تاسیس
امضا و تأسیس نوعی ملاک در طبقه‌بندی گزاره‌های دینی براساس بودن آن‌ها قبل از اسلام یا پیدایش آن‌ها در دین جدید می‌باشد.
تأسیس کتابخانه در مکانی که وقف مسجد شده است چه‌صورتی دارد؟
جایز نیست چون مسجد جهت عبادت وضع و وقف شده است.
جایز نیست چون مسجد جهت عبادت وضع و وقف شده است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کتابخانهای با هدیه کتابهای مردم خیّر در یکی از مساجد دهات تشکیل دادهایم در این صورت آیا میشود مقداری از کتابهائی که برای کتابخانه خریداری شده به کتابخانه دیگری در ده که لازمتر است ببریم البته صیغه وقف هم خوانده نشده و هدیه کنندگان هم نوعابه عنوان محیط لازم اهداء کردهاند؟
- مکانی وقف حسینیه بوده که در آن محرّم و صفر عزاداری شود، اکنون به تصرّف جوانان در آمده و از آن بعنوان کتابخانه و پایگاه استفاده میکنند و عزاداری سیدالشهداء عملاتعطیل گردیده است و گاهی در ایّام سوگواری فقط نوار مصیبت میگذارند، لطفاحکم شرعی را بیان فرمائید؟
- زمینی را وقف حسینیه کردهاند با توجّه به این که حسینیه وجود دارد و نیازی به ساخت مجدّد نیست، آیا میشود آن را تبدیل به کتابخانه کرد؟
- شخصی مکانی را وقف غسّالخانه نمود پس از مدّتی اداره بهداشت مانع آن شد پس از تخریب آیا واقف میتواند آن مکان را تصرّف کند؟
- صیغه وقف مسجد چگونه است و تحقّق آن به چیست؟
- حیاطی را که وقف مسجد کردهاند، آیا با گسترش مسجد میتوان حیاط را داخل مسجد کرد و آیا ثواب موعود خواندن نماز در مسجد را دارد؟
- زمینی وقف برای دفن اموات است آیا میشود در آن مسجد یا حسینیه یا غسّالخانه ساخت؟ اگر وقف نباشد چه صورتی دارد؟
- آیا میشود زمینی را که وقف عزاداری سیدالشهداء 7 است، مسجد نمود؟
- زمینی است در کنار امامزاده و وقف امامزاده است، آیا میشود آن را مسجد نمود؟
- آیا میشود، زمینی را که وقف عزاداری سیدالشهداء 7 است مسجد نمود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا کتاب هایی که وقف مسجد شده و مورد استفاده نیست را می توان به کتابخانه دیگری منتقل نمود؟
- [آیت الله سبحانی] سطح زمینی جهت احداث مسجد وقف شده است آیا می توان زیرزمین آن را برای کتابخانه احداث کرد؟
- [آیت الله بهجت] اطاقی وقف مسجد بوده که سال ها انبار مسجد بوده است و الآن می خواهند آن جا را کتابخانه کنند. آیا اجازه می فرمایید؟
- [آیت الله بهجت] آیا می توان از زکات برای تأسیس کتابخانه، خرید و نشر کتاب های مذهبی و اداره ی آن بهره گرفت؟
- [آیت الله نوری همدانی] الف: آیا برای تأسیس یک کتابخانه جهت استفاده مردم میشود از زکات، کتاب و کمد خریداری کرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] با توجه به اینکه کتابخانه و مسجد هر دو مکان عمومی هستند آیا به علّت وسایل کم کتابخانه میتوانیم از وسایل مسجد استفاده بکنیم؟
- [آیت الله سبحانی] مکانی به عنوان حسینیه وقف شده است و لکن پس از چند سال به قصد ایجاد مسجد، تخریب و نیز مبالغی جهت ساخت مسجد از مردم دریافت شده است آیا می توان حسینیه را به مسجد تبدیل نماییم؟
- [آیت الله سبحانی] نذر اهداء کتاب به کتابخانه مساجد و حسینیه صحیح است؟
- [سایر] وضعیت ساخت کتابخانه و مسجد در عربستان چگونه است؟
- [آیت الله بهجت] گاه عبارت دعا یا آیه ای در کتب وقفی مسجد یا کتابخانه، اشتباه تایپ شده است، آیا تصحیح چنین عبارت هایی تصرّف غیر جایز در وقف محسوب نمی شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- دفن میّت در جای غصبی و در زمینی که مثل مسجد برای غیر دفن کردن وقف شده، جائز نیست.
- لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخوانند بلکه اگر مثلاً بگوید خانه خود را وقف کردم وخودش یا کسی که خانه را برای او وقف کرده یا وکیل یا ولیّ آن کس بگوید قبول کردم وقف صحیح است ولی اگر برای افراد مخصوصی وقف نکند بلکه مثل مسجد ومدرسه برای عموم وقف کند، یا مثلاً بر فقرا یا سادات وقف نماید، قبول کردن کسی لازم نیست بلکه در صورت اوّلی هم قبول لازم نیست اگرچه بنابر احتیاط مستحبّ قبول بهتر است.
- معامله چیزی که وقف شده باشد باطل است ولی اگر به طوری خراب شود که نتوانند استفادهای را که مال برای آن وقف شده از آن ببرند، مثلاً حصیر مسجدی به طوری پاره شود که نتوانند روی آن نماز بخوانند، فروش آن اشکال ندارد و بنابر احوط وجوبی مراجعه به حاکم شرع در فروش آن بنمایند در صورتی که ممکن باشد، و احوط هم آن است که پول آن را در همان مسجد به مصرفی برسانند که به مقصود وقف کننده نزدیکتر باشد.
- اگر ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند، چنانچه آن مسجد احتیاج به تعمیر ندارد وانتظار هم نمیرود که تا مدّتی احتیاج به تعمیر پیدا کند، نمیتوانند عایدات آن ملک را به مصرف مسجدی که احتیاج به تعمیر دارد برسانند بلکه باید ذخیره کنند مگر آن که احتمال تلف داده شود که در اینصورت جائز است به مصرف تعمیر مسجد دیگری برسانند.
- مساجدی که در مسیر خیابانها قرار میگیرد و جزو خیابان میشود، ظاهر این است که بعد از خیابان شدن از عنوان مسجد بودن خارج میشود بنابراین باید در اینگونه موارد ما بین احکام مربوط به عنوان مسجدیّت واحکامی که تابع صدق عنوان مسجد بودن وصدق نکردن آن است وبین احکام وقف تفصیل قائل شد از جمله احکام مسجد این است که حرام است نجس کردن مسجد وواجب است برطرف کردن نجس از مسجد و جائز نیست شخص جنب و یا زن حائض مکث در مسجد کند و دیگر احکامی که تابع عنوان مسجد بودن است، این قبیل احکام با برطرف شدن عنوان مسجدیّت برداشته میشود، گرچه احتیاط مستحبّ آن است که با رفتن عنوان مسجدی، آن احکام باز رعایت شود. و از احکام وقف بودن این است که جائز نیست تصرّف کردن در مواد موجود در محل وقف از سنگ وچوب وخود زمین وغیره وجائز نیست خرید وفروش آن‌ها مگر این که با اجازه حاکم شرع یا وکیل او که آنچه پس از خراب شدن قابل فروش بوده باشد، بفروشند ومبلغ آن را در نزدیکترین مسجد دیگری مصرف نمایند و یا خود مواد باقیمانده بنا را در مسجد دیگر نزدیک آن مصرف نمایند و از این بیان حکم مدارس وحسینیههایی که در مسیر خیابانها قرار میگیرند وخراب میشوند، معلوم گردید در صورتی که وقف بوده باشند با خراب کردن آن‌ها زمین ومواد بنا از وقفیّت خارج نمیشود وتصرّف در آن‌ها وخرید وفروش آن‌ها جائز نیست مگر با اجازه حاکم شرع یا وکیل اوکه پس از فروش پول آن‌ها را در نزدیکترین مدرسه یا حسینیّه دیگریمصرف کنند و یا خود مواد باقیمانده را در اینگونه محلها با رعایت نزدیکترین آن‌ها بکار ببرند.
- اگر ملکی را برای وقف معیّن کند و پیش از قصد انشأ وقف پشیمان شود، یا بمیرد، وقف درست نیست.
- ملکی که مقداری از آن وقف است ومقداری از آن وقف نیست اگر تقسیم نشده باشد، حاکم شرع یا متولّی وقف میتواند با نظر خبره، سهم وقف را جدا کند.
- اگر ملکی را وقف کنند که عایدی آن را خرج تعمیر مسجد نمایند و به امام جماعت و به کسی که در آن مسجد اذان میگوید بدهند، در صورتی که بدانند یا گمان داشته باشند که برای هریک چه مقدار معیّن کرده، باید همانطور مصرف کنند و اگر یقین یا گمان نداشته باشند، باید اوّل مسجد را تعمیر کنند و اگر چیزی زیاد آمد، بین امام جماعت و کسی که اذان میگوید بطور مساوی قسمت نمایند، و بهتر آن است که این دو نفر در تقسیم با یکدیگر صلح کنند اگرچه اظهر آن است که به نظر متولی مسجد باید عمل شود.
- اگر مالی را برای کسانی که به دنیا نیامدهاند وقف کند، درست نیست ولی اگر برای زندگان و بعد از آن‌ها برای کسانی که بعداً به دنیا میآیند وقف نماید مثلاً چیزی را به اولاد خود وقف کند که بعد از آنان وقف نوههای او باشد و هر دستهای بعد از دسته دیگر از وقف استفاده کنند، صحیح است.
- اگر ملکی که وقف است خراب شود از وقف بودن بیرون نمیرود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر جایی را وقف کنند زیر زمین به اندازه متعارف و بالای ساختمان به اندازه متعارف خود به خود وقف میشود مگر اینکه تعیین کند که چه مقدار وقف است بنابراین میتواند زیرزمینی را دستشویی و طبقه اوّل آن را مسجد و طبقات دیگر را ملک شخصی یا کتابخانه یا غیر اینها قرار دهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] تزیین کردن مسجد به طلا اشکال دارد. همچنین احتیاط واجب آن است که عکس چیزهایی که روح دارد مثل انسان و حیوان را در مسجد نصب نکنند، ولی در جای دیگر مانند کتابخانه مسجد مانعی ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مسجدی را وقف کنند، لازم نیست که یک نفر در آن مسجد نماز بخواند تا وقف درست شود، بلکه همین که برای آن متولّی تعیین شود کفایت میکند و بدون تعیین متولّی وقف مسجد صحیح نیست.
- [آیت الله سبحانی] وقف چیزی هم با صیغه عربی و دیگر زبان ها انجام می گیرد مثلاً بگوید این خانه را وقف کردم، و همچنین با فعل نیز صورت می پذیرد و به آن (وقف معاطاطی) می گویند: مثلا فرش را برای وقف به مسجد، ببرد، و روی آن دو رکعت نماز به عنوان این که فرش مسجد است بگذارد، و تحویل، متولّی مسجد بدهد.
- [آیت الله سبحانی] وقف چیزی هم با صیغه عربی و دیگر زبان ها انجام می گیرد مثلاً بگوید این خانه را وقف کردم، و همچنین با فعل نیز صورت می پذیرد و به آن (وقف معاطاطی) می گویند: مثلا فرش را برای وقف به مسجد، ببرد، و روی آن دو رکعت نماز به عنوان این که فرش مسجد است بگذارد، و تحویل، متولّی مسجد بدهد.
- [آیت الله بهجت] اگر مسجد را وقف کنند، بعد از آنکه واقف به قصد واگذار کردن اجازه دهد که در آن مسجد نماز بخوانند، همین که یک نفر در آن مسجد نماز خواند، وقف درست میشود.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مسجد را وقف کنند ، بعد از آنکه واقف به قصد واگذار کردن اجازه دهد که در آن مسجد نماز بخوانند همین که یک نفر در آن مسجد نماز خواند ، وقف درست می شود .
- [آیت الله مظاهری] لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخوانند، بلکه اگر مثلاً بگوید این ملک را مسجد نمودم وقف صحیح است بلکه صیغه وقف هم لازم نیست پس اگر به قصد وقف ملکی را مسجد نماید وقف صحیح است. و محتاج به قبول هم نیست ولی تحویل مورد وقف به کسی که برای او وقف شده لازم است، و اگر تحویل ندهد گرچه صیغه هم خوانده باشد وقف محقق نمیشود بنابراین تا در آن ملک نماز خوانده نشده آن ملک مسجد نمیشود و اگر چیزی را بر اولاد صغیر خود وقف کند و به قصد اینکه آن چیز ملک آنان شود از طرف آنان نگهداری نماید وقف صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مسجدی را وقف کنند، بعد از آن که یک نفر در آن مسجد نماز خواند، وقف درست می شود.
- [آیت الله بروجردی] اگر مسجدی را وقف کنند، بعد از آن که یک نفر در آن مسجد نماز خواند، وقف درست میشود.