تجدید
از نو انجام دادن عمل را تجدید می‌گویند که از آن به مناسبت در بابهای مختلف فقهی نظیر طهارت، صوم، حج و نکاح سخن رفته است که به اهمّ مباحث و مسائل آن اشاره می‌شود.
آیا ساختن بنا بر روی قبر و تعمیر قبر و تجدید بنای آن بعد از خراب شدن جایز است؟
ساختن بنا بر روی قبر و تجدید و تعمیر آن بعد از خراب شدن مکروه است، مگر در مورد قبور انبیاء و ائمّه طاهرین علیهم‌السلام و علما و اولیا و صلحا که اشکال ندارد؛ بلکه مطلوب است.
ساختن بنا بر روی قبر و تجدید و تعمیر آن بعد از خراب شدن مکروه است، مگر در مورد قبور انبیاء و ائمّه طاهرین علیهم‌السلام و علما و اولیا و صلحا که اشکال ندارد؛ بلکه مطلوب است.
پاسخ:
ساختن بنا بر روی قبر و تجدید و تعمیر آن بعد از خراب شدن مکروه است، مگر در مورد قبور انبیاء و ائمّه طاهرین علیهم‌السلام و علما و اولیا و صلحا که اشکال ندارد؛ بلکه مطلوب است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر سیّد فقیری بخواهد خانهای مانند اغنیای دیگر برای خود بنا کند، آیا جایز است از سهم سادات برای بنای این خانه به او کمک کرد؟
- کسی که برای ساختن یا خرید و یا تعمیر خانه از بانک وام گرفته و در همان موقع، ایّام حج فرا رسیده است، آیا باید به حج برود؟
- ب. اگر در زمین فوق الذکر، به هنگام کندن زمین جهت ساختن پی و اساس ساختمان مسجد، به قبر و استخوان مرده برخورد کردیم، چه باید بکنیم؟
- آیا جایز است زکات را صرف ساختن مسجد و درمانگاه و مدرسه و دبیرستان و دانشگاه کرد؟
- آیا جایز است انسان جسد مورّث خود را چه زن باشد و چه مرد، به جای دفن در قبر، به صورت مومیایی و یا در شیشه الکل نگهداری نماید؟ اگر جایز نیست، آیا این موضوع، مشمول تعقیب و تعزیر است؟
- دفن کردن چند میّت مسلمان به طور دسته جمعی در یک قبر چه صورتی دارد؟ و اگر جایز است، آیا باید مردها و زنها جداگانه دفن شوند؟
- با توجه به این که گفته شده نبش قبر مسلمان جایز نیست، آیا لازم است که اجزای جدا شده از میّت را که بعد از دفن او پیدا می‌شود، به همراه میّت دفن نمود؟
- در مساجد شهر ما به مناسبت ایّام محرم و رمضان، مرسوم است که هیئت اُمنای مساجد برای واعظ و مبلّغ از مردم مبالغی را به عنوان مال امام جمع آوری مینمایند و بنا بر تحقیقات به عمل آمده 95 درصد مردم با این نیّت که این پول به امام جماعت و مبلّغ تعلّق دارد، آن را پرداخت مینمایند و خرج مسجد را هم جداگانه میپردازند. آیا هیئت اُمنای مساجد مجاز هستند پولی را که به عنوان مال امام جمع آوری مینمایند، در امورات دیگر (مثل مخارج مربوط به مدّاح، کفشدار، آشپز، راننده، تعمیر و تکمیل مسجد و کمک به فقرای محل) صرف نماید؟
- شخصی یقین دارد قبل از ظهر، در ماه مبارک رمضان مسافرت می‌کند و بنا بر این از ابتدا نیّت روزه آن روز را نمیکند. اگر قبل از شروع سفر با توجه به این که نیّت روزه نداشته، افطار کند، جایز است یا نه؟
- مرحوم پدرم روحانی و از اهل علم بود. بیست سال قبل فوت نمود و در قبرستان عمومی شهرمان به خاک سپرده شد. اکنون شهرداری، قصد تخریب و ساختمان سازی در آن قبرستان را دارد. با توجه به فضیلت و شرافت شهر قم و این که از مشاهد مشرّفه است و مرحوم پدرم علاقه زیادی به دفن شدن در این سرزمین مقدّس داشتند، آیا نبش قبر و انتقال میّت به قم جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] مسجد و حسینیه ای کنار هم قرار داشته و با تجدید بنای مسجد یک سالن حسینیه داخل مسجد قرار گرفته است. آیا این عمل شرعاً جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا تعویض سنگ قبر و تجدید آن جایز است یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] آیا عقب نشینی، هنگام تجدید بنای مسجد، طبق قوانین شهرداری به نحوی که چند متر از مسجد داخل خیابان واقع شود جایز است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا عقب نشینی هنگام تجدید بنای مسجد طبق قوانین شهرداری جایز است به نحوی که چند متر از مسجد داخل خیابان واقع شود؟
- [آیت الله سبحانی] آیا ساختن جاده بر روی قبر مؤمنین جایز است؟ و آیا عبور و مرور بر قبور جایز است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مسجدی قدیمی را جهت تجدید بنا خراب کردیم، پس از تجدید بنا مبلغ دویست هزار تومان بدهکار شدیم، آیا می توان گچ و آهن اضافه آمده و چوب و فرشهای مستعمل قبلی را که مورد نیاز مسجد نیست برای پرداخت قرض مسجد به فروش برساند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا ساختن مقبره یا حجله بر روی قبر و یا نرده کشیدن اطراف آن در قبرستانهای عمومی جایز است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مسجد و حسینیه ای کنار هم قرار داشته و با تجدید بنای مسجد یک سالن حسینیه داخل مسجد قرار گرفته است آیا این عمل شرعاً جایز است؟ و آیا سالن جزء مسجد محسوب می شود و حکم مسجد را دارد؟
- [سایر] عکس شکاف خانه کعبه و سند اعجاز ولادت حضرت امیر المومنین موجود است، اما آیا خانه کعبه چندین بار خراب و تجدید بنا و بازسازی نشده؟ پس دیگر شکاف کعبه معنای ندارد شاید برای رانش زمین شکاف خورده است؟
- [آیت الله نوری همدانی] مسجدی قدیمی بوده که در حال حاضر تجدید بنا شده است، مقداری از زمین مسجد قدیمی را از روی ندانستن مسئله قهوه خانه و آبدارخانه کردهایم: آیا لازم است که خراب کنیم و جزو مسجد باشد یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه صنعتگر چیزی را که برای ساختن یا تعمیر کردن تحویل گرفته، ضایع کند، ضامن است.
- دفن میّت در قبر مرده دیگر، اگر موجب نبش قبر شود جایز نیست.
- فروختن در و پنجره و چیزهای دیگر مسجد، حرام است و اگر مسجد خراب شود، باید آنها را صرف تعمیر همان مسجد کنند و چنانچه در همان مسجد قابل استفاده نباشند، باید در مسجد دیگر مصرف شوند، ولی اگر قابل استفاده در سایر مساجد نیز نباشند، میتوانند آنها را بفروشند و پول آن را اگر ممکن است صرف تعمیر همان مسجد وگرنه صرف تعمیر مسجد دیگری نمایند.
- اگر جایی از مسجد نجس شود که پاک کردن آن بدون کندن یا کمی خراب کردن ممکن نباشد، باید آنجا را بکنند یا خراب نمایند و پر کردن چاله و تعمیر خرابی بر عهده کسی است که مسجد را نجس کرده است؛ ولی چنانچه پاک کردن مسجد احتیاج به خراب کردن زیادی داشته باشد به نحوی که موجب ضرر رساندن به مسجد شود، تطهیر آن واجب نیست.
- مستحب است انسان در مرگ خویشان، مخصوصا در مرگ فرزند صبر کند و هر وقت میّت را یاد می‌کند، (اِنّا للّهِ وَاِنّا إلَیْهِ راجِعُونَ) بگوید و برای میّت قرآن بخواند و سر قبر پدر و مادر از خداوند حاجت بخواهد و قبر را محکم بسازد که زود خراب نشود.
- ساختن مجسّمه انسان و حیوانات در صورتی که برای پرستش یا در معرض آن باشد جایز نیست؛ بلکه بنابر احتیاط از ساختن آن در هر حال باید اجتناب شود؛ ولی خرید و فروش مجسّمه و نیز کالایی که روی آن چهره انسان یا حیوان کندهکاری یا نقاشی شده، اشکال ندارد.
- قرار دادن هر فعل حرام به عنوان شغل و راه کسب و درآمد، حرام است؛ بنابر این ساختن هر چیزی که برای عبادت غیر خدا ساخته می‌شود و نیز ساختن هر چیزی که منفعت اختصاصی یا منفعت عمومی آن حرام باشد و همچنین شراب فروشی و جادوگری و نظایر آن جایز نیست.
- اگر ظرف طلا و نقره یا چیز دیگری را که صاحب آن از روی تقلید یا اجتهاد نگاه داشتن آن را جایز میداند غصب کند و خراب نماید، باید آن را با مزد ساختنش به صاحب آن بدهد و در صورتی که مزد ساختن کمتر از تفاوت ساخته و نساخته باشد، تفاوت قیمت را هم باید بدهد و چنانچه برای این که مزد ندهد بگوید: (آن را مثل اوّل آن میسازم)، مالک مجبور نیست قبول نماید و نیز مالک نمیتواند او را مجبور کند که آن را مثل اوّل بسازد.
- اگر خانهای را که مثلاً دو اتاق دارد اجاره دهد و یک اتاق آن خراب شود، چنانچه فورا آن را بسازد و هیچ مقدار از استفاده آن از بین نرود، اجاره باطل نمیشود ومستأجر هم نمیتواند اجاره را به هم بزند، ولی اگر ساختن آن به قدری طول بکشد که مقداری از استفاده مستأجر از بین برود، اجاره به آن مقدار باطل می‌شود و مستأجر میتواند اجاره مدّت باقیمانده را به هم بزند.
- بنا بر احتیاط جایز نیست که برای غسل دادن میّت مزد بگیرند، ولی مزد گرفتن برای کارهای مقدماتی غسل (مثل شستشو و تطهیر) حرام نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] ساختن مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به خرابی می باشد مستحب است و اگر مسجد طوری خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد، می توانند آن را خراب کنندو دوباره بسازند بلکه می توانند مسجدی را که خراب نشده، برای نماز خواندن در آن خراب کنند و بزرگتر بسازند.
- [آیت الله وحید خراسانی] ساختن مسجد و تعمیر ان مستحب است و اگر مسجد طوری خراب شود که تعمیر ان ممکن نباشد می توانند ان را خراب کنند و دوباره بسازند بلکه می توانند مسجدی را که خراب نشده برای احتیاج مردم به نماز خراب کنند و بزرگتر بسازند
- [امام خمینی] ساختن مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به خرابی می باشد مستحب است. و اگر مسجد طوری خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد، می توانند آن را خراب کنند و دوباره بسازند. بلکه می توانند مسجدی را که خراب نشده برای احتیاج مردم خراب کنند و بزرگتر بسازند
- [آیت الله خوئی] ساختن مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به خرابی میباشد مستحب است. و اگر مسجد طوری خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد، میتوانند آن را خراب کنند و دوباره بسازند. بلکه میتوانند مسجدی را که خراب نشده برای احتیاج مردم خراب کنند و بزرگتر بسازند.
- [آیت الله نوری همدانی] ساختن مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به خرابی می باشد مستحب است و اگر مسجد طوری خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد ، می توانند آن را خراب کنند و دوباره بسازند ، بلکه می تواننند مسجدی ر ا که خراب نشده ، برای احتیاج مردم خراب کنند و بزرگتر بسازند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] ساختن مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به خرابی می باشد مستحب است و اگر مسجد طوری خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد می توانند آن را خراب کنند و دوباره بسازند بلکه می توانند مسجدی را که خراب نشده برای احتیاج مردم خراب کنند و بزرگتر بسازند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] ساختن مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به خرابی می باشد مستحب است و اگر مسجد طوری خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد می توانند آن را خراب کنند و دوباره بسازند؛ بلکه می توانند مسجدی را که خراب نشده؛ برای احتیاج مردم خراب کنند و بزرگتر بسازند.
- [آیت الله بروجردی] ساختن مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به خرابی میباشد مستحب است و اگر مسجد طوری خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد، میتوانند آن را خراب کنند و دوباره بسازند، بلکه میتوانند مسجدی را که خراب نشده برای احتیاج مردم خراب کنند و بزرگتر بسازند.
- [آیت الله سیستانی] ساختن مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به خرابی میباشد مستحب است ، و اگر مسجد طوری خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد میتوانند آن را خراب کنند و دوباره بسازند ، بلکه میتوانند مسجدی راکه خراب نشده ، برای احتیاج مردم خراب کنند و بزرگتر بسازند .
- [آیت الله بهجت] ساختن مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به خرابی میباشد، مستحب است و اگر مسجد طوری خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد، میتوانند آن را خراب کنند و دوباره بسازند بلکه میتوانند مسجدی را که خراب نشده، برای احتیاج مردم خراب کنند و بزرگتر بسازند.