عقد منقطع
عقد زناشویی در مدّتی معیّن را ازدواج موقّت گویند. از ازدواج موقّت به نکاح متعه و نکاح منقطع نیز تعبیر شده و از آن در باب نکاح سخن رفته است.
آیا می‌شود عاقد عقد منقطع زنی را برای چند نفر عقد کند، یعنی از طرف زن وکیل باشد که او را از یک آبان تا پنجم به عقد زید در آورد سپس از ششم تا دهم به عقد عمرو در آورد؟
اگر وکیل شود که عقدها را در همان روز یعنی اول و ششم بخواند و زن مانعی هم نداشته باشد، عقد صحیح است و مانعی ندارد امّا اگر بخواهد الان عقدها را اجراء کند و آن را معلّق به آمدن آن روزها کند، عقد باطل است.
اگر وکیل شود که عقدها را در همان روز یعنی اول و ششم بخواند و زن مانعی هم نداشته باشد، عقد صحیح است و مانعی ندارد امّا اگر بخواهد الان عقدها را اجراء کند و آن را معلّق به آمدن آن روزها کند، عقد باطل است.
عنوان سوال:
آیا می‌شود عاقد عقد منقطع زنی را برای چند نفر عقد کند، یعنی از طرف زن وکیل باشد که او را از یک آبان تا پنجم به عقد زید در آورد سپس از ششم تا دهم به عقد عمرو در آورد؟
پاسخ:
اگر وکیل شود که عقدها را در همان روز یعنی اول و ششم بخواند و زن مانعی هم نداشته باشد، عقد صحیح است و مانعی ندارد امّا اگر بخواهد الان عقدها را اجراء کند و آن را معلّق به آمدن آن روزها کند، عقد باطل است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر زید از جانب چند نفر وکیل بوده برای اجرای عقد دائم و بعد از اجراء عقد یقین دارد یکی از آنها باطل بوده، با توجّه به این که زید اسامی موکّلین و میزان مهریّه را فراموش کرده، تکلیف چیست؟
- اگر زنی مردی را وکیل میکند که او را به عقد دائم خود در آورد و مرد بر خلاف نظر زن، او را به عقد منقطع در میآورد و بعد از مدّتی این دو با هم زندگی میکنند و بچّهدار میشوند مرد اعلام میکند که عقد تو منقطع است، آیا این عقد صحیح بوده یا خیر و آیا مسئله ارث برای بچّهها به چه نحو است و آیا بعد از اتمام مدّت علی فرض صحّت عقد چه کنند؟
- فردی وکیل شده زنی را به عقد دائم فردی در آورد امّا صیغه موقّت جاری میکند بعد از بچّهدار شدن به زن اطّلاع میدهد که عقد منقطع است: الف – تکلیف محرمیّت زوجین و توارث آن دو از هم و توارث آن دو نسبت به فرزند چه است و مسئله دخول چه می‌شود؟
- زید دختر خود را قبل از بلوغ با عمرو تزویج کرد، بعد از بلوغ دختر عمرو را قبول نمیکند در حالی که عمرو برای اجراء طلاق هم آماده نیست، آیا این نکاح فقط با انکار دختر فسخ می‌شود یا طلاق برای این نکاح لازم است و اگر طلاق لازم است آیا وکیل مجتهد میتواند صیغه طلاق را جاری کند؟
- فردی زنی را صیغه یک ساله نمود و بعد از انقضاء مدّت بلافاصله او را به عقد دائم خود درآورد و در این مدّت با مادر زن خود مقاربت کرده لکن نمیداند مقاربت در زمان عقد منقطع بوده یا دائم حکمش چیست؟
- اگر پدر و پسری دو دختر را به عقد خود در آورند و عاقد در حین عقد بمیرد و بعداهیچکدام از آنها ندانند که زن کدامند یا شوهر کدامند تکلیف چیست؟
- اگر زید با زنی ازدواج کرد و از او بچّهدار شد، آن گاه او را طلاق داد بعد با زنی دیگر ازدواج نمود و از او بچّهدار شد، آیا بچّههای زن دوّم با زن اوّلش محرم هستند یا خیر؟
- شخصی معتاد سوگند یاد کرده که از اعمالش دست بردارد و الاّ آقای زید حقّ وکالت دارد که زوجه او را طلاق دهد، آیا این توکیل درست است و آیا بعد از طلاق از طرف وکیل زن آزاد خواهد شد؟
- شخصی زنی را عقد دائم کرده ولی قصد او این است که یک روز بعد از مجامعت زن را طلاق دهد، آیا این عقد دائم می‌شود یا موقّت در صورتی که اگر زن بفهمد به عقد او در نمیآید؟
- فردی دو زن داشت یکی را طلاق داده آیا بچّههای زنی که هنوز در عقد او هست با زن مطلّقه محرم میباشند یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر دو نفر شهادت دهند که زید قاتل (الف) است و سپس دو نفر دیگر شهادت دهند که عمرو قاتل (الف) است. و یا عمرو اقرار کند که قاتل الف است چه حکمی دارد؟
- [سایر] اگر دو نفر شهادت دهند که زید قاتل (الف) است و سپس دو نفر دیگر شهادت دهند که عمرو قاتل (الف) است. و یا عمرو اقرار کند که قاتل الف است چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه زید غائبی عمروی را در طلاق زوجه خود وکیل کند و عمرو زوجه او را طلاق دهد، هنوز عدّه منقضی نشده این عبارت را به وکیل خود بنویسد: اگر ممکن شود نگذارید آن زن شوهر رود و ظاهراً زید جاهل بوده به جواز رجوع در عدّه رجعیّه، آیا به این عبارت رجوع محقّق می‌شود یا نه؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر دختری شخصی را وکیل خود جهت عقدش با زید قرار داد و بعد از مدتی شخص دومی را وکیل خود جهت عقدش با عمرو قرار می دهد و بعداً هر دو وکیل صیغه عقد را انشاء می کنند، بدون اطلاع یکدیگر. آیا زن وقتی که شخص دومی را وکیل خود قرار داد این عمل، عزل شخص اولی از وکالت نیست؟ و اگر وکالت هر دو صحیح باشد در صور مذکوره ذیلاً عقد کدام وکیل صحیح است؟ 1 هر دو عقد در یک زمان واقع شود. 2 تقدّم و تأخّر هر یک معلوم نیست. 3 عقد وکیل اول زمانش مقدّم بوده بر عقد وکیل دوم. 4 و بالعکس یعنی عقد وکیل دوم زمانش مقدّم بوده بر عقد وکیل اول.
- [آیت الله خامنه ای] موصی در وصیّت نامه اش ذکرکرده است که فلانی وصی اول و زید وصی دوم او و عمرو وصیّ سوّم اوست، آیا هر سه نفر با هم وصیّ او هستند یا آن‌که فقط نفر اول وصی اوست؟
- [آیت الله خوئی] اگر کسی زنی را متعه کند زن به او بگوید شما وکیل هستید، آیا برای تعیین مدت و اجرت هم کافی می‌شود یعنی عاقد، وکیل در تعیین مدت و اجرت هم می‌شود، یا در توکیل لازم است بگوید، در تعیین آنها هم وکیل هستید و ضمناً در بذل مدت بذل لفظی لازم است، یا قصد و اراده قلبی کافی است؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر دو نفر چند سال پیش معاملهای انجام دهند و الان یکی از آنها پشیمان شود مثلاً زید با عمرو هر کدام با هم معاوضه جنسی و یا ملک و یا...... داشتهاند حالا زید بگوید پشیمانم و این معامله فرض کنیم 10 سال پیش انجام شده آیا زید اختیار فسخ دارد یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] خانمی در حین عدّه، زید را وکیل نمود تا او را بعد از انقضاء عدّهاش در یک روز جمعه به عقد فلان مرد در آورد ولی خود همان خانم، در همان روز جمعه با یک مرد دیگر ازدواج کرد، البته بدون اطلاع و فسخ وکالت از زید، و زید نیز که وکیل آن خانم بود، ایشان را به عقد همان مرد اوّلی در آورد بخاطر عدم اطلاع، یعنی دو عقد در آنِ واحد در روز جمعه اتفاق افتاده، حال کدام از این دو عقد صحیح است؟ آیا هر دو باطل است؟ و خلاصه این زن، همسر کدام مرد می‌باشد؟
- [سایر] اگر دو نفر شهادت دهند که زید قاتل (الف) است و وی نیز به این امر اقرار کند و سپس عمرو اقرار کند که قاتل (الف) است. چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر دو عالم عادل خبره بگویند: (زید اعلم است) و یک عالم عادل خبره بگوید: (عمرو اعلم است) و یک عالم عادل خبره دیگر بگوید: (بکر اعلم است) در این صورت آیا حتماً باید از زید تقلید کرد، یا چون یک عالم عادل خبره گفته عمرو اعلم است و عالم عادل خبره دیگر بکر را اعلم میداند، اینها روی هم میشوند دو عالم عادل خبره، و در نتیجه بین نظر این دو عالم عادل خبره و نظر دو عالم عادل خبرهای که زید را اعلم میدانند تعارض پیش میآید، و شخص مخیّر است که از هر کدام از این سه نفر تقلید نماید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- وکیل لازم نیست مرد باشد، زن هم میتواند برای خواندن صیغه عقد از طرف دیگری وکیل شود.
- عقد ازدواج چند شرط دارد: اوّل آن که بنابر احتیاط واجب به عربی صحیح خوانده شود، و اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی صحیح بخوانند، چنان‌که ممکن باشد احتیاط آن است کسی را که میتواند به عربی صحیح بخواند وکیل کنند و اگر ممکن نباشد، خودشان میتوانند به غیر عربی بخوانند امّا باید لفظی بگویند که معنی زوّجتُ وقبلت را بفهماند; دوم مرد و زن، یا وکیل آنها که صیغه را میخواند قصد انشأ داشته باشند یعنی اگر خود مرد و زن صیغه را میخوانند، زن به گفتن زوّجتک نفسی قصدش این باشد که خود را زن او قرار دهد و مرد به گفتن قبلت التزویج، زن بودن او را برای خود قبول نماید و اگر وکیل مرد و زن صیغه را میخوانند، به گفتن زوّجت وقبلت قصدشان این باشد که مرد و زنی که آنان را وکیل کردهاند، زن و شوهر شوند; سوم کسی که صیغه را میخواند، باید بالغ و عاقل باشد چه برای خودش بخواند یا از طرف دیگری وکیل شده باشد; چهارم اگر وکیل زن و شوهر یا ولیّ آنها صیغه را میخوانند، در عقد، زن و شوهر را معیّن کنند مثلاً اسم آنها را ببرند یا به آنها اشاره نمایند پس کسی که چند دختر دارد اگر به مردی بگوید )زوّجتک احدی بناتی( )یعنی زن تو نمودم یکی از دخترانم را( و او بگوید قبلت )یعنی قبول کردم(، چون در موقع عقد، دختر را معیّن نکردهاند عقد باطل است; پنجم زن و مرد به ازدواج راضی باشند ولی اگر زن ظاهراً به سختی اذن دهد ومعلوم باشد قلباً راضی است، عقد صحیح است.
- اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد کنند و بعداً زن و مرد بگویند به آن عقد راضی هستیم، عقد صحیح است.
- اگر زنی کسی را وکیل کند که مثلاً ده روزه او را به عقد مردی در آورد و ابتدای ده روز را معیّن نکند، آن وکیل میتواند هر وقت که بخواهد او را ده روزه به عقد آن مرد در آورد، در صورتی که در لفظش ظهور نداشته باشد به ده روز متصل به زمان اجازهاش، ولی اگر معلوم باشدکه زن روز یا ساعات معیّنی را قصد کرده، باید صیغه را مطابق قصد او بخواند.
- اگر زنی، مردی را وکیل کند که به مدّت ومبلغ معیّن او را برای خود صیغه نماید، چنانچه مرد او را به عقد دائم خود در آورد و یا به غیر از مدّت یا مبلغی که معیّن شده او را صیغه کند، وقتی آن زن فهمید اگر بگوید راضی هستم، عقد صحیح است.
- اگر با زنی که برای خود عقد کرده نزدیکی نکرده باشد، تا وقتی که آن زن در عقد اوست نمیتواند با دختر او ازدواج کند.
- اگر صیغه عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند، اوّل زن بگوید: )زَوَّجْتُکَ نَفْسی عَلَی الصِّداقِ المَعْلوم( )یعنی خود را زن تو نمودم به مهری که معیّن شده( پس از آن بدون فاصله مرد بگوید: )قَبِلْتُ التَّزْویج( )یعنی قبول کردم ازدواج را( عقد صحیح است و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغه عقد را بخواند، چنانچه مثلاً اسم مرد احمد واسم زن فاطمه باشد و وکیل زن بگوید: )زَوَّجْتُ مُوَکِّلَتی فاطِمََْ مُوَکِّلَکَ أحْمَدَ عَلی الصِّداقِ المَعْلوُم(، پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید: )قَبِلْتُ لمِوُکِّلی أحْمَدَ عَلَی الصِّداق(، صحیح می‌باشد و بنابر احتیاط مستحبّ باید لفظی که مرد میگوید با لفظی که زن میگوید مطابق باشد، مثلاً اگر زن )زَوَّجتُ( میگوید، مرد هم )قَبِلْتُ الْتَّزویج( بگوید. دستور خواندن عقد غیر دائم دستور خواندن عقد غیر دائم
- اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیر دائم را بخوانند، بعد از آن که مدّت ومهر را معیّن کردند، چنانچه زن بگوید: )زَوَّجْتُکَ نَفْسِی فِی المُدَِّْ المَعْلُومََْ عَلی المَهْرِ المَعْلوم(، بعد بدون فاصله مرد بگوید: )قَبِلْتُ ذلِک(، صحیح است و اگر دیگری را وکیل کنند واوّل وکیل زن به وکیل مرد بگوید: )مَتَّعْتُ مُوَکِّلَتیمُوَکِّلَکَ فِی المُدِّْ المَعْلُومَِْ عَلی المَهْرِ المَعْلوم(، پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید: )قَبِلْتُ لِمُوَکِّلی هکَذا(، صحیح می‌باشد.
- اگر زنی را که در عدّه دیگری است برای خود عقد کند، چنانچه مرد و زن یا یکی از آنان بدانند که عدّه زن تمام نشده وبدانند عقد کردن زن در عدّه حرام است، آن زن بر او حرام می‌شود اگرچه مرد بعد از عقد با آن زن نزدیکی نکرده باشد.
- اگر زنی کسی را وکیل کند که مهر او را به شوهرش ببخشد وشوهر همان کس را وکیل کند که زن را طلاق دهد، چنانچه مثلاً اسم شوهر محمّد واسم زن فاطمه باشد وکیل، صیغه طلاق را این طور میخواند: )عَنْ مُوَکِّلَتی فاطِمََْ بَذَلْتُ مَهْرَها لِمُوَکِّلی مُحَمَّدً لِیَخْلَعَها عَلَیْه(، پس از آن بدون فاصله میگوید: )زَوْجَُْ مُوَکِّلیخَلَعْتُها یا خالَعْتُها عَلی مابَذَلَتْ هِیَ طالِق( و اگر زنی کسی را وکیل کند که غیر از مهر چیز دیگری را به شوهر او ببخشد که او را طلاق دهد، وکیل باید به جای کلمه )مهرها( آن چیز را بگوید مثلاً اگر صد تومان داده، باید بگوید: )بذلت مأْ تومان(.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] یک نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دایم یا غیر دایم از طرف هر دو نفر وکیل شود و نیز مرد می تواند از طرف زن وکیل شود و اورا برای خود به طور دایم یا غیر دایم عقد کند ولی احتیاط مستحب ان است که عقد را دو نفر بخوانند خصوصا در صورتی که وکیل شود که برای خود عقد کند
- [آیت الله شبیری زنجانی] یک نفر میتواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا موقّت از طرف دو نفر وکیل شود، هر چند احتیاط مستحبّ آن است که عقد را دو نفر بخوانند، ولی عقد شوهر به وکالت از طرف زن و عقد زن به وکالت از طرف شوهر به احتیاط واجب صحیح نیست، خواه وکالت در ایجاب باشد یا در قبول، حتّی اگر عقد را دو نفر بخوانند، مثل این که مرد وکیل زن باشد و زن وکیل مرد باشد یا شخص دیگری را برای خود وکیل نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] یک نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیر دائم از طرف زن و مرد وکیل شود و نیز مرد می تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیر دائم عقد کند و همچنین زن می تواند از طرف مرد وکیل شود که خود را به عقد او در آورد ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند . دستور خواندن عقد دائم :
- [آیت الله سبحانی] یک نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیردائم از طرف دو نفر وکیل شود و نیز انسان می تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیردائم عقد کند ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند. کیفیت خواندن عقد دائم
- [آیت الله سیستانی] یک نفر میتواند برای خواندن صیغه عقد دائم ، یا غیر دائم از طرف دو نفر وکیل شود ، و نیز انسان میتواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیر دائم عقد کند ، ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند . دستور خواندن عقد
- [آیت الله فاضل لنکرانی] یک نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیر دائم از طرف دو نفر وکیل شود و نیز انسان می تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیر دائم عقد کند ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند. دستور خواندن عقد دائم
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . یک نفر میتواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیر دائم از طرف زن و مرد، وکیل شود، و نیز مرد میتواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیر دائم عقد کند، و همچنین زن میتواند از طرف مرد وکیل شود که خود را به عقد او درآورد، ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . یک نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیر دائم از طرف زن و مرد، وکیل شود. و نیز مرد می تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیردائم عقد کند. و هم چنین زن می تواند از طرف مرد وکیل شود که خود را به عقد او درآورد. ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند.
- [آیت الله مظاهری] یک نفر میتواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیر دائم از طرف دو نفر وکیل شود، و نیز مرد میتواند از طرف زن یا زن از طرف مرد وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیر دائم عقد کند. دستور خواندن عقد دائم:
- [آیت الله سبحانی] یک نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیردائم از طرف دو نفر وکیل شود و نیز انسان می تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیردائم عقد کند ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند.