تابعیت
تابعیت، اصطلاحی در حقوق بین الملل خصوصی، به معنای عضویت فرد در جمعیت تشکیل دهنده دولت.از این عنوان در فقه اسلامی در بخش مسائل مستحدثه و نیز باب‌های جهاد، لقطه و ارث سخن رفته است.
در مسئله تابعیت مثلاً زن از مشهد می‌باشد مرد از تهران اما زن از مشهد اعراض نکرده، اگر بیایند مشهد و بخواهند پنج روز بمانند، آیا زن باید تابع مرد باشد یا چون اعراض نکرده باید نماز را تمام بخواند؟
زن در مورد مفروض و غیر آن تبعیت در حکم شوهر ندارد و خودش مستقل در موضوع و حکم خود است لذا در مفروض سؤال حکمش تمام است و اگر عکس آن در محل شوهر تحقق یافت و موجبات دیگر اتمام برایش نبود حکمش قصر است.
زن در مورد مفروض و غیر آن تبعیت در حکم شوهر ندارد و خودش مستقل در موضوع و حکم خود است لذا در مفروض سؤال حکمش تمام است و اگر عکس آن در محل شوهر تحقق یافت و موجبات دیگر اتمام برایش نبود حکمش قصر است.
عنوان سوال:
در مسئله تابعیت مثلاً زن از مشهد می‌باشد مرد از تهران اما زن از مشهد اعراض نکرده، اگر بیایند مشهد و بخواهند پنج روز بمانند، آیا زن باید تابع مرد باشد یا چون اعراض نکرده باید نماز را تمام بخواند؟
پاسخ:
زن در مورد مفروض و غیر آن تبعیت در حکم شوهر ندارد و خودش مستقل در موضوع و حکم خود است لذا در مفروض سؤال حکمش تمام است و اگر عکس آن در محل شوهر تحقق یافت و موجبات دیگر اتمام برایش نبود حکمش قصر است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی دو همسر در دو شهر دارد، گاهی چند روزی یکی از همسرهای خود را با اولادش که نزدیک به کبارت هستند به شهر همسر دیگرش می‌آورد، بفرمائید نماز و روزه آنها در این ایام مسافرتشان چگونه است، آیا میتوانند تمام بخوانند از نظر تابعیت یا نه؟ و اگر زوجه چند روزی به وطن اصلی شوهر که از او اعراض نکرده بیاید تکلیف روزه و نماز این زوجه چیست؟
- زنی که در غیر وطن خود شوهر کرده آیا هر وقت به وطن بیاید نماز و روزه او صحیح است یا قصر و به عبارت دیگر آیا زن در اتخاذ وطن تابع شوهر است یا مستقل؟
- زیدی زنی را که آن زن از شوهر قبل دختری دارد به عقد خود درآورده بفرمائید آیا این مرد قبل از دخول میتواند به دختر این زن غیر مدخوله نظر محرمانه بکند یا نه (مسئله 3 ص271 ج2 - رساله منهاج مسکوت عنه بود).
- راجع به نماز قضای پدر (مسئله 240 ص 197 ج1 منهاج آخر مسئله) عرض می‌شود در صورتی که پدر یا مادر قرائتش باطل بوده و یا از جهت تطهیر و طهارت و غیره قصور یا تقصیری کرده بعد از فوت آنها مثلاً بسیار متعسر و یا متعذر است که پسر بزرگتر در مدتی طولانی هفتاد سال یا زیادتر و کمتر نماز قضا استیجار نماید یا خودش بخواند، بنابر این وظیفه ولی چیست؟
- اگر محرم متمکن نباشد از حلق و تقصیر در روز دهم ذیالحجه آیا جایز است برای او حلق و تقصیر نمودن در شب یازدهم ماه یا خیر و اگر کسی جهلاً شب یازدهم حلق و تقصیر نمود آیا اعاده نماید در روز یازده یا دوازدهم یا خیر و آیا فرق است بین زن و مرد در این مسئله؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] از محل سکونت، تا مشهد شش فرسخ می‌باشد، برای زیارت یا انجام کاری به مشهد میرویم، در باب نماز و روزه تکلیف ما چیست؟
- [آیت الله بهجت] وطن من در شهری است که اعراض نکرده ام و چند فرزند دارم که متولّد تهران هستند، آیا در وطن من، نماز آن ها تمام است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] مراد شما از محلّ که میفرمائید اگر در محلّ خودش مستحقّ پیدا شود الی آخر مسئله چه می‌باشد و آیا فرقی بین تهران و شهرستان و روستا می‌باشد یا خیر؟
- [سایر] در خانواده، آیا هر یک از مرد و زن در ایمان و کفر مستقلّ است یا وابسته و تابع یکدیگرند؟
- [آیت الله مظاهری] آیا اعتکاف در سفر (مثل کسی که به مشهد میرود) در حالی که نماز شکسته است، صحیح می‌باشد؟
- [سایر] چرا در مسئله ارتداد، حکم زن و مرد متفاوت است؟
- [آیت الله سیستانی] اینجانب طلبه ای هستم که حدود 22 سال در تهران سکونت داشتم و آنجا را وطن دائمی خود قرار داده بودم 4 ماه قبل برای مراقبت از والدینم که هر دو مریض هستند به اصفهان محل سکونت و تحصیل علوم دینی خود را تغییر دادم و به خیال اینکه به تهران باز نخواهم گشت از تهران نیت اعراض کردم و در طی این 4 ماه نماز را در تهران که میرفتم شکسته میخواندم حال بعد از 4 ماه معلوم شد که نیت اعراض اشتباه بوده و احتمال بازگشت به تهران بسیار زیاد است به سبب اصرار مأمومین که در مسجد بازار در خدمت آنها بودیم و نیز احتمال انتقال والدینم به تهران همراه خودم سؤال من این است آیا میتوانم از این نیت اعراض رجوع کنم و تهران به عنوان وطن قبلی (وطن دوم) من باقی بماند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مرد بعد از ازدواج که از پدرش جدا می شود قصد نداشته باشد که دوباره برای زندگی به محله پدری خود برگردد آیا اعراض محسوب شده و هر وقت به خانه پدرش می رود باید نماز را شکسته بخواند؟
- [سایر] علت تفاوت حقوق زن و مرد - از جمله در مسئله ارث و حق طلاق - چیست؟
- [سایر] علت تفاوت حقوق زن و مرد- از جمله در مسئله ارث و حق طلاق- چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر با زنی که میداند عیالش نیست، زنا کند، چنانچه زن بداند که آن مرد شوهر او نیست، یا گمان کند شوهرش می‌باشد لازم نیست عده نگهدارد.
- اگر صیغ عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و اول زن بگوید (زوجتک نفسی علی الصداق المعلوم) یعنی خود را زن تو نمودم به مهری که معین شده، پس از آن بدون فاصله مرد بگوید: (قبلت التزویج) یعنی قبول کردم ازدواج را عقد صحیح است. و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغ عقد را بخواند، چنانچه مثلًا اسم مرد (احمد) و اسم زن (فاطمه) باشد و وکیل زن بگوید: (زَوَجْتُ مُوَکّلَکَ احْمَدَ مُوَکِلَتی فاطِمَةَ عَلَی الصِّداق الْمَعْلُومِ) پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید (قَبِلْتُ التَّزویج لِمُوَکِلیْ احْمَدْ عَلَی الصِّداقِ الْمَعْلومِ) صحیح می‌باشد و بنابر احتیاط واجب باید لفظی که مرد میگوید با لفظی که زن میگوید مطابق باشد، مثلًا اگر زن (زوجت) میگوید مرد هم (قَبِلْتُ التَّزویْجَ) بگوید.
- مرد برای زن و زن برای مرد میتواند اجیر شود، و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز باید اجیر به تکلیف خود عمل نماید.
- در زناشویی چه دائم، چه غیر دائم باید صیغه خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد کافی نیست و صیغ عقد را یا خود زن و مرد میخوانند یا دیگری را وکیل میکنند که از طرف آنان بخواند.
- کسی که از روی تقصیر نمیداند با بدن و لباس نجس نماز باطل است، اگر با بدن یا لباس نجس نماز بخواند، نمازش باطل می‌باشد.
- مسافری که میخواهد ده روز در محلی بماند، در صورتی باید نماز را تمام بخواند که تمام ده روز را در یک جا بماند، پس اگر بخواهد مثلًا ده روز در نجف و کوفه یا در تهران و شمیران بماند باید نماز را شکسته بخواند.
- مسلمانی را که محتضر است یعنی در حال جان دادن می‌باشد، مرد باشد یا زن، بزرگ باشد یا کوچک، بنابر احتیاط در صورت امکان باید به پشت بخوابانند، به طوری که کف پاهایش به طرف قبله باشد.
- بر مرد و زن واجب است که در رکعت سوم و چهارم نماز، حمد یا تسبیحات را آهسته بخوانند.
- زن میتواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند یا آهسته بخواند ولی اگر نامحرم صدایش را بشنود، بنابر احتیاط آهسته بخواند.
- اگر مرد غیر از لباس ابریشمی خالص یا طلاباف، لباس دیگری نداشته باشد، چنانچه در پوشیدن لباس ناچار نباشد باید بهدستوری که برای برهنگان گفته شد نماز بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر مرد لباس زنانه؛ یا زن لباس مردانه بپوشد و نماز بخواند؛ نماز صحیح است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند و بر مرد و زن واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخواند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگربخواهند بنأ ودرخت ومانند آن را قیمت نمایند، باید حساب کنند که اگر آنها را مثلاً در زمین بدون اجاره بمانند تا از بین بروند چقدر ارزش آنها می‌باشد، سهم زن را از آن قیمت باید بدهند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بر مرد و زن واجب است که در رکعت سوّم و چهارم نماز، حمد و تسبیحات را آهسته بخواند.
- [آیت الله نوری همدانی] بر مرد و زن واجب است که در رکعت سوم و چهارم نماز ، حمد یا تسبیحات را آهسته بخواند .
- [آیت الله اردبیلی] بودن مرد و زن نامحرم در جای خلوت جایز نیست؛ ولی چنانچه در چنین محلّی نماز بخواند، نمازش اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر به جایی برسد که وطن او بوده و از آنجا اعراض کرده، نباید نماز را تمام بخواند، اگرچه وطن دیگری نیز برای خود اختیار نکرده باشد.
- [آیت الله اردبیلی] زن در توطّن (انتخاب وطن) به طور مطلق تابعیّت شوهر را ندارد، بلکه در صورتی که زن و شوهر بنا داشته باشند با هم زندگی کنند، محلّی که زن به همراه شوهرش در آن زندگی میکند برای وی وطن محسوب می‌شود، ولی اگر از روی نافرمانی و نُشوز یا با توافق شوهر نخواهد در وطن شوهر زندگی کند، هر جا را که برای خود وطن قرار دهد، وطن او می‌باشد؛ همچنین (اولاد) در صورتی که بالغ و رشید باشند یعنی خودشان اهل درک و تشخیص باشند میتوانند در انتخاب وطن و محلّ زندگی مستقل بوده و از تابعیّت پدر و مادر خارج شوند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زن برابر مرد یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند، نماز آنان صحیح است اگرچه مکروه می‌باشد، در صورتی که فاصله کمتر از یک وجب نباشد و اگر کمتر باشد، بطلان نماز بعید نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که در مسجد نشسته؛ اگر دیگری جای او را غصب کند و در آنجا نماز بخواند؛ نمازش باطل است مگر آنکه شخص اولی از آنجا اعراض کند.