نماز میت
نماز میت پس از مراسم غسل و کفن کردن میّت، بر جنازه او نماز مخصوصی خوانده میشود که نماز میّت نام دارد.
در بعضی از امور مربوط به میّت (مثل نماز میّت) اجازه گرفتن از ولیّ میّت لازم است. لطفا بفرمایید که به چه کسی ولیّ میّت گفته میشود؟
اجازه گرفتن از ولیّ میّت واجب نیست؛ ولی مزاحمت او هم جایز نیست و آنچه که منصوص است، ولایت زوج بر زوجه است و در غیر این مورد، هر یک از خویشان که عرفا نزدیک‌تر به میّت باشد، متولّی امور او میشود و فرقی نمیکند که از لحاظ ارث نیز در طبقه مقدّم باشد یا مؤخّر.
اجازه گرفتن از ولیّ میّت واجب نیست؛ ولی مزاحمت او هم جایز نیست و آنچه که منصوص است، ولایت زوج بر زوجه است و در غیر این مورد، هر یک از خویشان که عرفا نزدیک‌تر به میّت باشد، متولّی امور او میشود و فرقی نمیکند که از لحاظ ارث نیز در طبقه مقدّم باشد یا مؤخّر.
عنوان سوال:
در بعضی از امور مربوط به میّت (مثل نماز میّت) اجازه گرفتن از ولیّ میّت لازم است. لطفا بفرمایید که به چه کسی ولیّ میّت گفته میشود؟
پاسخ:
اجازه گرفتن از ولیّ میّت واجب نیست؛ ولی مزاحمت او هم جایز نیست و آنچه که منصوص است، ولایت زوج بر زوجه است و در غیر این مورد، هر یک از خویشان که عرفا نزدیک‌تر به میّت باشد، متولّی امور او میشود و فرقی نمیکند که از لحاظ ارث نیز در طبقه مقدّم باشد یا مؤخّر.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- نماز میّتی که بدون اجازه ولیّ میّت خوانده میشود، اما بعدا ولیّ میّت میگوید که راضی هستم، کافی است یا باید نماز را دوباره بخوانند؟
- بعد از خواندن نماز میّت معلوم میشود که نماز میّت به صورت اشتباه و غلط خوانده شده است. آیا خواندن نماز مجدّد لازم است یا نه؟ و نحوه آن چه طور است؟
- آیا رعایت نکردن ضمیرهای مذکّر و مؤنّث در نماز میّت، باعث بطلان نماز میشود؟
- در بعضی از جماعات دیده میشود با این که اذان نماز از طرف یکی از مأمومین گفته میشود، باز هم اذان از طرف امام جماعت تکرار میشود. لطفا بفرمایید که این تکرار از چه بابی انجام میشود؟
- در جایی شاهد خواندن نماز میّت هستیم و نماز طوری خوانده میشود که به فتوای مرجع تقلید ما باطل است؛ اما به اعتقاد نماز گزار و بر طبق فتوای مرجع تقلیدش این نماز صحیح است. آیا در این صورت ما باید نماز میّت را دوباره بخوانیم یا لازم نیست؟
- آیا احکام شک، فقط مربوط به نمازهای یومیه است یا در نمازهای دیگر هم جاری میشود؟
- در مواردی که اذان، در نماز ساقط میشود، آیا سقوط اذان، لازم است یا جایز؟
- قضای نماز میّت، هنگامی که پسر ندارد، آیا از اصل ترکه حساب میشود یا از ثلث آن؟
- با توجه به این که گفته شده نبش قبر مسلمان جایز نیست، آیا لازم است که اجزای جدا شده از میّت را که بعد از دفن او پیدا میشود، به همراه میّت دفن نمود؟
- اگر میّت، پسر نداشته باشد، آیا از بابت نماز و روزه، وظیفهای متوجه دختر بزرگ میّت میشود؟ اگر میّت فرزندی نداشته باشد، حکمی در این باره وجود دارد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] شخصی که میّت او را برای انجام کارهایش انتخاب و معیّن کرده است، آیا برای انجام کارهای میّت باید از ولیّ هم اجازه بگیرد، یا اجازه لازم نیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر میّت وصیت کند که شخص خاصّی نماز بر او بخواند عمل به وصیّت او چه حکمی دارد؟ در این مورد اجازه ولیُّ او لازم است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا برای تجهیز میّت، کسب اجازه از ولیّ او لازم می باشد؟
- [آیت الله بهجت] اگر میّت وصیت کرده باشد که فرد خاصی بر وی نماز بخواند، آیا او باید از ولیّ میت اجازه بگیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] رعایت چه شرایطی در نماز میّت لازم می باشد؟
- [آیت الله بهجت] اگر هنگام نماز بر میّت، ولیّ میّت در دسترس نبود، آیا باید تا دسترسی به وی و اجازه گرفتن از او صبر کرد یا می توان نماز بر میّت را اقامه نمود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا استفاده از میوه درختان جنگلی که مربوط به منابع طبیعی است نیاز به اجازه حاکم شرع دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که غسل مسّ میت کرده، آیا برای نماز وضو هم لازم است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در رساله حضرت آقا در مسئله 612 آمده اگر میّت وصیّت کرده باشد شخص معیّنی بر او نماز بخواند احتیاط واجب آن است که آن شخص از ولیّ میّت اجازه بگیرد.... تا آخر حال اگر وصیّت نکرده باشد آیا باز هم اجازه میخواهد در صورتی که اجازه واجب باشد در هر دو صورت کسی که 5 پسر دارد و 5 دختر از چه کسی باید اجازه بگیرد و اگر اصلاپسر نداشته باشد چطور؟
- [آیت الله خوئی] دولت را مالک میدانید و یا این که در تمام امور مربوط به دولت حتی شغلهای مباح منوط به اجازه حاکم است.
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر اجیر پیش از تمام کردن نمازهای میّت بمیرد و خودش نیز نماز قضا داشته باشد، باید از مال او برای نمازهایی که اجیر بوده، شخص دیگری را اجیر نمایند و اگر چیزی زیاد آمد، در صورتی که وصیّت کرده باشد و ورثه اجازه بدهند، برای تمام نمازهای او اجیر بگیرند و اگر اجازه ندهند، ثلث آن را به مصرف نماز خود او برسانند.
- لازم نیست قضای نمازهای میّت به ترتیب خوانده شود، مگر نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشای قضا شده از یک روز.
- حکم مذکور مربوط به نماز است و مسافر نمیتواند در این مکانها روزه بگیرد.
- نماز در ملکی که منفعت آن مال دیگری است، بدون اجازه او باطل است؛ مثلاً اگر در خانه اجارهای، صاحبخانه یا دیگری بدون اجازه کسی که آن خانه را اجاره کرده، نماز بخواند، نمازش باطل است و همچنین نمیتوان در ملکی که دیگری در آن حقّی دارد نماز خواند؛ مثلاً اگر میّت وصیّت کرده باشد که ثلث مال او را به مصرفی برسانند، تا وقتی ثلث را جدا نکردهاند، نمیتوان در ملک او نماز خواند.
- مستحب است پس از رفتن کسانی که تشییع جنازه کردهاند، وَلیّ میّت یا کسی که از طرف ولیّ اجازه دارد، دعاهایی را که دستور داده شده به میّت تلقین کند.
- غسل جنابت به خودی خود مستحب است، امّا برای خواندن نماز و مانند آن باید غسل نماید، ولی برای نماز میّت و سجده شکر و سجدههای واجب قرآن، غسل جنابت لازم نیست.
- اگر میّت برای غسل، کفن، دفن و نماز خود غیر از ولیّ کس دیگری را معین کند، اجازه آن شخص کافی است و کسی که میّت او را برای انجام این اعمال معیّن کرده، واجب نیست این وصیّت را قبول کند، ولی اگر قبول کند باید به آن عمل نماید.
- اگر برای چیزی که وقف کرده متولّی معیّن کند، باید مطابق قرارداد او رفتار نمایند و اگر معیّن نکند، چنانچه برافراد مخصوصی مثلاً بر اولاد خود وقف کرده باشد، اختیار اموری که مربوط به مصلحت وقف است و در نفع بردن طبقات بعد نیز دخالت دارد، با حاکم شرع است و اختیار اموری که مربوط به نفع بردن طبقه موجود است، اگر آنها بالغ باشند، با خود آنان و اگر بالغ نباشند، با ولیّ ایشان است و برای استفاده از وقف اجازه حاکم شرع لازم نیست.
- نمازگزار باید مقابل میّت بایستد، ولی اگر نماز به جماعت خوانده شود و صف جماعت از دو طرف میّت بگذرد، نماز کسانی که مقابل میّت نیستند، اشکال ندارد.
- اگر مصرفی را که میّت معیّن کرده، از ثلث مال او بیشتر باشد و پیش از مردن او ورثه اجازه بدهند که وصیّت او عملی شود، بعد از مردن او نمیتوانند از اجازه خود برگردند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر میّت وصیّت کرده باشد که شخص معیّنی بر او نماز بخواند لازم نیست آن شخص از ولیّ میّت اجازه بگیرد ، گرچه بهتر است .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر میت وصیت کرده باشد که شخص معیّنی بر او نماز بخواند، بنا بر احتیاط آن شخص از ولیّ میت اجازه بگیرد و ولیّ میت هم اجازه بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه میت وصیت کرده شخص معینی بر او نماز بخواند، عمل به وصیت او واجب است و لازم نیست از ولی اجازه بگیرد، هرچند احتیاط مستحب آن است که اجازه بگیرد.
- [آیت الله بهجت] اگر میّت برای غسل، کفن، دفن و نماز خود غیر از ولیّ، شخص دیگری را معین کند، بنابر اظهر لازم است آن شخص از ولیّ میّت برای این کارها اجازه بگیرد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر میت وصیت کرده باشد که شخص معینی بر او نماز بخواند احتیاط آن است که آن شخص از ولی میت اجازه بگیرد، و ولی هم اجازه بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر میت وصیت کرده باشد که شخص معینی بر او نماز بخواند احتیاط مستحب ان است که ان شخص از ولی میت اجازه بگیرد و ولی میت هم اجازه بدهد
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر میت بیش از یک زن داشته باشد: الف: چنانچه میت فرزند نداشته باشد 41 اموال میت بین آنها بالسویه تقسیم میشود. ب: اگر میت فرزند داشته باشد 81 اموال او بین زنها بالسویه تقسیم میشود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر میّت وصیّت کرده باشد که شخص معیّنی بر او نماز بخواند، احتیاط واجب آن است که آن شخص از ولیّ میّت اجازه بگیرد وبر ولیّ هم واجب است که اجازه بدهد.
- [آیت الله سبحانی] اگر میّت وصیّت کرده باشد که شخص معینی بر او نماز بخواند، احتیاط مستحب آن است که آن شخص از ولی میّت اجازه بگیرد و بر ولی هم واجب است که اجازه بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر میت وصیت کرده باشد که شخص معینی بر او نماز بخواند، احتیاط واجب آن است که آن شخص از ولیّ میت اجازه بگیرد و بر ولّی هم بنابر احتیاط واجب، واجب است که اجازه بدهد.