افزایش
زیاده معنای اعمی دارد که هم به معنی نما در فقه وهم غیر آن استعمال شده است.
ملکی را خریدم و پول آن را پرداختم پس از آن که قیمت زمین افزایش قابل توجهی کرد کشف شد که بخشی از مبیع ملک فروشنده نبوده، آیا می توانم این افزایش را از فروشنده مطالبه کنم؟
بسمه تعالی: آن بخش از ملکی که مال دیگری بوده و بدون اجازه او به شما فروخته شده است از اول باطل و تصرف در آن حرام است و شما فقط مالک وجهی هستید که در مقابل آن بخش از زمین به فروشنده پرداخته اید . والله العالم
بسمه تعالی: آن بخش از ملکی که مال دیگری بوده و بدون اجازه او به شما فروخته شده است از اول باطل و تصرف در آن حرام است و شما فقط مالک وجهی هستید که در مقابل آن بخش از زمین به فروشنده پرداخته اید . والله العالم
عنوان سوال:
ملکی را خریدم و پول آن را پرداختم پس از آن که قیمت زمین افزایش قابل توجهی کرد کشف شد که بخشی از مبیع ملک فروشنده نبوده، آیا می توانم این افزایش را از فروشنده مطالبه کنم؟
پاسخ:
بسمه تعالی: آن بخش از ملکی که مال دیگری بوده و بدون اجازه او به شما فروخته شده است از اول باطل و تصرف در آن حرام است و شما فقط مالک وجهی هستید که در مقابل آن بخش از زمین به فروشنده پرداخته اید . والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی ملکی را سی سال پیش به قیمت سه هزار تومان خرید و اکنون ثابت شده که فروشنده، مالک این ملک نبوده است. آیا خریدار می تواند مطابق ارزش پولی که در آن زمان پرداخته است، مطالبه کند؟
- زمینی را از مالکی که اسناد مالکیت داشت خریدم و پول آن را تماماً پرداختم. سپس شخص کشاورزی مدعی شد که بر روی این زمین زحمت کشیده است. برای جلبِ رضایت این شخص مبلغی هم به او دادم، لکن بعد از چند سال این شخص کشاورز نسبت به معامله اظهار پشیمانی کرد و مدعی شد که خودش مالک این زمین بوده است; در حالی که مدارک و اسناد گفته ی او را تأیید نمی کند. آیا خرید زمین از فردی که مدارک مالکیت در اختیار او بوده، صحیح است؟ آیا این شخص کشاورز دارای حق یا سهمی از این زمین است؟
- شخصی ملکی را به صورت فضولی به دیگری به مبلغ پانزده میلیون فروخته و خریدار نیز ملک را به هفده میلیون به دیگری فروخته است و سومین نفر نیز این زمین را به چهل میلیون تومان فروخته است اکنون مالک اولی تمام تصرفات را باطل اعلام کرده است خسارات وارده از چه کسی مطالبه می شود؟
- زمینی به ارزش 200هزار تومان قیمت گذاری می شود، متقاضی مبلغ 150 هزار تومان را پرداخت می نماید و قرار گذاشته می شود که 50هزار تومان باقی مانده را بعداً پرداخت نماید و معامله انجام شود، در این فاصله، خریدار قبل از پرداخت مابقی، زمین را به فروش رسانده و مابقی پول را نیز نمی پردازد، آیا زمین در ملک بایع باقی است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] شخصی زمینی را به مبلغ معیّنی خریده است و به مقدار قیمت مبیع از فرد سومی طلب دارد، لذا فروشنده را به بدهکار حواله کرد تا پول زمین را از او بگیرد، ولی آن شخص ثالث که بدهکار و محال علیه است بدون اطلاع خریدار با پرداخت پول زمین به فروشنده آن را برای خودش خرید، آیا معامله اوّل که فروشنده با حواله پول آن به شخص ثالث موافقت کرده بود. صحیح است یا معامله دوم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی از شخص دیگر، مبیع کلی با ثمن معین در قالب بیع سلف، پیش خرید می نماید، موعد تسلیم مبیع معین است. با فرا رسیدن موعد تسلیم مبیع، خریدار به جای گرفتن مبیع، قیمت نقدی آنرا در موعد تسلیم از فروشنده مطالبه میکند این قیمت با ثمن معامله از یک جنس (وجه نقد) و بیشتر از آن می باشد. حکم معامله مذکور در صورتی که معامله صوری یا واقعی باشد چیست؟ معامله ربوی است یا خیر؟
- [سایر] اگر به قیمت سکهای که به فرد هدیه داده شده و تا پایان سال خمسی آن را نگه داشته، افزوده شود، آیا به این سکه و افزایش قیمت آن، خمس تعلق میگیرد؟ همچنین زمین، ملک و امثال آن که یکبار خمسش را پرداخت نمودهایم، آیا در صورت افزایش ارزش آن باید خمس این افزایش قیمت را بپردازیم؟
- [آیت الله اردبیلی] بنده چند ماه پیش یک ماشین سواری از شرکت ایران خودرو به قیمت 15 میلیون تومان خریدم و 10میلیون تومان پرداختم تا چند ماه دیگر تحویل دهد الان که موقع تحویل خودرو شده با توجه به اینکه قیمت خودرو را در هنگام فروش قطعی با بنده تمام کردند از لحاظ شرعی اجازه افزایش 44 درصدی خودرو را دارند؟ ایا خرید اینجانب از لحاظ غش در معامله توسط ایشان صحیح است یا معامله را باطل کنم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر فروشنده، جنس را به صورت نقد به خریدار بفروشد و خریدار هم در اثر سهل انگاری پول فروشنده را ندهد و تا ده یا پانزده سال پول فروشنده را نگهدارد و در این مدّت قیمت جنس چند برابر شود، آیا فروشنده می تواند خود جنس را از خریدار مطالبه کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر فروشنده، جنس را به صورت نقد به خریدار بفروشد و خریدار هم در اثر سهل انگاری پول فروشنده را ندهد و تا ده یا پانزده سال پول فروشنده را نگهدارد و در این مدّت قیمت جنس چند برابر شود، آیا فروشنده می تواند خود جنس را از خریدار مطالبه کند؟
- [آیت الله خامنه ای] چند سال پیش ماشینی خریدم که در حال حاضر فروش آن به چندین برابر قیمت ممکن است، با توجه به اینکه پول خرید آن، مخمّس نبوده است، و در صورت فروش و گرفتن قیمت فعلی آن، می خواهم خانه ای برای سکونت بخرم، آیا به مجرد دریافت پول، همه آن خمس دارد یا فقط به پولی که با آن ماشین را خریده ام، خمس تعلّق می گیرد و مقدار باقی مانده که همان مقدار افزایش قیمت ماشین است، جزء درآمد سال فروش ماشین محسوب می شود که اگر تا پایان سال فروش در مخارج زندگی مصرف نشود، خمس به آن تعلّق می گیرد؟
- [سایر] زمینی به مساحت 300 متر مربع به قیمت یک میلیون و پا نصد هزار تومان خریداری نمودم، پانصد هزار تومان آن را پرداخت کردم و یک میلیون دیگرش را با پول اسکونتی، (ماهی پنجاه هزار تومان) برداشته و پرداخت نمودم. بعد از حدود سه یا چهار سال زمین مذکور را به قیمت سه میلیون تومان فروختم. یک وام پنج میلیون تومانی هم از بانک کشاورزی گرفته و جمعا با بقیه پولی که داشتم (که تقریبا ده میلیون تومان شد)، یک زمینی دیگر در شهر زابل خریدم به قیمت دوازده میلیون و چهار صد هزار تومان که باقیمانده پول زمین جدید را در دو یا سه قسط پرداختم. تقریبا دو میلون و نیم هم فقط برای زیر سازی خرج شد. البته برای وام پنچ میلیونی تا پایان سال 1389 باید ماهانه مبلغ صد و هفده هزار تومان قسط بدهم. حال تکلیف من برای خمس و زکات و پاکی موارد فوق چگونه است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی خانه ای را در مقابل مقداری پول و یک قطعه زمین کشاورزی معامله کرده است، بعد از چند سال معلوم شده است که زمین کشاورزی ملک دیگری بوده است و صاحب آن ملک را پس گرفته است و فروشنده خانه با خیار تبعض صفقه معامله را فسخ کرده و خانه را پس گرفته و پول صاحب آن را به او پرداخته است و فعلاً اجرت المثل چند سالی که در دست مشتری بوده از او مطالبه می کند، حکم آن را بیان کنید.
- [آیت الله خوئی] ملکی است وقفی که چند سال است شخصی غصب کرده نه اجاره میدهد و نه قیمت واقعی فروش آن را، بلی حاضر است در حدود نصفِ قیمتِ آن را بپردازد و اگر همین نصف را هم از او نگیریم تمام ملک از بین می‌رود، تکلیف چیست؟ آیا جایز است به این مبلغ بفروشیم یا نه، و چنانچه فروختم، با آن پول چه باید کرد؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] در معامله بیع شرط اگرچه فروشنده اطمینان داشته باشد که هرگاه سر مدت پول را ندهد؛ خریدار ملک را به او می دهد؛ معامله صحیح است؛ ولی اگر سر مدت پول را ندهد؛ حق ندارد ملک را از خریدار مطالبه کند و اگر خریدار بمیرد تا پول را نداده نمی تواند ملک را از ورثه او مطالبه نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر با پول خمس نداده مثلا ملکی بخرد و قیمت ان بالا رود چنانچه ان ملک را برای ان نخریده که قیمتش بالا رود و بفروشد مثل این که زمینی را برای زراعت خریده است در صورتی که ان ملک را به ذمه خریده و از پول خمس نداده قیمت ان را داده باید خمس قیمتی را که خریده است بدهد و اگر پول خمس نداده را به فروشنده داده و به او گفته که این ملک را با این پول می خرم در صورتی که حاکم شرع معامله پنج یک ان را اجازه کند خریدار باید خمس مقداری را که ان ملک فعلا ارزش دارد بدهد
- [آیت الله نوری همدانی] در معاملة بیع شرط اگر چه فروشنده اطمینان داشته باشد که هرگاه سر مدّت پول را ندهد ؛ خریدار ملک را به او می دهد معامله صحیح است ولی اگر سر مدّت پول را ندهد ، حق ندارد ملک را از خریدار مطالبه کند و اگر خریدار بمیرد ؛ نمی تواند ملک را از ورثة او مطالبه نماید .
- [آیت الله وحید خراسانی] در معامله بیع شرط اگر چه فروشنده اطمینان داشته باشد که هرگاه سر مدت پول را ندهد خریدار ملک را به او می دهد معامله صحیح است ولی اگر سر مدت پول را ندهد حق ندارد ملک را از خریدار مطالبه کند و اگر خریدار بعد از رسیدن مدت بمیرد نمی تواند ملک را از ورثه او مطالبه نماید
- [آیت الله اردبیلی] در معامله (بیع شرط) اگرچه فروشنده اطمینان داشته باشد که حتی اگر سر مدّت پول را ندهد، خریدار ملک را به او پس میدهد، معامله صحیح است؛ ولی اگر سر مدّت پول را ندهد، حق ندارد ملک را از خریدار مطالبه کند و اگر خریدار بمیرد، نمیتواند ملک را از ورثه او مطالبه نماید.
- [امام خمینی] در معامله بیع شرط، اگرچه فروشنده اطمینان داشته باشد که هرگاه سر مدت پول را ندهد خریدار ملک را به او می دهد معامله صحیح است، ولی اگر سر مدت پول را ندهد حق ندارد ملک را از خریدار مطالبه کند، و اگر خریدار بمیرد نمی تواند ملک را از ورثه او مطالبه نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] در معامله بیع شرط اگرچه فروشنده اطمینان داشته باشد که هرگاه سر مدّت پول را ندهد، خریدار ملک را به او میدهد معامله صحیح است ولی اگر سر مدّت پول را ندهد حقّ ندارد ملک خود را از خریدار مطالبه کند و اگر خریدار بمیرد، نمیتواند ملک را از ورثه او مطالبه نماید.
- [آیت الله بروجردی] در معاملهی بیع شرط اگر چه فروشنده اطمینان داشته باشد که هر گاه سر مدت پول را ندهد، خریدار ملک را به او میدهد معامله صحیح است، ولی اگر سر مدت پول را ندهد، حق ندارد ملک را از خریدار مطالبه کند و اگر خریدار بمیرد، نمیتواند ملک را از ورثهی او مطالبه نماید.
- [آیت الله خوئی] در معامل بیع شرط، اگرچه فروشنده اطمینان داشته باشد که هرگاه سر مدت پول را ندهد خریدار ملک را به او میدهد معامله صحیح است، ولی اگر سر مدت پول را ندهد، حق ندارد ملک را از خریدار مطالبه کند، و اگر خریدار بمیرد نمیتواند ملک را از ورث او مطالبه نماید.
- [آیت الله سیستانی] در معامله بیع شرط اگر چه فروشنده اطمینان داشته باشد که هر گاه سر مدت پول راندهد ، خریدار ملک را به او میدهد ، معامله صحیح است ، ولی اگر سر مدت پول را ندهد ، حق ندارد ملک را از خریدار مطالبه کند ، و اگر خریدار بمیرد نمیتواند ملک را از ورثه او مطالبه نماید .