معامله
معامله ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • معامله (اخص)، عقود و ایقاعات• معامله (اعم)، امور بی‌نیاز از قصد قربت
ملکی قولنامه شده و اکنون فروشنده پشیمان شده، حکم چیست؟
در صورتی که معامله تمام شده است و خیاری در معامله نباشد راه بر هم زدن معامله اقاله است (توافق طرفین در بر هم زدن معامله)
در صورتی که معامله تمام شده است و خیاری در معامله نباشد راه بر هم زدن معامله اقاله است (توافق طرفین در بر هم زدن معامله)
عنوان سوال:
ملکی قولنامه شده و اکنون فروشنده پشیمان شده، حکم چیست؟
پاسخ:
در صورتی که معامله تمام شده است و خیاری در معامله نباشد راه بر هم زدن معامله اقاله است (توافق طرفین در بر هم زدن معامله)
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- فردی طی قولنامه تنظیمی در بنگاه معاملات املاک خانهاش را به دیگری میفروشد یکی از شرایط مقرّر در قولنامه تنظیمی فی ما بین این است که ) هرگاه فروشنده در ظرف مدّت مقرّر حاضر برای انجام معامله نشود علاوه بر ردّ مبلغ دریافتی مبلغ 2 میلیون ریال از مال خود را مجاناو بلاعوض بعنوان خسارت و وجه التزام به خریدار نامبرده بپردازد( با توجّه به اینکه طبق قولنامه مدّت مقرّره برای طرفین به منظور حضور در دفترخانه اسناد رسمی و انجام رسمی معامله 25 روز تعیین گردیده فروشنده با استفاده از شرط خیار پیش گفته در مدّت مقرّر در دفترخانه اسناد رسمی حاضر نشده و اقدام به فسخ عملی قولنامه مینماید و بعد از مدّتی همان منزل را طی قراردادی جدید به شخص دیگری فروخته و پس از انجام تشریفات قانونی سند مالکیت رسمی ملک را بنام خریدار جدید انتقال و مورد معامله را نیز به تصرّف وی میدهد اینک خریدار قولنامه اوّل ضمن عدم دریافت ثمن پرداختی و وجه التزامی که به علّت استفاده فروشنده از شرط خیار مقرّره نصیب وی میشود، مدّعی است که خانه به وی فروخته شده و عمل فروشنده در فروش ثانوی ملک به دیگری و لو اینکه سند انتقال نیز بنام خریدار جدید صادر شده باشد، غیر شرعی و غیر قانونی است علیهذا خواهشمند است با عنایت به مراتب معروضه نظر مبارک و فتوای خود را در خصوص صحّت یا عدم صحّت عمل فروشنده در استفاده از شرط خیار مقرّره در قولنامه و فروش ثانوی ملک مورد بحث به دیگری و ادّعای خریدار اوّلیه مبنی بر غیر شرعی بودن معامله ثانوی مرقوم فرمائید؟
- ملکی را به فرزند پسرم به مبلغی فروختم با این عنوان که پس از فوتم بخشی را بعنوان ارث ببرد و بخشی را هم خرج دفن و کفن من نماید و تا زنده هستم در اختیار خودم باشد، با توجّه به این که هیچ مبلغی دریافت نکردم حالا پشیمان هستم، آیا میتوانم معامله را به هم بزنم؟
- شخصی اقدام به انعقاد بیعی نسبت به ملکی نموده، بنا بر قول فروشنده در زمان انعقاد قرارداد، فروشنده ضمن امضاء ذیل قولنامه شفاهااعلام میدارد که تا 48 ساعت اجازه فسخ قرارداد را داشته باشد و این امر مورد تائید دلاّل این بیع ( بنگاه املاک ) بوده و حاضر به شهادت می‌باشد در این قرارداد بصورت تایپ و پیش نویس کلّیه خیارات از طرفین ساقط گشته حالا فروشنده با مراجعه به افراد خبره متوجّه شده که ملک را به کمتر از دو سوّم قیمت واقعی فروخته و ملک 80 میلیونی را 50 میلیون قرارداد بسته لذا ظرف مهلت مقرّر مورد ادّعا مراجعه نموده و اعلام فسخ نموده لهذا بین متبایعین مجادله واقع گشته دائر به ادّعای عدم وجود حقّ فسخ و اسقاط کافّه و تامّه خیارات از طرف خریدار و ادّعای حقّ فسخ و فسخ قرارداد و عدم اطّلاع از غبن از طرف فروشنده: الف - آیا این حقّ فسخ و فسخ با شهادت یک نفر دلاّل قابل احراز است؟ ب - آیا خیار غبن افحش در زمان انعقاد قرارداد قابل اسقاط است؟ ج - آیا اسقاط خیار غبن در زمان اسقاط، نیاز به علم به غبن ندارد؟ د - سئوال فوق در خصوص غبن افحش چگونه است؟ ه - در صورت صحّت ادّعای فروشنده دائر به حقّ فسخ و فسخ، و عدم امکان اثبات حقانیّتش در دادگاه، وضعیت شرعی خریدار نسبت به ملک چگونه است؟ و - در صورت عدم اطّلاع فروشنده از غبن افحش و اسقاط خیارات، وضعیت شرعی خریدار چگونه است؟
- گرفتن پشیمان کرد در معاملات چه صورت دارد؟
- در بعضی معاملات، در قولنامه مبلغی را بعنوان حقّ فسخ قید میکند، آیا معامله صحیح است و آیا گرفتن حقّ فسخ، شرعاجایز است؟
- اگر موجر ملکی را اجاره داد ولکن حین العقد مغبون واقع شد، آیا حقّ فسخ دارد؟
- کسی زمینی را وقف معاطاتی برای مسجد کرده آیا میتواند پشیمان شود و آیا ساختن توالت در حیاط مسجد چه صورت دارد؟
- حسینیهای ساخته شده که مرحوم آیت الله عباس نژاد بیرجندی طبق نقل بزرگان جهت احداث حسینیه کلنگ آن را به زمین زده و کلماتی عربی که ظاهراصیغه وقف است جاری کرده عدّهای میگویند وقف نیست زیرا در اساسنامه اسم وقف نیامده لکن در قولنامه خرید وقفیّت آمده است آیا این حسینیه حکم وقف بر آن اطلاق میشود یا خیر؟
- در رابطه با سرقفلی معمول است که فروشنده سرقفلی مغازه را علاوه بر این که مبلغ معیّنی به شخص خریدار واگذار میکند، خریدار باید ماهانه مبلغ معیّنی به حسب عرف محلّ که متفاوت است به فروشنده بدهد، آیا شرعی است؟
- فردی در ذبح گوسفندی مقداری از شرایط را رعایت نکرد و مقداری رعایت نمود مثلایک رگ را پشت به قبله برید بعد پشیمان شد و رو به قبله بقیّه را برید آیا تذکیه حاصل شده یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] مدتی پیش اینجانب اقدام به فروش ملک خود نموده ام و در پایان قولنامه، این مطلب نوشته شده است که اگر هر کدام از طرفین، پشیمان شوند باید مبلغ پنجاه هزار تومان بابت حق پشیمانی بپردازند آیا متن فوق خیار شرط است و من می توانم با توجه به پشیمان شدنم با پرداخت پنجاه هزار تومان معامله را فسخ کنم؟
- [آیت الله سبحانی] ملکی را خریدم و پول آن را پرداختم پس از آن که قیمت زمین افزایش قابل توجهی کرد کشف شد که بخشی از مبیع ملک فروشنده نبوده، آیا می توانم این افزایش را از فروشنده مطالبه کنم؟
- [آیت الله اردبیلی] شخص (الف) به موجب قولنامه عادی و وکالتنامه محضری ملکی را به (ب) میفروشد. شخص (ب) همان ملک را مطابق قولنامه عادی و وکالتنامه محضری به شخص (ج) می فروشد. شخص (ج) از مالکیت (ب) بر ملک اطمینان ندارد و از مالک اول یعنی (الف) میخواهد که معامله را تأیید کند. (الف) زیر قولنامه مینویسد: مراتب فوق مورد تأیید اینجانب است. آیا در فرض سؤال (الف) حق دارد که از اقاریری که به نفع (ب) و (ج) کرده است عدول نماید و وقع معاملات را انکار کند؟
- [آیت الله بهجت] منزلی فروخته شد و قولنامه ای تنظیم و مبلغی نیز در هنگام امضای قولنامه پرداخت گردید و مقرّر شد پس از انتقال و تحویل سند، باقی مانده پول پرداخت گردد. امّا در این بین از طرف شهرداری اعلام شد که این منزل تقریبا 54 متر عقب نشینی دارد. با در نظر گرفتن این که فروشنده در هنگام بازدید خریدار از خانه نسبت به میزان عقب نشینی اظهار بی اطّلاعی نموده بود، آیا برای خریدار خیار ثابت است؟
- [آیت الله بهجت] مغازه ای را با قولنامه معامله کرده اند و بایع مقداری از ثمن را هم نگرفته که بقیه را در وقت تحویل مغازه و ثبت و سند بگیرد؛ ولی پس از مدتی بایع پشیمان شده و مغازه را هم تحویل نمی دهد. آیا این معامله لازم است؟
- [آیت الله اردبیلی] (الف) به موجب قولنامه عادی و وکالتنامه محضری ملکی را به (ب) می فروشد. (ب) همان ملک را مطابق قولنامه عادی و وکالتنامه محضری به (ج) می فروشد. (ج) از مالکیت (ب) بر ملک اطمینان ندارد و از مالک اولیه یعنی (الف) میخواهد که معامله را تأیید کند. (الف) زیر قولنامه می نویسد: مراتب فوق مورد تأیید اینجانب است. آیا در فرض سؤال: 1- (الف) حق دارد که از اقاریری که به نفع (ب) و (ج) کرده است عدول نماید و وقوع معاملات را انکار کند؟ 2- (ب) علیرغم قولنامه عادی و وکالتنامه محضری و اقرارنامه ثبتی مبنی بر دریافت ثمن مورد معامله حق دارد که از اقاریری که به نفع (ج) کرده است عدول نماید و وقوع معامله و دریافت ثمن را انکار کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی باغی را از دیگری می خرد نیمی از قیمت را می پردازد و نیم دیگر را به وقت محضر موکول می کند و شرط می کنند که هرکس پشیمان شد یک میلیون تومان به دیگری بپردازد. پس از چند روزی فروشنده پشیمان می شود و معامله را فسخ می کند، آیا این فسخ صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] برخی از مؤسسات و بانک ها، بر اساس قولنامه ها و قراردادها، وام هایی را به متقاضیان می دهند، آیا اگر کسی قولنامه و قراردادی صوری تنظیم کند و به این وسیله وام دریافت کند اشکال دارد؟
- [آیت الله سبحانی] ملکی را 27 سال قبل خریداری و در آن ملک اعیانی و درخت و . . . ایجاد کردم اکنون شهرداری ادعا می کند باید سند ملکیت آن را بیاوری و من نتوانستم آن قولنامه را بیاورم آیا شهرداری می تواند در ملک من ایجاد تردید نماید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی خانه خود را فروخته تا بدهیهای خود را بدهد و خانه کوچکتری بخردخانه کوچکتری را قولنامه کرده است. ولی چون مشتری خانه اوّل به تعهدات خود عمل نکرده است و قسط دوم خانه را نداده است، فروشنده نتوانسته به تعهد خود نسبت به خانه دوم عمل کند. لذا فروشنده خانه دوم، معامله را فسخ می کند. و در این بین فرد می میرد، با توجه به فرزندان صغیر میت، آیا معامله اوّل فسخ می باشد یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر ملکی که وقف است خراب شود از وقف بودن بیرون نمیرود.
- کسی که در ملکی با دیگری شریک است اگر سهم او جدا نباشد بدون اجازه شریکش نمیتواند در آن ملک تصرّف کند ونماز بخواند.
- کسی که بدون خانه ملکی رفع احتیاجش نمیشود، وقتی حجّ بر او واجب است که پول خانه را هم داشته باشد.
- اگر جنسی را که فروشنده میدهد، پستتر از جنسی باشد که قرارداد کرده، مشتری میتواند قبول نکند.
- اگر فروشنده به جای جنسی که قرارداد کرده، جنس دیگریبدهد، در صورتی که مشتری راضی شود اشکال ندارد.
- هرگاه بعد از خریدن جنس عیب آن را بفهمد، اگرچه فروشنده حضور نداشته باشد میتواند معامله را به هم بزند.
- اگر کافر ذمّی موقع خریدن زمین شرط کند که خمس ندهد یا شرط کند که فروشنده خمس آن را بدهد، شرط او صحیح نیست و باید خمس را بدهد ولی اگر شرط کند که فروشنده مقدار خمس را از طرف او به صاحبان خمس بدهد، اشکال ندارد ولی حقّ خمس از زمین ساقط نمیشود مگر بعد از دادن خمس.
- در معامله سلف اگر فروشنده جنسی را که قرارداد کرده بدهد، مشتری باید قبول کند و نیز اگر بهتر از آنچه قرار گذاشته بدهد وطوری باشد که از همان جنس حساب شود، مشتری باید قبول نماید اگر در وقت معامله قرار نگذاشته باشند که فروشنده جنس بهتری ندهد.
- اگر ملکی را مثلاً بر فقرا یا سادات وقف کند، یا وقف کند که منافع آن به مصرف خیرات برسد، در صورتی که برای آن ملک متولّی معیّن نکرده باشد، اختیار آن با حاکم شرع است.
- ملکی که مقداری از آن وقف است ومقداری از آن وقف نیست اگر تقسیم نشده باشد، حاکم شرع یا متولّی وقف میتواند با نظر خبره، سهم وقف را جدا کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر ملکی را برای وقف معین کند و پیش از انشاء وقف پشیمان شود یا بمیرد وقف واقع نمی شود
- [آیت الله بروجردی] اگر ملکی را برای وقف معین کند و پیش از خواندن صیغهی وقف پشیمان شود یا بمیرد، وقف درست نیست.
- [آیت الله بهجت] اگر ملکی را برای وقف معین کند و پیش از خواندن صیغه وقف پشیمان شود یا بمیرد، وقف درست نیست.
- [آیت الله سبحانی] اگر ملکی را برای وقف معین کند و پیش از خواندن صیغه وقف پشیمان شود; یا بمیرد; وقف درست نیست.
- [آیت الله سبحانی] اگر ملکی را برای وقف معین کند و پیش از خواندن صیغه وقف پشیمان شود; یا بمیرد; وقف درست نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر ملکی را برای وقف معین کند، و پیش از خواندن صیغه وقف پشیمان شود، یا بمیرد، وقف درست نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر ملکی را برای وقف معین کند و پیش از خواندن صیغه وقف پشیمان شود یا بمیرد، وقف واقع نمیشود.
- [امام خمینی] اگر ملکی را برای وقف معین کند و پیش از خواندن صیغه وقف پشیمان شود، یا بمیرد، وقف درست نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه ملکی را برای وقف معین کند و پیش از خواندن صیغه یا تحویل به کسانی که برای آنها وقف شده پشیمان شود یا بمیرد وقف درست نیست.
- [آیت الله سیستانی] اگر ملکی را برای وقف کردن معین کند و پیش از آنکه وقف کند پشیمان شود یا بمیرد، وقف واقع نمیشود؛ و همچنین اگر در وقف خاص قبل از قبض موقوف علیه بمیرد.