او باطل می شود ولی اگر تمام بدن را آب بگیرد، و مقداری از سر بیرون باشد روزه باطل نمی شود.
- اگر روزه دار آروغ بزند و چیزی در دهانش بیاید، چنانچه عمداً آنرا فرو ببرد، روزه اش باطل است، و باید قضای آنرا بگیرد، و کفّاره هم بر او واجب می شود، و اگر خوردن آن چیز حرام باشد، مثلا موقع آروغ زدن خون یا غذائی که از صورت غذا بودن خارج شده بدهان او بیاید، و عمداً آنرا فرو ببرد، روزه او باطل می شود، و بنابر احتیاط کفّاره جمع هم بر او واجب می شود.
- اگر چیزی بزور در گلوی روزه دار بریزند یا سر او را بزور در آب فرو برند، روزه او باطل نمی شود، ولی اگر مجبورش کنند که روزه خود را باطل کند مثلا به او بگویند اگر غذا نخوری ضرر مالی یا جانی بتو می زنیم، و خودش برای جلوگیری از ضرر چیزی بخورد روزه او باطل می شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] فرو بردن آب دهان، هر چند به واسطه خیال کردن ترشی و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمی کند، و فرو بردن اخلاط سر و سینه تا به فضای دهان نرسیده اشکال ندارد، اما اگر داخل فضای دهان شود احتیاط واجب آن است که آن را فرو نبرد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضای دهان نرسیده اشکال ندارد، ولی اگر داخل فضای دهان شود، احتیاط واجب آن است که آن را فرو نبرد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] فرو بردن اخلاط سر و سینه؛ تا به فضای دهان نرسیده اشکال ندارد؛ ولی اگر داخل فضای دهان شود؛ احتیاط واجب آن است که آن را فرو نبرند.
- [آیت الله سیستانی] فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضای دهان نرسیده اشکال ندارد، ولی اگر داخل فضای دهان شود، احتیاط مستحب آن است که آن را فرو نبرند.
- [آیت الله علوی گرگانی] فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضای دهان نرسیده، اشکال ندارد ولیاگر داخل فضای دهان شود، احتیاط واجب آن است که آن را فرو نبرد.
- [آیت الله مظاهری] فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضای دهان نرسیده اشکال ندارد، ولی اگر داخل فضای دهان شود بهتر است آن را فرو نبرد.
- [آیت الله وحید خراسانی] فرو بردن اخلاط سر و سینه تا به فضای دهان نرسیده اشکال ندارد ولی اگر داخل فضای دهان شود احتیاط واجب ان است که ان را فرو نبرند
- [امام خمینی] فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضای دهان نرسیده، اشکال ندارد. ولی اگر داخل فضای دهان شود، احتیاط واجب آن است که آن را فرو نبرد.
- [آیت الله بروجردی] فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضای دهان نرسیده اشکال ندارد، ولی اگر داخل فضای دهان شود، احتیاط واجب آن است که آن را فرو نبرند.
- [آیت الله خوئی] فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضای دهان نرسیده، اشکال ندارد. ولی اگر داخل فضای دهان شود، احتیاط واجب آن است که آن را فرو نبرد.