حدث اصغر
هر امری كه وضو را باطل كند؛ مانند خروج بول و غائط
آیا میتوان به جای غسل‌های مستحبّی تیمّم کرد؟ و آیا تیمّم کردن کسی که دوست دارد همیشه با طهارت باشد، ولی همیشه نمیتواند بعد از حدث اصغر وضو بگیرد، صحیح است یا خیر؟
بدل بودن تیمّم از غسل‌های مستحبّی، آن هم در جایی که عذر شرعی از غسل کردن وجود ندارد، معلوم نیست؛ بلکه عدم آن معلوم است و همچنین است بدل بودن تیمّم از وضو در صورت نبودن عذر شرعی از وضو، مگر در چند مورد که این مورد از آنها نیست.
بدل بودن تیمّم از غسل‌های مستحبّی، آن هم در جایی که عذر شرعی از غسل کردن وجود ندارد، معلوم نیست؛ بلکه عدم آن معلوم است و همچنین است بدل بودن تیمّم از وضو در صورت نبودن عذر شرعی از وضو، مگر در چند مورد که این مورد از آنها نیست.
عنوان سوال:
آیا میتوان به جای غسل‌های مستحبّی تیمّم کرد؟ و آیا تیمّم کردن کسی که دوست دارد همیشه با طهارت باشد، ولی همیشه نمیتواند بعد از حدث اصغر وضو بگیرد، صحیح است یا خیر؟
پاسخ:
بدل بودن تیمّم از غسل‌های مستحبّی، آن هم در جایی که عذر شرعی از غسل کردن وجود ندارد، معلوم نیست؛ بلکه عدم آن معلوم است و همچنین است بدل بودن تیمّم از وضو در صورت نبودن عذر شرعی از وضو، مگر در چند مورد که این مورد از آنها نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر در بین غسل جنابت یا غسل‌های واجب دیگر یا غسل‌های مستحبّی حدث اصغر پیش بیاید، چه اثری بر این غسلها دارد و آیا مقدار انجام شده از غسل را باطل میکند؟
- اگر بعد از تیمّم بدل از غسل، حدث اصغر پیش آمد و امکان غسل هم فراهم نشد، برای خواندن نماز، وضو یا تیمّم بدل از وضو کافی است یا تیمّم بدل از غسل هم باید تکرار شود؟
- نوشتن و ایجاد نمودن آیات شریفه قرآن کریم و اسامی پروردگار متعال و حضرات معصومین علیهمالسلام بدون داشتن طهارت از حدث اصغر یا حدث اکبر، چه صورتی دارد؟
- آیا غسل‌های مستحبّی (مثل غسل جمعه) نیز مانند غسل‌های واجب، باطل می‌شوند یا نه؟ مثلاً اگر پس از انجام غسل جمعه، در همان روز جمعه، حدث اصغر یا اکبر پیش آمد، آیا لازم است برای درک ثواب غسل جمعه، دوباره آن را انجام داد؟
- در مواردی که تیمّم کردن صحیح است، آیا میتوان برای انجام کارهای مستحبّی (مثل خواندن نماز شب) نیز تیمّم کرد یا این که تیمّم، مخصوص انجام واجبات است؟
- اگر نتوانیم غسل‌های مستحبّی را که در شرع وارد شده است، انجام دهیم یا انجام دادن آن، مقداری مشکل باشد، آیا میتوانیم برای کسب ثوابِ غسل، به جای آن تیمّم کنیم؟
- آیا به امام جماعتی که به جهت عذری به جای وضو یا غسل، تیمّم یا وضوی جبیره‌ای نموده است، میتوان اقتدا کرد؟
- بیماری که یک یا هر دو دست خود را به دلایل پزشکی و یا عدم توانایی، نمیتواند حرکت دهد و یا برای او مشکل است، وظیفه غسل و وضو و تیمّم را چگونه انجام دهد؟
- آیا تیمّم کردن بر گِلی که مقداری سفت شده، به طوری که اگر دست بر آن بزنیم، چیزی از گِل به دست ما نمیچسبد، صحیح است یا خیر؟ و در صورت صحّت، آیا میتوان با وجود زمین خشک بر این گِل تیمم کرد؟
- به جهت تنگی وقت، باید تیمّم کنیم؛ ولی اقدام به غسل و وضو میکنیم و نماز میخوانیم. غسل و وضو و نمازی که این طور برگزار شده است، صحیح است یا باطل؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] اگر در اثنای غسل جنابت، حدث اصغر (بول، باد معده و... ) خارج شود، آیا غسل صحیح است؟
- [سایر] اگر در اثنای غسل حیض ، حدث اصغر (بول، باد معده و...) خارج شود، آیا غسل صحیح است؟
- [سایر] اگر در اثنای غسل جنابت، حدث اصغر (بول، باد معده و...) خارج شود، آیا غسل صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] در صورتی که جنب بر اثر عدم امکان رسیدن به حمام، چند روزی جنابتش استمرار داشته باشد، اگر بعد از نمازی که با تیمم بدل از غسل خوانده است، حدث اصغری از او سر بزند، آیا برای نماز بعدی باید دوباره تیمم بدل از غسل نماید؟ یا آنکه همان تیمم اول از جهت جنابت کفایت می کند، و برای نمازهای بعدی از جهت حدث اصغر وضو یا تیمم واجب است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر از کسی که مشغول غسل جنابت است، حدث اصغر سر بزند، آیا باید دوباره غسل نماید یا آنکه غسل را تمام کند و وضو بگیرد؟
- [سایر] در چه مواردی میتوان به جای وضو و غسل تیمم کرد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا غسل کردن با غُساله حدث اکبر با توجه به قلیل بودن آب و طهارت بدن قبل از غسل، صحیح است؟
- [سایر] اگر به هر دلیلی غسل انجام نشود و نماز نزدیک به قضا باشد میتوان با تیمم یا وضو نماز خواند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر بعد از تیمم بدل از وضو مبطل وضویی سر زند و بجای تیمم بدل از وضو تیمم بدل از غسل کند و نماز بخواند صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] شخصی با وضو بوده و یک نماز خوانده، حالا شک دارد قبل از نماز حدث سر زده یا بعد از نماز، آیا نمازش صحیح است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بدل از غسل جنابت تیمّم کند، لازم نیست برای نماز وضو بگیرد، ولی اگر بدل از غسل‌های دیگر تیمّم کند، احتیاطا برای نماز باید وضو بگیرد و اگر نتواند وضو بگیرد، باید تیمّم دیگری نیز بدل از وضو بنماید.
- کسی که هنگام نماز، آب برای وضو یا غسل ندارد و چیزی هم که تیمّم بر آن صحیح است در اختیارش نیست، باید پس از وقت هرگاه توانست وضو یا غسل یا تیمّم کند و آن را قضا نماید و احتیاط واجب آن است که در وقت نیز آن نماز را بدون طهارت به جا آورد.
- کسی که احتیاطا باید بین غسل جبیره‌ای و تیمّم جمع نماید، اگر بعد از غسل و تیمّم نماز بخواند و بعد از نماز حَدَث اصغری از او سر زند مثلاً ادرار کند باید برای نمازهای بعد وضو بگیرد و احتیاطا تیمّم بدل از غسل نیز بکند.
- کسی که در تنگی وقتِ نماز باید تیمّم کند، اگر برای خواندن نمازی که وقتش تنگ شده وضو بگیرد، وضوی او باطل است و اگر به قصد دیگری مثل دست زدن به قرآن و یا با طهارت بودن وضو بگیرد نیز وضویش خالی از اشکال نیست. * شرط هشتم:به قصد قربت (یعنی برای انجام فرمان خداوند) وضو بگیرد و اگر برای خنک شدن یا به قصد دیگری وضو بگیرد، باطل است.
- در هنگام نیّت باید معیّن کند که تیمّم او بدل از غسل است یا بدل از وضو و اگر بدل از غسل باشد، باید آن غسل را و لو اجمالاً معیّن نماید؛ ولی چنانچه اشتباها به جای بدل از وضو، بدل از غسل یا به جای بدل از غسل، بدل از وضو نیّت کند یا مثلاً در تیمّم بدل از غسل جنابت، نیّت بدل از غسل مسّ میّت نماید، تیمّم او صحیح است.
- اگر کسی که آب ندارد برف یا یخ داشته باشد، چنانچه ممکن باشد باید آن را آب کند و با آن وضو بگیرد یا غسل نماید و اگر ممکن نباشد و چیزی هم که تیمّم بر آن صحیح است نداشته باشد، احتیاط واجب آن است که نماز را بدون وضو و تیمّم بخواند و بعدا آن را قضا کند.
- چیزی که بر آن تیمّم میکند باید پاک باشد و اگر چیز پاکی که تیمّم بر آن صحیح است نداشته باشد، بنا بر احتیاط واجب باید آن نماز را بدون وضو و تیمّم بخواند و بعدا قضای آن را نیز بجا آورد.
- تیمم آن است که به قصد بدل از وضو یا غسل، کف دو دست را به چیزی که تیمّم بر آن صحیح است بزند و آنها را به صورت و پشت دست‌ها بکشد، بنابر این در تیمم چهار چیز واجب است: اوّل:نیّت؛ یعنی قصد کند به جهت فرمانبرداری از دستور خداوند به جای وضو و یا غسل تیمم کند. دوم:زدن کف هر دو دست بر چیزی که تیمّم بر آن صحیح است. سوم: کشیدن کف هر دو دست بر تمام پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر میروید تا ابروها و بالای بینی، و بنابر احتیاط واجب، باید دست‌ها روی ابروها نیز کشیده شود. چهارم: کشیدن کف دست چپ بر تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست بر تمام پشت دست چپ، و احتیاط واجب آن است که پس از مسح پیشانی و پیش از کشیدن کف دست‌ها بر پشت یکدیگر، یک بار دیگر دست‌ها را بر زمین بزند.
- کسی که میترسد در صورت وضو گرفتن مریض شود، یا بیماری او شدت یابد، یا زمان بهبودی او طولانیتر شود، یا درمان بیماری مشکل گردد به طوری که تحمّل آن برای وی سخت باشد و همچنین کسی که میترسد در صورتی که آب را به مصرف وضو برساند، دچار تشنگی شدید شود، میتواند تیمّم کند؛ ولی اگر بترسد که تشنگی شدید برای وی ضرر قابل توجهی داشته باشد، باید تیمّم کند و اگر نداند که آب برای او ضرر دارد و وضو بگیرد و بعد بفهمد که ضرر شدیدی که از نظر شرع حرام است داشته، وضوی او بنا بر احتیاط باطل است و در غیر این صورت صحیح میباشد، اگرچه احتیاط مستحب آن است که با آن وضو نماز نخواند و تیمّم کند.
- وضو با آب غصبی و با آبی که معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه (مگر از نهرهای بزرگ به ترتیبی که در مسأله 295 می‌آید) حرام و باطل است؛ ولی اگر سابقا راضی بوده و انسان نمیداند که از رضایت خود برگشته یا نه، وضو صحیح است و نیز اگر آب وضو از صورت و دست‌ها در جای غصبی بریزد، اگر محل منحصر باشد یعنی غیر از مکان غصبی مکان دیگری نداشته باشد و وضو موجب ریزش آب به محل غصبی باشد، وضو باطل و حرام است و باید تیمّم کند و نماز بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اقامه باید بعد از اذان گفته شود و اگر قبل از اذان گفته شود صحیح نیست و نیز در اقامه معتبر است که در حال ایستادن و طهارت از حدث با وضو یا غسل یا تیمم باشد
- [آیت الله سیستانی] اقامه باید بعد از اذان گفته شود ، و نیز در اقامه معتبر است که در حال ایستادن و طهارت از حدث با وضو یا غسل یا تیمم باشد .
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در بین غسل ، حدث اصغر از او سر زند مثلا بول کند ، غسل باطل نمی شود ولی بعد از غسل برای نماز وضو بگیرد .
- [آیت الله سبحانی] اگر در بین غسل، حدث اصغر از او سر زند مثلا بول کند، غسل را، از سر بگیرد و بعد از غسل برای نماز وضو لازم است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در اثناء غسل، حَدَث اصغر از او سر زند (مثلاً بول کند) ضرری به غسل او نمی زند ولی برای نماز و مانند آن، باید وضو بگیرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در بین غسل حدث اصغر از او سر زند؛ مثلاً بول کند، غسل او صحیح است، ولی باید پس از غسل وضو هم بگیرد و احتیاط مستحب آن است که غسل را نیز دوباره به جا آورد.
- [آیت الله مظاهری] اگر در بین غسل حدث اصغر از او سر زند مثلاً بول کند، غسل باطل نمیشود ولی بعد از غسل برای نماز باید وضو بگیرد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر در بین غسل؛ حدث اصغر از او سر زند مثلا بول کند؛ باید غسل را تمام کرده و وضو هم بگیرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اقامه را باید بعد از اذان و در حال ایستادن گفت و در هنگام اقامه باید طهارت از حدث داشت یعنی با وضو یا غسل یا تیمّم بود و اگر یکی از این شرطها رعایت نشود اقامه باطل است.
- [آیت الله بروجردی] اگر بدل از غسل جنابت تیمّم کند، لازم نیست برای نماز وضو بگیرد، ولی اگر بدل از غسل‌های دیگر تیمّم کند، باید وضو بگیرد و اگر نتواند وضو بگیرد، باید تیمّم دیگری هم بدل از وضو بنماید.