رضایت
رضایت به معنای خشنودی و خرسندی است که در باب بیع ، نکاح و ... به آن پرداخته شده است.
آیا میتوان زکات را به جای دادن به فقیر، در راه‌های دیگری که مورد رضایت خداوند است، مصرف نمود؟
اگر مصلحت عامّه داشته باشد، در راه خدا میشود زکات را مصرف کرد؛ ولی دادن زکات به فقیر شیعه، بهتر از همه مصارف است.
اگر مصلحت عامّه داشته باشد، در راه خدا میشود زکات را مصرف کرد؛ ولی دادن زکات به فقیر شیعه، بهتر از همه مصارف است.
عنوان سوال:
آیا میتوان زکات را به جای دادن به فقیر، در راه‌های دیگری که مورد رضایت خداوند است، مصرف نمود؟
پاسخ:
اگر مصلحت عامّه داشته باشد، در راه خدا میشود زکات را مصرف کرد؛ ولی دادن زکات به فقیر شیعه، بهتر از همه مصارف است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا شرعا میتوان به فقیر معتادی که اگر فطریه بگیرد، در اعتیاد مصرف میکند، فطریه داد؟
- آیا میتوان زکات و فطریه را به سادات فقیر داد یا خیر؟ در صورت مثبت بودن جواب، به چه صورت باید پرداخت شود؟
- آیا زکات فطره را باید یک جا پرداخت کرد یا میتوان مقداری از آن را در روز عید فطر و مقداری را نیز بعدا پرداخت نمود؟
- آیا میتوان به نیابت از شخص دیگری اعتکاف نمود؟
- آیا میتوان بچه ممیّز را بدون احرام، وارد مکه نمود؟
- اگر کسی که غیر عالم، ولی مورد وثوق و اطمینان انسان است، با استفاده از راه‌های شناختِ مجتهد اعلم که در اول رساله عملیه آمده، مجتهد اعلم را بشناسد و یا احتمال قوی بدهد که یک یا دو نفر از مجتهدین اعلم هستند، آیا با گفته او اعلمیت یا احتمال اعلمیت ثابت میشود و میتوان به گفته او عمل نمود؟
- مردی که بی دین است یا از بین اصول دین، فقط خدا را قبول دارد، در صورتی که اظهار عقیده نکند، آیا به صرفِ داشتن موی بلند سر، میتوان او را مؤاخذه نمود؟
- آیا با آب استنجاء، میتوان وضو و غسل به جا آورد یا نجاستی را برطرف نمود؟
- آیا میتوان با کسانی که به نماز اهمیت نمیدهند، رفت و آمد نمود؟
- آیا میتوان خمس را جدا کرد و در بقیه مال تصرّف نمود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] آیا میتوان صدقه را برای ساخت حسینیه مجتمع خیریه ایجاد کتابخانه مذهبی چاپ و نشر کتب مصرف نمود یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] موارد مصرف زکات فطره به جز برای فقیر، چیست؟
- [آیت الله بهجت] آیا زکات را می توان به فقیر سنی مذهب پرداخت نمود؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا جایز است زکات فطره را به فقیر فاسق یا تارک الصلاة پرداخت نمود؟
- [سایر] راه‌های شناخت خدا چیست؟
- [آیت الله بهجت] آیا پولی که بابت وجوه شرعیه مانند زکات اموال و فطره ، جدا و تعیین شده را می توان مصرف نمود و یا با پول دیگر تعویض نمود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا میتوان زکات فطره یا سهم فقراء از زکات را به شوهر دختر خود، در صورتی که فقیر است، تملیک نمود تا صرف زن و بچّههایش نماید؟
- [آیت الله سبحانی] آیا می توان زکات اموال را در مورد ساخت مسجد و یا تزویج فرزند و تحصیل مصرف نمود؟
- [آیت الله سبحانی] آیا می توان زکات فطره را در بهسازی مساجد و مسائل بهداشتی شهر و روستا مصرف نمود؟
- [آیت الله بروجردی] مال زکات را به مصرف پل یا حمّام یا یکی از امور خیریّه میتوان صرف نمود یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- احتیاط واجب آن است که فقیر و مسکین اگر زکات را میگیرد تا به مصرف برساند، بیشتر از مخارج سال خود و افراد تحت تکفّلش را از زکات نگیرد؛ ولی اگر زکات را میگیرد تا با آن کسب و کاری برای خود ایجاد کند و از گرفتن زکات بینیاز شود، گرفتن بیشتر از مخارج یک سالش نیز جایز است.
- اگر به کسی که بدهکار است و نمیتواند بدهی خود را بدهد، زکات بدهد و بعد بفهمد او قرض را در معصیت مصرف کرده و از آن معصیت توبه نکرده، چنانچه به عنوان ادای قرض داده باشد، حکم آن مانند حکمی است که در مسأله 2056 گذشت و اگر آن بدهکار فقیر باشد و زکات را به عنوان فقیر داده باشد، میتوان به عنوان زکات حساب کرد.
- چیزی را که انسان بابت زکات به فقیر میدهد، لازم نیست به او بگوید که زکات است، بلکه اگر فقیر خجالت بکشد، مستحب است به نحوی که دروغ نشود به اسم هدیه به او بدهد، ولی باید قصد زکات نماید؛ البته چنانچه اطمینان داشته باشد که فقیر به هیچ عنوان راضی به گرفتن زکات نیست، نمیتواند به او زکات بدهد.
- اگر پیش از آن که زکات بر او واجب شود، چیزی بابت زکات به فقیر بدهد، زکات حساب نمیشود، ولی بعد از آن که زکات بر او واجب شد، اگر چیزی که به فقیر داده از بین نرفته باشد و آن فقیر هم به فقر خود باقی باشد، میتواند چیزی را که به او داده بابت زکات حساب کند.
- انسان میتواند خودش یا به وسیله یک نفر امین، زکات را به مصرف طفل یا دیوانه برساند و باید هنگامی که زکات به مصرف آنان میرسد، نیّت زکات کنند و لازم نیست زکات حتما به ولیّ طفل داده شود.
- زن میتواند به شوهر فقیر خود زکات بدهد، اگرچه شوهر زکات را صرف مخارج خود آن زن نماید.
- بدهی مدّتدار را میتوان با رضایت دو طرف و با کم کردن مقداری از آن، زودتر پرداخت نمود.
- اگر مالک، فقیر را وکیل کند که زکات مال او را بدهد، چنانچه آن فقیر احتمال دهد که قصد مالک این بوده که خود آن فقیر از زکات برندارد، نمیتواند چیزی از آن را برای خودش بردارد و اگر بداند قصد مالک این نبوده، میتواند برای خودش هم زکات را بردارد.
- اگر فقیر شتر، گاو، گوسفند، طلا و نقره را بابت زکات بگیرد، چنانچه شرطهایی که برای واجب شدن زکات گفته شد در آنها جمع شود، باید زکات آنها را بدهد.
- اگر بدون قصد قربت زکات را به فقیر بدهد و پیش از آن که آن مال از بین برود، نیّت زکات کند، زکات حساب میشود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر طفل یا دیوانهای از شیعه فقیر باشد، انسان میتواند به ولیّ او زکات بدهد که به مصرف او برساند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر به کسی که وی را مورد یکی از مصارف زکات میدانسته زکات بدهد، بعد بفهمد که وی آن مورد نبوده، ولی از موارد دیگر زکات بوده است، مثلاً به کسی به جهت فقیر بودن زکات بدهد، بعد بفهمد که آن شخص فقیر نبوده ولی به خاطر بدهکاری میتواند زکات دریافت کند، چنانچه پرداخت زکات وی مقیّد به همان مصرفی باشد که در نظر گرفته است، مثلاً میخواسته زکات را حتماً به مصرف فقیر برساند، در این صورت میتواند زکات را پس بگیرد و در مورد دیگر زکات به مصرف برساند و میتواند زکات را پس نگیرد و آنچه را داده از بابت زکات حساب کند. ولی اگر پرداخت زکات وی مقیّد به همان مصرف نباشد، مثلاً میخواسته زکات خود را به این شخص بدهد و مقیّد نبوده که حتماً از مصرف فقرا به وی بدهد، در این صورت زکات وی پرداخت شده و نمیتواند آن را پس بگیرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر طفل شیعهای فقیر باشد، انسان میتواند با رضایت ولیّ طفل، فطره را به مصرف او برساند یا به واسطه دادن به ولیّ؛ ملک طفل نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در مصرف زکات، طفل یا دیوانه، همچون عاقل بالغ است پس چنانچه طفل و دیوانه از مصارف زکات باشند، انسان میتواند به ولیّ آنها زکات بدهد، به قصد این که آنچه میدهد ملک طفل یا دیوانه باشد، یا ولیّ آن را به مصرف طفل یا دیوانه برساند، یا با احراز رضایت ولیّ، خودش آن را به مصرف طفل یا دیوانه برساند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر پیش از دادن زکات از انگور و خرما و جو و گندمی که زکات به انها تعلق گرفته خود و عیالاتش بخورند یا به فقیر به غیر قصد زکات بدهد باید زکات مقداری را که مصرف کرده بدهد
- [آیت الله خوئی] اگر پیش از دادن زکات از انگور و خرما و جو و گندمی که زکات آنها واجب شده خود و عیالاتش بخورند یا مثلًا به فقیر به غیر عنوان زکات بدهد، باید زکات مقداری را که مصرف کرده بدهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر پیش از دادن زکات از انگور و خرما و جو و گندمی که زکات آنها واجب شده ، خود و عیالش بخورند ، یا مثلاً به فقیر به غیر عنوان زکات بدهد ، باید زکات مقداری را که مصرف کرده بدهد .
- [آیت الله بهجت] اگر پیش از دادن زکات،از انگور، خرما، جو و گندمی که زکات آنها واجب شده، خود و افراد تحت تکفّل او بخورند، یا مثلاً به فقیر بدهد، باید زکات مقداری را که مصرف شده بدهد.
- [آیت الله سبحانی] اگر پیش از دادن زکات از انگور و خرما و جو و گندمی که زکات آنها واجب شده خود و عیالاتش بخورند، یا مثلاً به فقیر بدهد، زکات مقداری را که مصرف کرده واجب نیست.
- [آیت الله بروجردی] اگر پیش از دادن زکات از انگور و خرما و جو و گندمی که زکات آنها واجب شده، خود و عیالاتش بخورند، یا مثلاً به فقیر بدهد، باید زکات مقداری را که مصرف کرده بدهد.