طرق شرعی
عنوانی با این نام ایجاد نشده است : اماره شرعی (اصول) همینک آن را ایجاد کنید
طرق شرعی احراز عدالت شاهد در قضاوت را ذکر فرمائید.
عدالت به شهادت دو شاهد عادل یا به علم و یا اطمینان خود قاضی ثابت می شود حال چه این علم یا اطمینان از معاشرت با شخص حاصل شود یا از شهرت بین مردم. علاوه بر اینها حسن ظاهر و مواظبت بر انجام واجبات و ترک محرمات خود کاشف تعبدی بر عدالت می باشد اگر چه موجب علم و اطمینان نشود.
عدالت به شهادت دو شاهد عادل یا به علم و یا اطمینان خود قاضی ثابت می شود حال چه این علم یا اطمینان از معاشرت با شخص حاصل شود یا از شهرت بین مردم. علاوه بر اینها حسن ظاهر و مواظبت بر انجام واجبات و ترک محرمات خود کاشف تعبدی بر عدالت می باشد اگر چه موجب علم و اطمینان نشود.
پاسخ:
عدالت به شهادت دو شاهد عادل یا به علم و یا اطمینان خود قاضی ثابت می شود حال چه این علم یا اطمینان از معاشرت با شخص حاصل شود یا از شهرت بین مردم. علاوه بر اینها حسن ظاهر و مواظبت بر انجام واجبات و ترک محرمات خود کاشف تعبدی بر عدالت می باشد اگر چه موجب علم و اطمینان نشود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در عدالت عادلهایی که شاهدِ طلاق می شوند، آیا حسن ظاهر کافی است یا احراز عدالت واقعی لازم است؟
- شخصی را وکیل کرده ام تا همسرم را طلاق دهد و نمی دانم دو شاهد عادلِ لازم در طلاق واقعاً عادل بوده اند یا خیر؟
- آیا بدون احراز شرعی در یک محکمه صالحه، می توان کسی را به ارتداد یا انحراف یا فسق محکوم کرد؟ و اگر جایز نباشد، آیا مفتری از عدالت خارج می شود؟
- لطفاً حکم شرعی خروج زوجه دائم، از منزل را بیان کنید و دلیل و فلسفه آن را ذکر فرمایید.
- لطفاً معنای فتوی و قضاوت را بیان فرمایید.
- اگر عادلی غیبت عادل دیگری را کند، آیا غیبت کننده از عدالت ساقط می شود یا نه؟ و وظیفه ما در قبال او چیست؟
- آیا در مواردی که انسان امام جماعت را نمی شناسد و از عدالت یا فسق او اطلاعی ندارد اقتدا صحیح است؟ و آنچه برای اثبات عدالت کفایت می کند چیست؟
- امام جماعت مرتکب گناهی شده و از عدالت ساقط شده ولی شنیدیم که قبل از نماز و در اثنای نماز استغفار کرد، آیا این استغفار برای تحقق توبه و عادل شدن مجدّداً و صحت اقتدا کفایت می کند؟
- آیا صاحب دفتر ازدواج بودن به عدالت امام جماعت ضرر وارد می کند؟
- این جانب خود را عادل نمی دانم، آیا می توان امام جماعت شوم؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا عدالت در قاضی غیر مجتهد مأذون نیز شرط است؟ این امر برای شخص قاضی چگونه بایستی احراز گردد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا احراز عدالت در قسامه، همانند عدالت شهود، شرط است؟
- [آیت الله سبحانی] ملاک در عدالتِ شاهد چیست؟
- [آیت الله بهجت] آیا بین عدالت لازم در تقلید، با عدالت قاضی و یا امام جماعت تفاوت مرتبه وجود دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] افرادی که بعنوان شاهد طلاق هستند همین که لفظ أسْتَغْفِر الّلهَ رَبّی و أتوب الَیْه را گفتهاند احراز عدالت می‌شود با آن که قبلامعصیت کرده باشند و آیا می‌شود صیغه طلاق را اجرا کرد؟
- [سایر] فلسفه حضور دو شاهد عادل در صیغه طلاق چیست؟
- [آیت الله سبحانی] آیا در تحصیل عدالت شاهد، حسن ظاهر کافی است؟
- [سایر] قاضی عادل در روز قیامت چه آرزویی می کند؟
- [سایر] قاضی در چه چیزهایی باید عدالت را رعایت کند؟
- [سایر] جایگاه قاضی های غیر عادل در جهنم چگونه است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- تقلید در احکام; عمل نمودن به دستور مجتهد است و از مجتهدی باید تقلید کرد که: مرد بالغ، عاقل، شیعه دوازده امامی، حلال زاده، زنده و عادل باشد و مقصود از عدالت آن است که قدرت نفسانیه ای بر انجام واجبات و ترک گناهان کبیره داشته باشد. و احتیاط واجب آن است که مرجع تقلید حریص به دنیا نباشد و لازم است از مجتهدین دیگر اعلم باشد یعنی در فهمیدن حکم خدا از همه مجتهدین عصر خودش عالمتر باشد.
- عدالت امام جماعت باید برای مأموم محرز باشد و با شک در اصل عدالت نمی توان به او اقتدا کرد و در صورتی که امامی را که عادل می دانسته، اگر شک کند به عدالت خود باقی است یا نه، می تواند به او اقتدا نماید.
- اگر از روی علاماتی که در شرع معین شده، مرد دو نفر را عادل بداند و زن خود را پیش آنان طلاق دهد، دیگری که آنان را عادل نمی داند بنابر احتیاط واجب نباید آن زن را برای خود یا برای کس دیگر عقد کند. ولی اگر شک در عدالت آنان داشته باشد می تواند آن زن را بعد از تمام شدن عدّه اش برای خود یا برای کس دیگر عقد کند.
- به سیدی که عادل نیست می شود خمس داد ولی به سیدی که دوازده امامی نیست نباید خمس بدهند.
- اگر ملخ را با دست یا بوسیله دیگری زنده بگیرند، بعد از جان دادن خوردن آن حلال است. و لازم نیست کسی که آن را می گیرد مسلمان باشد و در موقع گرفتن، نام خدا را ببرد ولی اگر ملخ مرده ای در دست کافر باشد و معلوم نباشد که آن را زنده گرفته یا نه، اگر چه بگوید زنده گرفته ام حلال نیست مگر آنکه یقین یا اطمینان حاصل شود یا دو شاهد عادل شهادت دهند که راست می گوید.
- اگر مأموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده یا کافر بوده یا به جهتی نمازش باطل بوده مثلاً بیوضو نماز خوانده نماز جماعت مأموم صحیح است.
- اگر مجتهدی در احکام عبادات اعلم باشد و مجتهد دیگری در احکام معاملات، احتیاط آن است که مکلّف تقلید را تقسیم نماید یعنی در عبادات از اوّلی و در معاملات از دوّمی تقلید نماید.
- یکی از راه های شناخت عدالت حسن ظاهر است. یعنی با او رفت و آمد و معاشرت داشته باشد و در شرایط مختلف او را دیده باشد که مسائل شرعی را رعایت می کند و یا همسایگان و اهل محل خوبی او را تصدیق کنند.
- بدست آوردن فتوی مجتهد سه راه دارد: اوّل: شنیدن از خود مجتهد. دوّم: شنیدن از دو نفر عادل که فتوای مجتهد را نقل می کنند، و اکتفا به خبر دادن یک نفر عادل اشکال داردمگر آنکه از قول او علم یا اطمینان حاصل شود. سوّم: دیدن فتوا در رساله مجتهد در صورتی که انسان بدرستی آن رساله اطمینان داشته باشد یعنی بداند که تمام رساله را خود مجتهد و یا افراد مورد وثوق وی ملاحظه نموده اند.
- اگر سفر مختصری از هشت فرسخ کمتر باشد یا انسان نداند که سفر او هشت فرسخ است یا نه نباید نماز را شکسته بخواند و چنانچه شک کند که سفر او هشت فرسخ است یا نه در صورتی که تحقیق کردن برایش مشقتی دارد که معمولا تحمل نمی شود باید نمازش را تمام بخواند و اگر مشقّت (به معنایی که گفته شد) ندارد بنابر احتیاط واجب باید تحقیق کند که اگر دو عادل بگویند یا بین مردم معروف باشد که سفر او هشت فرسخ است نماز را شکسته بخواند و یا نمازش را احتیاطاً هم شکسته و هم تمام بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر کسی چیزی را پیدا کند و دیگری بگوید مال من است، اگر یقین یا اطمینان پیدا کند که راست میگوید یا دو شاهد عادل شهادت دهند و یا ادّعاکننده قسم بخورد که مال اوست، واجب است به او داده شود، ولی اگر از نشانه دادن او فقط گمان برایش حاصل شود یا یک شاهد عادل شهادت دهد، مخیر است به او بدهد یا ندهد، و در صورتی که گمان قوی پیدا کند، وجوب تحویل به او خالی از وجه نیست.
- [آیت الله مظاهری] حدود و تعزیرات به دو راه ثابت می‌شود: اوّل: شهادت دو مرد عادل. دوّم: اقرار خود شخص، ولی زنا یا لواط با شهادت چهار شاهد عادل یا چهار مرتبه اقرار خود شخص در چهار جلسه ثابت می‌شود. و اقرار باید با اختیار و بدون تهدید یا شکنجه و مانند اینها باشد.
- [آیت الله خوئی] اگر یک عادل یا شخص موثقی خبر دهد که سفر انسان هشت فرسخ است، باید نماز را هم شکسته بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر دو عادل یا شخص موثقی خبر دهد که سفر انسان هشت فرسخ است؛ باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر یک عادل یا شخصی موثقی خبر دهد که سفر انسان هشت فرسخ است ، باید نماز را شکسته بخواند .
- [آیت الله سیستانی] اگر بر اساس حجت شرعی مرد دو نفر را عادل بداند و زن خود را پیش آنان طلاق دهد ، دیگری که در عدالت آنان شک دارد اگر احتمال بدهد که عدالت آنان نزد طلاق دهنده ثابت بوده است ، میتواند آن زن را بعد از تمام شدن عدّهاش برای خود یا دیگری عقد کند ، ولی اگر یقین به عدم عدالت آنان داشته باشد نمیتواند آن زن را عقد کند .
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که سابقاً عادل بوده هرگاه شک شود که بر عدالت باقی مانده است یا نه باید گفت عادل است، مگر این که یقین به خلاف پیدا شود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر دو شاهد عادل شهادت دهند که مالِ پیدا شده متعلّق به فلان شخص است، باید مال به آن فرد داده شود، چه پیش از شروع اعلام یا در بین و یا بعد از آن باشد.
- [آیت الله بهجت] اول ماه به تلگراف ثابت نمیشود، مگر اینکه انسان بداند تلگراف از راهی بوده که شرعاً معتبر است، مثلاً دو نفر شاهد عادل شهادت دادهاند یا آنکه سبب اطمینان شود، اگرچه با ضمیمه نشانهها و امارات دیگر باشد.
- [آیت الله اردبیلی] تقلید در احکام، این است که در حین عمل تصمیم و التزام داشته باشد به احکامی که مجتهد از ادله شرعی استنباط کرده است عمل نماید و تقلید به این معنا، موضوع جواز یا وجوب بقاء بر تقلید میت وعدم جواز عدول از تقلید مجتهد زنده به مجتهد زنده دیگر است. و از مجتهدی باید تقلید کرد که بالغ، عاقل، شیعه دوازده امامی، حلال زاده، زنده، عادل و اعلم باشد (یعنی در فهمیدن حکم خدا از ادله شرعی و درک موضوعات از تمام مجتهدین زمان خود استادتر باشد) و دنیا طلب نباشد به طوری که منافات با عدالت داشته باشد و همچنین بنابر مشهور مرد باشد.