جراحت
زخمهای ایجاد شده در بدن بوسیله آلات جرح و مانند آن را جراحت می گویند که عمده احکام جراحتها در باب قصاص و دیات مطرح شده، لیکن در بابهاى طهارت، جهاد و شهادت نیز از آن سخن رفته است.
در مورد جراحت متلاحمه‌ای که به فلج عضو می‌انجامد و با درمان می‌توان از فلج شدن پیشگیری کرد بفرمائید : الف - آیا بر شخص مجروح واجب است خود را درمان کند؟ ب - در صورت درمان، آیا می‌توان هزینه‌های افزون بر مقدار دیه را از جانی گرفت؟
الف - وجوب درمان، تکلیفی است. ب - جانی بیش از دیه بدهکار نیست.
الف - وجوب درمان، تکلیفی است. ب - جانی بیش از دیه بدهکار نیست.
عنوان سوال:
در مورد جراحت متلاحمه‌ای که به فلج عضو می‌انجامد و با درمان می‌توان از فلج شدن پیشگیری کرد بفرمائید : الف - آیا بر شخص مجروح واجب است خود را درمان کند؟ ب - در صورت درمان، آیا می‌توان هزینه‌های افزون بر مقدار دیه را از جانی گرفت؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در مواردی که بر اساس دستور شارع مقدّس، خوب شدن جراحت یا نقص عضو، میزان دیه را تغییر میدهد، مخارج و هزینه‌های درمان به عهده جانی است یا مجنی علیه؟
- همانگونه که مستحضرید بر اساس برخی از روایات وارده در باب دیات، خوب شدن بعضی جراحات یا نقص عضوها (نظیر شکستگی استخوان در اعضایی که دیه مقدّره دارد یا شکافتن لب) میزان دیه را تغییر میدهد، با توجّه به این که امروزه به خاطر پیشرفت علم پزشکی تعداد قابل ملاحظهای از جراحات و نقص عضوها قابل درمان می‌باشد; بفرمائید : الف - آیا تأثیر درمان در میزان دیه را به غیر موارد مصرّح در فقه نیز می‌توان تعمیم داد؟ ب - آیا پیوند عضو مقطوع در میزان دیه تأثیر دارد یا خیر؟ (در صورتی که انگشت یا دست شخصی در اثر جنایت قطع شود، اگر به موقع اقدام گردد می‌توان عضو مقطوع را پیوند زد)
- درباره قصاص نفس یا طرف بفرمائید : الف - آیا ولیّ امر میتواند بر خلاف درخواست ولیّ دم یا مجنی علیه بنا به مصالحی قصاص را به دیه تبدیل نماید؟ ب - چنانچه پاسخ مثبت باشد، با توجّه به اینکه طبق فتوای مشهور، قصاص تنها درصورت رضایت جانی به دیه تبدیل می‌شود، آیا می‌توان علیرغم درخواست جانی قصاص را به دیه تبدیل نمود؟ ج - در صورت مثبت بودن پاسخ، مسئول پرداخت دیه کیست جانی یا بیت المال؟
- در صورتی که شخص محکوم به قصاص، عضو مماثل نداشته باشد; بفرمائید : الف - با توجّه به این که عضو ناسالم، در برابر عضو سالم قصاص می‌شود، آیا مثلاچشم کسی که به حسب ظاهر سالم ولی بینایی ندارد عضو ناسالم محسوب می‌شود یا چنین فردی فاقد عضو به حساب میآید؟ ب - اگر جانی فاقد بینایی چشم راست باشد و چشم راست کسی را کور کرده باشد، آیا چشم چپ او به عنوان قصاص کور می‌شود یا خیر؟ ج - اگر سلب بینایی با کندن حدقه باشد و خود جانی حدقه چشمش سالم است ولی بینایی ندارد، هنگام قصاص تکلیف چیست؟ (آیا حدقه در مقابل حدقه قصاص می‌شود و نسبت به سلب بینایی دیه اخذ میگردد یا حکم دیگری دارد؟)
- در موارد لزوم پرداخت فاضل دیه چنانچه اولیاء دم خواهان قصاص باشند و با وجود تمکّن مالی، از پرداخت فاضل دیه خودداری کنند و باعث تأخیر اجرای حکم قصاص شوند بفرمائید : الف - آیا حاکم شرع میتواند ولیّ دم را به پرداخت فاضل دیه مجبور کند؟ ب - در این فرض تبدیل قصاص به دیه چه حکمی دارد؟ ج - اگر تبدیل قصاص به دیه جایز باشد، آیا رضایت یا عدم رضایت جانی در این امر تأثیری دارد؟
- چنانچه مجنی علیه به دلیل تخصّصی بودن استیفای عضو قادر بر اجرای آن نبوده و متخصّصین فنّ نیز حاضر به انجام آن نباشند بفرمائید : الف - آیا در این صورت علیرغم درخواست قصاص از سوی مجنی علیه می‌توان آن را به دیه تبدیل نمود؟ ب - در فرض منفی بودن پاسخ و عدم رضایت مجنی علیه برای تبدیل به دیه تکلیف چیست؟ ج - با توجّه به لزوم اجرای احکام الهی آیا از باب مقدّمه واجب بر حکومت اسلامی لازم است متخصّصینی را برای اجرای اینگونه امور تربیت کند؟ (خصوصاجهت جلوگیری از حبسهای طویل المدّه و بلا تکلیفی اینگونه پروندهها)
- اگر نفی بلد به معنای تبعید باشد بفرمائید : الف - آیا می‌توان مدّت محکومیّت به تبعید را طیّ چند مرحله و به طور متناوب اجرا نمود؟ ب - مدّت نفی بلد در مورد محارب و زانی بکر چقدر است؟ (یک سال، تا زمان توبه، تا زمان مرگ یا بطور کلّی تعیین مدّت با حاکم است) ج - در فرض معسر یا مؤسر بودن محکوم علیه، هزینه‌های ضروری وی در تبعیدگاه به عهده کیست؟
- در خصوص استیفای قصاص عضو یا نفس بفرمائید : الف - آیا اجرای این حقّ فوریت دارد یا می‌توان بدون عذر آن را به تأخیر انداخت؟ ب - با عنایت به فرض فوق، اگر چند نفر با مشارکت مساوی مرتکب جنایت شوند آیا ولیّ دم یا مجنی علیه میتواند در مورد بعضی فوراتصمیم به قصاص، عفو یا مصالحه بگیرد امّا در مورد بعض دیگر اتخاذ تصمیم را به آینده موکول نماید؟
- در مورد قصاص اطراف بفرمائید : الف - آیا مجنی علیه میتواند بخشی از قصاص را اجراء و بخش دیگر را عفو نماید؟ (مثلاجانی دست مجنی علیه را از کتف قطع کرده است; مجنی علیه خواهان قطع دست جانی از آرنج باشد) ب - آیا میتواند برای قسمتی از جنایت، طلب قصاص کرده و برای بخش دیگر دیه بگیرد؟ ج - آیا میتواند برای قسمتی از جنایت، طلب قصاص کرده و نسبت به بخش دیگرمصالحه کند؟ د - آیا رضایت و عدم رضایت جانی در سه حالت فوق، تأثیری خواهد داشت؟
- در مورد قصاص اطراف بفرمائید : الف - آیا ملاک، رعایت مماثلت نسبیّه است یا عرفیّه؟ معیار هر کدام چه می‌باشد؟ ب - در کدام صورت، قصاص تبدیل به دیه می‌شود؟ ج - آیا بین طول و عرض و عمق در اجرای قصاص تفاوتی هست؟ (مثلااگر جانی لاغر و مجنی علیه چاق باشد و نیمی از بازوی مجنی علیه به عمق 3 سانتی متر بریده شده است آیا در قصاص باید نیمی از بازوی جانی لاغر را برید که 2 سانتی متراست یا باید همان 3 سانتی متر بریده شود اگرچه بیش از نصف بازو باشد)
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] الف. در مواردی که بر اساس دستور شارع مقدس، بهبود جراحت یا نقص عضو، میزان دیه را تغییر می دهد، مخارج و هزینه‌های درمان به عهده جانی است یا مجنی علیه؟ ب. چنانچه به عهده مجنی علیه باشد در مواردی که هزینه‌های درمان بیش از مقدار دیه مأخوذه است، آیا راهی برای جبران خسارات زاید بر مقدار دیه وجود دارد یا خیر(در این گونه موارد چه بسا هزینه های درمان بیش از مقدار دیه مقرره باشد)؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مورد تعیین ارش صدمات وارده بر اعضا بفرمایید: الف) آیا محاسبه ارش باید نسبت به کلّ دیه همان عضو باشد، یا دیه کامل انسان؟ ب) در صورت محاسبه ارش نسبت به دیه کامل، آیا مقدار ارش صدمه وارده به عضو می تواند بیش از دیه آن عضو تعیین گردد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] همان گونه که مستحضرید بر اساس برخی روایات وارده در باب دیات، خوب شدن بعضی جراحات یا نقص عضوها (نظیر شکستگی استخوان در اعضایی که دیه مقدّره دارد یا شکافتن لب) میزان دیه را تغییر میدهد. با توجه به این که امروز به خاطر پیشرفت علم پزشکی تعداد قابل ملاحظهای از جراحات و نقص عضوها قابل درمان می‌باشد؛ بفرمایید: الف. آیا تأثیر درمان در میزان دیه را به غیر موارد مصرّح در فقه نیز می‌توان تعمیم داد؟ ب. آیا پیوند عضو مقطوع در میزان دیه تأثیر دارد یا خیر (در صورتی که انگشت یا دست شخصی در اثر جنایت قطع شود، اگر به موقع اقدام گردد می‌توان عضو مقطوع را پیوند زد)؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که مردی زنی را به قتل رسانده باشد بفرمایید: الف . هنگامی که اولیای مقتول میخواهند برای قصاص، نصف دیه را به قاتل بدهند انتخاب نوع دیه با اولیای دم است یا جانی؟ ب . در صورت عدم تمکن اولیای دم از پرداخت این مبلغ و درخواست آنان از دستگاه قضایی، آیا می‌توان فاضل دیه را از بیت المال پرداخت نمود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] درباره قصاص اطراف، بفرمایید: الف . پس از اجرای قصاص اطراف، عضو قطع شده ملک کیست؟ ملک حکومت، مجنی علیه، یا جانی؟ ب . دفن عضو مقطوع،پیوند عضو قطع شده به جانی یا فروش آن برای پیوند به دیگری چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در خصوص جنایت بر میّت بفرمایید: الف) آیا سوزاندن کامل بدن میّت دیه دارد؟ ب) در صورت مثبت بودن پاسخ، میزان آن چقدر است؟ ج) در فرض فوق، آیا جانی علاوه بر دیه، تعزیر نیز می شود؟ د) در موارد وجوب دیه، آیا بین عمدی و غیر عمدی بودن جنایت تفاوتی هست؟ ه) آیا در مقدار دیه، بین میّت زن و مرد تفاوتی وجود دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در خصوص جنایت بر میّت بفرمایید: الف) آیا سوزاندن کامل بدن میّت دیه دارد؟ ب) در صورت مثبت بودن پاسخ، میزان آن چقدر است؟ ج) در فرض فوق، آیا جانی علاوه بر دیه، تعزیر نیز می شود؟ د) در موارد وجوب دیه، آیا بین عمدی و غیر عمدی بودن جنایت تفاوتی هست؟ ه) آیا در مقدار دیه، بین میّت زن و مرد تفاوتی وجود دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] سر شخصی را با سنگ شکسته ام. (البتّه قصد پرتاب داشته ام، نه شکستن.) و نمی دانم چه مقدار جراحت وارد شده، بلکه فقط می دانم از سر مجروح خونی آمده است. و اکنون شخص مجروح فوت کرده، و اصلا دسترسی به ورثه و بستگان او نداشته، و نخواهم داشت. دیه آن چقدر است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] سهل انگاری طبیب در عمل جرّاحی موجب آسیب وارد شدن به بیمار گشته بفرمایید: الف) آیا طبیب ضامن پرداخت دیه است؟ ب) اگر به واسطه سهل انگاری در عمل جراحی قلب، نیاز به عمل جراحی و درمان بعدی برای بیمار پیدا شود آیا طبیب سهل انگار باید هزینه آنها را بپردازد یا همان دیه کافی می باشد؟ ج) اگر سهل انگاری طبیب منجر به فوت بیمار شود، قتل چگونه قتلی خواهد بود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] درباره دفاع مشروع بفرمایید: الف) اگر شخصی دیگری را مجروح کند یا بکشد، و ادّعا کند که در مقام دفاع بوده، امّا اولیای دم مدّعی باشند از باب دفاع نبوده، آیا قصاص و دیه ساقط است؟ ب) آیا فرد می تواند در مقام دفاع از اقوام خویش یا افراد دیگر، مهاجمی را که به آنها تجاوز کرده به قتل برساند؟ج) فردی به خیال این که دیگری مهاجم است، به سوی وی تیراندازی کرده، و او را می کشد. آیا قصاص می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
مسئله مرتبط یافت نشد