تاخیر
به عقب انداختن عمل از اوّل وقت امکان آن را تأخیر می‌گویند که از عنوان تأخیر در بیشتر ابواب فقه ـ اعم از عبادات و معاملات ـ به مناسبت سخن رفته و احکامی بر آن مترتّب شده است.
حق خسارت تأخیر که بیمه گر از بیمه گزار می گیرد چه حکمی دارد؟
اگر به عنوان دیرکرد باشد حرام است.
اگر به عنوان دیرکرد باشد حرام است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا اطمینان قلبی را که بیمه گر به بیمه گزار می دهد می توان به عنوان مثمن قرار داد؟ (بر فرض اینکه بیمه گر هیچ گونه اقدام تأمینی انجام ندهد)
- اکثر اوقات پولی را که بیمه گزار به بیمه می دهد در مقابلش چیزی دریافت نمی کند، آیا در این صورت عقد بیمه صحیح است، و مصداق اکل مال به باطل نیست؟
- بیمه های اجباری که دولت برای حفظ نظم اجتماعی بیمه گزار را مجبور به پرداخت حق بیمه می کند، چه حکمی دارد؟ (چنانچه یکی از شرایط عقد اختیار می باشد).
- اگر خسارت تأخیر تأدیه بصورت شرط ضمن عقد لازم باشد، آیا اخذ این خسارت جایز است؟
- اگر به علت تأخیر تادیه، خسارت و ضرر مسلّم به شخصی وارد شده باشد، آیا می توان این نوع خسارت را گرفت؟
- اخذ خسارت تأخیر تأدیه توسط بانکها به جهت مصلحت و مقتضیات زمان، آیا جنبه شرعی دارد؟
- آیا می توان برای تأخیر پرداخت دیه، چیزی به عنوان خسارت از جانی گرفت؟
- با توجه به اینکه ارزش پول در حال کاهش می باشد، آیا می توان خسارت تأخیر تأدیه را گرفت؟
- اگر انسان یقین کند که شرکت بیمه با پولهای بیمه گزاران ربا انجام می دهد آیا جایز است در این نوع بیمه ها شرکت کند؟ (نوع شرکت بیمه های خارجی اینگونه اند).
- بر فرض صحت عقد بیمه، به نظر حضرتعالی بیمه عمر چه حکمی دارد؟ (چه بیمه عمر به شرط حیات، به شرط فوت، مختلط).
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] شرکت بیمه در ضمن قرارداد بیمه عمر که با بیمه گزار منعقد نموده، متعهد شده است که بعد از وفات بیمه گزار، مبلغی پول به کسانی که او معیّن می کند بپردازد، حال اگر این شخص بدهکار باشد و دارایی او برای پرداخت بدهی اش کافی نباشد، آیا طلبکاران حق دارند طلب خود را از مبلغی که شرکت بیمه پرداخت می کند بردارند؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا به مالی که شرکت های بیمه بر اساس قرارداد برای جبران خسارت به بیمه شده پرداخت می کنند، خمس تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا خسارت تأخیر پرداخت دین، شرعی می باشد؟
- [آیت الله بهجت] آیا گرفتن خسارت تأخیر پرداختن دَیْن از کفّار جایز است؟
- [سایر] آیا تأخیر در ارسال لیست بیمه از طرف کارفرمایان مانع انجام تعهدات سازمان تأمین اجتماعی نسبت به بیمه شده می شود؟
- [آیت الله سبحانی] دولت طرحی را به نام بیمه کشاورزی برای جبران خسارت اجرا کرده است اگرکشاروز مساحت زمین وآمار وارقام بیشتری را ارائه تا خسارت بیشتری دریافت کند چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر خسارت تأخیر پرداخت دین به صورت شرط ضمن عقد لازم باشد اخذ آن جایز است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا اخذ خسارت در تأخیر ادای بدهی در صورتی که شرط شده باشد، مشروعیّت دارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا خسارت تأخیر ادای دین و دیرکرد را می توان ضمن عقد لازم شرط کرد؟
- [آیت الله سبحانی] افسر متخصص در سانحه تصادف هزینه خسارت را مبلغ پنجاه هزار تومان برآورد کرد که از بیمه و یا طرف مقابل اخذ گردید اکنون اگر ترمیم خسارت وارده بملبغ کمتر از آن تمام شود تکلیف بقیّه مبلغ چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر حیوانی را شکار کنند، یا سر ببرند و بچه زنده ای از آن بیرون آید چنانچه آن بچه را به دستوری که در شرع معین شده سر ببرند حلال و گر نه حرام می باشد.
- وقت نماز جمعه با زوال خورشید شروع می شود و احتیاط واجب آن است که از اوائل عرفی زوال تأخیر نیاندازند و اگر تأخیر افتاد احتیاط آن است که نماز ظهر را بخوانند.
- احتیاط واجب آن است که نماز جمعه را از موقعی که عرفاً اوّل ظهر می گویند تأخیر نیاندازند و اگر از اوائل ظهر تأخیر افتاد به جای نماز جمعه نماز ظهر بخوانند.
- گر بداند به اختیار خودش خوابیده و شک کند که بعد از نماز بوده، یا در بین نماز یادش رفته که مشغول نماز است و خوابیده نمازش صحیح است.
- هرگاه وقت نماز داخل شود و بداند که اگر نماز را تأخیر بیندازد حائض می شود باید فوراً نماز بخواند.
- اگر قضای روزه رمضان را چند سال تاخیر بیندازد، باید قضا را بگیرد، و برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد.
- کسی که می تواند زکات را به مستحق برساند، اگر زکات را ندهد، و بدون آنکه در نگهداری آن کوتاهی کند از بین برود، چنانچه دادن زکات را به قدری تأخیر انداخته که نمی گویند فوراً داده است، باید عوض آن را بدهد و اگر به این مقدار تأخیر نینداخته مثلا دو سه ساعت تأخیر انداخته و در همان دو سه ساعت تلف شده در صورتی که دسترسی به مستحق نداشته چیزی بر او واجب نیست و اگر دسترسی به مستحق داشته بنابر احتیاط واجب باید عوض آن را بدهد.
- باید قرار معامله مساقات را پیش از ظاهر شدن میوه بگذارند و اگر بعد از ظاهر شدن میوه و پیش از رسیدن آن قرار بگذارند پس اگر کاری مانند آبیاری که برای تربیت درخت و پرورش میوه لازم است باقی باشد، معامله صحیح است و گر نه اشکال دارد، اگر چه احتیاج به کاری مانند چیدن میوه و نگهداری آن داشته باشد.
- کسی که به اندازه خواندن یک رکعت نماز وقت دارد، باید نماز را به نیّت ادا بخواند ولی نباید عمداً نماز را تا این وقت تأخیر بیندازد.
- اگر عمداً نماز جمعه را طوری به تأخیر بیاندازند که تنها یک رکعت از وقت آن باقی باشد احتیاط واجب آن است که نماز ظهر را بجا آورند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] می توان تمام اقسام عقد بیمه را از باب تعهد بیمه کننده و بیمه شونده به پرداخت خسارت و مال معین قرار داد هرچند احوط ان است که مثلا بیمه شونده مال معینی به بیمه کننده صلح کند به شرط ان که بیمه کننده خسارت احتمالی که معین شده جبران نماید و بر بیمه کننده جبران واجب می شود و همچنین در صورتی که مال معین از طرف بیمه شونده عین باشد می توان عقد بیمه را به عنوان هبه به شرط تحمل خسارت احتمالی از جانب بیمه کننده انجام داد که بر بیمه کننده وفای به شرط واجب است
- [آیت الله وحید خراسانی] در صورتی که بیمه شونده اقساط بیمه را بر طبق قرار داد نپردازد بر بیمه کننده واجب نیست خسارت وارده را جبران کند و بیمه شونده حق ندارد انچه از اقساط بیمه پرداخت کرده پس بگیرد
- [آیت الله وحید خراسانی] چنانچه عقد بیمه به صورت صلح به شرط تحمل خسارت یا به صورت هبه به شرط تحمل خسارت باشد و بیمه کننده در صورت پیش امد خسارتی بر بیمه شونده از جبران ان خودداری کند و به شرط عمل ننماید بیمه شونده خیار تخلف شرط دارد و می تواند صلح یا هبه را فسخ کند و انچه از اقساط بیمه پرداخت کرده پس بگیرد
- [آیت الله اردبیلی] لازم نیست در قرارداد بیمه میزان خسارت تعیین شود؛ پس اگر قرار بگذارند که هر مقدار خسارت وارد شد جبران کنند، صحیح است، ولی در عقد بیمه باید تعهدات طرفین عرفا معلوم و معین باشد.
- [امام خمینی] لازم نیست در قرار بیمه میزان خسارت تعیین شود پس اگر قرار بگذارند که هر مقدار خسارت وارد شد، جبران کنند صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] چون پرداخت اقساط حقّ بیمه به عنوان قرض نیست، بنابر این مؤسّسه بیمه کننده میتواند به منظور تشویق متقاضیان بیمه، متعهّد شود علاوه بر تأمین خسارت، مبلغی هم به آنان بپردازد.
- [آیت الله علوی گرگانی] در صورتی که بیمه کننده به پرداخت اقساط بیمه کمّاً وکیفاً اقدام نکند، واجب نیست بر بیمه‌گر که خسارت وارده را جبران کند و بیمهکننده حق ندارد آنچه از اقساط بیمه پرداخت کرده است، مسترد بدارد و پس بگیرد.
- [آیت الله مظاهری] طرفین بیمه باید رشید باشند و بتوانند در مال خود تصرّف کنند و قرارداد از روی اراده و اختیار انجام شود و باید مجهول نباشد و تمام خصوصیّات را معیّن کنند، مثلاً تعیین کنند مورد بیمه را یا اقساطی که بیمه کننده باید بپردازد و همچنین تعیین کنند خطرهایی که موجب خسارت میشود و تعیین کنند قیمت چیزی که بیمه شده است و مانند آن.
- [آیت الله مکارم شیرازی] بیمه قراردادی است بین بیمه کننده و شرکت یا شخص بیمه گر و بر این اساس است که در برابر پولی که به آن شرکت یا آن شخص می دهد خسارتهای وارده بر انسان یا چیزی را جبران کند و این معامله و قرارداد مستقلی است که باشرایطی که در مسائل آینده می آید صحیح است، چه بیمه کالاهای تجارتی باشد، یا ساختمانها و اتومبیلها و کشتیها و هواپیماها، یا بیمه کارمندان و کارگران، یا بیمه عمر و مانند آن که در عرف عقلاء معمول است.
- [آیت الله اردبیلی] در بیمه علاوه بر شرایطی از قبیل بلوغ و عقل و اختیار و غیر آنها که در سایر عقود لازم است، چند شرط معتبر است: اوّل: تعیین موضوع بیمه که شخص، مغازه، کشتی، اتومبیل یا هواپیما است. دوم: تعیین دو طرف عقد که اشخاص یا مؤسسات یا شرکتها یا دولت هستند. سوم: تعیین مبلغی که باید بپردازند.چهارم: تعیین اقساطی که باید آن را بپردازند و تعیین زمان اقساط.پنجم: تعیین زمان شروع و پایان بیمه که مثلاً از اوّل فلان ماه یا سال تا چند ماه یا چند سال است.ششم: تعیین خطرهایی که موجب خسارت میشوند مثل حریق، غرق، سرقت، وفات یا بیماری و میتوان کلّیّه آفاتی را که موجب خسارت میشوند، قرارداد کرد.