اموزش
آموزش به عمل یاد دادن (تعلیم) و یاد گرفتن (تعلّم) می گویند که از آن در باب‌هاى: اجتهاد و تقلید، صلات، زکات، تجارت، اجاره، نکاح و دیات به مناسبت سخن رفته است.
نمایش فیلم و ویدئو در مسجد و برگزاری کلاس‌های آموزش قرآن و احکام و برنامه‌های فرهنگی دیگر برای نوجوانان، چه حکمی دارد؟
آموزش قرآن و احکام دین و فرهنگ سالم اسلامی در مسجد، با هر وسیله مناسب و با حفظ شئون مسجد و به طوری که برای نمازگزاران مزاحمت ایجاد نکند، مانعی ندارد.
آموزش قرآن و احکام دین و فرهنگ سالم اسلامی در مسجد، با هر وسیله مناسب و با حفظ شئون مسجد و به طوری که برای نمازگزاران مزاحمت ایجاد نکند، مانعی ندارد.
عنوان سوال:
نمایش فیلم و ویدئو در مسجد و برگزاری کلاس‌های آموزش قرآن و احکام و برنامه‌های فرهنگی دیگر برای نوجوانان، چه حکمی دارد؟
پاسخ:
آموزش قرآن و احکام دین و فرهنگ سالم اسلامی در مسجد، با هر وسیله مناسب و با حفظ شئون مسجد و به طوری که برای نمازگزاران مزاحمت ایجاد نکند، مانعی ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر زن یا بچه یا ارحام و فامیل کسی، آموزش و تعلیم مسائل فقهی و احکام شرعی را از او طلب نکنند، آیا آموزش بر او واجب می‌شود؟
- در ایران و در مجتمعی مسکونی شامل 4 برج 30 طبقه با بیش از 560 واحد مسکونی و حدود 50 واحد تجاری در طبقه همکف و 4 سالن اجتماعات مخصوص هر برج زندگی میکنیم. بر اساس اساسنامة مصوب مجمع عمومی این برجها، اداره مجتمع و اختیارات بهرهبرداری از امکانات عمومی برجها از جمله سالنهای اجتماعات به هیئت مدیره واگذار شده است. هیئت مدیره نیز بعضاً این سالنها را به صورت موردی و روزانه برای شوی (نمایش) لباس، برگزاری جشن عروسی و سایر موارد به متقاضیانی که معمولاً از افراد خارج از مجتمع هستند، کرایه داده و عواید آنرا به حساب مجتمع واریز مینماید. مدت یک سال است که یک هیئت مذهبی به نام (هیئت متوسلین به حضرت زهراء(س)) در محل مجتمع تأسیس شده و با اجازه و موافقت هیئت مدیره مجتمع نسبت به برگزاری مراسم مذهبی و برنامه‌های خود از جمله برگزاری نماز جماعت مغرب و عشا، در محل یکی از سالنها اقدام نموده است که بحمد ا... تمامی مراسمها با استقبال بسیار خوب ساکنین نیز مواجه بوده است. با این حال تعدادی از ساکنین به صورت ضمنی شبهه صحیح نبودن و عدم جواز نماز در این سالنها را دامن میزنند. استدعا دارد حکم شرعی اقدام هیئت مدیره در اختصاص یکی از سالنها برای اجرای مراسم مذهبی توسط هیئت مذهبی مذکور، همچنین حکم شرعی برگزاری نماز در این سالن را بیان فرمائید.
- در ایران و در مجتمعی مسکونی شامل 4 برج 30 طبقه با بیش از 560 واحد مسکونی و حدود 50 واحد تجاری در طبقه همکف و 4 سالن اجتماعات مخصوص هر برج زندگی میکنیم. بر اساس اساسنامة مصوب مجمع عمومی این برجها، اداره مجتمع و اختیارات بهرهبرداری از امکانات عمومی برجها از جمله سالنهای اجتماعات به هیئت مدیره واگذار شده است. هیئت مدیره نیز بعضاً این سالنها را به صورت موردی و روزانه برای شوی (نمایش) لباس، برگزاری جشن عروسی و سایر موارد به متقاضیانی که معمولاً از افراد خارج از مجتمع هستند، کرایه داده و عواید آنرا به حساب مجتمع واریز مینماید. مدت یک سال است که یک هیئت مذهبی به نام (هیئت متوسلین به حضرت زهراء(س)) در محل مجتمع تأسیس شده و با اجازه و موافقت هیئت مدیره مجتمع نسبت به برگزاری مراسم مذهبی و برنامه‌های خود از جمله برگزاری نماز جماعت مغرب و عشا، در محل یکی از سالنها اقدام نموده است که بحمد ا... تمامی مراسمها با استقبال بسیار خوب ساکنین نیز مواجه بوده است. با این حال تعدادی از ساکنین به صورت ضمنی شبهه صحیح نبودن و عدم جواز نماز در این سالنها را دامن میزنند. استدعا دارد حکم شرعی اقدام هیئت مدیره در اختصاص یکی از سالنها برای اجرای مراسم مذهبی توسط هیئت مذهبی مذکور، همچنین حکم شرعی برگزاری نماز در این سالن را بیان فرمائید.
- آیا مشاهد مشرّفه ائمه اطهار علیهمالسلام ، احکامش مانند احکام مسجد است؟
- در ایران و در مجتمعی مسکونی شامل 4 برج 30 طبقه با بیش از 560 واحد مسکونی و حدود 50 واحد تجاری در طبقه همکف و 4 سالن اجتماعات مخصوص هر برج زندگی میکنیم. بر اساس اساسنامة مصوب مجمع عمومی این برجها، اداره مجتمع و اختیارات بهرهبرداری از امکانات عمومی برجها از جمله سالنهای اجتماعات به هیئت مدیره واگذار شده است. هیئت مدیره نیز بعضاً این سالنها را به صورت موردی و روزانه برای شوی (نمایش) لباس، برگزاری جشن عروسی و سایر موارد به متقاضیانی که معمولاً از افراد خارج از مجتمع هستند، کرایه داده و عواید آنرا به حساب مجتمع واریز مینماید. مدت یک سال است که یک هیئت مذهبی به نام (هیئت متوسلین به حضرت زهراء(س)) در محل مجتمع تأسیس شده و با اجازه و موافقت هیئت مدیره مجتمع نسبت به برگزاری مراسم مذهبی و برنامه‌های خود از جمله برگزاری نماز جماعت مغرب و عشا، در محل یکی از سالنها اقدام نموده است که بحمد ا... تمامی مراسمها با استقبال بسیار خوب ساکنین نیز مواجه بوده است. با این حال تعدادی از ساکنین به صورت ضمنی شبهه صحیح نبودن و عدم جواز نماز در این سالنها را دامن میزنند. استدعا دارد حکم شرعی اقدام هیئت مدیره در اختصاص یکی از سالنها برای اجرای مراسم مذهبی توسط هیئت مذهبی مذکور، همچنین حکم شرعی برگزاری نماز در این سالن را بیان فرمائید.
- آیا مکانهایی که در دانشگاهها به عنوان نمازخانه برای اقامه نماز انفرادی یا جماعت اختصاص داده میشوند، حکم مسجد را دارند یا با یک اتاق معمولی از نظر احکام شرعی یکسان هستند؟
- در ایران و در مجتمعی مسکونی شامل 4 برج 30 طبقه با بیش از 560 واحد مسکونی و حدود 50 واحد تجاری در طبقه همکف و 4 سالن اجتماعات مخصوص هر برج زندگی میکنیم. براساس اساسنامه مصوب مجمع عمومی این برجها، اداره مجتمع و اختیارات بهرهبرداری از امکانات عمومی برجها از جمله سالنهای اجتماعات به هیئت مدیره واگذار شده است. هیئت مدیره نیز بعضاً این سالنها را به صورت موردی و روزانه برای شوی (نمایش) لباس، برگزاری جشن عروسی و سایر موارد به متقاضیانی که معمولاً از افراد خارج از مجتمع هستند، کرایه داده و عواید آنرا به حساب مجتمع واریز مینماید. مدت یک سال است که یک هیئت مذهبی به نام (هیئت متوسلین به حضرت زهراء (س)) در محل مجتمع تاسیس شده و با اجازه و موافقت هیئت مدیره مجتمع نسبت به برگزاری مراسم مذهبی و برنامه های خود از جمله برگزاری نماز جماعت مغرب و عشا، در محل یکی از سالنها اقدام نموده است که بحمد ا... تمامی مراسمها با استقبال بسیار خوب ساکنین نیز مواجه بوده است. با این حال تعدادی از ساکنین به صورت ضمنی شبهه صحیح نبودن و عدم جواز نماز در این سالنها را دامن میزنند. استدعا دارد حکم شرعی اقدام هیئت مدیره در اختصاص یکی از سالنها برای اجرای مراسم مذهبی توسط هیئت مذهبی مذکور، همچنین حکم شرعی برگزاری نماز در این سالن را بیان فرمائید.
- اینجانب قرار است اقدام به برگزاری سنجش اطلاعات ورزشی به صورت پیشبینی مسابقات فوتبال به صورت اینترنتی (که هماکنون انواع مختلف آن در برنامه‌های ورزشی صدا و سیما در حال برگزاری است) بنمایم. شرح مسابقه: تعداد 16 بازی از سری مسابقات فوتبال باشگاههای مختلف در یک فرم به صورت اینترنتی قرار گرفته که شرکت کننده باید قبل از برگزاری مسابقات فوتبال، نتایج این مسابقات را به صورت برد باخت مساوی پیشبینی کند و در قبال این پیشبینی خود، مبلغی به برگزار کننده بپردازد. از کل مبلغی که از شرکتکنندگان جمعآوری شده، 75 درصد به عنوان جایزه به دارندگان بالاترین امتیاز مسابقه (فقط نفرات برندة اول، دوم و سوم) پرداخت می‌شود (در این گونه مسابقات هیچگونه قرعهکشی و شانس وجود ندارد) و 25 درصد باقیمانده حقالزحمة پرسنل و هزینة نگهداری وبسایت و سهم فرهنگی و عامالمنفعه و خرید مایحتاج محرومین و هزینة افراد بیبضاعت میگردد. با نظر به اینکه مبلغ شرکت در مسابقات از طرف شرکتکننده به عنوان بخشش در اختیار مؤسسه قرار میگیرد و مؤسسه ریالی از درآمد حاصله را به عنوان سود برداشت نمیکند، آیا برگزاری این گونه مسابقات از نظر شرعی اشکال دارد؟ حکم پرداخت وجه از طرف شرکت کننده به برگزار کننده چگونه است؟ حکم پرداخت جایزه به برندگان مسابقات چگونه است؟
- اینجانب قرار است اقدام به برگزاری سنجش اطلاعات ورزشی به صورت پیشبینی مسابقات فوتبال به صورت اینترنتی (که هماکنون انواع مختلف آن در برنامه‌های ورزشی صدا و سیما در حال برگزاری است) بنمایم. شرح مسابقه: تعداد 16 بازی از سری مسابقات فوتبال باشگاههای مختلف در یک فرم به صورت اینترنتی قرار گرفته که شرکت کننده باید قبل از برگزاری مسابقات فوتبال، نتایج این مسابقات را به صورت برد باخت مساوی پیشبینی کند و در قبال این پیشبینی خود، مبلغی به برگزار کننده بپردازد. از کل مبلغی که از شرکتکنندگان جمعآوری شده، 75 درصد به عنوان جایزه به دارندگان بالاترین امتیاز مسابقه (فقط نفرات برندة اول، دوم و سوم) پرداخت می‌شود (در این گونه مسابقات هیچگونه قرعهکشی و شانس وجود ندارد) و 25 درصد باقیمانده حقالزحمة پرسنل و هزینة نگهداری وبسایت و سهم فرهنگی و عامالمنفعه و خرید مایحتاج محرومین و هزینة افراد بیبضاعت میگردد. با نظر به اینکه مبلغ شرکت در مسابقات از طرف شرکتکننده به عنوان بخشش در اختیار مؤسسه قرار میگیرد و مؤسسه ریالی از درآمد حاصله را به عنوان سود برداشت نمیکند، آیا برگزاری این گونه مسابقات از نظر شرعی اشکال دارد؟ حکم پرداخت وجه از طرف شرکت کننده به برگزار کننده چگونه است؟ حکم پرداخت جایزه به برندگان مسابقات چگونه است؟
- منظور از باقیات صالحات چیست؟ و آیا با مبالغ کم و ناچیز هم می توان این کار را انجام داد؟ و آیا می توان آن را به نیابت از چند نفر انجام داد و همه را در ثواب آن شریک کرد؟ و کدامیک از موارد زیر از باقیات صالحات شمرده می شود؟ 1- پرداخت مبلغی برای ساخت و بازسازی مسجد یا حسینه و یا مدرسه (به طور مثال با توجه به تمکن مالی شخص مثلاً مبلغ یک میلیون تومان)؟ 2- خرید قرآن و مفاتیح یا کتب مذهبی و دادن آن به مساجد و یا حسینیهها 3- خرید کتب آموزش قرآن مجید برای کودکان به طور مثال برای جامعه القران الکریم و یا خرید کتب مذهبی (کتب اهل البیت مثلا کتاب سلیم بن قیس هلالی و یا کتبی در زمینه شناخت دشمنان آنان)؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] حکم اشتغال در ویدیو کلوپ ها که محل عرضه ی فیلم های سینمایی و محصولات فرهنگی به جامعه است، چیست؟
- [آیت الله بهجت] بسیاری از امور راجح فرهنگی و آموزشی از قبیل تشکیل کلاس های آموزشی، هنری و تفریحی تابستانی جهت جوانان و نوجوانان، نمایش فیلم، اجرای مسابقه، تئاتر و... در گذشته رایج نبوده و لذا قطعا در وقف نامه ها لحاظ نگردیده است، حال با توجّه به ضرورت اجرای چنین برنامه های فرهنگی و عدم امکان اجرای آن در مکانی غیر از مسجد، آیا حضرتعالی انجام چنین فعالیت ها و برنامه هایی را در مساجد جایز می دانید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا نمایش دادن فیلم و غیره، در مسجد جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا نمایش فیلم های سینمایی که توسط وزارت ارشاد اسلامی ایران توزیع می شود، در مسجد برای شرکت کنندگان در جلسات قرآنی، اشکال شرعی دارد یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا برپا کردن مسابقات فرهنگی از زندگی ائمه (علیهم السلام) و احکام شرعی یا قرآن و نهج البلاغه جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا طبقه فوقانی مسجد را می توان به کتابخانه و محل برگزاری کلاس های فرهنگی قرآنی تبدیل نمود؟
- [آیت الله بهجت] گاهی مربّیان برای آموزش احکام و مسایل شرعی یا معارف دینی نوجوانان در مدارس، از برخی شیوه ها که همراه با نوعی بدآموزی می باشد، استفاده می کنند. مثلاً نماز را به "تلفن به خدا" تشبیه می کنند؛ آیا چنین شیوه هایی جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا مساجد تمام گروههای مسلمان در احکام مسجد مشترک اند؟
- [آیت الله سبحانی] آیا صحن مسجد، ملحق به مسجد است و احکام مسجد را دارد؟
- [سایر] در باره زنان پیامبر در قرآن احکام ویژه ای آمده. این احکام و حکمت آنها چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- خواندن قرآن در نماز به قصد قرائت قرآن، غیر از چهار سورهای که سجده واجب دارند و در احکام جنابت گفته شد، اشکال ندارد و همچنین دعا کردن در نماز جایز است، اگرچه به فارسی یا زبان دیگر باشد.
- راه دادن بچّه و دیوانه به مسجد مکروه است؛ ولی راه دادن بچّه اگر برای آموختن احکام اسلام و آشنایی با مسجد باشد، اشکال ندارد و کسی که پیاز و سیر و مانند آنها خورده و بوی دهانش مردم را اذیّت میکند، مکروه است به مسجد برود.
- اگر معروف یا منکر از اموری باشد که شارع مقدّس به آن اهمیّت زیاد میدهد، مثل اصول دین یا مذهب و حفظ قرآن مجید و حفظ عقاید مسلمانان یا احکام ضروری اسلام، باید ملاحظه این اهمیّت بشود و مجرّدِ خوف ضرر، موجب سقوط وجوب آن نمیشود؛ پس اگر حفظ عقاید مسلمانان یا حفظ احکام ضروری اسلام بر بذل جان و مال توقّف داشته باشد، بذل آن واجب است.
- جهاد بر دو نوع است: (ابتدایی) و (دفاعی). (جهاد ابتدایی) آن است که مسلمانان به منظور دعوت کفّار و مشرکین به اسلام و عدالت و یا جلوگیری از نقض پیمان اهل ذمّه یا طغیان باغیان (شورشیان مسلح) بر امام واجبالطّاعه مسلمین، نیروی نظامی به مناطق آنان گسیل دارند. در حقیقت هدف از جهاد ابتدایی کشور گشایی نیست، بلکه دفاع از حقوق فطری انسانهایی است که توسّط قدرتهای کفر و شرک و طغیان از خدا پرستی و توحید، عدالت و شنیدن و پذیرش آزادانه احکام خداوند محروم شدهاند. (جهاد دفاعی) زمانی است که دشمن به مرز و بوم مسلمانان هجوم آورد و قصد تسلّط سیاسی یا فرهنگی و اقتصادی نسبت به آنان داشته باشد و ممکن است جهاد در برابر باغیان در زمانی که به حمله مسلحانه دست زدهاند نیز جهاد دفاعی محسوب گردد.
- انسان میتواند زکات را در هشت مورد مصرف کند: اوّل: فقیر و آن کسی است که مخارج سال خود و افراد تحت تکفّلش را ندارد و کسی که صنعت، ملک یا سرمایهای دارد که میتواند از منافع سرمایه، مخارج سال خود را به دست آورد، فقیر نیست. دوم: مسکین و آن کسی است که زندگی را سختتر از فقیر میگذراند. سوم: کسی که از طرف امام علیهالسلام یا نایب امام مأمور است که زکات را جمع آوری و نگهداری نماید و به حساب آن رسیدگی کند و آن را به امام علیهالسلام یا نایب امام یا مصرف فقرا برساند. چهارم: کافرهایی که اگر زکات به آنان بدهند، به دین اسلام مایل میشوند یا در جنگ و دفاع به مسلمانان کمک می‌کنند. پنجم: خریداری بردگان و آزاد کردن آنان. ششم: بدهکاری که نمیتواند قرض خود را بدهد؛ به شرط آن که قرض در معصیت مصرف نشده باشد. هفتم: سبیل اللّه؛ یعنی کاری مانند ساختن مسجد که منفعت عمومی دینی دارد یا مثل ساختن پل و اصلاح راه که نفع آن به عموم مسلمانان میرسد و آنچه برای اسلام و مسلمین نفع داشته باشد، به هر نحو که باشد. هشتم: ابن السّبیل، یعنی مسافری که در سفر درمانده شده است، اگرچه در وطن خود غنی باشد. احکام این موارد در مسائل آینده گفته می‌شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] زمین مساجد واقع شده در خیابانها و پیادهروها، از وقف بودن خارج نمیشود، لکن احکام مترتّب بر عنوان مسجد را ندارد، مانند حرمت نجس کردن آن، وجوب زدودن نجاست از آن؛ حرمت توقف جُنُب، حائض و نفساء در آن. و اما قسمتهای باقیمانده از مسجد، اگر از عنوان مسجد بودن، خارج نشده باشد، همه احکام مربوط به مسجد بر آنها بار می‌شود؛ لکن اگر از عنوان مسجد بودن خارج شود مثلاً ظالم آن را به دکان، یا محل، و یا خانه تبدیل کند احکام مسجد بر آن بار نمیشود و همه انتفاعات حلال از آن جایز است، مگر آنچه که موجب تثبیت غصب به شمار آید، که جایز نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .راه دادن بچه به مسجد که نه مزاحم عبادت دیگران است و نه موجب آلودگی مسجد، منعی ندارد و اگر سبب رغبت وی به نماز و یادگیری احکام آن شود, مستحب است.
- [آیت الله سبحانی] معتکف باید مدّت سه روز یا بیشتر در مسجد به سر برد، و هرگاه بدون عذر شرعی که بعداً گفته خواهد شد ، مسجد را ترک کند، اعتکاف او باطل می شود، خواه حکم شرعی مسأله را بداند یا نداند، ولی اگر فراموش کند که معتکف است و مسجد را ترک کند و یا به زور او را از مسجد بیرون کنند، اعتکاف او باطل نمی شود، و به محض یادآوری یا برطرف شدن مانع، باید به مسجد برگردد، و اعتکاف را ادامه دهد.
- [آیت الله خوئی] مساجدی که در مسیر خیابانها قرار میگیرد و جزو خیابان می‌شود ظاهر این است که بعد از خیابان شدن از عنوان مسجد بودن خارج می‌شود بنابر این باید در این گونه موارد مابین احکام مربوط بهعنوان مسجدیت و احکامی که تابع صدق عنوان مسجد بودن و صدق نکردن آن است و بین احکام وقف و تفصیل قائل شد از جملة احکام مسجد این است که حرام است نجس کردن مسجد و واجب است برطرف کردن نجس از مسجد و جایز نیست شخص جنب یا زن حائض وارد مسجد شود و دیگر احکامی که تابع عنوان مسجد بودن اوست، این قبیل احکام با برطرف شدن عنوان مسجدیت برداشته می‌شود، گرچه احتیاط مستحب آن است که با رفتن عنوان مسجدی، آن احکام باز رعایت شود. و از احکام وقف بودن این است که جایز نیست تصرف کردن در محل وقف از سنگ و چوب و خود زمین و غیره و جایز نیست خرید و فروش آنها مگر با اجازة حاکم شرع یا وکیل او که آنچه پس از خراب شدن قابل فروش بوده باشد بفروشند و مبلغ آن را در نزدیکترین مسجد دیگری مصرف نمایند و یا خود مواد باقیماندة بنا را در مسجد دیگر نزدیک آن مصرف نمایند و از این بیان حکم مدارس و حسینیههائی که در مسیر خیابانها قرار میگیرند و خراب می‌شود، معلوم گردید درصورتی که وقف بوده باشند با خراب کردن آنها زمین و مواد بنا از وقفیت خارج نمیشود و تصرف در آنها و خرید و فروش آنها جایز نیست مگر با اجازه حاکم شرع یا وکیل او که پس از فروش پول آنها را در نزدیکترین مدرسه یا حسینی دیگری مصرف کنند و یا خود مواد باقیمانده را در اینگونه محلها با رعایت نزدیکترین آنها به کار ببرند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به این که تبلیغات اسلامی و آگاهی بر احکام، غالباً در مساجد انجام می¬شود برای زنها در صورتی که خود را از نامحرم بخوبی حفظ کنند بهتر است نماز را در مسجد بخوانند و اگر راهی برای یاد گرفتن مسائل اسلامی جز از طریق رفتن به مسجد وجود ندارد واجب است به مسجد بروند.
- [آیت الله علوی گرگانی] مساجدی که در مسیر خیابانها قرار میگیرد و جزو خیابان می‌شود، ظاهر این است که بعد از خیابان شدن از عنوان مسجد بودن خارج می‌شود بنابراین باید در اینگونه موارد ما بین احکام مربوط به عنوان مسجدیّت واحکامی که تابع صدق عنوان مسجد بودن وصدق نکردن آن است وبین احکام وقف تفصیل قائل شد از جمله احکام مسجد این است که حرام است نجس کردن مسجد وواجب است برطرف کردن نجس از مسجد و جائز نیست شخص جنب و یا زن حائض مکث در مسجد کند و دیگر احکامی که تابع عنوان مسجد بودن است، این قبیل احکام با برطرف شدن عنوان مسجدیّت برداشته می‌شود، گرچه احتیاط مستحبّ آن است که با رفتن عنوان مسجدی، آن احکام باز رعایت شود. و از احکام وقف بودن این است که جائز نیست تصرّف کردن در مواد موجود در محل وقف از سنگ وچوب وخود زمین وغیره وجائز نیست خرید وفروش آنها مگر این که با اجازه حاکم شرع یا وکیل او که آنچه پس از خراب شدن قابل فروش بوده باشد، بفروشند ومبلغ آن را در نزدیکترین مسجد دیگری مصرف نمایند و یا خود مواد باقیمانده بنا را در مسجد دیگر نزدیک آن مصرف نمایند و از این بیان حکم مدارس وحسینیههایی که در مسیر خیابانها قرار میگیرند وخراب میشوند، معلوم گردید در صورتی که وقف بوده باشند با خراب کردن آنها زمین ومواد بنا از وقفیّت خارج نمیشود وتصرّف در آنها وخرید وفروش آنها جائز نیست مگر با اجازه حاکم شرع یا وکیل اوکه پس از فروش پول آنها را در نزدیکترین مدرسه یا حسینیّه دیگریمصرف کنند و یا خود مواد باقیمانده را در اینگونه محلها با رعایت نزدیکترین آنها بکار ببرند.
- [امام خمینی] اگر معروف یا منکر از اموری باشد که شارع مقدس به آن اهمیت زیاد میدهد مثل اصول دین یا مذهب و حفظ قرآن مجید و حفظ عقاید مسلمانان یا احکام ضروریه، باید ملاحظه اهمیت شود، و مجرد ضرر، موجب واجب نبودن نمیشود، پس اگر توقف داشته باشد حفظ عقاید مسلمانان یا حفظ احکام ضروریه اسلام بر بذل جان و مال، واجب است بذل آن.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر معروف یا منکر از اموری باشد که شارع مقدس به آن اهمیّت زیاد می دهد مثل اصول دین یامذهب و حفظ قرآن مجید وحفظ عقاید مسلمانان یا احکام ضروریّه ، باید ملاحظه اهمیّت شود ، و مجردّ ضرر ، موجب واجب نبودن نمی شود ، پس اگر توقّف داشته باشد ، حفظ عقائد مسلمانان یا حفظ احکام ضروریّه اسلام بر بذل جان و مال ، واجب است بذل آن
- [آیت الله فاضل لنکرانی] برای زنها بهتر آن است که نماز را در خانه و اطاق اختصاصی خود بخوانند. ولی اگر نماز در مسجد به هر جهتی غیر از مسجد بودن فضیلت بر نماز در خانه را داشته باشد مثل این که در مسجد جماعت است یا حضور قلب بیشتری وجود دارد بهتر است زنان برای درک این فضیلت با حجاب کامل به مسجد بروند. و اگر راهی برای یادگرفتن احکام و مسائل اسلامی جز از طریق رفتن به مسجد وجود ندارد واجب است به مسجد بروند.
- [آیت الله نوری همدانی] برای کسی أه بعد ازو مس میت غسل نکرده است ، توقف در مسجد و جماع و خواندن سوره هائی أه سجده واجب دارد ، مانعی ندارد ، ولی برای نماز و مانند آن بأید غسل کند . احکام مُحتضَر