نماز میت
نماز میت پس از مراسم غسل و کفن کردن میّت، بر جنازه او نماز مخصوصی خوانده میشود که نماز میّت نام دارد.
آیا رعایت نکردن ضمیرهای مذکّر و مؤنّث در نماز میّت، باعث بطلان نماز میشود؟
اگر به لحاظ لفظ (میّت) و یا لفظ (بدن) و نظایر آن، ضمیر مذکّر به کار ببرد و یا به لحاظ لفظ (جثّه) و (جنازه) و امثال آن، ضمیر مؤنث بگوید، اشکال ندارد؛ ولی بدون لحاظ کردن آن دو، اگر جهلاً یا نسیانا بر خلاف بگوید، صحّت نماز، محلّ اشکال است.
اگر به لحاظ لفظ (میّت) و یا لفظ (بدن) و نظایر آن، ضمیر مذکّر به کار ببرد و یا به لحاظ لفظ (جثّه) و (جنازه) و امثال آن، ضمیر مؤنث بگوید، اشکال ندارد؛ ولی بدون لحاظ کردن آن دو، اگر جهلاً یا نسیانا بر خلاف بگوید، صحّت نماز، محلّ اشکال است.
پاسخ:
اگر به لحاظ لفظ (میّت) و یا لفظ (بدن) و نظایر آن، ضمیر مذکّر به کار ببرد و یا به لحاظ لفظ (جثّه) و (جنازه) و امثال آن، ضمیر مؤنث بگوید، اشکال ندارد؛ ولی بدون لحاظ کردن آن دو، اگر جهلاً یا نسیانا بر خلاف بگوید، صحّت نماز، محلّ اشکال است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا تماس بدن انسان با چیزهایی مثل خون میّت، نه بدن او، باعث غسل مسّ میّت میشود یا نه؟
- آیا کم و زیاد شدن رکن در نماز مستحبّی، موجب بطلان نماز میشود؟
- آیا تماس اشیای خیس با بدن میّت، قبل و بعد از سرد شدن بدن، باعث نجاست آن چیزها میشود؟
- در منطقه ما رسم بدی وجود دارد که برای میّت، مجلس سوم، هفتم، چهلم و سالگرد میگیرند و مبلغ کلانی خرج میکنند که در بعضی مواقع باعث ورشکسته شدن بازماندگان میّت میشود. آیا این رسم از نظر شرعی صحیح است؟
- چه حدّی از بیماریها و اختلالات روحی و روانی، باعث ساقط شدن تکلیف (نماز و روزه و...) از بیمار میشود؟
- در بعضی از امور مربوط به میّت (مثل نماز میّت) اجازه گرفتن از ولیّ میّت لازم است. لطفا بفرمایید که به چه کسی ولیّ میّت گفته میشود؟
- انجام دادن چه کاری در بین نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشا، باعث فاصله شدن بین دو نماز میشود تا بتوانیم ثواب خواندن نمازهای یومیه در پنج وقت را درک کنیم؟ آیا خواندن نماز نافله و یا تعقیبات نماز، باعث فاصله میشود؟
- نماز میّتی که بدون اجازه ولیّ میّت خوانده میشود، اما بعدا ولیّ میّت میگوید که راضی هستم، کافی است یا باید نماز را دوباره بخوانند؟
- قضای نماز میّت، هنگامی که پسر ندارد، آیا از اصل ترکه حساب میشود یا از ثلث آن؟
- بعد از خواندن نماز میّت معلوم میشود که نماز میّت به صورت اشتباه و غلط خوانده شده است. آیا خواندن نماز مجدّد لازم است یا نه؟ و نحوه آن چه طور است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا کلمه (علماء) مذکر است یا مؤنث؟
- [سایر] درباره خطابهای مذکر و مونث قرآن توضیح دهید؟
- [سایر] چرا خطابهای قرآن مذکر است؟ چرا حوریها مونث هستند؟
- [سایر] معنای لغوی دو کلمه (مذکّر) و (مؤنّث) از نظر لغت و اصطلاح چیست؟
- [سایر] فعل یدعون در آیه 33 سوره یوسف به صورت جمع مؤنّث استفاده شده یا مذکّر؟
- [سایر] از نظر فقهی چه تعریف یا ملاکی برای تشخیص جنس مذکر یا مؤنث وجود دارد؟
- [سایر] چرا در قرآن همیشه ضمایر مذکر, مقدم بر ضمایر مونث آورده شده است ؟
- [سایر] چرا خداوند در قرآن از ضمیر مذکر برای خودش استفاده کرده است؟ و چرا مذکر بر مونث تعمیم داده شده است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] جنینی در شکم مادر به قتل رسیده است امّا مونث و مذکّر بودن آن معلوم نیست، دیه آن چقدر است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا غلط خواندن یا از مخرج ادا نکردن اذکار مستحبی نماز، موجب بطلان نماز می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- رساندن ناخن و استخوان به ناخن واستخوان میّت، باعث واجب شدن غسل است و همچنین اگر موی خود را به بدن میّت یا بدن خود را به موی میّت یا موی خود را به موی میّت برساند، اگر عرفا مسّ میّت به آن صدق کند، غسل واجب است.
- مستحب است بچّه ممیّز (یعنی بچّهای که خوب و بد را میفهمد) را به نماز خواندن و عبادتهای دیگر عادت دهند، بلکه مستحب است او را با رعایت اعتدال و بدون این که باعث انزجار وی گردند، به قضای نمازها نیز وادار نمایند.
- کسی که میخواهد نماز میّت بخواند، لازم نیست با وضو یا غسل یا تیمّم باشد و بدن و لباس او پاک باشد، اگرچه احتیاط مستحب آن است که تمام چیزهایی را که در نمازهای دیگر لازم است، رعایت کند و احتیاط واجب آن است که عورت او پوشیده باشد و لباس او نیز غصبی نباشد.
- نماز میّت را باید ایستاده و به قصد قربت خواند و هنگام نیّت، باید میّت را معین کرد، مثلاً نیّت کند: (بر این میّت نماز میخوانم قربةً اِلی اللّه).
- باید کسی را اجیر کنند که اطمینان داشته باشند که نماز را بجا می‌آورد و لازم نیست اطمینان داشته باشند که به صورت صحیح انجام داده است، بلکه اگر علم به بطلان عمل او نداشته باشند، کافی است.
- بعضی از واجبات نماز رکن هستند؛ یعنی اگر انسان آنها را عمدا یا سهوا بجا نیاورد یا در نماز اضافه کند، نماز باطل میشود، ولی زیادی سهوی تکبیرةالاحرام موجب بطلان نماز نمیشود و بعضی دیگر رکن نیستند؛ یعنی اگر عمدا کم یا زیاد شوند، نماز باطل میشود و چنانچه سهوا کم یا زیاد گردند، نماز باطل نمیشود. پنج چیز رکن نماز هستند: اوّل: نیّت. دوم:تکبیرةُالاِحرام. سوم:قیام در هنگام گفتن تکبیرةُالاِحرام وقیام متّصل به رکوع (یعنی ایستادن پیش از رکوع). چهارم: رکوع. پنجم:دو سجده.
- کسی که بر میّت نماز میخواند، باید رو به قبله باشد و نیز واجب است میّت را مقابل او به گونهای به پشت بخوابانند که سر میّت به طرف راست و پای او به طرف چپ نمازگزار باشد.
- کسی که نماز میّت را به جماعت میخواند نیز باید تکبیرها و دعاهای آن را بخواند.
- کسی که برای نماز قضای میّت اجیر شده، باید یا مجتهد باشد یا مسائل مورد ابتلای نماز را از روی تقلید به نحو صحیح بداند.
- در وقت خواندن نماز، باید عورت میّت پوشیده باشد و اگر کفن کردن او ممکن نباشد، باید عورت او را حتّی با تخته و آجر و مانند اینها بپوشانند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .واجب است ترتیب افعال و اقوال نماز رعایت شود و ترک عمدی آن و اکتفا به همان غیر مرتب, باعث بطلان نماز است و ترک سهوی ارکان آن, به صورتی که با ترک سهوی رکن سابق مانند رکوع مثلاً وارد رکن بعدی مانند سجود شود, نماز باطل خواهد شد.
- [آیت الله سیستانی] منی مَرد ، و هر حیوان مذکر حرام گوشتی که خون جهنده دارد نجس است ، و رطوبتی که از زن با شهوت خارج میشود و موجب جنابت او است بتفصیلی که در مسأله (345) ذکر خواهد شد در حکم منی است و بنابر احتیاط واجب باید از منی حیوان مذکر حلال گوشتی که خون جهنده دارد اجتناب شود . 4 مردار :
- [آیت الله بهجت] تکرار مسح موجب بطلان وضو نیست خصوصا اگر برای رعایت احتیاط باشد، مگر آن که از روی تشریع یا وسوسه باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر میت بیش از یک زن داشته باشد: الف: چنانچه میت فرزند نداشته باشد 41 اموال میت بین آنها بالسویه تقسیم میشود. ب: اگر میت فرزند داشته باشد 81 اموال او بین زنها بالسویه تقسیم میشود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر میّت عمو و عمّه و دایی و خاله نداشته باشد، مقداری که به هر عمو و عمّه میرسد به فرزندان آنان و مقداری که به هر دایی و خاله میرسد به فرزندان آنها داده میشود که در اینجا فرزندان آنان سهم خود را به گونهای تقسیم میکنند که هر مذکّر دو برابر مؤنّث ببرد و اگر فرزندان آنها هم نباشند، وارث میّت عمو و عمّه و دایی و خاله پدر و عمو و عمّه و دایی و خاله مادر او میباشند که 13 مال را عمو و عمّه و دایی و خاله مادر میّت میبرند و23 باقی مانده را عمو و عمّه و دایی و خاله پدر میّت میبرند، نحوه تقسیم مال بین عمو و عمّه و دایی و خاله پدر یا مادر میّت همچون نحوه تقسیم مال بین عمو و عمّه و دایی و خاله خود میّت است که در مسائل گذشته توضیح داده شد.
- [آیت الله سیستانی] نماز میّت را باید ایستاده و با قصد قربت بخواند ، و در موقع نیّت میّت را معیّن کند ، مثلاً نیّت کند : نماز میخوانم بر این میّت (قربةً إلی اللّه ). و احتیاط واجب آن است که استقراری که در قیام نماز یومیه معتبر است رعایت شود .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان به چند نفر برای نماز قضای میت نیابت دهد، بنا بر آنچه در مسأله 1550 گفته شد، لازم نیست برای هر کدام آنها وقتی را معیّن کند مگر برای رعایت ترتیب در نمازهایی که در ادای آنها ترتیب معتبر است بلکه احتیاط استحبابی آن است که نماز را به شکلی بخوانند که ترتیب در تمام نمازها رعایت شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .ترک عمدی سلام، نماز را باطل میکند و ترک سهوی آن, باعث بطلان نماز نیست. اگر پس از فراموشی آن و پیش از به هم خوردن صورت نماز و قبل از انجام دادن کاری که عمدی یا سهوی آن نماز را باطل میکند مانند پشت به قبله کردن یادش بیاید, باید سلام را بگوید و نماز او صحیح است و اگر پس از به هم خوردن صورت نماز, یا بعد از باطل شدن نماز یادش بیاید، فقط دو سجدهّ سهو دارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که میخواهد نماز میت بخواند، لازم نیست با وضو یا غسل یا تیمم باشد و بدن و لباسش پاک باشد، اگر چه احتیاط مستحب آن است که تمام چیزهایی را که در نمازهای دیگر لازم است، رعایت کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] در قضای نمازهای میت ترتیب واجب نیست هر چند احتیاط مستحب رعایت ترتیب است مگر در نمازهایی که ادای انها ترتیب دارد مثل نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشاء از یک روز