حاکم شرع
حاكم شرع حاكم منصوب از جانب خدا به طور مستقيم يا با واسطه است، بيشترين كاربرد عنوان حاكم شرع در كلمات فقها، فقیه جامع شرایط است. از حدود ولایت حاکم شرع در باب تجارت سخن گفته‌اند.
آیا جایز است بدون اجازه حاکم شرع، تمام خمس را به سیّد فقیر بپردازیم یا خیر؟
احتیاط لازم این است که سهم امام علیه‌السلام با اذن حاکم شرعی به مصرف برسد و نسبت به سهم سادات، این احتیاط، مستحب است.
احتیاط لازم این است که سهم امام علیه‌السلام با اذن حاکم شرعی به مصرف برسد و نسبت به سهم سادات، این احتیاط، مستحب است.
پاسخ:
احتیاط لازم این است که سهم امام علیه‌السلام با اذن حاکم شرعی به مصرف برسد و نسبت به سهم سادات، این احتیاط، مستحب است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا سهم سادات را فقط باید به سادات فقیر داد؟
- آیا خمس را باید نصف کرد نصف سهم امام نصف سهم سید فقیر؟
- آیا خمس را باید نصف کرد نصف سهم امام نصف سهم سید فقیر؟
- آیا جایز است به کسی که فقیر است و از سادات نیست، به جهت این که همسر او از خانمهای سیّده است، خمس داد؟
- آیا خمس را باید نصف کرد نصف سهم امام نصف سهم سید فقیر؟
- آیا خمس پولی را که نمیدانیم خمس آن را دادهایم یا خیر، باید بپردازیم؟
- آیا جایز است سیّد غنی، سهم سادات خود یا دیگران را به فرزند فقیرش بدهد یا خیر؟
- آیا زن سیّده فقیر، میتواند به اعتبار این که شوهرش فقیر و غیر سیّد است، زکات فطره از غیر سیّد دریافت کند؟
- اگر سیّد فقیری که مستحقّ شرعی سهم سادات است، به ما بدهکار باشد و از دنیا برود، آیا جایز است بدهی او را بابت سهم سادات حساب کنیم؟
- آیا جایز است سهم امام علیه‌السلام را بدون اجازه مجتهد، در جای خودش مصرف کنیم و بعدا از مجتهد اجازه بگیریم؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا مکلف میتواند سهم سادات را خودش بدون اجازه مرجع تقلید به فقیر سیّد بدهد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا اجازه می فرمایید که افرادی خودشان سهم سادات را به سادات فقیر بدهند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در مواردی که فسخ عقد برای زوج یا زوجه جایز است، آیا اجازه حاکم شرع لازم است یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا می توان سهم سادات را به سادات فقیر محلّ داد؟
- [آیت الله خوئی] شخصی منافع ملک وقفی را که مجهول التولیه است بدون اجازه حاکم شرع اطعام میکند، آیا شرکت در آن جایز است نه؟
- [آیت الله بهجت] در موارد فسخ، آیا اجازه ی حاکم شرع لازم است یا نه؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا اولیای دم بدون اجازه حاکم شرع می توانند قصاص کنند یا نه؟
- [آیت الله سبحانی] آیا سید غیر فقیر و غیر فقیه صرفاً به عنوان سیادت خویش در مواردی که پیش می آید می تواند با مؤمنین دستگردان نماید و سهم سادات را بگیرد؟
- [آیت الله خوئی] از سهم امام علیه السلام اجازه میدهید برای طلبه کتاب خریداری شود و از سهم سادات برای طلبه سید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا سهم سادات را بدون اجازه حضرتعالی میتوان به سادات داد یا نه؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- سیّد یتیمی که به او خُمس میدهند، باید فقیر باشد، ولی به سیّدی که در سفر درمانده شده، اگرچه در وطن خود فقیر نباشد، میتوان خُمس داد.
- اگر مالی را که خُمس آن داده نشده بخرد، معامله صحیح است و نیاز به اجازه حاکم شرع ندارد و چیزی بر عهده خریدار نیست و فروشنده باید خمس آن را بدهد.
- احتیاط واجب آن است که به یک سیّد فقیر، بیشتر از مخارج یک سال او سهم سادات ندهند.
- حکومت صالح میتواند با اجازه حاکم شرع واجد شرایط، محتکر را علاوه بر تعزیر بدنی، مانند زندان و شلاّق، تعزیر مالی نیز بنماید و تشخیص این که کدام مؤثّرتر است، با حاکم شرع جامعالشرایط میباشد.
- اگر با مطالبه حاکم شرع خُمس را به شهر دیگری ببرد و یا به کسی بدهد که از طرف حاکم شرع وکیل بوده که خُمس را بگیرد و از آن شهر به شهر دیگر ببرد و خُمس از بین برود، لازم نیست دوباره خُمس بدهد.
- کسی که خُمس بدهکار است، میتواند آن را به ذمّه بگیرد و در تمام مال تصرّف کند و به ذمّه گرفتن یعنی این که خود را بدهکار اهل خُمس بداند و تصمیم جدی داشته باشد که خمس را پرداخت نماید؛ ولی برای تأخیر در پرداخت خمس، باید از حاکم شرع اجازه بگیرد.
- اگر مالی که فقیر بابت خُمس و زکات گرفته از مخارج سال او زیاد بیاید، بنابر احتیاط واجب باید برای تصرف در مقدار زیادی از حاکم شرعی اجازه بگیرد؛ ولی اگر از مالی که به او دادهاند منفعتی ببرد، مثلاً از درختی که بابت خُمس به او دادهاند میوهای به دست آورد، باید خُمس مقداری را که از مخارج سال او زیاد میآید بدهد.
- اگر خمس به مالی تعلّق بگیرد، چنانچه کسی که خُمس بدهکار است با حاکم شرع مصالحه کند، میتواند در تمام آن مال تصرّف نماید.
- خُمس را باید دو قسمت کنند: یک قسمت آن سهم سادات است که باید آن را به سیّد فقیر یا سیّد یتیم یا به سیّدی که در سفر درمانده شده بدهند و اذن حاکم شرع نیز در آن لازم نیست، ولی بهتر است با اذن او باشد و قسمت دیگر آن سهم امام علیه‌السلام است که به احتیاط واجب باید به اذن مجتهد جامع الشرایط و با نظر دهنده خُمس مصرف شود و یا مجتهد جامع الشرایط از دهنده خُمس وکالت بگیرد؛ ولی اگر انسان بخواهد سهم امام علیه‌السلام را به مجتهدی که از او تقلید نمیکند بدهد، در صورتی به او اذن داده میشود که بداند آن مجتهد و مجتهدی که از او تقلید میکند، سهم امام علیه‌السلام را به یک نحو مصرف میکنند.
- اگر ملکی را مثلاً بر فقرا یا سادات وقف کند یا وقف کند که منافع آن به مصرف خیرات برسد، در صورتی که برای آن ملک متولّی معیّن نکرده باشد، اختیار آن با حاکم شرع است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که از سید نیازمندی طلبکار است می تواند طلب خود را از باب خمس حساب کند، ولی در مورد سهم امام باید به اجازه حاکم شرع باشد.
- [آیت الله مظاهری] کسی که دسترسی به طلبکار خود ندارد، چنانچه امید نداشته باشد که او را پیدا کند، باید با اجازه حاکم شرع طلب او را به فقیر بدهد، و میتواند به سیّد فقیر بدهد، چنانکه میتواند اگر فقیر باشد خودش بردارد.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که دسترسی به طلبکار خود ندارد ، چنانچه امید نداشته باشد که او را پیدا کند ، باید با اجازه حاکم شرع طلب اورا به فقیر بدهد وشرط نیست در فقیر که سیّد نباشد .
- [امام خمینی] کسی که دسترسی به طلبکار خود ندارد، چنانچه امید نداشته باشد که او را پیدا کند، باید با اجازه حاکم شرع طلب او را به فقیر بدهد، و شرط نیست در فقیر که سید نباشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که دسترسی به طلبکار خود ندارد چنانچه امید نداشته باشد که اورا پیدا کند باید طلب اورا از طرف صاحبش به قصد صدقه به فقیر بدهد و بنابر احتیاط واجب از حاکم شرع اجازه بگیرد و اگر طلبکار او سید نباشد احتیاط مستحب ان است که طلب اورا به سید فقیر ندهد
- [آیت الله خوئی] کسی که دسترسی به طلبکار خود ندارد، چنانچه امید نداشته باشد که او را پیدا کند باید طلب او را از طرف صاحبش به فقیر بدهد، و بنابر احتیاط از حاکم شرع اجازه بگیرد و اگر طلبکار او سید نباشد، احتیاط مستحبی آن است که طلب او را به سید فقیر ندهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که دسترسی به طلبکار خود ندارد، چنان چه امید نداشته باشد که او را پیدا کند، باید با اجازه حاکم شرع طلب او را به فقیر بدهد و اگر طلبکار او سید نباشد، احتیاط واجب آن است که طلب او را به سید فقیر ندهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که دسترسی به طلبکار خود ندارد؛ چنانچه امید نداشته باشد که او را پیدا کند؛ باید طلب او را به فقیر بدهد و بنابراحتیاط از حاکم شرع اجازه بگیرد و اگر طلبکار او سید نباشد؛ احتیاط مستحبی آن است که طلب او را به سید فقیر ندهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] جایز نیست که بیشتر از مخارج یک سال به یک سیّد فقیر خمس بدهند.
- [آیت الله علوی گرگانی] گرفتن پول از بانکهای دولتی و تصرّف در آن بدون اجازه حاکم شرع و یا وکیل او جائز است.