غسل جمعه
غسل جمعه، یکی از غسل‌های مستحبی می‌باشد که در روز جمعه انجام می‌شود.
آیا غسل‌های مستحبّی (مثل غسل جمعه) نیز مانند غسل‌های واجب، باطل میشوند یا نه؟ مثلاً اگر پس از انجام غسل جمعه، در همان روز جمعه، حدث اصغر یا اکبر پیش آمد، آیا لازم است برای درک ثواب غسل جمعه، دوباره آن را انجام داد؟
تدارک پس از وقوع حدث اکبر و یا حدث اصغر لازم نیست؛ بلکه باانجام دادن غسل، امتثال امر الهی را کرده است.
تدارک پس از وقوع حدث اکبر و یا حدث اصغر لازم نیست؛ بلکه باانجام دادن غسل، امتثال امر الهی را کرده است.
عنوان سوال:
آیا غسل‌های مستحبّی (مثل غسل جمعه) نیز مانند غسل‌های واجب، باطل میشوند یا نه؟ مثلاً اگر پس از انجام غسل جمعه، در همان روز جمعه، حدث اصغر یا اکبر پیش آمد، آیا لازم است برای درک ثواب غسل جمعه، دوباره آن را انجام داد؟
پاسخ:
تدارک پس از وقوع حدث اکبر و یا حدث اصغر لازم نیست؛ بلکه باانجام دادن غسل، امتثال امر الهی را کرده است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر در بین غسل جنابت یا غسل‌های واجب دیگر یا غسل‌های مستحبّی حدث اصغر پیش بیاید، چه اثری بر این غسلها دارد و آیا مقدار انجام شده از غسل را باطل میکند؟
- اگر بدانیم که در روز جمعه نمیتوانیم غسل جمعه را انجام دهیم، چه کنیم تا بتوانیم ثواب غسل جمعه را کسب کنیم؟
- آیا می‌توان به جای غسل‌های مستحبّی تیمّم کرد؟ و آیا تیمّم کردن کسی که دوست دارد همیشه با طهارت باشد، ولی همیشه نمیتواند بعد از حدث اصغر وضو بگیرد، صحیح است یا خیر؟
- اگر نتوانیم غسل‌های مستحبّی را که در شرع وارد شده است، انجام دهیم یا انجام دادن آن، مقداری مشکل باشد، آیا میتوانیم برای کسب ثوابِ غسل، به جای آن تیمّم کنیم؟
- کسی که جنب شده یا از حیض و نفاس پاک شده، ولی غسل نکرده، در صورتی که یک غسل مستحبّی (مثل غسل جمعه) انجام دهد و به همراه آن، نیّت غسل واجب را نکند، آیا کفایت از غسل‌های واجب میکند یا نه؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] بنده به شدت به روزههای مستحبی مقید میباشم. اما پزشک میگوید نه تنها روزه مستحبی، بلکه گرفتن روزه واجب هم برای بنده ضرر دارد! چگونه میتوانم از ثواب روزههای مستحبی و واجب بهرهمند شوم؟ آیا با دادن صدقه میتوانم ثواب روزهها را درک کنم؟
- [سایر] آیا کسی که غسل مستحبی انجام می دهد مثل غسل جمعه، شب قدر، اول ماه قمری و یا هر غسل مستحب دیگر برای نماز وضو لازم است؟ کدام غسل مستحبی است که برای نماز وضو لازم نیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر آب برای کسی ضرر داشته می تواند به جای غسل جمعه یا غسل های مستحب دیگر تیمم کند؟
- [آیت الله سیستانی] اگر پس از اتمام غسل بفهمد که قسمتی از طرف چپ بدن نشسته مانده ولی حدث اکبر یا اصغر هم از او سر زده آیا شستن همان قسمت کافی است یا باید دوباره غسل کند یا اصولا حکمی دیگر دارد؟
- [آیت الله مظاهری] اگرکسی پس از اتمام غسل بفهمد که قسمتی از طرف چپ بدن نشسته مانده ولی حدث اکبر یا اصغر هم از او سر زده، آیا شستن همان قسمت کافی است یا باید دوباره غسل کند یا اصولاً حکمی دیگر دارد؟
- [آیت الله بهجت] کسی که نمی تواند غسل کند، آیا برای غسل های مستحب مثل غسل جمعه و غسل زیارت و دیگر غسل هایی که روایتی بر آن وارد شده می تواند به نیّت غسل مورد نظر، تیمّم کند؟
- [سایر] چرا برخی از مزایای مذهبی که ثواب زیادی هم دارند مانند شرکت در نماز جمعه و جماعت و ... از زن برداشته شده است؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا غسل جمعه برای رفتن به نماز جمعه واجب است یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] انسانی که غسل جنابت بر او واجب است ولی میخواهد غسل مستحبی هم مانند غسل جمعه انجام دهد آیا یک غسل به نیت غسل جنابت کفایت میکند یا اینکه دو غسل باید انجام دهد؟
- [سایر] آیا موقع غسل ترتیبی ایستادن به سمت قبله واجب است؟ اگر واجب نیست ثواب دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- حدث اصغر و اکبر در اثنای غسل مسّ میّت ضرری به صحت آن نمیرساند، ولی اگر در اثنای آن دوباره میّتی را مس کند، باید غسل را از سر بگیرد.
- اگر در بین غسل، حدث اصغر (یعنی کاری که وضو را باطل میکند) از او سر زند، غسل او صحیح است، ولی پس از آن باید برای نماز وضو نیز بگیرد.
- مسافر میتواند برای خواستن حاجت، سه روز در مدینه منوّره، روزه مستحبّی بگیرد و احتیاط واجب این است که آن سه روز، روزهای چهارشنبه، پنج شنبه و جمعه باشد.
- مسافری که قصد کرده ده روز در محلّی بماند، باید روزه واجب را بگیرد و میتواند روزه مستحبّی را نیز بجا آورد و امامت نماز جمعه را به عهده بگیرد و نافله ظهر و عصر و عشاء را نیز بخواند.
- اگر بداند که روزه است و عمدا برای غسل سر خود را در آب فرو برد، چنانچه روزه او روزه مستحبی و یا روزه واجب غیر رمضان باشد، غسل او صحیح و بنابر احتیاط روزه او باطل می‌باشد و اگر روزه ماه رمضان باشد، بنابر احتیاط هم غسل و هم روزه او باطل است.
- مستحب است انسان بعد از نماز مقداری مشغول تعقیب، یعنی خواندن ذکر و دعا و قرآن شود و بهتر است پیش از آن که از جای خود حرکت کند و وضو، غسل یا تیمم او باطل شود، رو به قبله تعقیب را بخواند و لازم نیست تعقیب به عربی باشد، ولی بهتر است چیزهایی را که در کتابهای دعا دستور دادهاند بخواند و از تعقیبهایی که خیلی سفارش شده است، تسبیح حضرت زهرا علیهاالسلام است که باید به این ترتیب گفته شود: 34 مرتبه (اَللّهُ اَکْبَر)، 33 مرتبه (اَلْحَمْدُ للّهِ) و 33 مرتبه (سُبْحانَ اللّهِ) و می‌توان (سُبْحانَ اللّهِ) را پیش از (اَلْحَمْدُ للّهِ) گفت، ولی بهتر است بعد از (اَلْحَمْدُ للّهِ) گفته شود.
- در چند صورت فقط قضای روزه بر انسان واجب است و کفّاره واجب نیست: اوّل: آن که روزه خود را با قِی کردن یا اماله نمودن باطل کند. دوم: آن که در شب ماه رمضان جنب باشد و به تفصیلی که در مسأله 1710 گفته شد، تا اذان صبح از خواب دوم بیدار نشود. سوم: عملی که روزه را باطل میکند بجا نیاورد، ولی نیّت روزه نکند یا ریا کند یا قصد کند که روزه نباشد یا این که قصد کند آنچه روزه را باطل میکند، بجا آورد. چهارم: آن که در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش کند و با حال جنابت یک یا چند روز، روزه بگیرد. پنجم: آن که در ماه رمضان با شک در این که صبح شده و بدون این که تحقیق کند، عملی که روزه را باطل میکند انجام دهد و بعد معلوم شود صبح بوده است و تفاوتی ندارد که میتوانسته تحقیق کند یا نه و نیز اگر بعد از تحقیق اطمینان پیدا نکند که شب باقی است و صبح نشده و عملی که روزه را باطل میکند انجام دهد و بعد معلوم شود صبح بوده، قضای آن روزه بر او واجب است؛ اما اگر بعد از تحقیق و مراعات فجر اطمینان یابد که صبح نشده و عملی که روزه را باطل میکند انجام دهد و بعد معلوم شود صبح بوده، قضا واجب نمیشود. ششم: آن که کسی بگوید: (صبح نشده) و انسان با اعتماد به گفته او عملی که روزه را باطل میکند انجام دهد و بعد معلوم شود صبح بوده است. هفتم: آن که کسی بگوید صبح شده و انسان به گفته او یقین نکند یا گمان کند شوخی میکند و عملی که روزه را باطل میکند انجام دهد و بعد معلوم شود صبح بوده است. هشتم: آن که نابینا و مانند او که نمیتواند در مورد وقت تحقیق کند، با اعتماد به گفته کسی که میگوید مغرب شده، افطار کند و بعد معلوم شود مغرب نبوده است. نهم: آن که در هوای صاف به واسطه تاریکی یقین کند که مغرب شده و افطار کند و بعد معلوم شود مغرب نبوده است، ولی اگر به علّت وجود مانعی، مانند ابری بودن هوا یا وجود گرد و غبار به گمان این که مغرب شده افطار کند و بعد معلوم شود مغرب نبوده، قضا لازم نیست. دهم: آن که برای خنک شدن یا بیجهت مضمضه کند (یعنی آب در دهان بگرداند) و آب بیاختیار فرو رود؛ ولی اگر فراموش کند که روزه است و آب را فرو دهد یا برای وضویی که برای نماز واجب میگیرد، مضمضه کند و بیاختیار آب فرو رود، قضا بر او واجب نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] زن در حال حیض میتواند غسل‌های واجب یا مستحب مانند غسل جنابت و جمعه را به جا آورد.
- [امام خمینی] اگر در بین غسل حدث اصغر از او سر زند مثلا بول کند، غسل باطل نمی شود.
- [آیت الله سیستانی] - خروج از محلّ اعتکاف برای غسل‌های مستحبی مثل غسل جمعه یا غسل اعمال (اُمّ داوود) و همچنین برای وضوی مستحبی، محلّ اشکال است. و به طور کلّی خارج شدن از مسجد برای امور راجحه (دارای رجحان) در غیر آنچه ضرورت عرفی به حساب میآید، محلّ اشکال و احتیاط است، ولی معتکف برای تشییع جنازه و تجهیز میّت مانند غسل و نماز و دفن میّت و برای عیادت مریض و نماز جمعه میتواند از محلّ اعتکاف خارج شود.
- [آیت الله سبحانی] اگر در بین غسل، حدث اصغر از او سر زند مثلا بول کند، غسل را، از سر بگیرد و بعد از غسل برای نماز وضو لازم است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در بین غسل ، حدث اصغر از او سر زند مثلا بول کند ، غسل باطل نمی شود ولی بعد از غسل برای نماز وضو بگیرد .
- [آیت الله خوئی] اگر در بین غسل حدث اصغر از او سر زند، مثلًا بول کند، باید غسل را رها کرده و غسل دیگری بنماید، و چنانچه بخواهد غسل ترتیبی نماید بنابر احتیاط مستحبی وضو هم بگیرد.
- [آیت الله مظاهری] اگر در بین غسل حدث اصغر از او سر زند مثلاً بول کند، غسل باطل نمیشود ولی بعد از غسل برای نماز باید وضو بگیرد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در بین غسل حدث اصغر از او سر زند مثلا بول کند بنابر احتیاط واجب غسل را تمام کند و اعاده نماید و وضو هم ضمیمه کند مگر این که از غسل ترتیبی به غسل ارتماسی عدول کند
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در بین غسل حدث اصغر از او سر زند مثلا بول کند بنابر احتیاط واجب غسل را تمام کند و اعاده نماید و وضو هم ضمیمه کند مگر این که از غسل ترتیبی به غسل ارتماسی عدول کند
- [آیت الله نوری همدانی] واجب است دو خطبه را قبل از نماز جمعه بخواند و اگر اوّل ، نماز جمعه را بجا آورد ، باطل است و در صورتی که وقت باقی است باید پس از ایراد خطبه ها مُجَدَّداً نماز جمعه را بخواند ، ولی اگر نسبت به حکم مسأله جاهل بوده یا اشتباه کرده ، اعادة خطبه ها لازم نیست ، بلکه اعادة نماز هم لازم نیست .