بیماری
مقابل سلامت و تندرستی را بیماری گویند. از آن در بابهای طهارت، صلات، زکات، صوم، اعتکاف، حج، جهاد، حجر، ضمان، وصیّت، نکاح، طلاق، اطعمه و اشربه، ارث، حدود، قصاص و دیات سخن رفته است.
دکتر به بیماری گفته دنبلان گوسفند یا گوشت خرگوش بخور تا خوب شوی، آیا جایز است بخورد؟
اگر از گفته دکتر متخصص اطمینان حاصل کند که دوای درد او چیز حرام است و دوای او منحصر به آن باشد، به قصد معالجه و به مقدار ضرورت مانعی ندارد و در این حکم فرقی بین چیزهای حرام خوردنی و آشامیدنی نیست.
اگر از گفته دکتر متخصص اطمینان حاصل کند که دوای درد او چیز حرام است و دوای او منحصر به آن باشد، به قصد معالجه و به مقدار ضرورت مانعی ندارد و در این حکم فرقی بین چیزهای حرام خوردنی و آشامیدنی نیست.
پاسخ:
اگر از گفته دکتر متخصص اطمینان حاصل کند که دوای درد او چیز حرام است و دوای او منحصر به آن باشد، به قصد معالجه و به مقدار ضرورت مانعی ندارد و در این حکم فرقی بین چیزهای حرام خوردنی و آشامیدنی نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا گوشت خرگوش حرام است؟
- آیا جایز است به مقدار یک گوسفند گوشت خریداری کنند و بین فقرا تقسیم کنند؟
- اگر دکتر تمرین ورزشی را به بیماری توصیه کند، در صورتی که سلامتی بیمار به آن بستگی داشته باشد; آیا ورزش واجب می شود؟
- آیا استفاده از گوشت گوسفند و مرغ که توسط ابزار برقی که در کشتارگاه ذبح می شوند، جایز است؟ و اگر ذبح توسط انسان و پَرکنی مرغ توسط کارخانه انجام شود و قبل از ذبح شوک به مرغ وارد شود، آیا استفاده از آن جایز است؟ جواب الف چنانچه ابزار از جنس آهن باشد ولی حرکت آن بوسیله برق انجام گیرد با توجه به رعایت سایر شرایط مانند قبله و بسم الله، مانعی ندارد. جواب ب استفاده از آن مانعی ندارد.
- گوسفندی را که خمس به آن تعلّق گرفته صاحب گوسفند به قصّاب فروخته است، کسانی که از گوشت آن خریداری کرده اند بعد از اینکه علم پیدا کردند، آیا باید خمس آن را بدهند؟
- ارادتمندان حضرت سیدالشهداء برای ادای نذرشان همه ساله تعداد زیادی گوسفند در مسیر دسته عزاداران حسینی قربانی می کنند. و برای مصرف گوشت آنها موارد خاصّی معین نمی کنند. مسؤولان تصمیم دارند گوشت آنها را با قیمت مناسب بین مردم توزیع کرده و وجوه آن را با نظارت نماینده ولی فقیه، در تأسیس مراکز عام المنفعة، مانند مدرسه مصرف کنند، تکلیف چیست؟
- آیا گوشت حیوانات حلال گوشت، مانند ماهی، مرغ، گوسفند و گاو که توسط دولت از کشورهای غیر اسلامی آورده می شود، با توجه به اینکه هنگام ذبح نام خدا برده نمی شود و حیوان رو به قبله نیست، آیا حلال است؟ اگر بلامانع است چرا وقتی در آن کشور با چنین گوشتی مواجه می شویم حکم به حرمت می شود؟
- آیا جایز است انسان چیزی بخورد که موجب اغما یا از بین رفتن بعض قوای بدنی یا موجب از کار افتادن بعضی از حواس ظاهری یا باطنی وی گردد؟
- چنانچه زنی که مبتلا به جنون است آبستن شود، با توجه به امکان انتقال بیماری روانی به جنین و همچنین عدم امکان مراقبت بیمار از فرزند خود، آیا سقط جنین جایز است؟
- آیا جایز است برای جلوگیری از سرایت بعضی از بیماری ها که اگر جلوگیری نشود، منجر به مرگ شخص یا فلج شدن وی می شود عضوی از بدن را قطع کرد و بر فرض جواز، آیا دیه دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] آیا فروش گوشت و فرآورده های گوشتی خرگوش به غیرمسلمان جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خوردن گوشت خرگوش چگونه است؟
- [آیت الله بهجت] اگر گوسفند از شیر سگ بخورد، آیا گوشت آن نجس و حرام است؟
- [آیت الله سیستانی] آیا گوشت خرگوش حرام است ؟
- [آیت الله سیستانی] آیا گوشت ملخ و خرگوش حلال است؟
- [آیت الله سیستانی] ایا گوشت ملخ و خرگوش حلال است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] خوردن گوشت خرگوش چه صورت دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] پرورش خرگوش توسط مسلمان جهت فروش به اقلیتهای دینی و یا فرآوری و صادرات گوشت و پوست آن چه حکمی دارد؟ علاوه بر گوشت و پوست خرگوش، ادار خرگوش نیز دارای مادهای ارزشمند است که فقط کلیه خرگوش قادر به ترشح آن می‌باشد (ارگوپلاست)؛ آیا میتوان آن را نیز فروخت؟
- [آیت الله اردبیلی] پرورش خرگوش توسط مسلمان جهت فروش به اقلیتهای دینی و یا فرآوری و صادرات گوشت و پوست آن چه حکمی دارد؟ علاوه بر گوشت و پوست خرگوش، ادار خرگوش نیز دارای مادهای ارزشمند است که فقط کلیه خرگوش قادر به ترشح آن می‌باشد (ارگوپلاست)؛ آیا میتوان آن را نیز فروخت؟
- [آیت الله اردبیلی] پرورش خرگوش توسط مسلمان جهت فروش به اقلیتهای دینی و یا فرآوری و صادرات گوشت و پوست آن چه حکمی دارد؟ علاوه بر گوشت و پوست خرگوش، ادار خرگوش نیز دارای مادهای ارزشمند است که فقط کلیه خرگوش قادر به ترشح آن می‌باشد (ارگوپلاست)؛ آیا میتوان آن را نیز فروخت؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر چیزی را که روح دارد از حیوان زنده جدا نمایند، مثلا دنبه یا مقداری گوشت از گوسفند زنده ببرند، نجس و حرام می باشد.
- از چهار پایان اهلی، گوشت شتر و گاو و گوسفند حلال و گوشت اسب و قاطر و الاغ کراهت دارد. و از حیوانات بیابانی و وحشی، گوشت آهو و گوزن و گاو وحشی و قوچ و بز کوهی و گوره خر حلال است.
- خرید و فروش گوشت و پیه و چرمی که از دست مسلمان گرفته شود اشکال ندارد، ولی اگر انسان بداند که آن مسلمان آن را از دست کافر گرفته و تحقیق نکرده که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده یا نه، خرید و فروش آن جایز است ولی نماز در آن چرم و خوردن آن گوشت جایز نیست.
- گوشت و شیر حیوان نجس، مانند سگ و خوک، حرام است، و همچنین گوشت و شیر حیوانات درنده که معمولا نیش و چنگال دارند مانند شیر و پلنگ و یوزپلنگ و گرگ و کفتار و شغال و روباه و گربه و همینطور حیواناتی که مسخ شده اند مانند فیل و خرس و بوزینه و خرگوش حرام می باشند و خوردن حیوانات ریز و حشرات مانند موش و سوسمار و مار و مارمولک و عقرب و سوسک و زنبور و مور و مگس و پشه و انواع کرمها نیز حرام است.
- کفن کردن با پارچه ای که از پشم یا موی حیوان حرام گوشت تهیه شده، در حال اختیار جایز نیست، ولی اگر پوست حیوان حلال گوشت را طوری درست کنند که به آن جامه گفته شود، و همچنین اگر کفن از مو و پشم حیوان حلال گوشت باشد اشکال ندارد، اگرچه احتیاط مستحب آن است که با این دو هم کفن ننمایند.
- اگر به جای این که کارد را در گودی گردن شتر فرو کنند سر آن را ببرند، یا گوسفند و گاو و مانند اینها را مثل شتر، کارد در گودی گردنشان فرو کنند، گوشت آنها حرام و بدن آنها نجس است. ولی اگر چهار رگ شتر را ببرند و تا زنده است به دستوری که گفته شد کارد در گودی گردنش فرو کنند گوشت آن حلال و بدن آن پاک است، و نیز اگر کارد در گودی گردن گاو یا گوسفند یا مانند اینها فرو کنند و تا زنده است سر آن را به دستوری که گفته شد ببرند حلال و پاک می باشد.
- حیوان اهلی حلال گوشت، از سه راه حرام گوشت می شود: اوّل: اینکه جلاّل باشد، یعنی خوراک آن بر حسب عادت منحصر به مدفوع انسان باشد که در اینصورت گوشت و شیر آن حرام و بنابر احتیاط واجب بول و مدفوع آن نجس می شود. دوّم: اینکه انسان با حیوان چهار پا نزدیکی کند و عمل زشت انجام دهد. در اینصورت گوشت و شیر آن بلکه بنابر احتیاط واجب نسل آن هم حرام می شود و نیز بول و مدفوع آن بنابر احتیاط نجس است. سوّم: برّه و بزغاله و گوساله ای که از شیر خوک بخورد تا نمو کند و استخوانش محکم شود گوشت و شیر و نسلش حرام می شود و بنابر احتیاط واجب بول و مدفوع آن نجس است ولی اگر از شیر انسان بخورند تا بزرگ شوند گوشت و شیرشان حرام نمی شود بلکه کراهت دارد.
- حیوان حلال گوشت وحشی مانند آهو و کبک و بُزِ کوهی و حیوان حلال گوشتی که اهلی بوده و بعداً وحشی شده مثل گاو و شتر اهلی که فرار کرده و وحشی شده است، و بسهولت ذبحش میسّر نیست اگر به دستوری که بعداً گفته می شود آنها را شکار کنند پاک و حلال است، ولی حیوان حلال گوشت اهلی مانند گوسفند و مرغ خانگی و حیوان حلال گوشت وحشی که بواسطه تربیت کردن اهلی شده است و ذبحش بسهولت ممکن است با شکار کردن پاک و حلال نمی شود.
- خرید و فروش گوشت و پیه و چرمی که از ممالک غیر اسلامی می آورند، یا از دست کافر گرفته می شود در صورتی که احتمال برود از حیوانی است که بدستور شرع کشته شده خرید و فروش آن جائز است ولی نماز در آن جائز نیست.
- بول و غائط حیوانی که به خوردن نجاست انسان عادت کرده نجس است، و اگر بخواهند پاک شود باید آن حیوان را استبراء کنند، یعنی تا مدّتی که بعد از آن مدّت دیگر نجاستخوار به آن نگویند، نگذارند نجاست بخورد و خوراک پاک به آن بدهند، و باید شتر نجاستخوار را چهل روز و گاو را بیست روز، و گوسفند را ده روز و مرغابی را پنج روز، و مرغ خانگی را سه روز، نگذارند، نجاست بخورند و خوراک پاک به آنها بدهند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] گوشت گاو و گوسفند و شتر اهلی و همچنین گاو و گوسفند و بز و خر وحشی و آهو حلال است، ولی گوشت اسب و قاطر و الاغ مکروه می باشد، حیوانات درنده عموما، همچنین فیل و خرگوش و حشرات گوشتشان حرام است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر قصاب گوشت گوسفند نَر بفروشد و به جای آن، گوشت گوسفند ماده تحویل بدهد معصیت کرده است، پس اگر آن گوشت را معیّن کرده و بگوید: (این گوشت گوسفند نر را میفروشم)، مشتری میتواند معامله را به هم بزند و اگر آن را معیّن نکند، در صورتی که مشتری به گوشتی که گرفته راضی نشود، قصاب باید گوشت گوسفند نر به او بدهد.
- [آیت الله بهجت] اگر دکتر با دست خود به مریض دارو بدهد، یا درد و داروی مریض را به او بگوید و مریض دارو را بخورد، چنانچه در معالجه خطا کند و به مریض ضرری برسد یا بمیرد، دکتر ضامن است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] انسان نمی تواند به خاطر ضعف، روزه را بخورد، ولی اگر بقدری ضعف پیدا کند که تحمل آن بسیار مشکل شود، می تواند روزه را بخورد و همچنین اگر خوف بیماری داشته باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اشامیدن بول حیوان حرام گوشت حرام است و همچنین بول حلال گوشت و خوردن و اشامیدن چیزهای خبیث دیگر که طبیعت انسان از ان متنفر است جایز نیست ولی خوردن بول شتر و گاو و گوسفند در صورت نیاز به انها برای مداوا مانعی ندارد
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر دکتر به دست خود به مریض دوا بدهد، یا درد و دوای مریض را به او بگوید و مریض دوا را بخورد، چنانچه در معالجه خطا کند و به مریض ضرری برسد یا بمیرد، دکتر ضامن است، ولی اگر فقط بگوید: فلان دوا برای فلان مرض فایده دارد؛ و به واسطه خوردن دوا ضرری به مریض برسد یا بمیرد، دکتر ضامن نیست.
- [آیت الله بروجردی] اگر دکتر به دست خود به مریض دوا بدهد، یا درد و دوای مریض را به او بگوید و مریض دوا را بخورد، چنانچه در معالجه خطا کند و به مریض ضرری برسد یا بمیرد، دکتر ضامن است؛ ولی اگر فقط بگوید:فلان دوا برای فلان مرض فائده دارد و به واسطهی خوردن دوا ضرری به مریض برسد یا بمیرد، دکتر ضامن نیست.
- [آیت الله سیستانی] آشامیدن بول حیوانات حرام گوشت ، حرام است ، و همچنین بول حیوانات حلال گوشت حتی شتر بنابر احتیاط لازم ولی خوردن بول شتر و گاو و گوسفند اگر برای معالجه باشد اشکال ندارد .
- [آیت الله مظاهری] اگر چیزی را که روح دارد از حیوان زنده جدا نمایند، مثلاً دنبه یا مقداری گوشت از گوسفند زنده ببرند نجس و حرام می‌باشد. اجزاء حرام حیوانات حلال گوشت:
- [آیت الله مظاهری] گوشت شتر، گاو، گوسفند، آهو، گوزن، گاو وحشی، قوچ، بز کوهی و گوره خر حلال است، و همچنین گوشت پرندگانی مانند انواع کبوتر، کبک، تیهوج، قطا، مرغ خانگی، انواع گنجشک و امثال اینها حلال است، گوشت پرستو حلال ولی کشتن آن مکروه است چنانکه خوردن گوشت اسب، قاطر، الاغ و هدهد کراهت دارد.