سقوط
سقوط در اصطلاح بر طرف شدن تکلیف یا حق و در لغت فروافتادن را گویند.
در مواردی که اذان، در نماز ساقط میشود، آیا سقوط اذان، لازم است یا جایز؟
در نماز عصر روز عرفه (در صورت جمع با نماز ظهر) و در نماز عشای مزدلفه (در صورت جمع با نماز مغرب)، و بنا بر احتیاط واجب در نماز عصر روز جمعه (در صورت جمع نماز عصر با نماز جمعه و یا با نماز ظهر) اذان را ترک کند؛ ولی در بقیه موارد، میتواند اذان بگوید.
در نماز عصر روز عرفه (در صورت جمع با نماز ظهر) و در نماز عشای مزدلفه (در صورت جمع با نماز مغرب)، و بنا بر احتیاط واجب در نماز عصر روز جمعه (در صورت جمع نماز عصر با نماز جمعه و یا با نماز ظهر) اذان را ترک کند؛ ولی در بقیه موارد، میتواند اذان بگوید.
پاسخ:
در نماز عصر روز عرفه (در صورت جمع با نماز ظهر) و در نماز عشای مزدلفه (در صورت جمع با نماز مغرب)، و بنا بر احتیاط واجب در نماز عصر روز جمعه (در صورت جمع نماز عصر با نماز جمعه و یا با نماز ظهر) اذان را ترک کند؛ ولی در بقیه موارد، میتواند اذان بگوید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر کسی به رکعت دوم نماز جمعه برسد، چگونه نماز بخواند و آیا نماز ظهر از او ساقط میشود؟
- آیا مخالفت با مقتضای استخاره (با قرآن کریم یا تسبیح)، در مواردی که استخاره گرفته میشود، جایز است؟
- در بعضی از جماعات دیده میشود با این که اذان نماز از طرف یکی از مأمومین گفته میشود، باز هم اذان از طرف امام جماعت تکرار میشود. لطفا بفرمایید که این تکرار از چه بابی انجام میشود؟
- شخصی قبل از نماز فرادی، اذان و ا قامه می‌گوید و مشغول نماز میشود. اگر ما در آن مکان حاضر باشیم و بعد از اذان و اقامه آن شخص بخواهیم نماز بخوانیم، آیا لازم است باز هم اذان و اقامه بگوییم یا میتوانیم به همان اذان و اقامه اکتفا کنیم؟
- چه حدّی از بیماریها و اختلالات روحی و روانی، باعث ساقط شدن تکلیف (نماز و روزه و...) از بیمار میشود؟
- آیا کسی که در حال گفتن اذان اعلام است، میتواند همان اذان را اذان نماز خود قرار دهد و بعد از آن اقامه بگوید و نمازش را بخواند یا لازم است برای نماز، اذان دیگری بگوید؟
- آیا تکرار آیات شریفه و اذکار و دعاهایی که در نماز خوانده میشود، جایز است؟ و در صورت جایز بودن، آیا فضیلتی دارد یا خیر؟
- آیا اقامه نماز جماعت ظهر و عصر در روز جمعه، به هنگام اقامه نماز جمعه در بلادی که نماز جمعه در آنها اقامه میشود، جایز است؟
- کسی که در معرکه جنگ با دشمن اسلام کشته میشود، ولی نه به دست دشمنان، بلکه به سبب حادثه دیگری که برایش پیش میآید (مثل تصادف کردن)، آیا غسل و کفن از او ساقط میشود؟
- کسانی که بر اثر بیماری و ناتوانی مجبورند که نشسته نماز بخوانند، در مواردی که در نماز شک می‌کنند و لازم است نماز احتیاط بخوانند، نماز احتیاطشان را باید مانند نماز احتیاط ایستاده به حساب آورند یا نماز احتیاط نشسته؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مواردی که انکار پس از اقرار موجب سقوط رجم و قتل است، آیا حد مطلقاً اعمّ از رجم و قتل و صد ضربه شلاّق کلا ساقط است یا این که حاکم شرع می تواند با توجّه به سقوط رجم و قتل، متّهم را به شلاّق محکوم نماید همان طور که از دو صحیحه حلبی استفاده می شود؟
- [آیت الله مظاهری] آیا در همه مواردی که نماز مسافر شکسته است، روزه نیز ساقط است یا موارد متفاوتی دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در چه مواردی قصاص ثابت است، و در چه مواردی می توان قصاص را تأخیر انداخت یا حکم به سقوط آن کرد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا حق حبس تنها با دخول ساقط می شود یا آماده شدن زوجه برای استمتاعات موجب سقوط حق است .
- [سایر] در چه مواردی جایز است نماز را بشکنیم؟
- [آیت الله سیستانی] اگر بین دو نماز به اندازه ده دقیقه (دعا خواندن) فاصله بیفتد، آیا اذان نماز دوم باز هم ساقط است؟ و اگر کسی اذان دوم را در این شرایط می گوید حکم نماز او چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا انکار بعد از اقرار، تنها حد قتل را ساقط می کند؟ یا موجب سقوط هر حدی، مثل صد ضربه یا هشتاد ضربه شلاق هم می شود؟
- [سایر] علت ساقط شدن حد در مواردی که سارق، پدر صاحب مال باشد چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در مواردی که فسخ عقد برای زوج یا زوجه جایز است، آیا اجازه حاکم شرع لازم است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مواردی که طواف و نماز باید اعاده شود، آیا لازم است با لباس احرام باشد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مرد اذان زن را بشنود، اذان از او ساقط نمیشود، چه آن را به قصد لذّت بشنود و چه بدون قصد لذت.
- اگر در شرط دوم از شرطهایی که در مسأله پیش گفته شده شک کند، یعنی شک کند که نماز جماعت صحیح بوده یا نه، اذان و اقامه از او ساقط است، ولی اگر در یکی از دو شرط دیگر شک کند، میتواند به امید ثواب اذان و اقامه بگوید.
- اگر پیش از گفتن اقامه شک کند که اذان گفته یا نه، باید اذان را بگوید، ولی اگر مشغول اقامه شود و شک کند که اذان گفته یا نه، گفتن اذان لازم نیست.
- باید بین اذان و اقامه فاصله ندهد و اگر بین آنها به قدری فاصله دهد که اذانی که گفته، اذان این اقامه حساب نشود، مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگوید و نیز اگر بین اذان و اقامه و نماز به قدری فاصله دهد که اذان و اقامه آن نماز حساب نشوند، مستحب است دوباره برای آن نماز اذان و اقامه بگوید.
- اگر برای نماز جماعتی اذان و اقامه گفته باشند، کسی که با آن جماعت نماز میخواند، نباید برای نماز خود اذان و اقامه بگوید.
- در مواردی که قضای اعتکاف واجب میشود، لازم نیست آن را فورا بجا آورد، ولی نباید در انجام دادن آن سستی و مسامحه نماید.
- انسان میتواند به امید کسب ثواب بین اذان و اقامه یک قدم بردارد یا قدری بنشیند یا سجده کند یا ذکر بگوید یا دعا بخواند یا قدری ساکت باشد یا حرفی بزند یا دو رکعت نماز بخواند، ولی حرف زدن بین اذان و اقامه نماز صبح مکروه است و بهتر است دو رکعت نماز را بین اذان و اقامه نماز مغرب، بجا نیاورد.
- وقت نافله شب از نیمه شب(1) تا اذان صبح است و بهتر است نزدیک اذان صبح خوانده شود. =============================================================================== 1 شیوه محاسبه نیمه شب در مساله 767 گذشت.
- اگر به قدری از محل دور شود که اذان خانهها را نشنود، ولی اذان شهر را که معمولاً در جای بلندی میگویند بشنود، باید نماز را تمام بخواند.
- اگر برای خواندن نماز به جایی برود که در آن نماز جماعت بر پاست ولی با آنها نماز نخواند و یا آن که ببیند جماعت تمام شده ولی صفها به هم نخورده و جمعیّت متفرّق نشده است، چه نماز خود را فرادی بخواند و چه به جماعت، بنابراحتیاط واجب با وجود سه شرط ذیل نباید برای نماز خود اذان و اقامه بگوید: اوّل: آن که برای آن نماز، اذان و اقامه گفته باشند. دوم: آن که نماز جماعت باطل نباشد. سوم: آن که نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشند، پس اگر نماز جماعت داخل مسجد باشد و او بخواهد بر بام مسجد نماز بخواند، مستحب است اذان و اقامه بگوید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] در پنج نماز، اذان ساقط میشود: اوّل نماز عصر روز جمعه دوم نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذیحجْ است سوم نماز عشأ شب عید قربان، برای کسیکه در مشعر الحرام باشد چهارم نماز عصر وعشأ زن مستحاضه پنجم نماز عصر وعشأ کسی که نمیتواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند، و در این پنج نماز در صورتی اذان ساقط میشود که با نماز قبلی هیچ فاصله نشود، یا فاصله کمی بین آنها باشد، ولی در صورت فاصله شدن نافله وتعقیب اگر این دو زیاد طول بکشد سقوط اذان اشکال دارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اذان عصر و عشا از کسی که بین ظهر و عصر و مغرب و عشا جمع می کند ساقط می شود خواه در موارد استحباب جمع باشد مثل نماز عصر روز جمعه، و نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذیحجه است در عرفات، و نماز عشا شب عید قربان برای کسی که در مشعرالحرام است، و خواه مثل زن مستحاضه یا کسی باشد که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غایط خودداری کند و جمع بین نماز ظهر و عصر و نماز مغرب و عشا می نماید، یا غیر این موارد باشد که به هر حال اذان عصر و عشا در صورت جمع مذکور ساقط می شود هر چند سقوط در عصر روز عرفه در عرفات و در عشا شب عید قربان در مشعر بطور عزیمت است، و در عصر روز جمعه اگر بخواهد اذان بگوید رجاءاً بگوید، و در غیر این سه مورد سقوط به نحو رخصت است فقط مستحاضه و مسلوس احتیاط را به نگفتن اذان ترک نکنند و در صورتی اذان ساقط می شود، که با نماز قبلی هیچ فاصله نشود، یا فاصله کمی بین آنها باشد، و فاصله شدن نافله کافی است برای عدم سقوط اذان بنابر اقوی.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مرد اذان زن را بشنود اذان از او ساقط نمی شود، ولی اگر زن اذان مرد را بشنود اذان از او ساقط می شود.
- [آیت الله سیستانی] اگر مرد ، اذان زن را با قصد لذّت بشنود ، اذان او ساقط نمیشود ؛ بلکه ساقط شدن اذان با شنیدن اذان زن مطلقاً اشکال دارد .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مرد اذان زن را با قصد لذّت بشنود، اذان از او ساقط نمیشود ولی اگر اذان زن بصورت حرام نباشد اذان ساقط میشود.
- [آیت الله سبحانی] اگر مرد اذان زن را با قصد لذت بشنود، اذان از مرد ساقط نمی شود، بلکه اگر قصد لذت هم نداشته باشد، ساقط شدن اذان اشکال دارد.
- [آیت الله بروجردی] اگر مرد اذان زن را با قصد لذّت بشنود، اذان از او ساقط نمیشود، بلکه اگر قصد لذّت هم نداشته باشد، ساقط شدن اذان اشکال دارد.
- [امام خمینی] اگر مرد اذان زن را با قصد لذّت بشنود، اذان از او ساقط نمیشود. بلکه اگر قصد لذّت هم نداشته باشد، ساقط شدن اذان اشکال دارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] فاصله نینداختن بین نماز دوم و نماز اول در موارد زیر مستحب یا لازم است: اول: نماز عصر روز جمعه، دوم: نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذی حجه است، سوم: نماز عشاء شب عید قربان برای کسی که در مشعر الحرام باشد، چهارم: نماز عصر و عشاء کسی که نمیتواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند. در این موارد اگر بین دو نماز فاصله نینداخت اذان نماز دوم ساقط است و اگر به این دستور عمل نکرد و بین دو نماز فاصله زیادی انداخت، اذان ساقط نیست و همچنین است در سایر موارد اگر بین دو نماز فاصله نینداخت یا فاصله کمی انداخت اذان نماز دوم ساقط است و خواندن نافله، فاصله حساب میشود، بنابراین در صورت خواندن نافله، اذان ساقط نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مرد اذان زن را با قصد لذت بشنود، اذان او ساقط نمی شود بلکه اگر قصد لذت هم نداشته باشد، ساقط شدن اذان اشکال دارد.